Tου Πέτρου Π. Γρουμπού,
Ομότιμου Καθηγητή Πανεπιστημίου Πατρών
Ένα από τα θεμελιώδη ερωτήματα που βασανίζει την ανθρωπότητα εδώ και χιλιετίες ήταν ο σκοπός της ύπαρξης του ανθρώπου σε αυτόν τον πλανήτη. Αυτό το ερώτημα σήμερα είναι πιο επίκαιρο από ποτέ.
Πολλές μελέτες, δια μέσου των αιώνων, έχουν διερευνήσει την ύπαρξη σκοπού στο κόσμο που μας περιβάλλει αλλά και την αναγκαιότητα δημιουργίας μιας ηθικής, μιας στάσης ζωής με αναφορά τη συμπεριφορά μας απέναντι στους «άλλους», τον έμβιο και άβιο πλανήτη.
Και ποιος ο ρόλος των πολέμων σε όλα αυτά;
Μια φορά κι έναν καιρό, οι πόλεμοι γίνονταν για διασκέδαση και κέρδος. Όταν οι Έλληνες κατέλαβαν την Τροία, ή η Ισπανία κατέκτησε το Περού, κίνητρο ήταν ο χρυσός και το ασήμι. Αυτό εξακολουθεί να γίνεται και σήμερα. Διάφοροι εμφύλιοι (ιδιαίτερα συνηθισμένοι σε «φτωχές περιοχές του πλανήτη») γίνονται όπου υπάρχουν πόροι τους οποίους μπορεί να κλέψει κανείς, όπως για παράδειγμα τα διαμάντια. Άλλοι εμφύλιοι γίνονται βάσει «ιδεολογιών». Για τον ίδιο λόγο έγιναν και πολλές επαναστάσεις. Πέρασε ένας και πλέον αιώνας από την έναρξη του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, τον οποίον τότε πολλοί είχαν χαρακτηρίσει «τον πόλεμο που θα έθετε τέλος σε όλους τους πολέμους». Και όμως ακολούθησε ο καταστροφικός Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος.
Σήμερα όμως, εάν είσαι ένα σύγχρονο, πολιτισμένο και ευκατάστατο κράτος ο πόλεμος – ακόμη και αυτός που γίνεται εύκολα νικηφόρος – δεν αποδίδει. Αυτό ισχύει δε εδώ και πολύ καιρό. Σε έναν αλληλεξαρτώμενο κόσμο, ένας πόλεμος θα προκαλέσει σημαντική οικονομική ζημιά ακόμη και στον νικητή. Ακόμη, ο σύγχρονος πόλεμος είναι πολύ, πολύ ακριβός. Για παράδειγμα, το τελικό κόστος για τον πόλεμο του Ιράκ, περιλαμβανομένου και του κόστους περίθαλψης των βετεράνων, θα ξεπεράσει το 1.4 τρισεκατομμύριο δολάρια. Επομένως, έχουν όντως δίκιο όσοι λένε ότι τα σύγχρονα κράτη δεν μπορούν να γίνουν πλούσια κάνοντας πόλεμο.
Ωστόσο, πόλεμοι εξακολουθούν να γίνονται. Γιατί; Φαίνεται ότι έχει έλθει η κατάλληλη ευκαιρία να αναρωτηθούμε το γιατί.
Η΄ μάλλον γιατί να μην αναζητήσουμε τους λόγους για τους οποίους η ειρήνη είναι η πιο καλή και ενδεδειγμένη λύση για τη δημιουργία ενός μόνιμου και ειρηνικού κόσμου;
Σε έναν ειρηνικό κόσμο:
– όλοι έχουν ίση μεταχείριση ανεξάρτητα από το φύλο, τη φυλή, τον σεξουαλικό προσανατολισμό, τη θρησκευτική πίστη ή την αναπηρία τους
– κανείς δεν έχει επιχείρημα σχετικά με το ποιος είναι τρομοκράτης και ποιος είναι μαχητής της ελευθερίας, διότι δεν υπάρχει ανάγκη για κανένα
-που έχει εξαλείψει τη φτώχεια και αφιερώνει χρόνο και πόρους για να φτάσει τα επίπεδα αλφαβητισμού όσο το δυνατόν πλησιέστερα στο 100%
– όπου όλα τα «άτομα» πληρώνονται με αυτό που αξίζουν και όχι σε αυτό που μπορούμε να ξεφύγουμε με την πληρωμή τους
– που πρέπει ΟΛΟΙ να επιλέξουμε να ζούμε ειρηνικά… ατομικά και για το καλό ΟΛΩΝ μακροπρόθεσμα.
