Η απάτη της μετανάστευσης «εθνικά Μακεδόνων» στις ΗΠΑ

Γράφει ο Σωκράτης Πουλής.

Ένα από τα επιχειρήματα όσων υποστηρίζουν ότι το «μακεδονικό έθνος» υπήρχε ήδη από τα τέλη του 19ου – αρχές 20ού αιώνα, είναι ότι πολλοί από αυτούς που μετανάστευσαν στις ΗΠΑ αυτήν την περίοδο, δήλωσαν «εθνικά Μακεδόνες» (!) και αυτό αποδεικνύεται από τα ψηφιακά αρχεία του «Ellis Island». Σύμφωνα μάλιστα με έναν δημοσιογράφο, που έχει αναρτήσει στο διαδίκτυο άρθρο με πλήρη κατάλογο αυτών των μεταναστών, ο αριθμός τους ανέρχεται την περίοδο 1897-1924 σε 8.608 ανθρώπους!

Τα ψηφιακά αρχεία του Ellis Island είναι προσβάσιμα σε όλους, αρκεί κάποιος να δημιουργήσει έναν προσωπικό λογαριασμό, μέσω του οποίου μπορεί να περιηγηθεί στα αρχεία. Οι εγγραφές συνολικά είναι περισσότερες από 65.000.000. Εφόσον αναζητήσει κάποιος ένα συγκεκριμένο επώνυμο (με όνομα ή χωρίς), εμφανίζεται η σχετική εγγραφή και δίνονται τα στοιχεία του μετανάστη, όπως αυτά εξάγονται από τα πρωτότυπα έγγραφα που επίσης είναι διαθέσιμα στη βάση δεδομένων.

Μία από τις δυνατότητες που παρέχει η ψηφιακή παρουσίαση των αρχείων, είναι και η ηλεκτρονική έκδοση ενός «πιστοποιητικού», εάν κάποιος ενδιαφέρεται να αποκτήσει ένα αναμνηστικό του προσώπου που φαίνεται ότι μετανάστευσε στις ΗΠΑ οποιαδήποτε στιγμή στο παρελθόν. Τα πιστοποιητικά αυτά έχουν τη μορφή που βλέπετε στην Εικόνα 1, που επισυνάπτω στο τέλος, και εφόσον κάποιος πληρώσει το σχετικό αντίτιμο (29 δολάρια) λαμβάνει το πιστοποιητικό που βλέπει χωρίς το υδατογράφημα “SAMPLE”.

Αφού λοιπόν έφτιαξα πρώτα έναν λογαριασμό, άρχισα να ψάχνω για μετανάστες που δήλωσαν «εθνικά Μακεδόνες» την περίοδο αυτή. Έκανα μια πρώτη αναζήτηση με ένα τυχαίο επώνυμο, και συγκεκριμένα το επώνυμο Dineff. Η αναζήτηση έβγαλε συνολικά 119 αποτελέσματα.

Τα πρώτα αποτελέσματα της αναζήτησης δίνονται με τη μορφή πίνακα (βλ. Εικόνα 2). Ο πίνακας έχει 5 στήλες:

1) Name

2) Arrived (η χρονολογία)

3) Last place of residence / birth place

4) Ship name

και μια επιλογή στην 5η στήλη «actions», με τρεις δυνατότητες: μπορεί να ζητήσει κάποιος ένα «passenger record», ένα «ship image» ή το «ship manifest».

Το «passenger record» είναι το αναμνηστικό που έγραψα πιο πάνω, και το ship manifest είναι η πρωτότυπη πηγή, το έγγραφο δηλαδή που περιέχει όλες τις πληροφορίες του συγκεκριμένου ταξιδιού (ονόματα επιβατών και πολλά άλλα) (βλ. Εικόνα 3)

Παρότι ο αρχικός πίνακας έχει μόνο 4 στήλες με πληροφορίες για τον εκάστοτε μετανάστη, εάν επιλέξει να δει κάποιος να δει το «passenger record», εμφανίζονται σε αυτό όλες οι παρακάτω πληροφορίες (δίνω το «passenger record» του πρώτου που αναγράφεται στη λίστα αποτελεσμάτων «Dineff»:

First Name : Michail

Last Name : Dineff

Nationality : Bulgaria, Bulgarian

Last Place of Residence : Plovdir, Bulgaria

Date of Arrival : September 5th, 1923

Age at Arrival : 46

Gender : Male

Marital Status : Married

Ship of Travel : Byron

Port of Departure : Varna, Bulgaria

Manifest Line Number : 0014

Βλέπουμε λοιπόν ότι σε σχέση με τα αποτελέσματα αναζήτησης του πρώτου Πίνακα, με τις 4 στήλες των βασικών πληροφοριών, εδώ τα στοιχεία είναι πολύ περισσότερα. Από πού προκύπτουν όλα αυτά τα νέα στοιχεία? Προκύπτουν από το «ship manifest». Το «ship manifest», που είναι η πρωτότυπη αρχειακή πηγή και είναι επίσης προσβάσιμη σε όλους, έχει για κάθε μετανάστη πολλές πληροφορίες και από εκεί συμπληρώνεται η καρτέλα που εμφανίζεται στη σελίδα ως «passenger record».

