Αθήνα 22/1/2011
Προς κ. Ν. Δασκαλοπούλου,
Με αφορμή την ανάγνωση του άρθρου σας «Μια δασκάλα κάνει εξωτερική πολιτική» που δημοσιεύτηκε στις 16/1/2011 στο «Έψιλον» της Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας και με βάση προσωπική αναζήτηση επί του θέματος, μου δημιουργήθηκε η επιθυμία να σας αποστείλλω κάποια στοιχεία, σκέψεις και απορίες, στις οποίες σας παρακαλώ να απαντήσετε, αν έχετε την καλοσύνη και το χρόνο. Σας ενημερώνω ότι το περιεχόμενο των επιστολών μας θα κοινοποιηθεί σε διάφορους διαδικτυακούς τόπους.
Αρχικά είναι σκόπιμο να αναφερθούν κάποια ιστορικά στοιχεία για τους Πομάκους, καθώς η πλήρης πληροφόρηση περιλαμβάνει και τη γνώση της ιστορικής πραγματικότητας. Στο βιβλίο του κ. Π. Θεοχαρίδη «Πομάκοι: Οι Μουσουλμάνοι της Ροδόπης», μαρτυρείται ότι «η ζωή των Πομάκων στην περιοχή της Ροδόπης αριθμεί δεκάδες αιώνες. Στα αρχαία χρόνια ονομάζονταν «Αγριάνες» και ήταν Αρία ή ενδοευρωπαϊκή φυλή, συγγενείς με τους άλλους Έλληνες. Εξελληνίστηκαν εντελώς με την ίδρυση από τους Ίωνες, τους Αθηναίους και τους άλλους Νεοελλαδίτες των αποικιών στις φραγκικές παραλίες. Από το 330 μ.Χ. με την επικράτηση του Μ. Κωνσταντίνου η εξουσία περνάει από τους Χριστιανούς Έλληνες και οι Έλληνες Ροδοπαίοι αγωνίζονται στο πλευρό των βυζαντινών στρατευμάτων. Η Οθωμανική κατάκτηση της Θράκης άρχισε το 1354 μ.Χ. όταν οι Οθωμανοί Τούρκοι αποβιβάστηκαν στην ευρωπαϊκή ακτή και κυρίευσαν την Καλλίπολη. Έτσι, ενώ για χίλια χρόνια οι Πομάκοι ήταν Χριστιανοί εγκατέλειψαν τον Χριστιανισμό και ασπάστηκαν τον Μουσουλμανισμό».
Σύμφωνα με το περιοδικό «Η Δράσις μας» (τεύχος 467, Μάρτιος 2009) «κανείς ιστορικός ή ανθρωπολόγος δεν αμφιβάλλει ότι οι Πομάκοι δεν έχουν κανένα κοινό φυλετικό χαρακτηριστικό με τους Τούρκους. Σε όλη τη διάρκεια της ιστορίας τους μέχρι και το 1950, συμπεριφέρονται όπως όλοι οι Έλληνες, πολεμώντας με τον Ελληνικό Στρατό. Όμως τον 17ο αιώνα εξισλαμίστηκαν. Στη διάρκεια των μεγάλων βαλκανικών ανακατατάξεων, από το 1878 μέχρι το 1923, οι Πομάκοι εξεγείρονται και αξιώνουν πολλές φορές την ένωσή τους με την Ελλάδα. Το ίδιο κάνουν και το 1946, όταν οι Πομάκοι της Βουλγαρίας ζητούν και αυτοί την υπαγωγή τους στην Ελληνική Διοίκηση, όπως οι ομόφυλοί τους της Ορεινής της Ξάνθης…Οι γεροντόροι Πομάκοι αισθάνονται Έλληνες και μιλούν ελληνικά.
