Θέσεις Αρχών – για τη Δημοκρατία, τον Ανθρωπισμό και την Παιδεία

Προφανῶς πρόκειται γιὰ ἐπιδέξια παρακίνηση πρὸς τὴν κυβέρνηση νὰ κλείσει τὰ πανεπιστημιακὰ τμήματα ὅπου ἐκκολάπτονται τέτοιες «ὑψηλὲς» σκέψεις. Συνέλθετε δάσκαλοι ! Βγάζετε στρατιὲς ἀγραμμάτων άπὸ τὰ σχολειά σας μὲ τὰ δημοκρατικά σας πέντε ! Καθαρίστε τὴν γωνιά σας άπὸ τὴν κόπρο καί, μετά, σώζετε τὸν ὑπόλοιπο κόσμο.

Η κόπρος η οποία έχει μαζευτεί στα εκπαιδευτικά ιδρύματα είναι κατά ένα μέρος αποτέλεσμα πολιτικών επιλογών. Πρωθυπουργοί, υπουργοί και γενικώς διάφοροι υψηλόβαθμοι συνηθίζουν να διορίζουν καθηγητές παιδιά, αδέλφια, ξαδέρφια, συμπεθέρους, κουμπάρους και λοιπούς συγγενείς. Αυτοί, λοιπόν, που δημιουργούν την κόπρο αυτοί και θα πρέπει να την καθαρίσουν. Απ’ ότι ξέρω οι πανεπιστημιακοί καθηγητές φωνάζουν εδώ και χρόνια για το επίπεδο των ατόμων που μπαίνουν στα πανεπιστήμια. Όταν αυτοί φώναζαν οι ανωτέρω υψηλόβαθμοι βόλευαν. Εάν έχει φθάσει καθηγήτρια στην Φιλοσοφική να κόψει μαθητές γιατί είναι ανορθόγραφοι και επειδή δεν μπορεί να καταλάβει τί γράφουν σίγουρα δεν φταίει αυτή.

Δεν μας εξηγείτε όμως σε τί οφείλονται οι στρατιές αγραμμάτων στις οποίες αναφέρεσθε. Φταίνε οι καθηγητές γι’ αυτό;

Αγαπητή κυρία Καλούδη ερωτώ:

Αν δεν είναι πρωτίστως ο δάσκαλος υπεύθυνος για την αγραμματοσύνη των μαθητών ποιός είναι;

Και τέλος πάντων εάν σας ενοχλεί το “πρωτίστως”, πως επιμερίζετε την ευθύνη; Σε τι βαθμό ευθύνεται για το χάλι η εκπαιδευτική κοινότητα και σε τι βαθμό όλα τα άλλα (οι πολιτικοί, το σύστημα κλπ);

Με τον κ. Γεώργιο πολύ συχνά δεν συμφωνώ αλλά εδώ του δίνω δίκιο. Οταν κλείνει η πόρτα της αίθουσας διδασκαλίας τίποτα δεν τους εμποδίζει να επιχειρήσουν να κάνουν καλά την δουλειά τους. Και λέω “να επιχειρήσουν” γιατί μπορεί να έχουν πρόβλημα επάρκειας όντως. Την συγχωρώ. Εκείνο που δεν συγχωρώ είναι η παραίτηση. Το βόλεμα. Την ήττα. Την μικρότητα. Τις φοβίες. Τον λαϊκισμό. Τα βλέπω γύρω μου σε διάφορες μορφές και δόσεις, από το νηπιαγωγείο μέχρι τα διδακτορικά.

