Στο πρώτο μέρος τα θέματα είναι: Γεώργιος Γεμιστός-Πλήθων, Μάνος Χατσιδάκις, Βενετία, Νεοέλληνας, Καπαδοκκία, γεγονότα 1955, τορπιλισμός της Έλλης, απελευθέρωση Αθήνας 1944, Άλωση 1453
Ο Γεωργιος Γεμιστος-Πληθων και η Ιταλικη Αναγεννηση
Η προσωπικότητα του Γεώργιου Γεμιστού-Πληθωνα, «ηγεμόνα των φιλοσόφων του καιρού του» και «αποστόλου» του Πλάτωνα, και η συμβολή του στην Ιταλική Αναγέννηση αποτελούν τη θεματολογία της ηχοβολης. Το ντοκιμαντέρ ρίχνει άπλετο φως στη συμβολή του νεοπλατωνισμού στις αισθητικές και φιλοσοφικές αντιλήψεις όχι μόνο της Ιταλικής Αναγέννησης, αλλά και των μεταγενέστερων ρευμάτων, του Μανιερισμού και του Μπαρόκ, και προβάλλει τη ρηξικέλευθη φυσιογνωμία του Πληθωνα, που έδρασε στην Ιταλία της εποχής πραγματοποιώντας τις διαλέξεις του, εστιασμένες στις διαφορές της πλατωνικής και αριστοτελικής φιλοσοφίας, επιτυγχάνοντας να καταστήσει την πρώτη (πλατωνική) κυρίαρχη κοσμοθεωρία έναντι της μέχρι τότε επικρατούσης δεύτερης (αριστοτελική). Με αφορμή τη Σύνοδο της Φεράρρας-Φλωρεντίας γίνεται αναφορά στην εις βάρος των Ορθοδόξων υπογραφή του Ενωτικού Όρου και στην τελική πτώση της Βασιλεύουσας, η οποία δε διαφυλάχθηκε διόλου από την επικύρωση της απόφασης της Συνόδου. Τονίζεται πως η διείσδυση του Πληθωνα και του Καρδινάλιου Βησσαρίωνα στους κόλπους του ιταλικού Ουμανισμού καθώς και η διδασκαλία τους αποτελούν ιδιαίτερα σημαντικές στιγμές της ύστερης βυζαντινής ιστορίας, ενώ σηματοδοτούν τις απαρχές μιας νέας δυτικής περιόδου των ελληνικών γραμμάτων.
”Ως συμπεριφορά είμαι μεγαλοαστός. Ως καλλιέργεια , είμαι ποιητής. Και ως βαθύτερη ιδιοσυγκρασία είμαι λαϊκός.”
”Η Ελλάδα ζει πάντα μια παράκρουση….ανάμεσα στο εγώ της και στη πραγματικότητα μας…”
Από την εκπομπή ”Η μηχανή του Χρόνου.”
Βενετία. Η Γαληνοτάτη Δημοκρατία των Δόγηδων. ΕΡΤ
Το σταυροδρόμι μεταξύ Ανατολής και Δύσης..
Εξαρτώμενη από τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία μέχρι το Σχίσμα , η Βενετία υπαγόταν στο Εξαρχάτο της Ραβέννας και είχε ενσωματώσει αρκετά στοιχειά της ορθόδοξης ανατολής. Για επτά αιώνες κατείχε τον ισχυρότερο στόλο του παλαιού κόσμου.
Η Βενετία ανεκαθεν ήταν η περιοχή . με την οποία συνδέθηκε ο Ελληνισμός της ανατολής περισσότερο από κάθε άλλη περιοχή της Ευρώπης. Όχι μόνο ο Βυζαντινός αλλά ..κυρίως ο νεότερος.
Ήταν η περιοχή της Ευρώπης που είχε την αμεσότερη σχέση με το Βυζάντιο. Μια σχέση που διατηρήθηκε ως τις παραμονές της 4ης σταυροφορίας….
Ιστορική αφήγηση για τη Βενετία , την ελληνική κοινότητα -της μακροβιότερης ένωσης στην ιστορία της ελληνικής διασποράς-και στη μετοίκισή της από Έλληνες λόγιους, οι οποίοι μεταλαμπάδευσαν την αρχαία ελληνική γραμματεία, τα Ορθόδοξα κείμενα και συνολικότερα την «εθνική αυτογνωσία». Αναφορά για τον Βυζαντινό ουμανισμό, τον ναό του Αγ. Γεωργίου, το Ινστιτούτο ελληνικών σπουδών και το Μουσείο Ιερών Εικόνων.
