Το όραμα του 2020: Φως την Εποχή της Κατάρρευσης

ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΤΟΥ ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΗ

Το άρθρο αυτό αποτελεί προδημοσίευση από το επερχόμενο τεύχος του περιοδικού/φανζίν Death to the World. To DTTW εκδόθηκε το 1994 από Ορθοδόξους καλογέρους της μονής του Αγίου Ερμάνου της Αλάσκας στη Βόρεια Καλιφόρνια (την οποία ίδρυσε ο πατήρ Σεραφείμ Ρόουζ). Κάποιοι μοναχοί προέρχονταν από την punk rock σκηνή της Καλιφόρνια, από την οποία είχαν απομακρυνθεί αηδιασμένοι από τα αδιέξοδα της ηδονοθηρίας, του μηδενισμού, των ναρκωτικών και της ρηχής New Age πνευματικότητας. Ακολουθώντας τα μέσα και την αισθητική της κουλτούρας αυτής, οι μοναχοί παρουσίασαν την αποκήρυξη του κόσμου ως την “τελευταία αληθινή επανάσταση”, και την αφιέρωση στον Χριστό ως τη μόνη αυθεντική ζωή και τη μόνη διέξοδο από μία φθαρτή και ανούσια πραγματικότητα. Το περιοδικό κατά το σύντομο βίο του είχε αξιόλογη επιρροή στους νέους της τοπικής punk σκηνής, σύντομα βρήκε διαδόχους και συνεχίζει, σε ηλεκτρονική κυρίως μορφή, μέχρι σήμερα.

 

Τι προσφέρει τούτη η μετάφραση στο ελληνικό κοινό, το οποίο μπορεί εύκολα να βρει υψηλής ποιότητας Ορθόδοξα θεολογικά κείμενα στη γλώσσα του; Κατά τον μεταφραστή, αποτελεί μία παθιασμένη, όσο και νηφάλια ματιά στην χρονιά που πέρασε, υπενθυμίζοντας ότι όλες οι ανέσεις που χάσαμε λειτουργούσαν ως είδωλα, και πως η αναταραχή και το άγχος για το μέλλον αποκαλύπτουν πόσο ρηχή και εύθραυστη είναι η ζωή και ευδαιμονία μας.

Πολλοί δεν καταλάβαμε τίποτε από την μεγάλη οικονομική κρίση της τελευταία δεκαετίας, γιατί συνέβη, γιατί πέσαμε τόσο χαμηλά, σε τι αδιαφορία και ευδαιμονισμό είχαμε παραδοθεί. Μόνον υποφέρουμε από την μείωση του βιοτικού επιπέδου και εξακολουθούμε να ονειρευόμαστε την επάνοδο στην “ένδοξη” κατανάλωση του 1990 και του 2000. Ας μην γίνει το ίδιο λάθος και με αυτήν την κρίση.

Μ. Ν.

---

“Life in the hive puckered up my night, / A kiss of death, the embrace of life.”
–Television, “Marquee Moon”

Όταν γεννηθήκαμε,

ΟΙ ΠΝΕΥΜΟΝΕΣ ΜΑΣ ΕΙΣΕΠΝΕΥΣΑΝ ΧΑΟΣ, και όταν κόπηκε ο ομφάλιός μας λώρος, ανταλλάξαμε τις μητέρες με μητρικές πλακέτες. Χωρίς να είμαστε συνδεδεμένοι πια με ανθρώπινες μήτρες, ο ομφαλός μας βρήκε νέα πηγή τροφής: Συνδεθήκαμε – σαν με καλώδιο USB – στο κεντρικό σύστημα μίας κοινωνίας υπνωτισμένης από γκατζετάκια, μηχανήματα και φωτεινές οθόνες. Το σύστημα αυτό, ένας βιομηχανικός μηχανισμός, καταβρόχθισε την υπόστασή μας και μαζί της, την ανθρώπινη ύπαρξη. Έγινε η νταντά μας, ο παιδαγωγός μας, ο ήρωάς μας, ο αδελφός μας, ο θείος, ο πρόγονος, η διασκέδαση: ο πιο κοντινός, πιο σαδιστικός και απάνθρωπος φίλος.
Οι ψυχές μας, υπολογιζόμενες πλέον ως τίποτε παραπάνω από ηλεκτροχημικές εκκενώσεις αίματος και σάρκας, υπέστησαν «επεξεργασία» (σα να ήταν δυνατόν) για να αποτυπωθούν ως αριθμητικός κώδικας, στατιστικά στοιχεία προς πώληση και αγορά σαν προϊόντα. Τούτες οι ψυχές, βανδαλισμένες γραμμές κώδικα, έργο ευφυών μηχανικών, ήταν θαμπωμένες και πλανημένες από ένα σύστημα προγραμματισμένο να προσφέρει κάθε ενσώματη ευχαρίστηση. Το σύστημα καλόπιανε και αποπροσανατόλιζε με εγγυήσεις υλικής άνεσης. Το σύστημα υπνώτιζε με τον βόμβο του, κάνοντας μα προχωράμε στον βηματισμό του – όλοι οι άνθρωποι στη γραμμή – προς τον θάνατό μας, πρώτα πνευματικό κι ύστερα φυσικό.

