Ἐδῶ καί ἀρκετά χρόνια παρακολουθοῦμε ἀνήσυχοι τίς καταλήψεις σχολείων, τήν ἀπαξίωση τῶν πτυχίων, τήν ὑποβάθμιση τῆς γλώσσας μας, τήν ἔλλειψη ἀξιῶν καί προτύπων σέ μεγάλο τμῆμα τῶν νέων μας, τήν ἀπομόνωση τῶν παιδιῶν μας μπροστά στόν ἠλεκτρονικό ὑπολογιστή, τήν στροφή πολλῶν ἀγοριῶν καί κοριτσιῶν στά ναρκωτικά. Ἡ εὔκολη λύση εἶναι νά τούς καταδικάσουμε ὅλους ἐπιρρίπτοντας κάθε εὐθύνη στή νέα γενιά καί ἀπαλλάσσοντας αὐτάρεσκα ἐμᾶς τούς μεγαλυτέρους. Ὅμως, ὄχι, αὐτή ἡ μέθοδος ὁδηγεῖ σέ ἀδιέξοδο. Πρέπει νά ἀναζητήσουμε καί τίς δικές μας εὐθῦνες. Τῶν πολιτικῶν, τῶν γονέων, τῶν ἐκπαιδευτικῶν, τῶν δημοσιογράφων, τῶν «ἀνθρώπων τοῦ πνεύματος». Νά ἀναρωτηθοῦμε ποιά παιδεία καί ποιά πρότυπα καλλιεργήσαμε κατά τίς τελευταῖες δεκαετίες.
Ἐπί πολλούς αἰῶνες ἡ παιδεία βασιζόταν στό ἐρώτημα :Τί ἄνθρωπο θέλουμε νά πλάσουμε; Τί χαρακτῆρα θέλουμε νά διαμορφώσουμε; Ἡ προσπάθεια ὅλων τῶν ὑπευθύνων ἀπό τήν Ἀρχαιότητα μέχρι προσφάτως ἦταν νά «μορφώσουμε», δηλαδή νά διαμορφώσουμε ἦθος μέσῳ τῶν γνώσεων. Ἄλλες κοινωνίες τό κατόρθωναν περισσότερο, ἄλλες λιγότερο. Πάντως προσπαθοῦσαν. Σήμερα τό ἐκπαιδευτικό ἰδεῶδες ἀναφέρεται μόνο στήν ἀπόκτηση πρακτικῶν γνώσεων καί δεξιοτήτων γιά νά ἀσκήσει ὁ νέος κάποιο ἐπάγγελμα. Ἡ παιδεία κατήντησε ἐπαγγελματική ἐπιμόρφωση. Ἡ διάπλαση ἤθους, ἡ διαμόρφωση χαρακτῆρος δέν εἶναι κἄν δευτερεύων στόχος. Φυσικά ὅλοι θέλουμε τά παιδιά μας νά βροῦν δουλειά. Ὅμως μιά κοινωνία ἐπιχειρηματιῶν, ὑπαλλήλων καί ἐλευθέρων ἐπαγγελματιῶν χωρίς πρότυπα καί ἀξίες θά μετατραπεῖ σέ μία κοινωνία ἀνθρωπίνων ρομπότ πού δουλεύουν καί δέν σκέπτονται, δέν ὀνειρεύονται, δέν ἀγαποῦν, δέν συμπάσχουν μέ τόν συνάνθρωπο. Τό σημερινό σχολεῖο θεωρεῖ τά πάντα ἐργαλεῖα. Ἡ γλῶσσα ἐργαλειοποιεῖται καί ἀποκόπτεται ἀπό τίς ρίζες της καί ἀπό τήν μουσικότητά της. Ἡ ἱστορία μιλᾶ γιά ἐξαγωγές σταφίδας καί καπνοδόχους ἐργοστασίων ἐνῷ διαγράφει τελείως τούς ἥρωες καί τούς μάρτυρες. Ἡ ἔκθεση ἰδεῶν δέν παράγει πλέον ἰδέες. Μετετράπη σέ ἐργαλεῖο κατασκευῆς περιλήψεων γιά νά συνηθίσουν οἱ νέοι μας νά διαβάζουν μόνο σύντομα ἄρθρα σέ ταμπλόιντ ἐφημερίδες. Στά νεοελληνικά ἀναγνώσματα καταργήθηκαν οἱ μεγάλοι λογοτέχνες πού προβάλλουν τήν ἐθνική καί θρησκευτική μας παράδοση, πού ἀγαποῦν τήν ἑλληνική φύση, πού σέβονται τά ἤθη καί τάἔθιμα τοῦ λαοῦ μας Ἀντικαταστάθηκαν ἀπό κείμενα χωρίς ἔμπνευση. Ἀπό συνταγές μαγειρικῆς! Τά Θρησκευτικά βάλλονται πανταχόθεν. Κάποιοι δέν θέλουν παιδιά μέ πίστη στόν Θεό, μέ ἀπαντήσεις στά ὑπαρξιακά καί μεταφυσικά τους ἐρωτήματα. Προτιμοῦν παιδιά ἕτοιμα νά γίνουν πειθήνιοι καταναλωτές προϊόντων καί συνθημάτων ἤ ὑποψήφιοι καταστροφεῖς καταστημάτων, βιβλιοθηκῶν , ναῶν , μνημείων.