”….Τα χαρακτηριστικά αλλάζουν .Μετά τη μεταπολίτευση του 74 μέχρι σήμερα ,νομίζω έχουμε ένα διαφορετικό χαρακτήρα Νεοέλληνα απ’ αυτόν που έζησε στα χρόνια τη κατοχή η στο πόλεμο του 40. Έχουν παρεμβληθεί παράγοντες που είναι καίριοι, αποφασιστικοί και όχι μόνο ντόπιοι.
Ένα ερώτημα που πιθανόν να μας βοηθήσει να εξιχνιάσουμε αυτές τις πτυχές είναι…χτες ήταν 28η Οκτώβριου και είδαμε να καταθέτουν στεφάνια ,διάφοροι πολιτικοί η στρατιωτικοί ηγέτες στο μνημείο των πεσόντων του πολέμου του 40.
Επρόκειτο για παιδιά, για νέα παιδιά, το ανθός της νεολαίας. Αυτά τα παιδιά θυσιαστήκαν , θυσίασαν τη ζωή τους για ποιο πράγμα ? Λέμε έτσι εύκολα και ρητορικά…”για τη πατρίδα”. Τι θα πει αυτό ? Σήμερα τι θα πει αυτό ? Σήμερα ποιος θα θυσίαζε τη ζωή του για τη πατρίδα ? Τι σημαίνει πατρίδα ?. Για να θυσιάσεις τη ζωή σου, θα το κάνεις μόνο για κάτι που χωρίς αυτό , η ζωή σου δεν έχει κανένα νόημα……”
Τη σχέση του σύγχρονου Έλληνα με τη διαχρονική εξέλιξη του στίγματος που έδινε ο πρόγονός του, αλλά και τη σχέση του με τον πολιτισμό και ειδικότερα με τον “ελληνικό πολιτισμό”, ερευνούν οι «Ανιχνεύσεις» της ΕΤ3 στην εκπομπή μεταδόοθηκε την Τετάρτη 29 Οκτωβρίου 2008, στις 23.00.
Ο Παντελής Σαββίδης, με προσκεκλημένους τον Χρήστο Γιανναρά τον Θεόδωρο Ζιάκα και τον Νίκο Μαντζαρίδη , αναζητά απαντήσεις στα ερωτήματα «τι προσδιορίζει σήμερα το Νεοέλληνα» και «πώς διαμορφώθηκε ο σημερινός χαρακτήρας του».
Αφιέρωμα στη Καππαδοκία του Γ.Σεφερη.
”Ξαναδιάβασα το οδοιπορικό του Γ.Σεφερη “3 μέρες στα μοναστήρια της Καππαδοκιας”.Το είχα διαβάσει πολλές φορές πριν, το είχα πάρει βεβαίως μαζί μου και τη πρώτη φορά που πήγα στη Καππαδοκία και τη 2η …και τη 3η και την 20η η την 25η …δε θυμάμαι πια….”
Μαριάννα Κορομηλα
Αφιέρωμα στη Καππαδοκία του Γ.Σεφερη.
Από τη σειρά εκπομπών ”Επιστρέφοντας στην Ανατολή”
ΣΚΑΙ
Το τουρκικό πογκρόμ της 6ης-7ης Σεπτεμβρίου 1955
Συνέντευξη του συγγραφέα Σπύρου Βρυώνη, στο Π. Σαββίδη στην εκπομπή Ανιχνεύσεις ΕΤ3
Το τουρκικό πογκρόμ της 6ης-7ης Σεπτεμβρίου 1955 και ο αφανισμός της ελληνικής κοινότητας της Κωνσταντινούπολης
Τη νύχτα της 6ης προς 7η Σεπτεμβρίου 1955, η ελληνική κοινότητα της Κωνσταντινούπολης έγινε στόχος απρόκλητων βιαιοτήτων. Μέσα σε λίγες ώρες εμπορικά καταστήματα, βιοτεχνίες, σπίτια, ακόμα και οι εκκλησίες των Ελλήνων μετατράπηκαν σε ερείπια. Τα γεγονότα αυτά σήμαναν την αρχή του τέλους της κοινότητας των Ρωμιών της Πόλης. Η βίαιη αυτή επίθεση σύντομα συνυφάνθηκε με τις ψυχροπολεμικές πολιτικές εξελίξεις της εποχής, και τα πραγματικά γεγονότα αποσιωπήθηκαν εξίσου γρήγορα.
