του Ηλία Αναγνωστάκη,
Αμέσως μετά την συντριβή των Αυτοκρατορικών απο τους Νορμανδούς στο Montemaggiore στις 4 Μαΐου 1041, την ηγεσία των Αυτοκρατορικών στρατευμάτων στήν Νότια Ιταλία ανέλαβε ο “Κατεπάνω” Εξαύγουστος Βοιώαννης, που αντικατέστησε τον Μιχαήλ Δοκειανό. Ο Εξαύγουστος, που ήταν γιος του Βασιλείου Βοιωάννη, που είχε συντρίψει τους Νορμανδούς στίς Κάννες της Απουλίας το 1017, ηταν αποφασισμένος να φανεί αντάξιος του πατέρα του.
Αφού προηγήθηκαν εβδομάδες ελιγμών, πέτυχε να εγκλωβίσει τους Νορμανδούς στο Montepeloso, και να τους αναγκάσει να δώσουν μάχη: Πράγματι, το πρωί της 3ης Σεπτεμβρίου 1041, ο Εξαύγουστος Βοιωάννης συγκέντρωσε το στράτευμα του, που το αποτελούσαν 10.000 άνδρες, Βάραγγοι, Μακεδόνες και Παυλικιανοί, καθώς και Ιταλιώτες Έλληνες, και για να τους αναπτερώσει το ηθικό, που είχε καταπέσει απο τις απανωτές Νορμανδικές νίκες, τους απηύθυνε ενα λόγο, ο οποίος θα πρέπει να αποτελεί ΜΝΗΜΕΙΟ για την Ελληνικότητα της Αυτοκρατορίας. Σύμφωνα με τον Γουλιέλμο της Απουλίας λοιπόν:
“Παιδιά μου, έχετε περηφάνεια για την ανδρεία σας, και μην αφήνετε τους εαυτούς σας να έχουν καρδιές σαν των γυναικών. Ποιά δειλία σας κάνει να τρέχετε συνεχώς; θυμηθείτε τους προγόνους σας που το κουράγιο τους έκανε ολο τον κόσμο υποτελή τους! Ο Έκτωρ, ο γενναιότερος των ανδρών έπεσε στα χέρια του Αχιλλέα. Η Τροία παραδόθηκε στις φλόγες απο τη Μυκηναϊκή οργή. Η Ινδία γνώρισε την γενναιότητα του Φιλίππου. Ο γιος του, Αλέξανδρος με την ανδρεία του δεν έκανε τα πιο ισχυρά βασίλεια να υποταχθούν στούς Έλληνες (Πελασγούς); Η Δύση και όντως κάθε κομμάτι του κόσμου κάποτε μας έτρεμε. Ποιό έθνος, ακούγοντας το όνομα των Ελλήνων, τόλμησε να τους αντιπαρατεθεί στο πεδίο της μάχης; πόλεις, φρούρια και πολιτείες μετα βίας κρατούσαν τους εχθρούς ασφαλείς απο τη δύναμη των Ελλήνων. Να είστε γενναίοι, σας παρακαλώ, θυμηθείτε το κουράγιο των προγόνων σας, και μην τους εξευτελίσετε θέτοντας την εμπιστοσύνη σας στα πόδια σας μόνο! Αυτός που τολμά να πολεμήσει σαν άνδρας θα υπερνικήσει την δύναμη του εχθρού! Προσπαθήστε να ακολουθήσετε τα πατήματα των προγόνων σας, και εγκαταλείψτε κάθε ιδέα φυγής. Όλος ο κόσμος θα πρέπει να ξέρει οτι είστε άνδρες με κουράγιο. Δεν θα πρέπει να φοβάστε τους Φράγγους, γιατί είναι κατώτεροι σε αριθμούς και σε ανδρεία”
( Γουλιέλμος της Απουλίας, 165-Δ).
Στα λατινικά:
Exaugustus eos, quorum sibi tradita cura est,
Taliter alloquitur: « Prudentia vestra virili
Condicione vigens, non vos permittat habere
Cor muliebre, viri. Quae vos ignavia semper
Cogit inire fugam? Memores estote priorum,
Quorum strenuitas totum sibi subdidit orbem.
Hector Achilleis fortissimus occidit armis.
Troia Michaenei ruit ignibus usta furoris.
Philippi quantus fuerit vigor, India novit;
Huius Alexander proles fortissima nonne
Fortia multorum subiecit regna Pelasgis?
Partibus occiduis Graecorum fama timori
Omrubus et mundi regionibus esse solebat.
Quae gens audito Graecorum nomine stare
Audebat campo? Vix oppida, castra, vel urbes
Reddebant tutos ab eorum viribus hostes.
State, precor, validi, memores virtutis avitae,
Degeneresque pedum non vos fiducia reddat.
Hosti adimit vires, qui stare viriliter audet.
Procurate sequi vestigia prima parentum,
Iam fuga displiceat; totus vos sentiat orbis
Fortes esse viros. Non est ad bella timendus
Francorum populus, numeroque et viribus impar ».
ΟΛΟ ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ: GESTA ROBERTI WISCARDI
Στήν σφοδρή μάχη που ακολούθησε, ο Αυτοκρατορικός στρατός ηττήθηκε και πάλι απο τους Νορμανδούς, ενώ ο Βοιωάννης αιχμαλώτιστηκε. Αυτό όμως δεν έχει καμία σημασία για την αξία του λόγου του, γιατί αποδεικνύεται περίτρανα η Ελληνικότητα της Αυτοκρατορίας, και η συναίσθηση που είχαν οι κρατούντες για αυτή ήδη απο πολύ νωρίς, αν οχι απο πάντα. Κρατείστε το αυτό, εμπεδώστε το και διαδώστε το παντού.