Μας είπαν ψέματα,

ΚΑΘΩΣ ΠΡΟΣΠΑΘΟΥΣΑΜΕ ΝΑ ΑΝΑΣΑΝΟΥΜΕ σε έναν ασφυκτικό κόσμο πνευματικής, ηθικής και ψυχικής αποσάρθρωσης. Γεμάτοι ψέματα από το πρώτο μας γάλα, κάναμε το λάθος να πιστεύσουμε ότι θα μας προσφερόταν απλόχερα οτιδήποτε χρειαζόμασταν για μια ικανοποιητική ζωή. Οι δήθεν λογικές και επιστημονικές λύσεις για τον οντολογικό μας τρόμο, μας νάρκωσαν, μας θυματοποίησαν, μας αναστάτωσαν. Μας αποπροσανατόλισαν ναρκωτικές ουσίες (φαρμακευτικές ή παράνομες) και μία στρατευμένη διασκέδαση, προϊόν εταιριών – κολοσσών που συναγωνίζονται και συνεργάζονται για το πως θα μας υποτάξουν, πως θα μας καταστήσουν α-νόητες καταναλωτικές μονάδες. Εμείς, εκούσια και ακούσια, εξευτελίσαμε και υποβαθμίσαμε τον εαυτό μας σε μία κοινωνία απαθή και παράλογη. Εμείς, τυφλωμένοι από τυφλούς οδηγούς και τον δικό μας παροξυστικό εγωισμό, απομείναμε με εικασίες για το πως να σκεφθούμε ή να δούμε καθαρά. Ο ασφυκτικός μας κόσμος – το φρόνημα, ο τρόπος του – δεν μας έδωσαν τίποτε: ούτε αέρα, ούτε ζωή, ούτε όραμα. Τα ψέματα (δικά μας και της κοινωνίας) συσκότισαν κάθε ξεκάθαρη οδό προς την σταθερή, συνεκτική γνώση. Για πολλούς κοινή κατάσταση είναι η μηδενιστική παραίτηση. Φαίνεται ότι δεν υπάρχει κανένα μεγαλύτερο νόημα, καμία ευρύτερη κατανόηση του τι υφίσταται πέρα από την καταρρέουσα υλική ύπαρξη. Κάτω από τον ζυγό του ψεύδους, βρεθήκαμε μόνο με τις εγκόσμιες, εφήμερες απαντήσεις που μας άφησαν γυμνούς και κρύους. Μας άφησε ορφανούς μία κοινωνία παραμορφωμένη από την καταστροφή της οικογένειας και των αξιών της. Μάταια ψάχνουμε για σταθερότητα, προσαρμογή, ένα μέρος να το νιώθουμε σαν σπίτι μας. Βλέποντας το αληθινό πρόσωπο μιας κοινωνίας που μας οδηγεί στο θάνατο, την αποτυχία ενός ουτοπικού ονείρου, δε βρήκαμε κανένα λόγο να προσπαθήσουμε για εκείνη – αντίθετα, αρνηθήκαμε να απορροφηθούμε στην προγραμματισμένη κοινωνία του ελέγχου, στη θανάσιμη πορεία προς τον κομφορμισμό.