Όμως, αυτοί φεύγουν και οι νεότεροι μιλούν τούρκικα, αισθάνονται Τούρκοι, επειδή ο κόσμος προτιμά να είναι με τον δυνατό και όλοι έχουν πεισθεί πως η Τουρκία έρχεται». Επίσης, σύμφωνα με την κ. Α. Λαδοπούλου («Η Θράκη τους χθες και του σήμερα», σελ 32-33) «οι Πομάκοι ήταν Χριστιανοί και έμειναν χριστιανοί μέχρι τα τέλη του 17ου αιώνα. Κάποιοι λίγοι μεμονωμένοι αλλαξοπιστούσαν και ασπάζονταν τον Μουσουλμανισμό. Αυτοί γίνονταν Αγάδες. Οι άλλοι χριστιανοί υπέφεραν τα πάνδεινα. Φόροι, περιφρόνηση, ταπεινώσεις, κατατρεγμός, δυστυχία και κακομεταχείριση έκαναν τη ζωή τους ανυπόφορη. Στα μέσα του 17ου αιώνα οι πρόκριτοι και οι κοινοτάρχες τους μη αντέχοντας τις φοβερές πιέσεις και τα μαρτύρια των Οθωμανών και θέλοντας να εκδικηθούν την καταδυνάστευσή τους και από τους Βουλγάρους, συμφώνησαν να ασπαστούν τον Ισλαμισμό».
Όσον αφορά στο δημοσιευμένο άρθρο σας, στην αρχή αναφερόμενη στη κ. Χ. Νικοπούλου γράφετε πως παραβίασε ήθη, έθιμα και παραδόσεις αιώνων, όμως τι είναι παραβίαση; Γιατί η διδασκαλία των ελληνικών ηθών, εθίμων και παραδόσεων σε ελληνόπουλα αποτελεί παραβίαση; Και για ποιο λόγο όπως λέτε παραβίασε πάγιες εκπαιδευτικές οδηγίες; Σύμφωνα με το Ελληνικό Σύνταγμα «η παιδεία αποτελεί βασική αποστολή του Κράτους και έχει σκοπό την ηθική, πνευματική, επαγγελματική και φυσική αγωγή των Ελλήνων, την ανάπτυξη της εθνικής και θρησκευτικής συνείδησης και τη διάπλασή τους σε ελεύθερους και υπεύθυνους πολίτες» (Σύνταγμα άρθρο 16, παρ 2).
Επομένως, ο δάσκαλος είναι φορέας διαμόρφωσης της εθνικής συνείδησης. Μήπως η κ. Χ. Νικοπούλου κινήθηκε βάσει των πλαισίων που ορίζει το Ελληνικό Σύνταγμα; Μήπως είναι μια από τις δασκάλες που συνεχίζουν ακόμα να υπηρετούν την ελληνική εκπαίδευση με αίσθημα ευθύνης και σεβασμού στα ελληνικά ιδεώδη, απαγκιστρωμένη από μισαλλόδοξες αντιλήψεις που δεν συνάδουν με την ελληνική παιδεία;
Στο σημείο αυτό κρίνεται σκόπιμο να αναφερθούμε στη Συνθήκη της Λωζάνης, στην οποία ορίζεται ότι στα μειονοτικά σχολεία δεν μπορούν να εγγράφονται Χριστιανοί μαθητές, αλλά πρέπει να είναι μουσουλμάνοι μαθητές και τα σχολεία αυτά να είναι δίγλωσσα. Ανάλογα με τη μητρική γλώσσα τα μαθήματα πρέπει να διδάσκονται στη μητρική γλώσσα και τα υπόλοιπα στη γλώσσα της χώρας όπου βρίσκονται τα μειονοτικά αυτά σχολεία, δηλαδή για τους Πομάκους της Θράκης τα μαθήματα πρέπει να γίνονται στην πομακική και στην ελληνική.
Στην πραγματικότητα όμως δεν συμβαίνει αυτό, διότι αγνοείται η γλώσσα των Πομάκων και διδάσκονται πολλές άλλες γλώσσες. Πιο συγκεκριμένα, καθημερινά διδάσκονται δύο ώρες τούρκικα και δύο ώρες ελληνικά, τα Μαθηματικά και η Φυσική διδάσκονται στα τούρκικα, τα Θρησκευτικά στα αραβικά, ενώ η Ιστορία (που είναι απλώς ένα χρονόγραμμα), η Γυμναστική, τα Αγγλικά και η Μελέτη Περιβάλλοντος στα ελληνικά και στο σπίτι τα παιδιά μιλούν τα πομάκικα.
Όπως αναφέρουν οι Πομάκοι «η τουρκική γλώσσα είναι ξένη για εμάς. Δυστυχώς το Υπουργείο Παιδείας με διάφορες συνθήκες και πρωτόκολλα μας υποχρεώνει να μαθαίνουμε την τουρκική γλώσσα». Αξίζει να αναφερθεί ότι οι ίδιοι οι Πομάκοι ζητούν να δημιουργηθεί ένα ελληνικό σχολείο στην περιοχή τους, καθώς σήμερα τα παιδιά ζουν σ’ ένα πραγματικό κομφούζιο.
