Γράφει ο Μανώλης Κοττάκης
ΦΘΑΣΑΜΕ μέχρις ἐκεῖ, λοιπόν!
Νά λογοκρίνεται στόν «ἀέρα» ἀπό τηλεοπτικούς σταθμούς ὁ Πρόεδρος τῆς χώρας πού σέ ὑποδέχεται στό λιμάνι της μέ τό ἄγαλμα τῆς Ἐλευθερίας. Νά διακόπτεται βάρβαρα ἡ ζωντανή μετάδοση τηλεοπτικοῦ διαγγέλματός του. Καί τό χειρότερο: νά ἐνδύεται ἡ ἀσύλληπτη αὐτή λογοκρισία μανδύα ἰδεολογικό:
«Διακόπτουμε τήν μετάδοση διότι ὁ Πρόεδρος παραπλανᾶ καί δέν λέει τήν ἀλήθεια.» Ἔτσι δικαιολόγησαν τό «μαῦρο» οἱ χασάπηδες τῆς Νέας Ὑόρκης καί τῆς Οὐάσιγκτων. Ἀποφεύγω νά ξεκινήσω τό σημείωμά μου ρωτώντας πῶς θά χαρακτήριζε ἡ Δύση τόν Πούτιν, τόν Ἐρντογάν, τόν Κίμ Γιόνγκ Οὔν, τόν Ὀρμπάν, τόν Καζίνσκι καί τόν Μπολσονάρου –ἡγέτες, ὄχι ἁπλῶς ἕναν τηλεοπτικό σταθμό– ἄν τυχόν διέταζαν τήν βάρβαρη λογοκρισία διαγγέλματος ἀντιπάλου τους. Ἀποφεύγω γιατί αὐτά πού συμβαίνουν στόν Δυτικό κόσμο τά τελευταῖα χρόνια ἀνταγωνίζονται ὁρισμένες στιγμές τά καθεστῶτα τῆς Βορείου Κορέας καί τή βαθιᾶς Ἀνατολίας, ἁπλῶς τώρα τά συνειδητοποιοῦμε καί ἐπισήμως. Θά θέσω ὅμως ἕνα συγκεκριμένο ἐρώτημα. Οἱ δημοσιογράφοι τῶν ἀμερικανικῶν τηλεοπτικῶν δικτύων διέκοψαν τόν Πρόεδρο τῆς χώρας τους τήν στιγμή πού ὑποστήριζε ὅτι ἔγινε «νοθεία» στίς ἐκλογές. Τό Twitter ἔβαλε προειδοποιητική σήμανση στά τιτιβίσματα τοῦ ἰδίου καί τοῦ υἱοῦ του, ὅταν ὑποστήριξαν ἀνάλογα πράγματα στόν ἱστό. Τό ἐρώτημα εἶναι: Ποιός ὁρίζει τήν ἀλήθεια; Ποιός διορίζει τόν ἑαυτό του ἐπόπτη τῆς ἀλήθειας; Πότε μαθαίνουμε τήν ἀλήθεια; Καί ἀκόμη πιό προβοκατόρικα: ἡ ἐλευθερία τῆς ἔκφρασης σέ μιά δυτική δημοκρατία ἐπιτρέπει τήν διατύπωση ἀνακριβῶν ἰσχυρισμῶν; Παραπλανητικῶν ἀπόψεων; Ἀκόμη καί ψεμμάτων;
Πρίν βιαστεῖ νά ἀπαντήσει κανείς σέ αὐτά τά νέα δύσκολα ἐρωτήματα πού μᾶς ἔβαλε ἡ Ἀμερική μέ τίς ἐκλογές της, ἄς ἀπαντήσει πρῶτα στά ἑξῆς φιλοσοφικά: εἴμαστε σίγουροι ὅτι μᾶς λένε τήν ἀλήθεια, ὅτι δέν μᾶς παραπλανοῦν ὅσοι λαμβάνουν ἀποφάσεις γιά τήν πανδημία μέ βάση ἕναν ἀλγόριθμο προβλέψεων; Εἴμαστε σίγουροι ὅτι μᾶς ἔλεγαν τήν ἀλήθεια ὅσοι τήν ἄνοιξη μᾶς καθησύχαζαν ὅτι ἡ ὕφεση θά περιοριστεῖ στό 4% καί ὄχι στό 10-12% πού φθάνει σήμερα δοθέντος ὅτι τά σημάδια ὑπῆρχαν ἀπό τότε; Εἴμαστε σίγουροι