Η σκοτεινή πλευρά της Σελήνης.

Παρά τις οικονομικές αβεβαιότητες, σχέδια για καινούργιες επισκέψεις του ανθρώπου στη Σελήνη βρίσκονται σε εξέλιξη. Έτσι, η ΝΑΣΑ σχεδιάζει να συνεχίσει το 2020 ό,τι διακόπηκε το 1972 με την τελευταία αποστολή του προγράμματος « Απόλλων ».Γίνεται μάλιστα και λόγος και για μελλοντική επανδρωμένη αποστολή στον Άρη. Σήμερα δεν θα ανταγωνίζεται βέβαια τη ΝΑΣΑ η Σοβιετική Ένωση, ούτε καν η Ρωσία, αλλά η Κίνα, η Ινδία, η Ιαπωνία και, τέλος, η Ευρωπαϊκή Ένωση.

Όπως λοιπόν διαβάζουμε στο Τime της 24.11.2008, η ΝΑΣΑ ήδη δαπανά 200 εκατομμύρια δολάρια μηνιαίως και χιλιάδες εργαζόμενοι συντονίζονται στη νέα προσπάθεια. Πάλι καλά θα λέγαμε, αφού τελευταία δεν ακούγονται ποσά μικρότερα από εκατοντάδες δισεκατομμύρια. Οπωσδήποτε, αυτό ηχεί άσχημα, αφού, παράλληλα, καμιά σοβαρή προσπάθεια δεν είναι γνωστό να γίνεται για την αντιμετώπιση της υπερθέρμανσης του πλανήτη με το φαινόμενο του θερμοκηπίου.

Η Κίνα έχει ήδη ένα δορυφόρο γύρω από την Σελήνη και φιλοδοξεί να αποστείλει εκεί τους πρώτους Κινέζους μετά το 2017. Η Ινδία, χώρα που κατέχει προηγμένη τεχνολογία, αλλά και χώρα με εκατομμύρια αστέγους, σχεδιάζει την αποστολή σεληνιακού οχήματος. Η Ιαπωνία διαθέτει ήδη σεληνιακό δορυφόρο και ο Ευρωπαϊκός Διαστημικός Οργανισμός (ΕΣΑ) μελετά μια ρομποτική εγκατάσταση στή Σελήνη για το 2016 και τους πρώτους Ευρωπαίους να αφήνουν αποτυπώματα εκεί το 2024.
 

Ο χαρακτήρας των φιλοδοξιών αυτών είναι μάλλον προπαγανδιστικός και το ζητούμενο είναι αίγλη και κύρος. Τα κέρδη της επιστήμης δεν φαίνεται να δικαιολογούν το μέγεθος της προσπάθειας και της δαπάνης. Οι έρευνες και η συλλογή στοιχείων δεν απαιτούν την ανθρώπινη παρουσία στην επιφάνεια της Σελήνης, πράγμα τεχνολογικά περίπλοκο και δαπανηρό. Αυτοί που εισηγούνται και υποστηρίζουν τέτοια σχέδια είναι ομάδες πίεσης με οικονομικά και πολιτικά συμφέροντα. Τα ουτοπικά όνειρα και οι φαντασίες, που κατά καιρούς ακούγονται, ικανοποιούν την τάση για λατρεία της τεχνολογίας, τροφοδοτούν εθνικισμούς και αποκοιμίζουν την συνείδηση των πολιτών. Τα τεχνολογικά επιτεύγματα έχουν ανθρωπιστικό αντάλλαγμα. Η επίσκεψη αφιλόξενων κόσμων δεν εξυπηρετεί τίποτε. Η υπέρβαση των ορίων του ανθρώπου δεν αποτελεί πρόοδο αλλά είναι ύβρις. Είναι, άλλωστε, βέβαιο ότι η ανθρώπινη ύπαρξη δεν επιβιώνει μακροπρόθεσμα στο διαστημικό περιβάλλον, ενώ δεν φαίνεται δυνατή η ανάπτυξη τεχνολογίας για την παραμονή του ανθρώπου στη Σελήνη ή τα άλλα πλανητικά σώματα. Ακόμη, φαίνεται ότι η παρουσία του ανθρώπου δεν είναι αναγκαία κατά τις έρευνες που θα διεξαχθούν, αφού αυτές μπορούν να γίνουν, και γίνονται, από ρομποτικά συστήματα.