Για να το κάνουμε αυτό, πρέπει να ζήσουμε από την αγνότερη κατάσταση μέσα μας, επιτρέποντάς μας να δούμε το καλό ο ένας στον άλλον και να φροντίζουμε ο ένας τον άλλον ως αμοιβαίοι αδελφοί και αδελφές που είμαστε.
Σε έναν ειρηνικό κόσμο δεν θα υπάρχουν πόλεμοι και εχθροπραξίες μεταξύ κρατών ή και «ομάδων». Άρα τέρμα και οι πρόσφυγες! Δεν θα υπάρχει ανάγκη για στρατιωτικούς εξοπλισμούς. Όλοι οι πόροι θα διατίθενται για ειρηνικούς σκοπούς και σε έργα για την υγεία και παιδεία, για την έρευνα και καινοτομία για την πρόοδο της επιστήμης και της τεχνολογίας προς όφελος της κοινωνίας. Πάνω απ’ όλα η «ανθρωπότητα» θα κάνει πράξη τη ρήση του Πλάτωνα: “Πασά τε επιστήμη χωριζομένη δικαιοσύνης καί τής άλλης αρετής, πανουργία τις, καί ού σοφία φαίνεται”.; Ή απλά «Κάθε επιστήμη, όταν χωρίζεται από τη δικαιοσύνη και την υπόλοιπη αρετή, γίνεται πανουργία κι όχι σοφία». (Πλάτωνος, “ Μενέξενος” 347a)
Έτσι αντί τα κράτη να δημιουργούν drones για πολεμικές επιχειρήσεις (τελευταία έκανε η Τουρκία χρήση drones για να σκοτώνει αμάχους στη Σύγκρουση του Ναγκόρνο Καραμπάχ – Αρμενία) θα μπορούσαν να τα χρησιμοποιούν για ειρηνικούς σκοπούς (γεωργία, μεταφορές, βοήθεια σε ΑΜΕΑ κ.α.). Έτσι Ελλάδα και Τουρκία δεν θα ξόδευαν δις. Ευρώ για εξοπλισμούς αλλά για ανάπτυξη «τεχνολογιών» για τη λύση των προβλημάτων των δύο λαών τους και όχι αντί να πλουτίζουν οι βιομηχανίες πολέμου. Θα εξέλιπαν και απειλές και ανιστόρητες τοποθετήσεις της Τουρκικής ηγεσίας προς τη Δύση και κυρίως κατά της Ελλάδος.
Σε έναν ειρηνικό κόσμο τα πολιτισμένα κράτη δεν θα είχαν επεκτατικές και επιθετικές στρατηγικές αλλά θα επικέντρωναν όλες τις προσπάθειες -δραστηριότητες για ένα καλύτερο αύριο για τις κοινωνίες τους.
Η πρόοδος της γνώσης σε όλα τα επίπεδα είναι συνυφασμένη με την απελευθέρωση του ανθρώπου από την απανταχού παρουσία του σκοπού. Όμως ο άνθρωπος απαιτεί απαντήσεις στα μεγάλα ερωτήματα που τίθενται – ποια είναι η αρχή και το τέλος των πάντων; από πού ήρθαμε και πού πάμε; και έτσι όλα απέκτησαν κάποιο σκοπό παράλληλα με την ερμηνεία τους. Άρα πώς ο άνθρωπος θα μπορέσει να διαμορφώσει την ηθική του, δηλαδή μια στάση ζωής απέναντι στους άλλους και στη φύση; Με ειρηνικό ή πολεμοχαρή τρόπο; ΔΕΝ ΧΡΕΙΑΖΕΤΕ ΝΑ ΠΩ ΤΗΝ ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΜΟΥ ΑΠΟΨΗ ΠΟΥ ΕΙΜΑΙ ΣΙΓΟΥΡΟΣ ΣΥΜΠΙΠΤΕΙ ΜΕ ΤΗ ΔΙΚΗ ΣΑΣ! ΘΕΛΟΥΜΕ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΜΑΣ ΝΑ ΖΗΣΟΥΝ ΣΕ ΕΝΑΝ ΕΙΡΗΝΙΚΟ ΚΟΣΜΟ.