ὅτι μᾶς ἔλεγαν τήν ἀλήθεια ὅσοι ὑποστήριζαν βάσει ἀνακριβῶν δημοσκοπήσεων ὅτι στό δημοψήφισμα τοῦ 2016 τό «ναί» θά ἐπικρατήσει μέ 51%; Ὡς παλαιός σέ αὐτή τήν δουλειά πλέον μπορῶ νά σᾶς πῶ μέ βεβαιότητα ὅτι εὔκολα διακρίνουμε τήν πιθανότητα νά μᾶς λέει κάποιος ἀνακρίβειες ἤ ἀκόμη καί ψέμματα. Καί τί νά κάνουμε ὅμως πού τό διακρίνουμε; Νά τοῦ ἀφαιρέσουμε τόν λόγο; Νά τοῦ φιμώσουμε τά χείλη; Νά τόν βάλουμε φυλακή; Νά τοῦ βάλουμε σήμανση «ἀκατάλληλο γιά ἀνηλίκους»; Ἐάν ἦταν ἔτσι τόσο ὁ Τσίπρας πού ὑποσχέθηκε ὅτι θά σκίσει τά μνημόνια ὅσο καί ὁ διάδοχός του πού δεσμεύτηκε τετράκις ὅτι δέν θά ξαναγίνει γενικό lockdown, θά ἔπρεπε νά μήν σταθοῦν ποτέ ξανά μπροστά σέ δημοσιογραφικό μικρόφωνο! Δέν λειτουργοῦν ἔτσι οἱ Δημοκρατίες. Ἔτσι λειτουργοῦν οἱ δικτατορίες. Στίς Δημοκρατίες ὑπάρχει δυναμική. Οἱ ἀποφάσεις, οἱ ἐκτιμήσεις, οἱ ἀπόψεις καί ἐλεύθερα διατυπώνονται καί ἐλεύθερα ἀναδιατυπώνονται καί ἐλεύθερα ἀξιολογοῦνται. Αὐτό τοὐλάχιστον μάθαμε σέ αὐτή τήν χώρα πού γέννησε τήν Δημοκρατία. Νά ἀκοῦμε, νά ἀξιολογοῦμε, νά συμφωνοῦμε ἤ νά διαφωνοῦμε. Τό «Ἀποφασίζομεν καί Διατάσσομεν» τό πληρώσαμε ἀκριβά σέ αὐτόν τόν τόπο. Ἡ Δημοκρατία πού δέν ἀντέχει τήν ἀνακρίβεια, στήν οὐσία δέν ἐμπιστεύεται τούς πολῖτες της, δέν ἐμπιστεύεται τό ἐκπαιδευτικό της σύστημα, δέν ἐμπιστεύεται τόν ἀξιακό της κώδικα. Ἐν τέλει μιά Δημοκρατία χωρίς αὐτοπεποίθηση ρέπει πρός τόν αὐταρχισμό. Μεταλλάσσεται σέ ἄλλο πολίτευμα. Καί, δυστυχῶς, ὅσο περνοῦν τά χρόνια, παρά τίς κατοχυρωμένες ἐλευθερίες μας, πρέπει νά ὁμολογήσουμε στούς ἑαυτούς μας ὅτι μέ τήν ταχύτητα πού μεταλλάσσεται ἡ Δύση καθίσταται αὐταρχικός πυλώνας τοῦ κόσμου αὐτοῦ. Σέ λίγο ἡ Στάζι πού παρακολουθοῦσε τίς ζωές τῶν ἄλλων θά μοιάζει μέ ἀγγελούδι μπροστά της. Καί στό ἐγγύς μέλλον ἀντί γιά ἀντικαθεστωτικούς τῆς ΕΣΣΔ καί τῆς Κούβας θά γνωρίζουμε τούς ἀντικαθεστωτικούς τῆς Δύσης. Τούς Σολζενίτσιν καί τούς Ζαχάρωφ τῶν ΗΠΑ. Μέ τήν κατηφόρα πού ἔχει πάρει, μήν τό ἀποκλείετε καθόλου. Tό twitter καί τό facebook ἐξελίσσονται σέ νέα γκούλαγκ. Στέλνουν γιά καταναγκαστικά ἔργα ὅποιον δέν τηρεῖ τό Σύνταγμα τῆς Πολιτικῆς Ὀρθότητας τοῦ ψευδοφιλελευθερισμοῦ.