Με αφορμή την 50η επέτειο της μεγάλης καταστροφής, ο Σπύρος Βρυώνης ανασυνέθεσε τα γεγονότα εκείνης της νύχτας στο μεγαλειώδες έργο του “Ο μηχανισμός της καταστροφής: το τουρκικό πογκρόμ της 6ης-7ης Σεπτεμβρίου 1955 και ο αφανισμός της ελληνικής κοινότητας της Κωνσταντινούπολης”, το οποίο εκδόθηκε στα αγγλικά το 2005. Αυτή η μνημειώδης μελέτη είναι το πρώτο έργο τέτοιου βάθους και εύρους που έχει εκδοθεί σε οποιαδήποτε γλώσσα γι’ αυτή την καθοριστική στιγμή της σύγχρονης τουρκικής και ελληνικής ιστορίας. Έχει υμνηθεί ως “magnum opus“, ως “πρωτότυπο και βαρυσήμαντο”, ως “λαμπρό έργο”. Είναι βέβαιο ότι θα αναγνωριστεί ως η απροσπέραστη μελέτη των βίαιων γεγονότων που τόσο αναλυτικά περιγράφει και εξετάζει. Ο τόμος περιλαμβάνει και ένα εκτεταμένο ένθετο με τις μοναδικές φωτογραφίες του Δημητρίου Καλούμενου.
Ο τορπιλισμός της Έλλης , 1940
Στα 1912-13 ,τη χρονιά των νικηφόρων βαλκανικών πολέμων, η κινεζική κυβέρνηση παρήγγειλε στις ΗΠΑ τη ναυπήγηση ενός πλοίου. Ένα χρόνο αργότερα, η Ελλάδα που μεγάλωνε , που γινόταν διαρκώς ισχυρότερη στη περιοχή της ,αγόρασε αυτό το πλοίο. Και τότε το Φει Χουνκ έγινε Έλλη.
Η Έλλη πολέμησε ηρωικά στο πρώτο παγκόσμιο πόλεμο, δολοφονήθηκε στο δεύτερο και ακόμα μια φορά δολοφονήθηκε το 1950.
Ντοκουμέντα , ΣΚΑΙ
Απελευθερωση της Αθήνας 1944 ΕΡΤ
Ντοκιμαντέρ το οποίο παρουσιάζει τον τρόπο με τον οποίο τα γερμανικά στρατεύματα αποχώρησαν από την πόλη της Αθηνας στις 12 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1944. Προηγείται μία ιστορική αναδρομή στα γεγονότα τα οποία σημάδεψαν την περίοδο της Κατοχής, με τη συγκρότηση πολιτικών και στρατιωτικών αντιστασιακών οργανώσεων, τις διαβουλεύσεις που γίνονταν προς εξεύρεση πολιτικής λύσης σχετικά με τη διακυβέρνηση της Ελλάδας μετά την απελευθέρωσή της, και τις τελικές συμφωνίες που επιτεύχθηκαν (Κάιρο, Καζέρτα). Επίσης, μέσα από μαρτυρίες ανθρώπων που έζησαν τα γεγονότα, παρουσιάζονται οι προσπάθειες που έγιναν μεταξύ Γερμανων και αντιστασιακών οργανώσεων για απρόσκοπτη αποχώρηση των πρώτων από την Αθηνα, ενώ παράλληλα προβάλλεται ο ενθουσιασμός των Αθηναιων για την απελευθέρωση καθώς και οι επίσημες εκδηλώσεις που πραγματοποιήθηκαν με την επιστροφή της Κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας.
Ιστορική και Δημοσιογραφική Έρευνα:
Φοίβος Οικονομιδης
« Ηταν προχωρημένη άνοιξη 29 Μάιου του 1453 , ημέρα Τρίτη και ώρα 6η πρωινή , 1122 χρόνια
και 19 ημερες, μετα την εορτή των εγκαινίων της πρωτεύουσας της χριστιανικής οικουμένης που
είχαν γίνει στις 11 Μάιου του 330 και η πόλη του Κωνσταντίνου, του Μεγ. Κωνσταντίνου έπεφτε
στα χέρια των αλλόθρησκων και αλλόφυλων Οθωμανών Τούρκων.
Ο χρησμός βγήκε αληθινός…
Με Κωνσταντίνο έγινε και παλι με Κωνσταντίνο θα αποθάνει ».
ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΤΗΣ ΑΛΩΣΗΣ
Μαριάννα Κορομηλά ΣΚΑΙ ραδιο
29 Μαϊου 1453
Άλωση της Πόλης.
.