Η Μεγάλη των Ελλήνων Επανάσταση 1821 – Παρουσίαση σε σχολείο

Του Βασίλειου Ευσταθίου

1. Στις 29 Μαίου 1453, ένας νεαρός σουλτάνος, ο Μωάμεθ ο Πορθητής παίρνει την Πόλη. Η χιλιόχρονη αυτοκρατορία, η Νέα Ρώμη του Μεγάλου Κωνσταντίνου, η Ρωμανία των Παλαιολόγων πέφτει…Η πόλις εάλω. Ο πόνος για την πτώση και τον χαμό της Πόλης και η ελπίδα για αποτίναξη του οθωμανικού ζυγού, πέρασε μέσα από γενιά σε γενιά μέσα από την λαϊκή ποίηση “Σώπασε κυρά Δέσποινα και μη πολυδακρίζεις, πάλι με χρόνους, με καιρούς, πάλι δίκιά μας θα ’ναι”, ενώ παράλληλα διασώθει έως σήμερα ο θρύλος του Μαρμαρωμένου Βασιλιά, που θα ζωντανέψει όταν έρθει η ώρα να απελευθερωθεί η Πόλη.
2. Στην αρχή οι Έλληνες εναπόθεσαν τις ελπίδες τους στους ξένους. Απογοήτευση και αποτυχία. Ο λαός μας συνέχισε να ζεί μέσα στην σκλαβιά, αλλά έμαθε τούτη την μεγάλη αλήθεια: «Η λευτεριά δε χαρίζεται. Η λευτεριά καταχτιέται». Οι κλέφτες και οι αμαρτωλοί αποτέλεσαν, χωρίς να το ξέρουν, τις πιο επίλεκτες στρατιωτικές μονάδες του έθνους….
3. Στις αρχές του 1821, η Ελλάδα είναι ακόμα σκλαβωμένη στους Τούρκους, ρημαγμένη από την απληστία του βάρβαρου κατακτητή. Επί 4 αιώνες η πατρίδα μας είχε ζήσει τον μέσα στον πόνο και την δυστυχία, χύνοντας τα δάκρυα και το αίμα της. Οι Έλληνες ζούσαν μέσα σε καθεστώς καταπίεσης, ταπείνωσης και διωγμών. Μπροστά σε αυτή την θλιβερή κατάσταση οι Ευρωπαίοι πίστευαν πως η Ελλάδα είχε πεθάνει οριστικά ως έθνος, πως η ελληνική ψυχή θα λύγιζε, θα έχανε για πάντα κάθε ελπίδα για ελεύθερη ζωή. Όμως οι Έλληνες δεν έχασαν ποτέ τον πόθο για την λευτεριά τους. Έτσι, πολλές φορές επαναστατούσαν για να αποτάξουν το τούρκικο ζυγό, να ελευθερωθούν και να αποκτήσουν την δική τους ανεξάρτητη πατρίδα, όπου θα μπορούσαν να ζούν με αξιοπρέπεια.  Οι κλέφτες και οι αρματωλοί στα απάτητα ψηλά βουνά της Ελλάδος διατηρούσαν το φρόνημα τους αδούλωτο, και δεν έπαψαν να αγωνίζονται για την ελευθερία. Η εθνική συνείδηση του λαού κρατιέται ζωντανή στα κρυφά σχολεία…
4. Με τα επαναστατικά κηρύγματα του Ρήγα Φεραίου, που έσπερναν τον σπόρο της ελευθερίας, και την ίδρυση της Φιλικής Εταιρίας που βασιζόταν σε αυτά και προετοίμαζε την επανάσταση, ο απελευθερωτικός αγώνας έγινε πραγματικότητα. Ο Θούριος του Φεραίου είναι μια έμμετρα γραμμένη επαναστατική προκήρυξη, εύκολη στην αποστήθιση: «Καλύτερα μιας ώρας ελεύθερη ζωή, παρά σαράντα χρόνια σκλαβιά και φυλακή».