Θά ἐπιστρέψω στό συγκεκριμένο ἐρώτημα ἐξειδικεύοντας: Ποιός ὁρίζει τήν ἀλήθεια; Ἄν ὁ Πρόεδρος Τράμπ λέει ψέμματα, ὅτι ἔγινε νοθεία, ποιός εἶναι αὐτός πού μέ βεβαιότητα, μέ τό χέρι στό Εὐαγγέλιο μπορεῖ νά ὁρκιστεῖ ὅτι δέν ἔγινε τίποτε μέ τίς ἐπιστολικές ψήφους; Τό ἐρώτημα δέν εἶναι ἁπλῶς φιλοσοφικό. Εἶναι καί πραγματικό. Ὑποστηρίζεται. Τό 2000, στήν Ἑλλάδα, τό ΠΑΣΟΚ τοῦ κυρίου Σημίτη κέρδισε στίς ἐκλογές μέ σχεδόν μία μονάδα τήν ΝΔ τοῦ κυρίου Καραμανλῆ. Ὅσοι μίλησαν γιά νοθεία τότε τά κυρίαρχα μέσα τούς ἔβγαλαν ψεκασμένους καί συνωμοσιολόγους, σχεδόν τρελλούς. Ἀγαπάει ὁ Θεός τόν κλέφτη, ὅμως ἀγαπάει καί τόν νοικοκύρη. Εἴκοσι σχεδόν χρόνια μετά στήν δίκη γιά τήν Siemens ὁ ἴδιος ὁ Θεόδωρος Τσουκᾶτος, στενός συνεργάτης τοῦ Σημίτη, ὁμολόγησε πώς μετέφεραν χιλιάδες «Ρωσσοποντίους» ἀπό τέως σοβιετικές δημοκρατίες μέ πτήσεις τσάρτερ, τήν ἡμέρα τῶν ἐκλογῶν, γιά νά ἀλλοιώσουν τήν βούληση τοῦ ἑλληνικοῦ λαοῦ. Ἄλλη μιά ντροπή τοῦ Ἕλληνα «Δημοκρατικοῦ» κυρίου Σημίτη. Καί ὄχι μόνο αὐτό: Κάποιοι σέ ἰδιωτικές τους συζητήσεις ἰσχυρίζονταν ἀργότερα τί μποροῦσε νά κάνει μέ τά ἀποτελέσματα μιᾶς ἐκλογῆς ἕνας φυτεμένος ἀλγόριθμος σέ ὑπολογιστή καί πῶς ἐνδεχομένως μποροῦσε νά ἐπηρεάσει –ἄν δέν τόν σταματοῦσε ἡ ἑλληνική δικαιοσύνη– τά ἐκλογικά ἀποτελέσματα ἀπό ἀπόσταση. Ἐάν δηλαδή ὁ Κώστας Καραμανλῆς ἔβγαινε καί ἀμφισβητοῦσε τό ἀποτέλεσμα τῶν ἐκλογῶν τοῦ 2000 μέ διάγγελμά του, ἔχοντας ἰσχυρότατες ἐνδείξεις στά χέρια του καί ἐπιφυλασσόταν γιά τίς ἀποδείξεις, τί θά ἔπρεπε ἄραγε νά κάνει τό ἑλληνικό ΑΒC τῆς ἐποχῆς Mega; Νά τόν κόψει σάν «χασάπης»;
Δυστυχῶς, αὐτό πού ἀνακαλύπτουμε μέ ἀφορμή τίς ἐναντίον τοῦ Τράμπ βαρβαρότητες εἶναι ὅτι ἡ ἐλευθερία τῆς ἔκφρασης ὑποχωρεῖ σταδιακά στόν δυτικό κόσμο. Καί μαζί της ὑποχωρεῖ καί τό δικαίωμα στήν πληροφόρηση. Τόσο τά παραδοσιακά ἠλεκτρονικά ΜΜΕ ὅσο καί τά νέα μεταδίδουν τήν πληροφορία ἐπιλεκτικῶς. Ὅποιος ὑπερασπίζεται τό σύστημα καί τίς ἐπιλογές του ἔχει ἀπεριόριστη ἐλευθερία ἔκφρασης, εἴτε λέει ἀλήθεια, εἴτε ψέμματα. Ὅποιος ὅμως ἔχει διαφορετική ἄποψη, ἔστω καί λάθος, ἔχει νά ἐπιλέξει ἀπό μία γκάμα «ποινῶν»: νά κάνει ἀνταρτοπόλεμο, λέγοντας τά μισά ἀπό ὅσα ξέρει, ἐν γνώσει του ὅτι θά ὁδηγηθεῖ στήν ἰδεολογική χωματερή ἄν τά πεῖ ὅλα. Νά τά πεῖ ὅλα, ἀλλά νά δεχθεῖ ἀνηλεῆ πόλεμο ἐπαγγελματικῆς ἐξόντωσης, νά μήν φθάνει ἡ φωνή του στό κοινό του (πόσες φορές σᾶς λένε ψέμματα στά περίπτερα ὅτι ἡ ἐφημερίδα μας ἐξαντλήθηκε ἀπό τίς 11 τό πρωί;). Νά τά πεῖ ὅλα καί νά γίνει στόχος δικαστικῶν διώξεων. Νά τά πεῖ ὅλα καί τό σύστημα νά σιωπήσει ὅταν ἡ ἐλευθερία τῆς ἔκφρασής του δέχεται ἐπίθεση ἀπό ξένο ἡγέτη ὅπως π.