Ἕνα τέτοιο σχολεῖο ἀφήνει ἄδεια τήν ψυχή τῶν νέων. Τούς στερεῖ τά ἰδανικά καί τίς ἀξίες. Τούς στερεῖ τά πρότυπα τά ὁποῖα ἀναζητοῦν. Βάζει τόν Χάρρυ Πότερ στήν θέση τοῦ Εὐαγόρα Παλληκαρίδη καί τίς συνταγές γιά «μακαρόνια μέ κυμᾶ» στήν θέση τοῦ Ὕμνου εἰς τήν Ἐλευθερίαν. Περιθωριοποιεῖ κάθε ἀναφορά στόν Χριστό καί στερεῖ ἀπό τά παιδιά μας τήν παραβολή τοῦ Καλοῦ Σαμαρείτου. Περιφρονεῖ τήν Ὀρθόδοξη Χριστιανική διδασκαλία γιά ἀγάπη καί συμπόνια καί τήν ἀντικαθιστᾶ μέ ξεπερασμένα εἰρηνιστικά καί διεθνιστικά συνθήματα , τά ὁποῖα χρησιμοποίησαν ὀπαδοί ἀποτυχημένων καί ἀντιδημοκρατικῶν πολιτικῶν συστημάτων. Δέν τούς διδάσκει τό ἦθος τοῦ Κολοκοτρώνη καί τό «ἐμεῖς» τοῦ Μακρυγιάννη, γιατί αὐτά τά πρόσωπα θεωροῦνται «θρησκόληπτοι ἐθνικιστές».Τό σημερινό σχολεῖο δέν δίνει στά παιδιά μας νερό νά ξεδιψάσουν. Τά ἀφήνει διψασμένα νά ἀναζητοῦν ἀδιέξοδες «διεξόδους» σέ ναρκωτικά τοῦ σώματος καί τῆς ψυχῆς. Δέν τούς μιλᾶ γιά τήν ἑλληνορθόδοξη παράδοσή μας πού εἶναι μήνυμα ἐλπίδας καί αἰσιοδοξίας. Τά ἀφήνει ἀγχωμένα καί συσκοτισμένα χωρίς μία χαραμάδα φωτός. « Φῶς ἐκ φωτός, Θεόν ἀληθινόν»!
¨Η σημερινή παιδεία πού λαμβάνουν οἱ νέοι μας ἀπό τό σχολεῖο καί τά Μ.Μ.Ε. μιλᾶ συνέχεια γιά δικαιώματα καί καθόλου γιά ὑποχρεώσεις. Ἔχουμε Συνήγορο τοῦ Παιδιοῦ, δέν ἔχουμε ὅμως κάποιον πού νά θυμίζει ὅτι ὡς μελλοντικοί πολίτες θά ἔχουν καί ὑποχρεώσεις. Ἐδῶ καί μερικές δεκαετίες οἱ διδάσκοντες ἔχουν πάρει ἐντολή νά ἐφαρμόζουν τίς δῆθεν «ἀντιαυταρχικές» μεθόδους, οἱ ὁποῖες, ὅμως, ἔχουν ἀποτύχει στή Σκανδιναβία καί ἀλλοῦ. Ὅ,τι σάπιο καί ἀποτυχημένο ὑπάρχει σέ ὅλο τόν κόσμο ἔρχεται στήν ἑλληνική ἐκπάιδευση. Οἱ διδάσκοντες δέν μποροῦν νά βάλουν κόκκινη μολυβιά στά λανθασμένα γραπτά δῆθεν γιά «νά μήν πληγωθοῦν τά παιδιά». Σέ πολλά πανεπιστημιακά τμήματα συνδικαλιστές πιέζουν ἀφόρητα τόν καθηγητή νά βάζει σέ ὅλους βαθμό πάνω ἀπό τήν βάση, τό λεγόμενο «δημοκρατικό πέντε»! Ἀφοῦ συνηθίζουν σέ μία χαλάρωση/ ἔλλειψη τῆς πειθαρχίας ἀντιμετωπίζουν ξαφνικά τίς πραγματικές συνθῆκες τῆς σκληρῆς ζωῆς καί οἱ νέοι μας πελαγώνουν. Ἐπιτυχία τῆς παιδείας δέν εἶναι νά τούς καλλιεργεῖ ψευδαισθήσεις γιά ἔνα κόσμο ὅπου θά ἔχουν μόνο δικαιώματα, ἀλλά νά τούς προετοιμάζει νά γίνουν ὑπεύθυνοι πολίτες, σωστοί ἐπαγγελματίες, συνειδητοί οἰκογενειάρχες.
