Γράφει ο Ανδρέας Σταλίδης.
Δημοσιεύθηκε στην Εστία, 1 Δεκεμβρίου 2021.
Βλέποντας την πτώση της τουρκικής λίρας, αναδύονται σκέψεις ή μάλλον επιθυμίες μας, που μάλλον εμποδίζουν την ανάγνωση της πραγματικότητας. Θα προσπαθήσω να σταχυολογήσω ορισμένες παρανοήσεις.
Κατ’ αρχάς στην Τουρκία δεν κυβερνάει ο Ερντογάν, αλλά οι Ισλαμιστές. Η Τουρκία από την ίδρυσή της τη δεκαετία του 1920 μέχρι σήμερα είναι διχασμένη ανάμεσα στους κοσμικούς Κεμαλιστές και τους Ισλαμιστές. Το γενικό πλαίσιο ήταν πάντα ότι ο στρατός στήριζε τους πρώτους και όταν οι δεύτεροι πλησίαζαν στην εξουσία έκανε πραξικοπήματα και τους έπαιρνε την εξουσία από τα χέρια. Έφτασε μέχρι και δολοφονία εν ενεργεία πρωθυπουργών.
Ανατροπή του κύματος ανόδου των Ισλαμιστών προς την εξουσία επιχειρήθηκε και στα τέλη της δεκαετίας του 1990. Ο ίδιος ο Ερντογάν βρισκόταν στην φυλακή χωρίς πολιτικά δικαιώματα, όταν το κόμμα του, απόγονος παλαιοτέρων κομμάτων των Ισλαμιστών, κέρδιζε τις εκλογές. Ανατροπή επιχειρήθηκε επίσης και πριν μερικά χρόνια εναντίον του. Και τότε διαβάστηκε λάθος η επικαιρότητα από αρκετούς στην Ελλάδα, και παρουσιάστηκε εσφαλμένα η απόπειρα ως σχέδιο δικής του επινόησης!
Ασφαλώς και ισχύει το ότι όταν κάποια στιγμή εκλείψει ο Ερντογάν, θα υπάρξει ένα κενό εξουσίας. Αυτό όμως το κενό θα υπάρξει σε πρώτο στάδιο μέσα στους κύκλους των Ισλαμιστών. Ο Ερντογάν τα 20 αυτά χρόνια, αλλά και πολύ περισσότερο μετά την απόπειρα εναντίον του, έχει κατακυριεύσει τους αρμούς της εξουσίας, και ειδικά του στρατού. Δεν θα είναι καθόλου εύκολη η ανατροπή του και πάλι. Άλλωστε, ποτέ δεν κυβέρνησαν για τόσο μεγάλο διάστημα οι Ισλαμιστές.
Άρα, αφ’ ενός η πρωσοποπαγής ονομασία της περιόδου αυτής ως «Ερντογανική» είναι στρεβλή, αφ΄ ετέρου η αβίαστη θεώρηση πως ό,τι έχτισε θα γκρεμιστεί αυθημερόν είναι επιπόλαιη.
Δεύτερο σημείο περί της οικονομίας. Ορισμένες συγκριτικές παράμετροι που ξεχνάμε. Σε πληθυσμό είμαστε περίπου 10.5 έναντι 82 εκατομμυρίων. Από αυτούς, εργαζόμενοι είναι 4 στην Ελλάδα έναντι 29 στην Τουρκία. Το ΑΕΠ μας είναι 170 δις δολλάρια έναντι 720 της Τουρκίας. Οι εξαγωγές μας είναι 6 φορές μικρότερες, ενώ οι εισαγωγές μας είναι 3.5 φορές μικρότερες. Έχουμε περίπου το ίδιο αριθμητικό έλλειμμα στο ισοζύγιο, αλλά αρκετά μικρότερη οικονομία. Ας μη βιαζόμαστε λοιπόν να προβλέπουμε κατάρρευση της Τουρκίας και να αποφεύγουμε τον εφησυχασμό.
Σε αυτά τα πράγματα πάντα βοηθάει να βλέπει κανείς τα πράγματα από διαφορετική οπτική γωνία. Τι θα προβλέπαμε ως Τούρκοι πριν από 10 χρόνια όταν η Ελλάδα χρεωκοπούσε; Η Τουρκία δείχνει ότι αντέχει. Ας μη βιαζόμαστε λοιπόν.
Τρίτο σημείο οι μεταξύ μας σχέσεις. Παρόλο που την πρώτο μισό της περασμένης δεκαετίας η Τουρκία έδειχνε να ασχολείται περισσότερο με την επέκταση της σφαίρας επιρροής της στη Μέση Ανατολή (Συρία, Ιράκ, Αφγανιστάν, σχέσεις με Ιράν), τα τελευταία 5-6 χρόνια έχει επιταχύνει την επιθετικότητά της εις βάρος μας. Από το 2015 που άνοιξε την κάνουλα του μεταναστευτικού με 1 εκατομμύριο να περνούν τη θάλασσα του Αιγαίου σε 12 μήνες, καταπατά θάλασσα και αέρα σε καθημερινή βάση, μπαίνει μέσα στα 12 ναυτικά μίλια, κάνει συμφωνίες με απομακρυσμένα κράτη σβήνοντας την Ελλάδα από τον χάρτη, προβαίνει σε υβριδικό πόλεμο στα νησιά, αλλά και στον Έβρο, προκαλεί με απίστευτες επιθετικές και προσβλητικές δηλώσεις. Τέτοιο κλίμα σε ειρηνική περίοδο δεν υπήρξε ποτέ. Να μην το ξεχνάμε.
Τέλος, είναι απορίας άξιον πώς συμβαίνει και δρουν διάφοροι παπαγάλοι της τουρκικής γραμμής εντός Ελλάδας. Δεν μπορεί σοβαροφανείς άνθρωποι, υποτίθεται κύρους, να μας λένε ότι εμείς ευθυνόμαστε για την ένταση στο Αιγαίο, ότι η Τουρκία έχει δίκαιο στα αιτήματά της, ότι είναι μαξιμαλισμός να ζητάμε 12 μίλια, ότι οι ακτές της Τουρκίας είναι μεγαλύτερες από τις ακτές της Ελλάδας (λες και δεν υπάρχουν νησιά), και ασφαλώς να αποσιωπούν ότι η Τουρκία είναι ασφαλής χώρα για τους πρόσφυγες. Δεν είναι δυνατόν να προπαγανδίζονται οι θέσεις της Τουρκίας εντός Ελλάδας και να δικαιώνεται, έστω και έμμεσα, ο υβριδικός πόλεμος, που μας ασκεί.
2 comments
Όλα αυτά που επισημαίνετε κ. Σταλίδη είναι σωστά και άξια προσοχής. Δεν πρέπει με τίποτα να εφησυχαζουμε γιατί η ιστορία μας έχει διδάξει ότι όταν ο κακός γείτονας είναι στριμωγμένος όλο και με κάποιο τρόπο ξεσπάει πάνω μας. Ας μην εφησυχαζουμε λοιπόν.
Τα όντως άσχημα οικονομικά τής Τουρκίας μπορεί να γίνουν αιτία να πέσει ο Ερντογάν. Για μάς δεν αλλάζει κάτι, αφού μέχρι σήμερα σταθήκαμε εξευτελιστικά κατώτεροι των περιστάσεων απέναντι στην γείτονα. Για την Ελλάδα, η Τουρκία, με ή χωρίς Ερντογάν, θα είναι πάντα … Τουρκία. Δυστυχώς, από το νυν πολιτικό μας σύστημα και προσωπικό δεν προσδοκώ καμμία αλλαγή.