χ. ὁ Ἐρντογάν. Νά τά πεῖ ὅλα καί νά τοῦ «κολλοῦν» πάνω ἀπό τό πρόσωπο κάθε φορά πού μιλοῦν τήν σήμανση «ψεκασμένος» καί «ἀκραῖος». Αὐτές εἶναι οἱ ἐπιλογές. Μόνο πού αὐτό δέν βγάζει πουθενά. Ἡ γενιά μου πάλεψε τό 1989 γιά τήν κατάργηση τοῦ κρατικοῦ μονοπωλίου στήν ἐνημέρωση. Ὀνειρεύτηκε μιά φιλελεύθερη δημοκρατία πού χωροῦν ὅλες οἱ ἀπόψεις. Οὔτε στούς χειρότερους ἐφιάλτες μας δέν πιστεύαμε ὅτι τώρα στά «γεράματα» πρέπει νά δώσουμε τήν μάχη γιά μιά νέα ἄνοιξη στήν ἐνημέρωση καί στήν πληροφόρηση. Μετά τήν κατάρρευση τῆς ΕΣΣΔ ὁ φιλελευθερισμός καί ἡ Δύση προδίδουν κάθε μέρα τίς ἀρχές μέ τίς ὁποῖες ἐπικράτησαν τοῦ σοσιαλισμοῦ. Καταγγέλλουν τόν Πούτιν καί γίνονται Πούτιν. Καταγγέλλουν τόν Κίμ καί γίνονται Κίμ. Καταγγέλλουν τόν «Ὑπαρκτό σοσιαλισμό» καί γίνονται «ὑπαρκτός καπιταλισμός» καί αὐτοί. Δέν πρέπει νά τό ἀφήσουμε ἔτσι αὐτό!
ΕΣΤΙΑ, Σάββατο 7 – Κυριακή 8 Νοεμβρίου 2020, φ. 41.802, σ. 1, 3.
1 comment
Το πρόβλημα που θίγεις, κ Ποττάκη, είναι πανάρχαιο, το πρωτοπαρουσίασε ο πρωτοποιητής μας Όμηρος. Ενώ ο Κήρυκας ήταν υποχρεωμένος να ρωτήσει το “τις ρητορεύειν βούλεται ;” και να παραδώσει την ρητορική ράβδο σε όποιον εκδήλωνε την επιθυμία να απευθυνθεί στην ομήγυρη, πραγματώνοντας το κατόρθωμα της Δημοκρατίας, την ισηγορία, ο Οδυσσέας παρέδωσε μεν την ράβδο στον Θερσίτη αλλά μόλις αυτός άρχισε να ομιλεί εναντίον του Αγαμέμνονα, όχι μόνον τού την αφαίρεσε αλλά τον ξυλοκόπησε κιόλας.
Η δημοκρατική ελευθερία γνώμης, κ. Ποττάκη, δεν είναι ελευθεριότητα, δεν είναι ασυδοσία λόγου. Έχει κόκκινες γραμμές τις οποιες δεν πρέπει να ξεπεράσει ο ομιλητής. Η έλλειψη αυτών των ορίων οδηγεί στην λαοκρατική δημαγωγία, δηλαδή στην κατάργηση της Δημοκρατίας καθώς καταργείται ο Δήμος που είναι το όλον της πολιτείας, υπέρ του Κόμματος, δηλαδή μέρους-κομματιού της πολιτείας κι επομένως μέρους της αλήθειας. Και η απαράβατη κόκκινη γραμμή στην Δημοκρατία είναι το “μηδέν άγαν”, το Μέτρο.
Ο πρώτος που προσπάθησε να καταργήσει αυτό το μέτρο ήταν ο Σοφιστής Πρωταγόρας με το γνωστό απόφθευγμα, “πάντων χρημάτων μέτρον εστίν άνθρωπος, των μεν όντων ως έστιν των δε μη όντων ως ουκ έστιν” για να του αντιταχθεί ο Πλάτων δηλώνοντας, “ο δη θεός ημίν πάντων χρημάτων μέτρον αν είη μάλιστα, και πολύ μάλλον ή που τις, ως φασιν, άνθρωπος”.
Αφού δεν έλυσαν αυτό το πρόβλημα οι σοφοί της Αρχαιότητας – διαφωνώντας μεταξύ τους – νομίζεις ότι θα το λύσουμε εμείς ;