Καθώς ο θάνατος καιροφυλακτούσε,

ΕΜΕΙΣ ΠΑΙΖΑΜΕ ΜΕΣΑ ΣΤΑ ΣΚΟΥΠΙΔΙΑ, ΚΑΙ ΚΟΙΤΑΖΑΜΕ ΒΑΘΙΑ ΜΕΣΑ ΣΤΟ ΚΕΝΟ, καθώς νιώθαμε ότι το κενό ήταν ο μόνος τόπος όπου μπορούσε να βρεθεί μια κάποια αλήθεια. «Ζούσαμε» στην απελπισία αλλά και δίχως όρια. Φανταστήκαμε ότι το να ζεις δίχως όρια ήταν κάτι καλό, αλλά το αποτέλεσμα ήταν μία δίχως όρια απελπισία. Πολλοί επιλέξαμε την φτώχεια και την ρομαντικοποιήσαμε. Κρύψαμε την ομορφιά πίσω από την ασχήμια, και την ασχήμια την κάναμε αρετή. Εξεγερθήκαμε απέναντι στις ρηχές αξίες της υποκριτικής κοινωνίας μας. Χάσκαμε μπροστά από υπονόμους, κάδους, σκοτεινά σοκάκια, βρωμερές μαζώξεις, μπάχαλα και συναυλίες. Όλα τα άλλα έμοιαζαν ψεύτικα. Οι ουρανοξύστες και οι καλοντυμένοι υπάλληλοι, τα απειράριθμα καταστήματα και τα «προϊόντα» τους, το Αμερικανικό όνειρο. Βουτήξαμε μέσα στην τρέλα γιατί αυτό που θεωρούσε η κοινωνία φυσιολογικό μας έμοιαζε παράλογο. Φύγαμε τρέχοντας μακριά από τον κόσμο, προσπαθώντας να βγάλουμε νόημα μέσα από τα βάσανά μας και την εφιαλτική σκέψη ότι η ύπαρξή μας είναι τόσο φευγαλέα όσο και η μαστούρα ή το γέλιο μας. Ψάξαμε την αλήθεια σε μια δική μας αντικουλτούρα (counterculture) γιατί, φαινομενικά, πουθενά αλλού δεν τη βρίσκαμε. Στην κουλτούρα αυτήν, γνωρίσαμε άλλους δυστυχισμένους ανθρώπους σαν εμάς και γίναμε οικογένεια. Δεν είχαμε δεσμούς αίματος – αντίθετα μας ένωνε η απουσία δεσμών, το γεγονός ότι ήμασταν χαμένοι. Η οικογένειά μας αυτή ήταν βρώμικη και περιπλανώμενη, αλλά όσο και εάν αποδρούσαμε και ψάχναμε, κανένας μας δεν έδειχνε να φτάνει πουθενά ή να βρίσκει κάτι.

Τώρα, καθώς μπαίνουμε στο νοσοκομείο,

ΑΚΟΜΗ ΑΡΡΩΣΤΟΙ ΜΕ ΤΟΥΣ ΙΟΥΣ ΤΟΥ ΠΑΡΕΛΘΟΝΤΟΣ, όλα έχουν αλλάξει. Κάποια από τα πράγματα που πιστεύαμε – ό,τι άξιζε, ότι ήταν ακέραιο και μπορούσε να σταθεί και να μας στηρίξει – τα πιστεύομε ακόμη: Ο κόσμος αυτός, μέσα στον οποίο γεννηθήκαμε τόσο αβοήθητοι, είναι γεμάτος από αδιέξοδη προσποίηση και φάρμακα-φαρμάκια, και συνεπώς πρέπει να τον αξιολογούμε προσεκτικά και να τον απορρίπτουμε συστηματικά. Όλα όσα μισούσαμε τον καιρό της φυγής μας, όταν μικροί ακόμα παίζαμε στην λάσπη, ακόμα τα απεχθανόμαστε: τις κούφιες επιδείξεις πλούτου, μια ζωή που συνεχώς κυνηγάει τα αντικείμενα, τις κάλπικες επιδείξεις των γιγάντων της τεχνολογίας, των ΜΜΕ και του κεφαλαίου. Παρά ταύτα, καθώς αναρρώνουμε στο νοσοκομείο και θεραπευόμαστε από τους παλιούς μας ιούς, μπρος τα μάτια μας αναδύεται μια μεγάλη παρατήρηση: Υπάρχει ένας άλλος κόσμος, εναλλακτικός αλλά και ο μόνος αληθινός, μια άλλη ζωή, μια νέα ζωή. Αυτή η ζωή, η αντλούσα υγεία από τις πληγές μας, μας αναγνωρίζει σαν προσκυνητές από χάνι σε χάνι σε έναν κόσμο φθοράς. Το δρεπάνι του Χάροντα πήρε χιλιάδες ζωές μέσα από τον COVID-19 και τα «παρελκόμενά» του: οι τεχνοκράτες απέκτησαν πρωτοφανή και ανησυχητικό έλεγχο στις ενέργειες και την επικοινωνία απλών ανθρώπων. Οι θεατές των φωτεινών οθονών υπνωτίστηκαν από προσεκτικά διαμορφωμένα αφηγήματα εχθρικότητας, διχασμού και παρότρυνσης σε βία: η ανεξέλεγκτη οργή ξέσπασε στους δρόμους των Αμερικανικών και Ευρωπαϊκών αστικών κέντρων. Το 2020 – το πτώμα που ενσαρκώνει το σύγχρονο, τεχνολογικό δρόμο – έκανε στην άρρωστη, εμετική διακήρυξή του: «Οι ανέσεις μου είναι ο θάνατός σας! Οι τεχνολογίες μου είναι το τέλος σας». Ως αποτέλεσμα, μας αποκαλύφθηκε με τον πιο εμφανή τρόπο ότι το σύστημα, ο ηλεκτρονικός μας βοηθός, το συνθετικό μας σπίτι και το κινητό μας, ένα ηρεμιστικό από σιλικόνη –έγινε η κύρια πηγή νοήματος και καθοδήγησης. Όπως έλεγε ένας άγιος, «ὅτε ἤμην νήπιος, ὡς νήπιος ἐλάλουν, ὡς νήπιος ἐφρόνουν, ὡς νήπιος ἐλογιζόμην» (Α’επιστολή Παύλου προς Κορινθίους, 13:11). Εμείς, με νέα αλλά ακόμη θολά μάτια, είδαμε ότι όσα αφορούν τις παιδιάστικους, ασθενικούς αποπροσανατολισμούς της εποχής μας πρέπει να παραμεριστούν σαν ένα σκονισμένο κουτί με παιχνίδια