Η εμπειρία του προγράμματος «Απόλλων» δεν λαμβάνεται υπ όψη. Σήμερα, σαράντα χρόνια μετά την επιτυχή επίσκεψη του ανθρώπου στη Σελήνη, δεν υπάρχουν πολλοί λόγοι που την δικαιολογούν. Δεν ήταν παρά ένα επεισόδιο του Ψυχρού Πολέμου. Με εκείνο το φαραωνικού χαρακτήρα εγχείρημα οι ΗΠΑ απέδειξαν το άδικο της περιθωριοποίησης του Τρίτου Κόσμου, σπαταλώντας άσκοπα τεράστιους πόρους. Οι λόγοι για τους οποίους οι Αμερικανοί βρέθηκαν πάνω στην νεκρή επιφάνεια της Σελήνης δεν είχαν να κάνουν με την επιστήμη και τη γνώση. Τον πρόεδρο Κέννεντυ απασχολούσε το γόητρο των ΗΠΑ. Ο Μάκ Ναμάρα ήθελε να βοηθήσει την αεροδιαστημική βιομηχανία Ο πρόεδρος Τζόνσον και το Κονγκρέσο ανησυχούσαν για την εικόνα των ΗΠΑ στο Τρίτο Κόσμο. Η ΝΑΣΑ προσπαθούσε να διατηρήσει και να πολλαπλασιάσει τα παχυλά κονδύλια της αμερικανικής κυβέρνησης.

Οι γερουσιαστές πάσχιζαν να εξασφαλίσουν εργολαβίες για τους ψηφοφόρους και τις πολιτείες τους και όλοι οι Αμερικανοί μαζί επιθυμούσαν να προλάβουν τους Ρώσους και τους Κομμουνιστές. Την ίδια εποχή και ενώ κυκλοφορούσαν φήμες ότι οι Ρώσοι σχεδίαζαν να αποστείλουν πύραυλο που θα διασκόρπιζε βαφή σε όλη την επιφάνεια της Σελήνης, ώστε να φαίνεται κόκκινη από τη Γη(!), κανείς δεν άκουγε τις λίγες λογικές φωνές που επισήμαναν ότι με το τρίτο του κόστους μπορούσαν όλοι οι φτωχοί Αμερικανοί να βρεθούν πάνω από το όριο φτώχειας. Ευτυχώς, η αμερικανική επιτυχία απέτρεψε το διαστημικό κίτς της κόκκινης Σελήνης και μας έδωσε ωραίες φωτογραφίες του πλανήτη Γη. Τελικά, η επιστημονική πλευρά του εγχειρήματος περιορίσθηκε σε μερικές πέτρες, που πλούτισαν τα ανά τον κόσμο Μουσεία Φυσικής Ιστορίας, και σε λίγες επιστημονικές εργασίες χωρίς ιδιαίτερη σημασία. Στο τέλος της δεκαετίας του 1960 οι ΗΠΑ βρέθηκαν στο χείλος της χρεοκοπίας και με πλήθη μεταπτυχιακών και δοκτόρων που μπορούσαν να επιλύσουν περίπλοκες διαφορικές εξισώσεις, αλλά δεν ήταν κατάλληλοι για να χρησιμοποιηθούν στην παρακμάζουσα παραγωγική διαδικασία.

Αυτό που τελικά πέτυχε η φαραωνική εκείνη περιπέτεια των ΗΠΑ δεν ήταν η επέκταση των δυνατοτήτων του ανθρώπου, αλλά η πιστοποίηση των ορίων και της αδυναμίας του.