Γράφει ο Κωνσταντίνος Χολέβας – Πολιτικός Επιστήμων.
Μία ανάρτηση του σλοβενικού ειδησεογραφικού ιστοτόπου necenzurirano.si αναστάτωσε τα Βαλκάνια και τις Βρυξέλλες. Οι Σλοβένοι δημοσιογράφοι παρουσίασαν ένα non paper, το οποίο προτείνει την αλλαγή συνόρων αρκετών χωρών στα Βαλκάνια αναφέροντας ως κύριο συντάκτη τον Πρωθυπουργό της Σλοβενίας Γιάνες Γιάνσα. Το έγγραφο φέρεται ότι εστάλη στον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ και σε άλλους αξιωματούχους της Ευρ. Ένωσης. Ο Γιάνσα το διέψευσε, αλλά ο γερμανικός ενημερωτικός οργανισμός DW τον θεωρεί ως πιθανό συντάκτη.
Τι προτείνει το έγγραφο, το οποίο ανησύχησε πολλούς, αλλά πιθανόν να χαροποίησε κάποιους άλλους; Ο συντάκτης ξεκινά με μία ανάλυση της σημερινής Βοσνίας- Ερζεγοβίνης λέγοντας ότι δεν έχουν καμία επικοινωνία οι Σέρβοι της Republika Srpska, δηλαδή του σερβικού καντονίου, με το Κροατομουσουλμανικό καντόνιο. Προτείνει, λοιπόν, τη διάλυση της Β-Ε , όπως την ξέρουμε και την ένωση του σερβικού καντονίου με τη Σερβία. Επίσης προτείνει μία μορφή αυτονομίας για τους Κροάτες της Βοσνίας. Τελικά μένουν μόνοι τους οι Μουσουλμάνοι, οι οποίοι όμως έχουν ισχυρή επιρροή από την Τουρκία.
Στη συνέχεια το έγγραφο προτείνει την ένωση του Κοσσόβου και των αλβανικών περιοχών των Σκοπίων με την Αλβανία. Για να μην αντιδράσουν οι Σέρβοι του Κοσσόβου θα τους παραχωρηθεί καθεστώς ευρείας αυτονομίας. Ουσιαστικά το έγγραφο δημιουργεί μία Μεγάλη Αλβανία και μία Μεγάλη Σερβία, ενώ διχοτομεί το κράτος των Σκοπίων.
Ο Άλβανός Πρωθυπουργός Έντι Ράμα δήλωσε ότι έχει δει τον χάρτη, ο οποίος συνοδεύει το έγγραφο, αλλά δεν τον σχολιάζει. Τα ρουμανικά ΜΜΕ ανησυχούν μήπως η πρόταση αυτή οδηγήσει σε αποσπαση των ουγγρικών πληθυσμών της Τρανσυλβανίας από τη Ρουμανία. Από την πλευρά τους ο Πρόεδρος και ο Πρωθυπουργός των Σκοπίων, Στέβο Πενταρόφσκι και Ζόραν Ζάεφ, εξέφρασαν ριζική αντίθεση σε κάθε αλλαγή των συνόρων της χώρας τους.
Τι ίσχύει τελικά; Τα πράγματα είναι συγκεχυμένα. Πολλοί φαίνεται να το έχουν δει, αλλά κανείς δεν μιλά καθαρά για το non paper. Η αλήθεια είναι ότι σχετικές συζητήσεις έχουν γίνει κατά καιρούς και μάλιστα δημοσίως. Η Αλβανία και το Κόσσοβο έχουν δηλώσει επανειλημμένως ότι ενδιαφέρονται για κατάργηση των συνόρων μεταξύ τους. Οι Αλβανοί των Σκοπίων (περίπου το 30% του πληθυσμού) έχουν ανακηρύξει την περιοχή τους αυτόνομη με το όνομα Ιλλυρίδα και χρησιμοποιούν στα δημαρχεία τους την αλβανική και όχι τη σκοπιανή σημαία. Ο Πρόεδρος των Σέρβων της Βοσνίας Μίλοραντ Ντόντικ δεν κρύβει την απαισιοδοξία του για το μέλλον της ενιαίας Βοσνίας- Ερζεγοβίνης. Αλλά και η ανταλλαγή εδαφών μεταξύ Σερβίας και Κοσσόβου (Κοσσυφοπεδίου) υπήρξε κατά καιρούς αντικείμενο μυστικών διαπραγματεύσεων.
Η ρευστότητα είναι δεδομένη. Ο αλβανικός παράγοντας δεν έχει ποτέ σταματήσει να μιλά για τη Φυσική Αλβανία, δηλαδή τα φυσικά σύνορα του αλβανικού έθνους κατά την άποψή τους. Στα Σκόπια, πέραν της μεγάλης αλβανικής κοινότητας, δεν πρέπει να υποτιμάται η δυναμική του βουλγαρικού εθνικισμού. Εκατοντάδες χιλιάδων πολιτών της χώρας έχουν αποκτήσει βουλγαρική υπηκοότητα. Η αποτυχία εισόδου του εθνικιστικού κόμματος ΒΜΡΟ στη Βουλγαρική Βουλή δεν επηρεάζει τη σταθερή άποψη των Βουλγάρων πολιτικών και ιστορικών ότι το «μακεδονικό έθνος» είναι κατασκεύασμα του Τίτο.
Η Ελλάς επιθυμεί τη σταθερότητα, αλλά ας μην υποτιμά το ενδεχόμενο αλλαγών στην περιοχή.
Άρθρο στα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ 24.4.2021