Μέ θλίψη διαβάσαμε τό καλοκαῖρι τίς δηλώσεις τοῦ κ. Θάνου Βερέμη, Προέδρου τοῦ Ἐθνικοῦ Συμβουλίου Παιδείας, ὁ ὁποῖος ζήτησε νά καταργηθεῖ τελείως ἡ διδασακαλία τῆς Βίβλου στά σχολεῖα. Ἀντί νά βοηθήσει τά παιδιά μας νά ἔχουν μία πηγή αἰωνίων ἀξιῶν καί ἀρχῶν, θέλει νά τά ἀφήσει στήν πνευματική τους ἔνδεια. Ἐπιπλέον δέ ἀξίζει νά τοῦ θυμίσουμε ὅτι μέ αὐτόν τόν τρόπο ὁδηγεῖ τούς νέους σέ ἀντιδημοκρατικές ἀτραπούς. Τό ἐξηγεῖ μέ σαφήνεια ὁ Γάλλος ἱστορικός Φιλίπ Νεμό στό βιβλίο του «Τί εἶναι ἡ Δύση»: «Οἱ πολιτικοί φιλόσοφοι πού τήρησαν ἐχθρική στάση ἀπέναντι στή βιβλική κληρονομιά, ὅλοι, σάν ἀπό σύμπτωση, ὑπῆρξαν κήρυκες ἑνός μή δημοκρατικοῦ κρατισμοῦ, δηλαδή τῆς ἐπαν-ιεροποίησης τοῦ κράτους, εἴτε ὑπό τήν αὐταρχική ἤ ἀπολυταρχική μορφή (Μακιαβέλλι,Χόμπς, Ρουσσώ, Χέγκελ, Μωρράς κ.ἄ.) εἴτε ὑπό ὁλοκληρωτική μορφή (Μάρξ, Λένιν, οἱ νεοπαγανιστές ναζί)». ( Ἔκδοση ΕΣΤΙΑΣ, Ἀθήνα 2008, σελ. 105).
Δόξα τῷ Θεῷ ἔχουμε μία ἀξιόλογη νεολαία, στήν μεγάλη της πλειοψηφία. Ἀλλά δέν τήν βοηθοῦμε. Δέν τῆς παρέχουμε παιδεία μέ ἀρχές κάι ἀξίες, μέ ἐλπίδα καί πρότυπα. Δέν τήν βοηθοῦμε νά γευθεῖ τήν ἀναζωογονητική δύναμη τῆς Ἀρχαίας Ἑλληνικῆς Γραμματείας, τῆς Ὀρθόδοξης Πίστης μας, τῆς Νεοελληνικῆς Λογοτεχνίας καί τήν ἀγωνιστική-ἀντιστασιακή πνοή τῆς διαχρονικῆς Ἑλληνικῆς Ἱστορίας. Τήν ἀφήνουμε νά ἔχει λανθασμένους στόχους. Δέν τήν προετοιμάζουμε νά λέει ΝΑΙ στό κοινό καλό καί ΟΧΙ σέ κάθε προσωπικό ἤ ἐθνικό ἐξευτελισμό. Πράγματι, ἔχουν ἐνδιαφέροντα, ἀλλά καί ἄγχος τά παιδιά μας. Ἄς τά βοηθήσουμε νά ξεφύγουν ἀπό τό τέλμα καί νά γίνουν πραγματικά δημοκρατικοί πολίτες. Διότι δημοκρατία σημαίνει εὐθύνη, ἀγάπη, κοινωνικότητα, συμμετοχή, συνύπαρξη καί ἀλληλοσεβασμός.
Κωνσταντῖνος Χολέβας
Πολιτικός Ἐπιστήμων
Ίανουάριος 2009
.