Ότι δεν πέτυχαν οι Τούρκοι σε αιώνες σκλαβιάς το πέτυχε η ελληνική διοίκηση μέσα σε ελάχιστα χρόνια. Σε όλα τα χρόνια της Τουρκοκρατίας οι Πομάκοι ουδέποτε μιλούσαν τούρκικα και ποτέ οι Τούρκοι δεν κατάφεραν να στήσουν έστω και ένα τουρκικό σχολείο. Τώρα έχει γεμίσει η περιοχή των Πομάκων με τουρκικά σχολεία («Η Δράσις μας», τεύχος 467, Μάρτιος 2009). Ακόμη, δεν πρέπει να παραλειφθεί το γεγονός ότι το τουρκικό προξενείο τρομοκρατεί τους ανθρώπους να μην λένε ότι είναι Πομάκοι, ούτε Ρομά και να μην μιλάνε τη γλώσσα τους σε δημόσιους χώρους.
Παράλληλα, πραγματοποιούνται παράνομα φροντιστήρια, «Καράν Κουρσά» όπως λέγονται, για την εκμάθηση του Κορανίου, όπου τα παιδιά των Πομάκων διδάσκονται τον εθνικό ύμνο της Τουρκίας. Επίσης, σε κάποια πομακοχώρια οι ψευτοϊμάμηδες, που πληρώνονται από το τουρκικό προξενείο, προβαίνοντας σε εθνική προπαγάνδα από τους μιναρέδες των τζαμιών λένε ότι η Δυτική Θράκη είναι τουρκική («μπατί τρακι α τουρκ» όπως ακριβώς το λένε). Επιπλέον, έχει προωθηθεί ευρέως η σημαία μιας «ανεξάρτητης Θράκης», η οποία έχει πράσινη, μαύρη και άσπρη απόχρωση με την ημισέλινο, καθώς και οι βουλευτές του ελληνικού κοινοβουλίου προωθούν την προοπτική ανεξαρτητοποίησης της Θράκης. Αλίμονο! Παραδίδουμε τα όπλα χωρίς να έχουμε πολεμήσει!
Στην συνέχεια του άρθρου σας, αναφέρετε πως οι Πομάκοι αποτελούσαν πάντα δελεαστική λεία για τον τουρκικό εθνικισμό, επομένως εμείς θα τους αφήσουμε ανυπεράσπιστους στις τουρκικές επιδιώξεις; Όσον αφορά στον αυτοπροσδιορισμό τους, ο ίδιος ο πρόεδρος των Πομάκων της Ξάνθης κ. Ταχήρ Κόντε, σε συνέντευξή του στην εφημερίδα «Χρόνος» και στην κ. Μελαχροινή Μαρτίδου δηλώνει «Δεν είμαστε Τούρκοι». Παρά την καταπίεση και τους εξαναγκασμούς για τουρκοποίηση των Πομάκων που επιχειρείται σε Ελληνικό έδαφος, υπάρχει αντίσταση. Αντίσταση από τους ίδιους τους Πομάκους. Διότι ο εθνικός αυτοπροσδιορισμός δεν πρέπει να συγχέεται με τον θρησκευτικό μουσουλμανικό αυτοπροσδιορισμό. Σε συνέντευξή του ο Πομάκος δημοσιογράφος Σεμπαϊδίμ Καραχότζα αναφέρει «δέχομαι απειλές, όπως άλλωστε και οι υπόλοιποι Πομάκοι που αγωνίζονται για την διάσωση της Πομακικής Γλώσσας και του Πομακικού Πολιτισμού, δηλώνοντας ανοιχτά ότι είμαστε Έλληνες. Μερικές φορές μάλιστα δεχόμαστε αυτές τις απειλές εν ψυχρώ, κατάμουτρα, στην μέση του δρόμου: Απειλές, βρισιές, πρόκειται για ένα καθημερινό μαρτύριο που ζουν όλοι αυτοί οι άνθρωποι, μεταξύ των οποίων είμαι κι εγώ» (www.noitikiantistasis.com/wordpress/?p=390). Αυτό είναι μισαλλοδοξία και όχι η επιτέλεση του καθήκοντος από την κ. Χ. Νικοπούλου.
