Η Ευρώπη (κι όχι μόνον η Ελλάδα) ψάχνει να βρει τρόπους να πείσει τις Τράπεζές της να μειώσουν τα επιτόκια στην «πραγματική» οικονομία – δηλαδή στα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις.
Αυτό, δεν κατέστη δυνατό μέχρι τώρα, παρά τα γενναιόδωρα προγράμματα στήριξης της ρευστότητας (μεταξύ των οποίων και το δικό μας, με τα περιβόητα 28 δισεκατομμύρια ευρώ).
Κι αυτό γιατί προσπάθησαν να λύσουν τα προβλήματα των τραπεζών (χωριστά) κι όχι του τραπεζικού συστήματος (συνολικά).
Οι Τράπεζες ως εισηγμένες κερδοσκοπικές επιχειρήσεις, που λειτουργούν σε μια ολιγοπωλιακή αγορά προσπαθούν να σώσουν την κερδοφορία τους (για την ακρίβεια, την απόδοση του ενεργητικού τους). Έτσι κάθε μία χωριστά υπονομεύει το μέλλον του τραπεζικού συστήματος συνολικά.
Γιατί όσο διατηρούν την υψηλή κερδοφορία τους σε συνθήκες ύφεσης, τόσο υπονομεύουν την θέση των ίδιων των «πελατών» τους, δηλαδή των δανειοληπτών. Κι όσο συμβαίνει αυτό, τόσο αυξάνονται οι «επισφάλειες τους (στα υφιστάμενα δάνειά τους) και τόσο δυσκολεύονται να δώσουν νέα δάνεια.
Από την άλλη πλευρά, όσο χειροτερεύει η κεφαλαιακή τους επάρκεια, τόσο δυσκολεύονται να δανειστούν οι ίδιες, και τόσο πιο δύσκολο γίνεται να ρίξουν τα επιτόκια τους. Ενώ η ίδια η ολιγοπωλιακή διάρθρωση του τραπεζικού συστήματος δεν επιτρέπει να λειτουργήσει ο ανταγωνισμός προς τα κάτω, δηλαδή να υπάρξει ανταγωνιστική μείωση επιτοκίων.
Όπως συμβαίνει κάθε φορά που μια ξαφνική συστημική κρίση προστίθεται σε μια χρόνια στρέβλωση, η λύση μπορεί να προέλθει από την κρατική παρέμβαση;
* Είτε οι κυβερνήσεις θα αναγκαστούν – προσωρινά έστω – να κρατικοποιήσουν τις μεγάλες εμπορικές τράπεζες και να επιβάλουν μείωση κερδοφορίας για να σώσουν το τραπεζικό σύστημα συνολικά
* Είτε θα δημιουργηθούν νέες κρατικές τράπεζες, με στήριξη από το δημόσιο ταμείο (και την Κεντρική Τράπεζα), ώστε να εξαναγκάσουν τις ιδιωτικές τράπεζες, υπό την πίεση του ανταγωνισμού, να ρίξουν τα επιτόκιά τους σε παλαιά και νέα δάνεια.
Καθώς θα πέφτουν τα επιτόκια προς τους δανειολήπτες θα παίρνει μπρός και η οικονομία, θα ξεπερνιέται η ύφεση, θα μειώνονται οι επισφάλειες και θα βελτιωθεί δραστικά η κεφαλαιακή επάρκεια όλων των τραπεζών.
Οι Ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, αργά ή γρήγορα θα υιοθετήσουν μια απʼ αυτές τις λύσεις.
Καλό είναι η Ελλάδα σπεύσει από τις πρώτες, όχι να ακολουθήσει τελευταία.
Το πρόβλημα πλέον δεν είναι η «επιτήρηση των Βρυξελλών», σε μια ευρωζώνη όπου 11 χώρες παραβιάζουν ήδη το όριο ελλείμματος του 3%.
Το πρόβλημα είναι να ξεπεραστεί η δεσπόζουσα θέση των τραπεζών. Πράγμα που θα δώσει ώθηση στην ευρωπαϊκή οικονομία και θα εξυγιάνει τις ίδιες της Τράπεζες.
Αναδημοσίευση από το δίκτυο 21 – Ημερομηνία δημοσίευσης: 21-01-09
.