Και τώρα ερχόμαστε στην ΑΠΑΤΗ που κατασκεύασαν κάποιοι χρησιμοποιώντας τα αρχεία του Ellis Island.

Στα αποτελέσματα της αναζήτησή μας, στο επώνυμο Dineff, εμφανίζεται μια εγγραφή στον αρχικό πίνακα που αναφέρει τα εξής:

Name Dineff, Lazo

Arrived 1912

Last place of residence / birth place Macedonia

Ship name Lusitania

Και το «passenger record» του ίδιου προσώπου αναφέρει τα εξής:

First Name : Lazo

Last Name : Dineff

Nationality : Macedonia, Macedonian

Last Place of Residence : Macedonia

Date of Arrival : May 24th, 1912

Age at Arrival : 22y

Gender : Male

Marital Status : Married

Ship of Travel : Lusitania

Port of Departure : Liverpool

Manifest Line Number : 0004

Από πού προκύπτει όμως το «Nationality: Macedonia, Macedonian»? Στον πρώτο πίνακα δίνεται μόνο το στοιχείο «Last place of residence / birth place». Πάμε λοιπόν να δούμε τι γράφει και το «ship manifest»…

Κοιτάζοντας το πρωτότυπο αρχείο βλέπουμε ότι δεν υπάρχει κάποια στήλη «Nationality» αλλά υπάρχει μόνο η σχετική στήλη «Place of birth» με υποκατηγορίες «country» και «city or town» (βλ. Εικόνες 4 και 5). Στον κύριο Lazo Dineff είναι χειρόγραφα συμπληρωμένη στο «country» η λέξη Macedonia!

Συμπέρασμα πρώτο: η εθνικότητα δεν συνάγεται άμεσα από την αρχειακή πηγή αλλά έμμεσα, δηλαδή από τον τόπο γέννησης στο «ship manifest». Η πηγή γράφει τόπος γέννησης Μακεδονία, άρα συνάγεται και δεν τεκμαίρεται ότι αυτός ήταν «εθνικά Μακεδόνας». Και η συναγωγή αυτή είναι ασφαλώς αυθαίρετη, διότι στη Μακεδονία θα μπορούσε να είχε γεννηθεί ένας κάτοικος οποιασδήποτε άλλης εθνότητας, το 1912.

Διαπιστώνουμε λοιπόν το πρώτο «φάουλ». Με δηλωμένο στην πηγή μόνο τον τόπο γέννησης, συνάγεται αυθαίρετα το συμπέρασμα ότι ο συγκεκριμένος μετανάστης ήταν «εθνικά Μακεδόνας», κάτι το οποίο είναι πασιφανές ότι ο ίδιος δεν το δήλωσε πουθενά, καθώς στην πρωτότυπη πηγή δεν υπάρχει πεδίο που να δηλώνει ξεκάθαρα «εθνικότητα»…

Αυτό που μόλις σας ανέλυσα παραπάνω είναι ουσιαστικά, αν μη τι άλλο, καραμπινάτη παραπληροφόρηση, η οποία προέρχεται από την ίδια τη σελίδα του ψηφιακού αρχείου του Ellis Island και δεν μπορώ να εξηγήσω προσωπικά πώς είναι δυνατόν, ειδικά για ένα τέτοιο θέμα, που προκαλεί αντιπαραθέσεις σε επίπεδο εθνικών κρατών εδώ και δεκαετίες, να παρέχονται με τόσο επιπόλαιο και ανεύθυνο τρόπο υποτιθέμενες «έγκυρες πληροφορίες».

Προχωρώ όμως παρακάτω, προσθέτοντας τα εξής, όχι μεθοδολογικά πλέον σφάλματα, αλλά τραγελαφικά καταγεγραμμένα στοιχεία, που επίσης βλέπουμε στο ίδιο ψηφιακό αρχείο.

Το «passenger record» της κυρίας Gucorgia Dineff αναφέρει τα εξής:

First Name : Gucorgia

Last Name : Dineff

Nationality : Bulgaria, Greek

Last Place of Residence : Castoria, Bulgaria

Date of Arrival : July 31st, 1914

Age at Arrival : 27y

Gender : Male

Marital Status : Married

Ship of Travel : Lusitania

Port of Departure : Liverpool

Manifest Line Number : 0025

Τι να πρωτοσχολιάσουμε τώρα εδώ? Ότι η κυρία Gucorgia Dineff έχει εθνικότητα «Bulgaria, Greek», ή ότι η Καστοριά το 1914 υπάγεται στη Βουλγαρία?