Ύστερα από έναν χρόνο κρυστάλλινης όρασης,

ΒΛΕΠΟΥΜΕ ΣΑΝ ΜΕΓΑΛΗ ευεργεσία την είσοδο σε μία εποχή όπου δε μένει λίθος επί λίθου. Πολλά μπορούμε να κερδίσουμε μέσα στα σκοτεινά ερείπια ενός γκρεμισμένου κόσμου: η διάλυση και η ερήμωση, απελπιστικά θεάματα για πολλούς, για άλλους είναι πολλά μια πολλά υποσχόμενη, αόρατη κύηση. Καθώς κλωτσάμε μακριά μας το όπιο των υλικών ανέσεων, βγαίνουμε από το ναό των συντετριμμένων ειδώλων και αναγνωρίζουμε ότι ο πολιτισμός μας μας κούφαινε με τους θορύβους του, επιτέλους στεκόμαστε στο κατώφλι της συνάντησης με την Αλήθεια. Αν η καθημερινότητα δεν μας παρασύρει ξανά στην απάθεια, αυτό το κατώφλι μας μας επιτρέπει να κατανοήσουμε πραγματικά (ακόμα και να ξεπεράσουμε) τον σκελετό του θνήσκοντός κόσμου μας – την λογική του, τα φαινόμενα – και να γνωρίσουμε βιωματικά την πνευματική, υπερκόσμια ζωή. Συνεπώς, όταν χάνουμε τα φαινομενικά πολύτιμα και το άσχημο πρόσωπο της κοινωνίας αποκαλύπτεται, ξεκινά η αναζήτηση για μια νέα και αυθεντική ζωή. Πράγματι, η αναταραχή του 2020 όχι μόνο σε πέταξε στα βράχια – με πολύ χάρη μας έδωσε ένα ιδανικό σημείο αναφοράς. Με καθαρά μάτια βλέπουμε την υλιστική κοινωνία να καταρρέει ως τα εύθραυστα θεμέλιά της, και την ελπιδοφόρο ανάδυση μίας πιο λογικής και σταθερής πραγματικότητας, δηλαδή της Βασιλείας των Ουρανών.

Τώρα, ενώ το 2020 εξερράγη η διαμαρτυρία και η επιθετικότητα,

ΣΑΣ ΚΑΛΟΥΜΕ ΝΑ ΜΑΣ ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΕΤΕ ΣΕ ΜΙΑ ΑΛΗΘΙΝΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ, την τελευταία αληθινή επανάσταση που γνώρισε αυτός ο αποτυχημένος κόσμος. Βλέπετε, αγαπητέ αναγνώστη, εμείς – επίσης γεννημένοι μέσα στο χάος, επίσης προσπαθώντας να ανασάνουμε σε μία ασφυκτική ζωή, επίσης λερωμένοι από τις ανόητες πράξεις μας – μπορούμε να διαβεβαιώσουμε αυτήν την επείγουσα, ζωτική ανακάλυψη: Το να σταθεί κανείς στο κατώφλι της αυθεντικής ζωής απαιτεί ετοιμότητα και την αποφυγή ενός αρπακτικού κόσμου που θέλει να μας παρασύρει στο πολυπλόκαμο δηλητήριό του. Η αυθεντική ζωή δεν απαιτεί να θανατώσουμε τον κόσμο έξω μας, αλλά εντός μας. Όλα τα υπνωτιστικά είδωλα του κόσμου πρέπει να ανατραπούν και να σπάσουν σε χίλια κομμάτια, όλες οι πλάνες του πρέπει να εκτεθούν και να απορριφθούν. Όλες οι «μάσκες» του κόσμου – υποτίθεται για την προστασία μας – πρέπει να σχιστούν και να πεταχτούν. Μόνο με τη διαδικασία αυτή συναντά κανείς την αλήθεια, γιατί η αλήθεια δεν είναι αφαιρετική έννοια, φιλοσοφία ή ιδέα, αλλά ένα Πρόσωπο τον Οποίο αρχίζει κανείς να γνωρίζει μέσα από την ενέργεια, τον συλλογισμό και την μεταμόρφωση

Cognosco Team