Γράφει ο Ανδρέας Σταλίδης.
Προ πανδημίας 2.3 εκατομμύρια άνθρωποι άνω των 16 ετών έπαιζαν ποδόσφαιρο συστηματικά στο Ηνωμένο Βασίλειο, δηλαδή τουλάχιστον 2 φορές το μήνα. Υπάρχει μία αναμενόμενη πτώση λόγω της πανδημίας. Το πιο εντυπωσιακό όμως είναι το εξής. Το 44.7% των παιδιών 11-15 ετών και το 31.4% των παιδιών 5-10 ετών παίζουν ποδόσφαιρο συστηματικά.
Το σκεπτικό «ξέρω κάτι στο κοντινό μου περιβάλλον, άρα το προβάλλω και βγάζω συμπέρασμα για το γενικό πληθυσμό» όχι μόνο δεν στέκει, αλλά πολύ συχνά οδηγεί σε παρερμηνείες και διαστροφή της πραγματικότητας. Εδώ, θα κάνω το αντίστροφο.
Δεδομένης της γενικής εικόνας που έδωσα με τα στατιστικά στην αρχή του άρθρου, θα επιβεβαιώσω τα ευρήματα από όσα γνωρίζω από το κοντινό μου περιβάλλον. Πράγματι στις τάξεις του Δημοτικού περίπου το 40% των αγοριών στην Αγγλία αθλούνται σε κάποιον ποδοσφαιρικό σύλλογο. Συνήθως είναι τοπικοί σύλλογοι με έμφαση στον παιδικό αθλητισμό, χωρίς να έχουν κατ’ ανάγκην ομάδες στα μεγάλα πρωταθλήματα. Υπάρχουν βέβαια και οι ακαδημίες των μεγάλων.
Για την Ελλάδα δεν έχω τέτοια στατιστικά στοιχεία, υποθέτω όμως ότι είναι πολύ μικορότερα νούμερα. Γιατί αυτή η αποτίμηση; Επειδή η οπαδική βία με θύματα, αποτέλεσμα της οποίας ήταν η στυγνή δολοφονία του Άλκη Καμπανού, είναι απλώς και μόνο η κορυφή του παγόβουνου.
Αδιόρατος, κάτω από την επιφάνεια του νερού, βρίσκεται ένας τεράστιος όγκος με ποικίλα υποστρώματα που συγκροτούνται από βία χωρίς θύματα, φανατισμό, επεισόδια εντός και εκτός γηπέδων, ύβρεις, απαξίωση των αντιπάλων. Απαρατήρητα στο γυμνό μάτι, αν και πολλές φορές καλλιεργούμενα από διοικήσεις συλλόγων, τον αθλητικό τύπο, ακόμα και την πανίσχυρη πανταχόθεν τάση να χρεώνονται αθλητικές αποτυχίες κάποιου φίλιου αθλητή ή ομάδας, σε τρίτο: διαιτητή, παράγοντα κλπ.
Για να βρεθεί ανάχωμα για όλα αυτά, πρέπει να σκάψουμε βαθύτερα. Δεν ξέρω αν έφτασα στη ρίζα, πιθανώς όχι, αλλά κάνω την υπόθεση ότι το μεγαλύτερο τμήμα ανθρώπων που καλλιεργεί, συνειδητά ή ακόμη και ανεπίγνωστα, αυτό το βόρβορο και βάρβαρο κλίμα δεν έχει το ίδιο αθλητικά βιώματα ως μέρος μίας ομάδας.
Η αποξένωση του θεατή αθλημάτων από την ευγενή άμιλλα του αθλητισμού είναι, κατ’ εμέ, ένας παράγοντας που συνεισφέρει στη βία, και είναι το σημείο στο οποίο μπορεί να την ανατρέψει. Γενικώς, το βίωμα και η εμπειρία είναι μεγάλος δάσκαλος. Όταν λοιπόν από μικρή ηλικία διδάσκεις τον εαυτό σου, μέσω της ένταξης σε μία ομάδα, την επιτυχία και την αποτυχία, τον αγώνα τον αθλητικό, αλλά και τον αγώνα της ζωής, τότε δεν μπορεί παρά να συμπάσχεις με τον αντίπαλο και να τον σέβεσαι.
Δεν τον χειροκροτείς απλά, αλλά τον συγ-χαίρεις! Χαίρεις μαζί του. Μετατρέπεις την ήττα σε μάθημα αυτοβελτίωσης. Γνωρίζεις την αξία του κόπου και, κυρίως, ότι ο κόπος φέρνει αποτελέσματα και επιτυχίες πολύ, πολύ αργότερα. Αντιλαμβάνεσαι την θυσία των μεγάλων αθλητών να αφοσιοθούν από μικρή ηλικία σε ένα άθλημα (ή σε οτιδήποτε άλλο, όμως τώρα μιλάμε για τον αθλητισμό ειδικά) και τους θαυμάζεις, ακριβώς επειδή εσύ δεν μπορείς να το κάνεις. Αναχαιτίζεις την αναζήτηση της εύκολης επιτυχίας χωρίς ιδρώτα. Καλλιεργείς τον σεβασμό στην κοινωνία.
Η αποθέωση του φίλαθλου πνεύματος πρέπει να συνοδεύεται από την έμπρακτη συμμετοχή σε ομάδες, όλων των αθλημάτων, από μικρή ηλικία. Όχι με σκοπό την επαγγελματική ενασχόληση αργότερα. Όχι! Με σκοπό την ένταξη σε μία ομάδα, την ανάπτυξη κοινών στόχων, συνεργατικότητας, αλληλοσεβασμού. Και με μακροπρόθεσμο αποτέλεσμα την πάταξη της βίας.
Χωρίς αυτό να σημαίνει ασφαλώς, ότι βραχυπρόθεσμα δεν πρέπει να παρθούν άλλα μέτρα για το αισχρό φαινόμενο της οπαδικής βίας. Έτερον εκάτερον.