Γράφει ὁ Δημήτρης Καπρᾶνος
Ἐπιτρέψτε μου νά σταθῶ σήμερα ἰδιαίτερα στήν ἐπίσκεψη πού πραγματοποίησε ἡ Πρόεδρος τῆς Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου στά ἑλληνόφωνα χωριά τῆς Κάτω Ἰταλίας.
Ἔχοντας ἐπισκεφθεί ἐπανειλημμένως τά ἑλληνόφωνα μέρη, ἀλλά καί ὁλόκληρη τήν νότιο Ἰταλία καί τήν Σικελία, μπορῶ νά βεβαιώσω ὅτι ὅλη ἡ ἐν λόγῳ περιοχή διψᾶ γιά Ἑλλάδα.
Κάντε μιάν ἐπίσκεψη στό διαδίκτυο καί γράψτε ela, ela mu conda καί ἀπολαῦστε τίς Νύχτες τοῦ Τάραντα, τίς ὑπέροχες ἐκδηλώσεις μέ τραγούδια γραμμένα στήν γλῶσσα grico, δηλαδή στά γκρεκάνικα, ἑλληνικές λέξεις, ἦχοι πού προκαλοῦν ρίγη συγκινήσεως! Φανταστεῖτε μιά παραλία στόν Ἀκράγαντα (Agrigento), μέ φεγγαράδα καί μιά παρέα νέα παιδιά, νά τραγουδοῦν, μέ τίς κιθάρες, Ἄντρα μου πάει καί Καληνύχτα (kalinifta) στήν ἑλληνοπρεπέστατη διάλεκτο τῆς Κάτω Ἰταλίας, κι ὕστερα νά παίρνεις τό ταξί νά σέ πάει στό ξενοδοχεῖο καί νά σέ ρωτάει ὁ ταξιτζῆς ἀπό ποῦ εἶσαι καί μόλις πεῖς, τήν μαγική λέξη Grecia, νά σοῦ λέει, ἐνθουσιασμένος, Ma, siamo tutti Greci! (μά, εἴμαστε ὅλοι Ἕλληνες!). Τά ἔχω ζήσει αὐτά, ἀγαπητοί φίλοι, καί πιστεύω ὅτι μπορῶ νά ἀντιληφθῶ καί νά τονίσω τήν μεγάλη σημασία πού εἶχε γιά τούς Γραικάνους τῆς Ἀπουλίας ἀλλά καί ὅλων τῶν Γκραικάνικων περιοχῶν ἡ ἐπίσκεψη τῆς Προέδρου, τήν ὁποία συνόδευσε ἡ ὑπουργός Πολιτισμοῦ Λίνα Μενδώνη. Ἄν βρεθεῖς ἐκεῖ, οἱ δονήσεις εἶναι τόσο ἰσχυρές, πού ξυπνοῦν συναισθήματα μοναδικά.
Βλέπω τίς πινακίδες στούς δρόμους· ἀκούω ἀπό τό στόμα τῶν ἡλικιωμένων ἀλλά καί τῶν νέων πού τά ξαναμαθαίνουν καί τά ἀγαποῦν, τά γκρίκο, αὐτό τό μουσικό γλωσσικό ἰδίωμα πού μεταφέρει τόν ἀπόηχο τῆς λαλιᾶς τοῦ Ὁμήρου στά χώματα τῆς Κάτω Ἰταλίας, ἐδῶ ὅπου ἄκμασαν οἱ ἀρχαῖες ἑλληνικές ἀποικίες τῆς Magna Grecia· ἔχω ἀκόμη στ’ αὐτιά μου τίς μελωδίες πού ξεπήδησαν ἀπό τή θαυμαστή μουσική παράδοση τῆς περιοχῆς, τά νανουρίσματα, τά μοιρολόγια, τά τραγούδια τῆς δουλειᾶς πού γνωρίσαμε στήν Ἑλλάδα ἀπό τίς ἠχογραφήσεις τοῦ Πελοποννησιακοῦ Λαογραφικοῦ Ἱδρύματος, καί βέβαια τό σπαρακτικό «Ἄντρα μου πάει», τραγούδι τῆς ξενιτιᾶς καί τοῦ ἀποχωρισμοῦ πού ἔγραψε ὁ Καλημερίτης ποιητής καί μουσικός Φράνκο Κορλιανό.
Μέσα ἀπό ὅλα αὐτά, ἀλλά κυρίως μέσα ἀπό τά βλέμματα καί τά χαμόγελα τῶν ἀνθρώπων, μέσα ἀπό τό σπάνιο ἦθος τους, ἕνα μεῖγμα σεμνότητας καί ἀρχοντιᾶς, ἀξιοπρέπειας καί προσήνειας, βλέπω ἕναν γοητευτικό θρῦλο ἐνσαρκωμένο, βλέπω ὁλοζώντανη τή συνέχεια τῆς ἑλληνικῆς παρουσίας στήν Ἀπουλία.
Συνέχεια γλωσσική, πού τήν ἐπιβεβαιώνει ὁ πλοῦτος τῶν σωζόμενων σπάνιων λεξιλογικῶν, σημασιολογικῶν, συντακτικῶν καί φωνητικῶν στοιχείων αὐτῆς τῆς ὡραίας διαλέκτου.
Δωριεῖς, Ἀχαιοί, Χαλκιδεῖς, Κορίνθιοι χτίζουν ἀποικίες καί δημιουργοῦν τό θαῦμα τῆς «Μεγάλης Ἑλλάδας». Μέσα στούς αἰῶνες, τό ἀρχαιοελληνικό κλέος συναντιέται μέ τή βυζαντινή μεγαλοπρέπεια. εἶπε, μεταξύ ἄλλων ἡ Πρόεδρος Κατερίνα Σακελλαροπούλου.
Νά θυμίσουμε ὅτι τίς ἑλληνόφωνες περιοχές εἶχε ἐπισκεφθεῖ τό 2001 ὁ τότε Πρόεδρος τῆς Δημοκρατίας, Κωστῆς Στεφανόπουλος. Ἀπό τά ρεπορτάζ ἐκείνων τῶν ἡμερῶν: οἱ σκηνές ἦταν συγκινητικές. Ὁ Κωστῆς Στεφανόπουλος καί οἱ ὑφυπουργοί Γρηγόρης Νιώτης καί Γιάννης Ζαφειρόπουλος μεταφέρονται… σηκωτοί.
Ἄς νοιώσουμε γιά λίγο τήν ἀνάταση πού προσφέρει τό πέρασμα ἀπό τήν Magna Graecia καί τήν χαρά πού ἔδωσε στούς ὁμόγλωσσους καί ὁμοήθεις Γραικάνους μας ἡ ἐπίσκεψη τῆς Προέδρου τῆς Ἑλληνικῆς Δημοκρατίας.
Ἄρθρο στήν «ΕΣΤΙΑ», Δ. 11 Ἀπριλίου 2022, φ. 42.230 σελ. 1, 3 (αναδημ. στην ηλεκτρονική έκδοση 12/4/2022).