Παρακάτω στο άρθρο σας, παρουσιάζετε τη βράβευση της κ. Χ. Νικοπούλου από την Ακαδημία Αθηνών ως κίνηση που έρχεται σε αντίθεση με την κοινή λογική. Αλήθεια αναρωτιέμαι πως είναι δυνατόν να απαξιώνουμε, ελαφρά τη καρδία, το πλήθος των μελών της Ακαδημίας Αθηνών με τη μακρόχρονη και αξιομνημόνευτη δραστηριότητά τους καθώς και τη καταξίωση στον τομέα τους.
Σε άλλο σημείο του άρθρου, όπου αναφέρεστε στις καταγγελίες κάποιων πολιτικών κομμάτων για την κ. Χ. Νικοπούλου σημειώνουμε ότι εφόσον γνωρίζουμε τις πεποιθήσεις τους και σε άλλα εθνικά ζητήματα, όπως για παράδειγμα στο ζήτημα των Σκοπίων, η διατύπωση των θέσεών τους καταστρατηγεί την πάγια ελληνική στάση, δεν συμβαδίζει με την ελληνική συνείδηση και δεν αντιπροσωπεύει την ελληνική κοινή γνώμη. Ως πατριδοκαπηλία χαρακτηρίζεται η υπεράσπιση της πατρίδας μας; Έχουμε καταντήσει μειονότητα στη χώρα μας με ένα αίσθημα φόβου για τη διατύπωση των πατριωτικών μας πεποιθήσεων.
Εν συνεχεία στο άρθρο σας, αναφορικά με τις απειλές όπως αναφέρετε, της κ. Χ. Νικοπούλου για απολύσεις γονέων μαθητών της από χριστιανούς εργοδότες, η κοινή λογική λέει πως κάποιος εργοδότης δεν μπορεί να απολύσει τους υπαλλήλους του, επηρεαζόμενος από μία δασκάλα, αλλά κινείται σύμφωνα με το συμφέρον της επιχείρησής του. Ενώ, το γεγονός του ξυλοδαρμού της ήταν αποτέλεσμα πολλών και εις μάκρον απειλών για τη ζωή της από τους εγκάθετους του τουρκικού προξενείου, τους οποίους αν μη τι άλλο ενοχλούσε η έντονη εθνική δραστηριότητα της κ. Χ. Νικοπούλου, διότι ερχόταν σε αντίθεση με τις επιδιώξεις τους. Παρά τη σωρία των απειλών που είχε δεχτεί και παρά το γεγονός ότι κυοφορούσε, δεν παραιτήθηκε από το καθήκον της, όπως άλλωστε πρέπει να κάνουμε όλοι μας, σύμφωνα με τον κώδικα επαγγελματικής δεοντολογίας.
Τέλος στο άρθρο σας, σχετικά με την αύξηση της πρόσβασης των παιδιών της μειονότητας στα σχολεία της περιοχής, είναι προφανές ότι ακολουθεί τις τουρκικές επιτάξεις και επιδιώξεις για αύξηση των Τούρκων στη Δυτική Ελληνική Θράκη και δυστυχώς δεν είναι αποτέλεσμα του προγράμματος εκπαίδευσης των μουσουλμανοπαίδων της Θράκης.
Με εκτίμηση,
Ε. Σ.
Αναγνώστρια
Πηγές:
1. «Δεν είμαστε Τούρκοι», www.xronos.gr 28-3-2008
2. Αιμιλίας Λαδοπούλου, «Η Θράκη τους χθες
και του σήμερα», σελ 32-33.
3. Π. Θεοχαρίδη «Πομάκοι: Οι Μουσουλμάνοι
της Ροδόπης» Η Δράσις μας, τεύχος 467,
Μάρτιος 2009
4. Π. Μυλωνά, Οι Πομάκοι της Θράκης, Αθήνα 1990
5. Πομάκοι και Πομακοχώρια, www.mani.org/kzaharias
6. Πομάκοι και Πομακοχώρια, Politcsgr.com
7. «Δεν είμαστε Τούρκοι», altermedia.info
8. www.noitikiantistasis.com/wordpress/?p=390
9. www.omogenia.com
10. www.antibaro.gr 10-8-2008
Κοινοποιήσεις:
1. Διεύθυνση “E”: Σίσσυ Αλωνιστιώτου (alonisti@enet.gr )
2. Αρχισυνταξία “E”: Ελένη Γκρούη (elenigr@enet.gr ),
Βαγγέλης Γρηγόρης
(vangong@enet.gr)
3. “Η Δράση μας”, www.drasimas.gr
4. “Αντίβαρο”, www.antibaro.gr
5. “Αντιρήσεις”, antirisisblog@gmail.com
.
