Ἡ τραγωδία τῆς Νεοελληνικῆς ταυτότητας:

Γράφει ο Ιωάννης Νεονάκης

«… Στήν Δαμασκό ὑπάρχουν πολλοί Ὀρθόδοξοι …  Ρωμαῖοι Ὀρθόδοξοι … 100.000 καί εἶναι Ὀρθόδοξοι Ρωμαῖοι…»

Ἀπό συνέντευξη στό Open TV τοῦ Χαμπίμπ Σαλούμα, Προέδρου τῆς Ἑλληνικῆς Κοινότητος Δαμασκοῦ στίς 19/12/2021.

Ἦταν πρωί τῆς Κυριακῆς πρό τῆς Χριστοῦ Γεννήσεως. 19/12/2021. Προσπαθοῦσα νά συνέλθω ἀπό τήν χθεσινή κούραση καί νά ἑτοιμαστῶ. Ἡ τηλεόραση «ἔπαιζε» ἀδιάφορα πρωινάδικα, ὥσπου ξαφνικά βλέπω στόν ὑπότιτλο «Χριστούγεννα στή Δαμασκό». Ψήλωσα τήν ἔνταση. Εἶχα ἀνάγκη νά ἀκούσω μιά ζῶσα φωνή. Οἱ καλοί δημοσιογράφοι εἶχαν συνδεθεῖ μέ τόν Πρόεδρο τῆς Ἑλληνικῆς Κοινότητας Δαμασκοῦ Χαμπίμπ Σαλούμα πού τούς μιλοῦσε σχετικά μέ τό αἴτημα τῆς Κοινότητας γιά δάσκαλο τῆς ἑλληνικῆς γλώσσας καί γιά τήν ἀδιαφορία τῆς Ἑλληνικῆς Κυβέρνησης.

Πόσοι Ἕλληνες εἶστε, ρώτησε ἡ δημοσιογράφος. Πεντακόσιοι. Εἶχαν ἔρθει πρίν ἑκατό χρόνια περίπου 4.000 ἀπό τήν Μικρά Ἀσία ἀλλά μέ τά χρόνια φυλλορρόησαν. Καί τότε ξαφνικά ἔπεσε ἡ μεγάλη βόμβα. Ἀκούστηκε ἡ φράση πού συγκεφαλαιώνει τόν πυρήνα, τήν καρδιά τῆς νεοελληνικῆς ταυτοτικῆς κρίσης: «… Στήν Δαμασκό ὑπάρχουν πολλοί Ὀρθόδοξοι …  Ρωμαῖοι Ὀρθόδοξοι … 100.000 καί εἶναι Ὀρθόδοξοι Ρωμαῖοι…». Οἱ ἔγκριτοι δημοσιογράφοι ἀδυνατοῦσαν νά ἀντιληφτοῦν αὐτό πού τούς ἔλεγε. Μέ τόν ἴδιο ἀκριβῶς τρόπο πού ὁλόκληρη ἡ νεοελληνική κοινωνία, ἡ γαλουχημένη ἐπί σκοπῷ γιά δεκαετίες ἀπό τό κράτος καί τήν παιδεία στήν ἐθνοκεντρική ἀντίληψη τῶν πραγμάτων, ἀδυνατεῖ πρός τό παρόν νά ἀντιληφθεῖ τήν στρέβλωση καί τήν δολιοφθορά. «Ἑλληνορθόδοξοι» πῆγε νά ψελλίσει ὁ καλός δημοσιογράφος περισσότερο σέ μιάν προσπάθειά του νά καταλάβει καί ὁ ἴδιος αὐτό πού ἄκουσε. «Ὀρθόδοξοι καί εἶναι Ρωμαῖοι» ἀντέτεινε σθεναρά ὁ Πρόεδρος. Καί συνέχισε «… τά ἴδια μέ τούς Ἕλληνες μόνο δέν ξέρουν τήν γλώσσα …».