5. Το 1821 οι Έλληνες αποφασίζουν να επαναστατήσουν για άλλη μια φορά ακόμα ενάντια στους Τούρκους. Η επανάσταση ξεκίνησε από την Πελοπόννησο, αν και περίπου ένα μήνα πριν είχε ξεσπάσει η αποτυχημένη επανάσταση υπό του Αλέξανδρου Υψηλάντη στην Μολδοβλαχία, με την προκήρυξη «μάχου υπέρ πίστεως και πατρίδας». Οι Έλληνες λοιπόν, στις 22 Μαρτίου μπήκαν στην Καλαμάτα και στις 24 Μαρτίου στην Πάτρα, ενώ στις 25 Μαρτίου έγινε η επίσημη έναρξη του αγώνα της ανεξαρτησίας των Ελλήνων με την ύψωση του λάβαρου της επανάστασης από τον Παλαιών Πατρών Γερμανό στο μοναστήρι της Αγίας Λαύρα στα Καλάβρυτα, όπου είχαν συγκεντρωθεί πολλοί επαναστάτες. Η έναρξη της επανάστασης συνδυάστηκε με τον εορτή της Εκκλησίας του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, δηλαδή της σύλληψης από την Παρθένο του Θεανθρώπου, που εορτάζεται αυτήν την ημέρα. Συνδύασαν δηλαδή οι επαναστατημένοι Έλληνες τον ερχομό της ελευθερίας του ελληνικού έθνους με τον ερχομό του Χριστού, του απελευθερωτού του ανθρώπινου γένους. Ο αγώνας της ελευθερίας είναι γι’ αυτούς αγώνας μέχρι θανάτου, όπως ορκίζονται δυνατά με όλη τους την ψυχή με τα λόγια «ελευθερία ή θάνατος».
6. Με την έκρηξη της επανάστασης, ο εθνάρχης Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως Γρηγόριος Ε’ θεωρήθηκε από τους Οθωμανούς μετά την αποκάλυψη επιστολών του προς τους επαναστατημένους, πως παρόλη την φαινομενική μη συμμετοχή του και μη υποστήριξη στον απελευθερωτικό αγώνα των Ελλήνων, μέχρι σημείου μάλιστα αφορισμού της στις 27 Μαρτίου, ωστόσο είναι στην πραγματικότητα αναμεμιγμένος σε αυτή και την υποθάλπει. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα την σύλληψή του, τον βασανισμό, την διαπόμπευση και τέλος τον μαρτυρικό του θάνατο δια απαγχονισμού, όπου στο ίδιο τέλος οδηγήθηκαν και αρκετοί άλλοι ιεράρχες μετά από αυτόν. Το σκήνωμα του Πατριάρχη ρίφθηκε στον Κεράτιο Κόλπο, πριν ανασυρθεί από Χριστιανούς. Την θυσία του Πατριάρχη ύμνησε μέσα από τους στίχους του ο Αριστοτέλης Βαλαωρίτης.
7. Ο αγώνας ξεκίνησε και οι σελίδες του γράφονταν γεμάτες ηρωισμό και αυτοθυσία των Ελλήνων με το αίμα τους να χύνεται και τα υπάρχοντά τους να χάνονται. Τόποι, όπως η Αλαμάνα, η Γραβιά, το Βαλτέτσι, η Τρίπολη, τα Δερβενάκια, η Χίος, τα Ψαρά, το Μεσολόγγι κ.α. έμειναν στην ιστορία ως αυτοί όπου οι Έλληνες μαρτύρησαν ή δοξάστηκαν.

Το μένος των Τούρκων κατά των εξεγερμένων Ελλήνων οδήγησε σε κατά τόπους σφαγές ως αντίποινα, όπου φοβερότερη ήταν η σφαγή της Χίου το 1822, την οποία ακολούθησε η καταστροφή των Ψαρών το 1824. Ένα από τα θλιβερότερα και ταυτόχρονα ηρωικότερα γεγονότα ήταν και η Έξοδος του Μεσολογγίου μετά την δεύτερη μεγάλης διαρκείας πολιορκία του, που ακολούθησε την πλήρη αποτυχία της πρώτης. Το αδούλωτο φρόνημα των πολιορκημένων, που δεν το λύγισαν το πλήθος των Τούρκων, τα βόλια τους, τα κανόνια τους, η αδυσώπητη πείνα και οι ασθένειες, τους οδήγησε στην Έξοδο, με τραγική λόγω προδοσίας κατάληξη. Ωστόσο η θυσία των πολιορκημένων αποδείχθηκε πολύτιμη για την εξέλιξη του αγώνα, καθώς συγκλόνισε και συγκίνησε την ευρωπαϊκή κοινή γνώμη, αναθερμαίνοντας το φιλελληνικό κίνημα και επισπεύδοντας την σύγκληση των Μεγάλων Δυνάμεων στην από κοινού στήριξη του ελληνικού αγώνα. Το ηρωικό αυτό γεγονός της Εξόδου ενέπνευσε τον εθνικό μας ποιητή Διονύσιο Σολωμό στο μεγαλειώδες έργο του «Ελεύθεροι Πολιορκημένοι».