4 comments
*ΠΟΥΘΕΝΑ ΔΕΝ ΕΙΔΑ ΝΑ ΓΙΝΕΤΑΙ Η ΠΡΕΠΟΥΣΑ ΑΥΤΟΚΡΙΤΙΚΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΕΥ ΟΡΩΝ ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΠΟΜΑΚΩΝ,ΤΣΙΓΓΑΝΩΝ ,ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΕΝΑΠΟΜΕΙΝΑΝΤΩΝ (ΜΕΤΑ ΤΙΣ ΑΝΤΑΛΛΑΓΕΣ ΠΛΗΘΥΣΜΩΝ)ΤΟΥΡΚΩΝ ΤΗΣ Δ.ΘΡΑΚΗΣ.
ΓΙΑ ΟΛΑ ΦΤΑΙΝΕ ΟΙ ΑΛΛΟΙ,ΤΟΥΡΚΟΙ,ΑΜΕΡΙΚΑΝΟΙ,ΚΛΠ
*ΕΜΕΙΣ ΠΟΥ ΤΟΥΣ ΑΦΗΣΑΜΕ ΜΕ ΤΙΣ ΜΠΑΡΕΣ,ΤΟΥΣ ΑΠΟΚΛΕΙΣΜΟΥΣ,ΤΙΣ ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΕΙΣ…..ΣΤΗΝ ΕΞΑΘΛΙΩΣΗ,ΜΙΖΕΡΙΑ,ΑΓΡΑΜΜΑΤΟΣΥΝΗ,ΥΠΑΝΑΠΤΥΞΗ,ΚΑΝΑΜΕ ΤΟ” ΕΘΝΙΚΟΝ”, ΤΟ “ΠΑΤΡΙΩΤΙΚΟΝ”,ΕΤΣΙ ΣΑΝ ΩΡΙΜΟ ΦΡΟΥΤΟ ΕΠΕΣΑΝ ΣΤΑ ΧΕΡΙΑ ΤΩΝ ΠΡΑΚΤΟΡΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΞΕΝΕΙΟΥ,ΤΟΥ ΦΟΝΤΑΜΕΝΤΑΛΙΣΜΟΥ,ΤΩΝ ΤΟΥΡΚ.ΤΡΑΠΕΖΩΝ.
*ΦΥΣΙΚΑ ΑΥΤΑ ΤΑ” ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΑ “ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΤΩΡΙΝΑ,ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ ΠΡΟΠΟΛΕΜΙΚΑ( ΛΑΘΟΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΣΥΝΘ.ΛΩΖΑΝΗΣ )ΚΑΙ ΜΕΤΑΠΟΛΕΜΙΚΑ -ΕΜΦΥΛΙΟΠΟΛΕΜΙΚΑ.
*ΤΩΡΑ ΠΙΑ ΕΙΝΑΙ ΑΡΓΑ,ΜΕΧΡΙ ΚΑΙ ΟΙ ΣΑΟΥΔΑΡΑΒΕΣ ΘΕΛΟΥΝ ΝΑ ΤΟΥΣ ΑΝΑΠΤΥΞΟΥΝ……..
Πρώτων,
οι μουσουλμάνοι της μειονότητας είναι περίπου 150.000. Από αυτούς οι 120.000 ζουν στη Δυτική Θράκη και οι υπόλοιποι 30.000 στη Γερμανία, στην υπόλοιπη Ελλάδα και στην Τουρκία. Υπάρχουν επίσης 80.000 Τούρκοι από τη Δυτική Θράκη, από τους οποίους αφαιρέθηκε η ελληνική υπηκοότητα και ζουν στην Τουρκία, κυρίως στην Κωνσταντινούπολη (Μπουγιούκ Τσέκμετζε, Ζεϊτίν Μπουρνού κ.α.) και στην Προύσα.