Πάμε σε άλλη περίπτωση:

First Name : Christe

Last Name : Dineff

Nationality : Turkey, Bulgarian

Last Place of Residence : Florina

Date of Arrival : June 3rd, 1905

Age at Arrival : 22y

Gender : Male

Marital Status : Married

Ship of Travel : Montreal

Port of Departure : Le Havre

Manifest Line Number : 0013

Ο κύριος Christe Dineff το 1905 στη Φλώρινα δήλωνε εθνικά «Turkey, Bulgarian»? Ή Τούρκος ή Βούλγαρος ενδεχομένως θα μπορούσε να δηλώσει κάποιος, «Turkey, Bulgarian» δεν είναι σε καμία περίπτωση εθνικότητα, όμως αυτό αναγράφεται στο πεδίο Nationality του «passenger record». Αν πάμε τώρα και στο «ship manifest», βλέπουμε αυτή τη φορά ότι το πρωτότυπο αρχείο έχει κάποιες κατηγορίες που δεν είναι ίδιες με αυτές που είδαμε στην περίπτωση του κ. Lazo Dineff. Στην αρχειακή πηγή για τον κ. Lazo Dineff υπήρχαν οι κατηγορίες «Place of birth» με υποκατηγορίες «country» και «city or town» (το 1912), διαπιστώνουμε όμως ότι στην αρχειακή πηγή του κυρίου Christe Dineff, που πήγε στις ΗΠΑ 6 χρόνια πριν, το 1905, υπάρχουν οι κατηγορίες «Nationality», με υποκατηγορίες το «country» και το «race of people» (βλ. Εικόνα 6) και όχι το «city or town» που υπάρχει το 1912. Επομένως τώρα μπορούμε να εξηγήσουμε γιατί γράφει το «passenger record» Nationality: Turkey, Bulgarian… Εθνικά καταγράφεται ως Βούλγαρος της Τουρκίας

Άλλη περίπτωση:

First Name : Dare

Last Name : Dineff

Nationality : Turkey, Turkish

Last Place of Residence : Florina, Turkey

Date of Arrival : March 18th, 1910

Age at Arrival : 20y

Gender : Male

Marital Status : Single

Ship of Travel : Mauretania

Port of Departure : Liverpool

Manifest Line Number : 0015

Εδώ η κατάσταση είναι εντελώς ακατανόητη. Το «passenger record» γράφει Nationality: Turkey, Turkish και στο «ship manifest» βλέπουμε το εξής ανεπανάληπτο: Καταρχάς η πηγή και πάλι έχει μια διαφορά στις κατηγορίες των πεδίων: Υπάρχει ένα πεδίο «Nationality» και σε παρένθεση διευκρινίζεται «country of which citizen or subject», και ακριβώς δίπλα άλλο πεδίο με τίτλο «race of people». Τι βλέπουμε όμως σε αυτό το «ship manifest»? Σε όλους τους επιβάτες (!) αρχικά είχε γραφεί η ένδειξη Macedonia στο «Nationality» (country of which citizen or subject») και Macedonian στο «race of people» και έχουν διορθωθεί από το ίδιο χέρι (είναι εμφανές από τον γραφικό χαρακτήρα) ΟΛΑ τα «Nationality» σε «Turkey» και όλα τα «race of people» σε «Macedonian Bulgarians»! (βλ. Εικόνες 7 και 8) Και ενώ έχει γίνει η διόρθωση αυτή στην πηγή το «passenger record» του Dare Dinoff εμφανίζεται να γράφει Nationality: Turkey, Turkish…

Πόσα παραδείγματα θα θέλατε να γράψω ακόμα για να γίνει απολύτως κατανοητό ότι όποιος πήγαινε μετανάστης από την περιοχή της Μακεδονίας, στις αρχές του 20ού αιώνα, στις ΗΠΑ

1) Δήλωνε ό,τι του κατέβαινε στο κεφάλι (βλ. περίπτωση Gucorgia Dineff από «την Καστοριά της Βουλγαρίας το 1914…»

2) Καταγράφεται ως χώρα η «Τουρκία» ενώ μέχρι το 1923 ως γνωστόν δεν υπάρχει Τουρκία αλλά Οθωμανική Αυτοκρατορία. Ο μετανάστης είπε Τουρκία, ο υπάλληλος του Ellis Island έγραψε Τουρκία και πάει λέγοντας)

3) Οι αμερικανικές αρχές κατέγραφαν τις πληροφορίες όπως τους τις έδιναν οι μετανάστες και σε πολλές περιπτώσεις τα στοιχεία είναι αντιφατικά ή παντελώς ακατανόητα.