Θησαυρός! Ὁ Πρόεδρος ἐκφράζοντας σήμερα, στίς παραμονές τοῦ 2022 μιά ζῶσα παράδοση δεκαεπτά αἰώνων μέ δυό μόνο ἁπλές του φράσεις καθόρισε τήν ταυτότητα τοῦ Γένους: Ὀρθοδοξία καί κοινή ρωμαίικη παράδοση. Ἡ γλώσσα ἦταν πάντα ἐντελῶς δευτερεύουσα παράμετρος. Συναντίληψη λοιπόν ὅτι εἴμαστε τό ἴδιο γεγονός, ὁ ἴδιος λαός, τό ἴδιο Γένος, ἕνα Γένος, τό εὐσεβές Γένος τῶν Ρωμηῶν. Ἡ ὑπάρχουσα καί ζῶσα φωνή ἀπό τήν μακρινή Δαμασκό νά ἀνατρέπει τήν παρελκυστική, ἐθνοκεντρική ἰδεοληψία τῶν τελευταίων δύο αἰώνων, τήν ἐσωστρέφεια τῆς πνευματικῆς καί ἱστορικῆς σμίκρυνσης,  ἀνοίγοντας τήν ἀγκαλιά καί τήν προοπτική τῆς ἑνότητας καί τῆς σωτηριολογικῆς ἐντελέχειας τοῦ οἰκουμενικοῦ ἀνθρώπου.

Τό εὐσεβές Γένος τῶν Ρωμαίων τῆς Νέας Ρώμης/Κωνσταντινούπολης, τό εὐσεβές Γένος τῶν Ρωμηῶν πού συγκροτήθηκε προοδευτικά στά πλαίσια τῆς Ρωμαϊκῆς Αὐτοκρατορίας ὡς συγκερασμός τριῶν παραδόσεων: τοῦ ἑλληνιστικοῦ πολιτισμικοῦ ὑποβάθρου, τοῦ ρωμαϊκοῦ κρατικοῦ πλαισίου καί ἀντιλήψεως καί τῆς ἑβραϊκῆς παλαιοδιαθηκικῆς ἱστορικῆς πορείας καί προοπτικῆς. Ἐνοποιητικός καταλύτης καί δημιουργικός ἀναμορφωτής αὐτῶν ἦταν τό φῶς τῆς ἱστορικῆς παρουσίας τοῦ Χριστοῦ στόν κόσμο, ἡ ἐλευθερία τῆς «σχέσης τῶν προσώπων» καί ἡ ἐγκαινίαση ἀπό αὐτόν τῆς θεανθρώπινης ὀντολογίας. Ὁ ἄνθρωπος πλέον ἀπελευθερωμένος ἀπό τά δεσμά τοῦ θανάτου, ἀναστοχάζεται καί ἐπανανοηματοδοτεί τήν ὕπαρξη του ὡς οἰκουμενικός Λαός τοῦ Θεοῦ στήν ἱστορική του πορεία ἀπό τήν πρό πάντων τῶν αἰώνων μνήμη, ἕως τήν ἐσχατολογική, ἀνέσπερη βιωτή καί θέα τῆς Χάριτος. Οἱ προαπελθόντες, συγκαιρινοί καί μέλλοντες ἐλθεῖν συνοδοιπόροι τοῦ ἀρχικῶς ἀσάρκου καί μετέπειτα σεσαρκωμένου Χριστοῦ ἔχουν τήν ἀντίληψη καί ἀυτοσυνειδησία τῆς συγκρότησης ἑνός ἱστορικοῦ, ἑνιαίου σώματος, τοῦ Ἰσραῆλ, τοῦ νέου Ἰσραῆλ μέ κοινή πολιτική καί πνευματική καθοδήγηση, τό ὁποῖο πορεύεται στήν ἐσχατολογική του προοπτική. Ἡ νοηματοδότηση καί ὁ φωτισμός τῆς προσωπικῆς καί συλλογικῆς ὕπαρξης ὑπό αὐτήν τήν προοπτική ἦταν καί εἶναι καθαγιαστικός καί καθολικός προσφέροντας ἐλπίδα, ἐν-θουσιασμό, χαρά καί ἀπαντοχή ἀκόμα καί στίς πιό δύσκολες προσωπικές, κοινωνικές καί κρατικές περιστάσεις.