Δεύτερον,
το 1923 οι μουσουλμάνοι της Θράκης δεν ήταν 8.000 όπως λέγεται σε μερικά ιστολόγια αλλά 90.000 περίπου και δεν ήταν το 30% του πληθυσμού της Δυτικής Θράκης όπως σήμερα αλλά η πλειοψηφία. Οι υπόλοιποι κάτοικοι της Δ.Θράκης ήταν Έλληνες και λίγοι Βούλγαροι. Αργότερα εγκατέστησαν στην περιοχή 200.000 χιλιάδες περίπου Έλληνες (και Αρμένιοι) από τη Μικρά Ασία,από την Ανατολική Θράκη κ.α.
Τρίτον,
λένε ότι το όνομα Πομάκος προέρχεται από την ελληνική λέξη «ιππομάχος», πράγμα ψευδές. Η λέξη ‘Πομάκος’ δεν είναι αρχαία λέξη και προέρχεται από το βουλγαρικό ρήμα «Πομάγκαμ» (βοηθάω) με την τουρκική κατάληξη ‘ακ’. Δεν γνωρίζω αν το ρήμα ‘πομάγκαμ’ της βουλγαρικής είναι δάνειο από την ελληνική γλώσσα (παραφθορά από τη λέξη ‘ιππομάχος’) αλλά πάντως και οι ίδιοι οι Πομάκοι (οι περισσότεροι) αποκαλούν τους εαυτούς τους: «Pomak Türkleri» (δηλαδή ‘Πομάκοι Τούρκοι’ με το όνομα ‘Πομάκ’ να έχει μία εθνοτική και όχι εθνική έννοια).
Τέταρτον,
οι Χριστιανοί Ελληνόφωνοι τσιγγάνοι αποκαλούνται από τους υπόλοιπους Έλληνες ως ‘Έλληνες Τσιγγάνοι’. Οι μουσουλμάνοι Τσιγγάνοι οι περισσότεροι εκ των οποίων (αν όχι όλοι) είναι τουρκόφωνοι και έχουν επηρεαστεί από την τουρκική κουλτούρα, γιατί να μην αποκαλούνται ως ‘Τούρκοι Τσιγγάνοι’;
Υ.Γ. Προφανώς είστε από αυτούς που υποστηρίζουν ότι η Συνθήκη της Λωζάννης δεν αναγνωρίζει Τουρκική μειονότητα στη Δυτική Θράκη. Πράγματι. Όμως η συνθήκη αυτή δεν αναγνωρίζει ούτε Πομάκους αλλά ούτε και Τσιγγάνους. Ξέρουμε όμως ότι οι ύπαρξη τους -έστω και ανεπίσημη- είναι πραγματική. Οι άνθρωποι αυτοί είναι Σουννίτες μουσουλμάνοι, εκτός από λίγους που είναι Μπεκτασίδες (απόγονοι των μπεκτασίδων Τσεπνίδων Τούρκων που μέσω της βόρειας Τουρκίας/Πόντου εγκαταστάθηκαν στη Θράκη – σήμερα Ελλάδα και Βουλγαρία) και έχουν ενταχτεί στην τουρκική κουλτούρα/ταυτότητα.
Μάλιστα. Πείτε μας τώρα κ. Αλή Αλ Γιουνάνι ότι οι μουσουλμάνοι της Θράκης από 90.000 το 1923 (όπως εσείς λέτε) έγιναν 150.000 το 2014 (όπως εσείς λέτε) πέρασαν χειρότερα από τους Έλληνες της Κωνσταντινούπολης οι οποίοι από 250.000 το 1923 έγιναν 3.000 υπέργηροι το 2014.
ΜΗΝΥΣΗ κατά Χαράς Νικοπούλου για απειλές στο FACEBOOK και πλήθος άλλων αδικημάτων
https://aprogrammatista.blogspot.gr/2017/11/facebook.html
Χαρά Νικοπούλου “ΜΑΣΟΝΙΑ ΚΑΙ ΘΡΥΛΟΣ ΤΗΣ ΗΡΩΙΔΑΣ ΔΑΣΚΑΛΑΣ”
https://aprogrammatista.blogspot.gr/2017/11/blog-post.html
ΧΑΡΑ ΝΙΚΟΠΟΥΛΟΥ ΑΡΧΑΙΟΛΑΤΡΙΑ, ΝΕΟΠΑΓΑΝΙΣΜΟΣ, ΝΕΑ ΕΠΟΧΗ
https://www.youtube.com/watch?v=1QBu53fXoz8&t=14s