8. Εθνικοί αγωνιστές, όπως ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, ο Υψηλάντης, ο Νικηταράς, ο Αθανάσιος Διάκος, ο Γεώργιος Καραϊσκάκης, ο Μάρκος Μπότσαρης, ο Κωνσταντίνος Κανάρης, ο Αντρέας Μιαούλης, ο Οδυσσέας Ανδρούτσος, αλλά και γυναίκες όπως η Μπουμπουλίνα, η Μαντώ, και πολλοί άλλοι, είναι αυτοί στους οποίους οφείλουμε σήμερα την ελευθερία μας. Το ηρωικό φρόνημά τους, η αγάπη τους για την ελευθερία, αλλά και τα παθήματά και οι θυσίες τους κατέπληξαν όλον τον ευρωπαϊκό κόσμο. Φιλέλληνες ήρθαν στην Ελλάδα να αγωνιστούν και αυτοί στο πλευρό των Ελλήνων για χάρη του κοινού ιδανικού της ελευθερίας, ενώ ποιητές όπως ο Μπάιρον και  ο Ουγκώ αφιέρωσαν θαυμάσια ποιήματά τους στον απελευθερωτικό αγώνα του ελληνικού έθνους.
9. Οι μεγάλες ήττες των στρατιών του Σουλτάνου από τους εξεγερμένους Έλληνες τον έστρεψαν να αναζητήσει βοήθεια στους ομόθρησκους Αιγυπτίους, οι οποίοι ήρθαν με επικεφαλής τον Ιμπραήμ. Όταν έφτασε στην Πελοπόννησο με τον καλά οργανωμένο και ισχυρό του στρατό και στόλο, η επανάσταση φάνηκε ότι άρχισε να σβήνει. Όμως ο πόθος και η πίστη των Ελλήνων για την ελευθερία παρέμενε ζωντανή, όπως αποδεικνύουν τα λόγια του Κολοκοτρώνη: «Ο Θεός υπέγραψε την ελευθερία της πατρίδας και ο Θεός δεν παίρνει πίσω την υπογραφή του». Τελικά, μετά από σχεδόν 10 χρόνια σκληρών αγώνων, και αφού με την βοήθεια των Μεγάλων Δυνάμεων της εποχής, Αγγλίας, Γαλλίας και Ρωσίας, κυρίως κατά την Ναυμαχία του Ναυαρίνου, εκδίωξαν τον Ιμπραήμ, οι Έλληνες κατάφεραν να αποκτήσουν δικό τους ανεξάρτητο κράτος, αρχικά περιορισμένο σε έκταση στην νότια Ελλάδα.
10. Το πρώτο Σύνταγμα του νέου ανεξάρτητου κράτους ψηφίστηκε στην Α’ Εθνοσυνέλευση στην Επίδαυρο τον Ιανουάριο του 1822, ενώ ο πρώτος κυβερνήτης της Ελλάδος εκλέχτηκε στην Γ΄ Εθνοσυνέλευση στην Τροιζήνα τον Απρίλιο του 1827. Ο πρώτος κυβερνήτης της Ελλάδος ήταν ο Ιωάννης Καποδίστριας, πρώην υπουργός εξωτερικών της Ρωσίας, επιφανής ευρωπαίος διπλωμάτης και δημιουργός του Συντάγματος της Ελβετίας. Οι Έλληνες ήταν ο πρώτος λαός που κατάφερε να αποκτήσει την ανεξαρτησία του από την τότε οθωμανική αυτοκρατορία και σήμερα μπορούμε να έχουμε την ελευθερία μας χάρη στους αγώνες των ενδόξων προγόνων μας.