Συμπέρασμα: αν δεν μελετήσει κάποιος αναλυτικά τα αρχειακά τεκμήρια (και όχι τα lovely souvenirs τύπου «passenger record») δεν μπορεί να βγάλει κανένα σοβαρό συμπέρασμα.

Ωστόσο, οι μεθοδολογικά ανεπαρκείς ερευνητές, που ούτε καν τη βασική αρχική ιδιότητα του ιστορικού δεν έχουν, λειτουργώντας ως επαγγελματίες διαστρεβλωτές των ιστορικών γεγονότων δεν έχουν καμία επιφύλαξη και αναγνωρίζουν συλλήβδην περισσότερους από 8.000 «εθνικά Μακεδόνες» μετανάστες στις ΗΠΑ, επειδή έτσι δείχνει το «passenger record»!

Και όχι μόνο αυτό, αλλά δεν νιώθουν ούτε καν τη στοιχειώδη υποχρέωση να περιγράψουν ποια είναι τα προβλήματα στη μελέτη της πηγής, τι πρέπει να προσέξει ο ερευνητής κλπ. Το αρχειακό τεκμήριο π.χ. αναγράφει τη λέξη «Nationality» και την ερμηνεύει ΤΟ ΙΔΙΟ ΤΟ ΤΕΚΜΗΡΙΟ ως «country of which citizen or subject» αλλά αυτό δεν προβληματίζει τους «έγκυρους» ερευνητές για τον πολύ απλό λόγο ότι το περίτεχνο σουβενίρ είναι ό,τι πρέπει για τη δημιουργία ψευδών εντυπώσεων, που είναι εν τέλει και ο βασικός στόχος τέτοιων «ιστορικών μελετών».

Θεωρώ ότι δεν χρειάζεται να παρατεθούν πολλά παραδείγματα ακόμα, αλλά θα βάλω άλλο ένα, που απλώς επιβεβαιώνει, και με το παραπάνω, τα όσα γράφτηκαν αναλυτικά προηγουμένως:

«Passenger record»:

First Name : Riste

Last Name : Dineff

Nationality : Macedonia, Macedonian

Last Place of Residence : Macidonia, Vicheni

Date of Arrival : May 26th, 1909

Age at Arrival : 38y

Gender : Male

Marital Status : Married

Ship of Travel : Bremen

Port of Departure : Bremen

Manifest Line Number : 0001

Στο «ship manifest» γράφει ΞΕΚΑΘΑΡΑ στη στήλη «race of people»: Bulgarian Macedonian (βλ. Εικόνα 9) και το ίδιο ισχύει και τους επόμενους 3 επιβάτες του ίδιου πλοίου, τους κυρίους Christo P. Vilebamoff, Nicola Tanasoff και Gligor Nicoloff, των οποίων τα «passenger records» γράφουν Nationality: Macedonia, Macedonian αλλά στο «ship manifest» καταγράφονται ως Bulgarian Macedonians (βλ. Εικόνες
10-14)

Θα μπορούσα να παραθέσω δεκάδες αν όχι εκατοντάδες ανάλογα παραδείγματα. Το συμπέρασμα είναι το ίδιο. Εάν κάποιος αμφιβάλλει για τα συμπεράσματά μου δεν έχει παρά να κάνει και ο ίδιος την εγγραφή του και να μελετήσει προσωπικά το αρχείο: https://www.statueofliberty.org/ellis-island/

Θα κλείσω αυτή τη σύντομη παρέμβαση με μια απλή παράθεση του λήμματος «Macedonians» στην Εγκυκλοπαίδεια του Χάρβαρντ για τα American Ethnic Groups στις ΗΠΑ:

«Macedonians»: «The Macedonians: Immigrants from Macedonia came to the United States in significant numbers during the early years of the 20th century. Until World War II almost all of them thought of themselves as Bulgarians and identified themselves as Bulgarians or Macedonian Bulgarians. […] The greatest advances in the growth of a distinct Macedonian-American community have occurred since the late 1950s. The new immigrants came from Yugoslavia’s Socialist Republic of Macedonia, where since World War II they had been educated to believe that Macedonians composed a culturally and linguistically distinct nationality; the historic ties with Bulgarians in particular were deemphasized. These new immigrants not only are convinced of their own Macedonian national identity but also have been instrumental in transmitting these feelings to older Bulgarinan-oriented immigrants from Macedonia».

Harvard Encyclopedia of American Ethnic Groups, Stephan Thernstrom, Ann Orlov, Oscar Handlin (eds), Harvard University Press, 1980, σελ. 690-694, ISBN 0674375122

ΥΓ.: Ας μην βιαστούν κάποιοι να κορνιζάρουν τα υπέροχα αναμνηστικά των 30 δολαρίων, ιδιαίτερα όσοι θεωρούν ότι υφίστατο «μακεδονικό έθνος» πριν από το 1945.