Τόν 19^ο αἰώνα ὅμως ὁ ἐθνοκεντρισμός ὡς ἄξονας τῆς ἀκμάζουσας τότε νεωτερικότητας θά ἐπιβληθεῖ δολίως καί στά πράγματα τῆς καθ’ ἡμᾶς Ἀνατολῆς προκαλώντας μιά πολυδιάσπαση τοῦ Γένους καταρχήν πνευματική καί στήν συνέχεια κρατική. Συλλογική ἀποξένωση τῶν ἐθνοτικῶν ὁμάδων καί σχηματισμός κρατιδίων, ἐνεργούμενων στήν διεθνή γεωπολιτική σκακιέρα, συχνά ἀντιπαραβαλλομένων μεταξύ τους. Ὁ ἔξωθεν ἐπιβληθείς ἐθνοκεντρισμός καί ὅλο τό συνοδεῦον ἀξιακό σύστημα ὁδήγησε καί ὁδηγεῖ ἀκόμα ὅλους μας σέ ἐσωτερικές συγκρούσεις, συγκρούσεις μέ τό δικό μας παραδοσιακό σύστημα ἀξιῶν προκαλώντας μας πλήρη ἀποπροσανατολισμό, ἔλλειψη κατεύθυνσης, ἀπονεύρωση καί μηδενισμό. Σέ κοινωνικό καί κρατικό ἐπίπεδο εἰδικά μετά τίς ἀλλεπάλληλες ἧττες (Μικρασιατική καταστροφή, Κύπρος, χρεωκοπία, καθεστώς δουλοπαροικίας) ἡ κατάσταση διάλυσης βαίνει συνεχῶς ἐπιδεινούμενη μέ ἔλλειψη κοινωνικῆς συνοχῆς, ἀδυναμία χάραξης στρατηγικῆς καί προοπτικῆς μέ νοηματοδότηση. Μιά συλλογικότητα στά πρόθυρα τοῦ ἱστορικοῦ της ἀφανισμοῦ. Ἕνας ἁπλός δορυφόρος τῆς Δύσης καί μάλιστα μιᾶς Δύσης παραπαίουσας ὑπό τό βάρος τῆς δικῆς της ἐσωτερικῆς πολιτισμικῆς παρακμῆς καί ἀποσάρθρωσης. Μιᾶς Δύσης πού ὁ κάθε ἄνθρωπος ἀποπροσωποποιεῖται καί μετατρέπεται πλέον σέ ἁπλή καταναλωτική, ἡδονιστική μονάδα χωρίς πνευματικές ἀξιώσεις πλήρως ἐνταγμένος καί ἀφομοιούμενος στό πλαίσιο τοῦ τεχνοφεουδαλισμοῦ καί τοῦ πλήρους ἐλέγχου ἀπό λίγες ὑπέρτερες κορυφές. Ἀντί ἐμεῖς οἱ Ρωμηοί ὡς ἑνιαία συλλογικότητα νά προσφέραμε προτάσεις καί σωτηριολογικό παράδειγμα στήν οἰκουμένη, ὁδηγηθήκαμε στόν κατακερματισμό,  στόν μηδενισμό καί στόν ante portas πνευματικό καί ἱστορικό μας ἀφανισμό.

Ἴσως πάλι καί νά μήν εἶναι πολύ ἀργά. Ἴσως ἡ συνειδητοποίηση τοῦ ἐπικείμενου ἀφανισμοῦ νά ἐνεργοποιήσει καρδιές καί νοήσεις καί νά ἐπιτρέψει σέ «ὦτα ἀκουόντων» νά ἀκούσουν προσεκτικά φωνές ὅπως αὐτήν τῆς μακρινῆς Δαμασκοῦ. Ἴσως ξυπνήσουν γνήσιες ρωμαίικες καρδιές πού μέσα στήν χαρά τῆς νοηματοδότησης καί τοῦ ἀγώνα νά ψάλλουν ὅπως πάλαι ποτέ ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός τό ἀνέσπερο πανηγύρι τοῦ «Νῦν πάντα πεπλήρωται φωτός, οὐρανός τέ καί γῆ καί τά καταχθόνια∙ ἐορταζέτω γουν πάσα κτίσις τήν ἔγερσιν Χριστοῦ ἐν ἡ ἐστερέωται»

Σύνδεσμος (ἡ συνέντευξη στό 2:30:34): https://www.tvopen.gr/watch/98245/toraotisymbainei192f122f2021