Φυσικά δεν θα διαφωνήσω ότι όλα είναι πολιτικά ζητήματα – ποιός το αρνείται; Ο,τι και να μου πείτε, δίκιο θά ‘χετε. Αλλά αν κάποια ομάδα, αν κάποιοι όλα αυτά τα χρόνια είχαν την μεγαλύτερη ευκαιρία, δυνατότητα και καθήκον να διαχωρίσουν την θέση τους από την κατρακύλα, να παλέψουν για να την αποτρέψουν, αυτοί δεν είναι οι ταξιτζήδες, οι φορτηγατζήδες, οι συμβολαιογράφοι, οι δημόσιοι υπάλληλοι, οι φαρμακοποιοί ή οι αγρότες.

Είναι οι δάσκαλοι.

Χάσαν την ευκαιρία. Εγκλημάτισαν. Στην καλύτερη περίπτωση έπεσαν για ύπνο. Και καληνύχτησαν και τις ελπίδες μας.

Φιλικά,
Γιάννης Μικρός.

Επειδή συμφωνώ με όσα γράφετε / σχολιάζετε, γι’ αυτό αποφάσισα να συμμετάσχω στην κίνηση, όταν μου ζητήθηκε, συνυπογράφοντας τις “θέσεις αρχών” , μπάς και κάτι καταφέρουμε αναφορικά με τις παθογένειες του συστήματος που στιγματίζετε…
Ο καιρός θα δείξει…

Κύριε Μικρέ,
τον βαθμό ευθύνης των δασκάλων τον έχω σχολιάσει πολλές φορές, και σε μεταξύ μας διαξιφισμούς, άρα δεν θα το κάνω πάλι. Πέραν τούτου όμως θα πρέπει να δούμε κάποια πράγματα. Οι δάσκαλοι δεν έχουν ευθύνη για το υλικό που διδάσκουν. Δεν φταίνε ούτε και γι’ αυτήν την ανικανότητά τους, όσοι από αυτούς είναι ανίκανοι. Οι δάσκαλοι που διδάσκουν στα σχολεία είναι προϊόντα ενός εκπαιδευτικού συστήματος. Το εκπαιδευτικό σύστημα με την σειρά του συνίσταται στις αποφάσεις που παίρνει το πολιτικό σύστημα και στο όραμα που έχει το πολιτικό σύστημα εν γένει. Οι ευθύνες των δασκάλων δεν έχουν να κάνουν με τις γνώσεις που έχουν. Γι’ αυτές έχει φροντίσει η πολιτεία. Εάν η πολιτεία κρίνει ότι κάποιοι άνθρωποι έχουν τις απαραίτητες γνώσεις να διδάξουν και τους διορίζει στα σχολεία αυτό είναι ευθύνη δική της. Μην τα μπερδεύουμε τα πράγματα. Το επίπεδο του εκπαιδευτικού συστήματος κρίνεται από το επίπεδο των βιβλίων που διδάσκονται, από τον τρόπο των εξετάσεων, π.χ. η πολιτεία κρίνει ότι άνθρωποι με 4,5,6 κλπ μπορούν να μπαίνουν στα πανεπιστήμια, γιατί αυτό το όραμα διαθέτει, από τον τρόπο αξιολόγησης, κλπ. Μην προσπαθούμε να απαλλάξουμε την πολιτεία από τις ευθύνες της. Η κομματοκρατία των τελευταίων τουλάχιστον 30 χρόνων και το γεγονός ότι την χώρα την κυβερνούν στην συντριπτική τους πλειοψηφία μή έλληνες ή ανθέλληνες μάς έφθασε εδώ που μας έφθασε.
Όσο για το ποιοί έπρεπε να διαχωρίσουν την θέση τους όλα αυτά τα χρόνια, δεν θεωρώ ότι είναι μόνον οι δάσκαλοι. Θεωρώ ότι πρωτίστως είναι οι ΓΟΝΕΙΣ. Γιατί αυτοί υποτίθεται ενδιαφέρονται για το μέλλον το παιδιών τους. Αυτά τα παιδιά που τόσα χρόνια τα άφηναν να βλέπουν όλες αυτές τις μπουρδολογίες στον σκουπιδοντενεκέ που λέγεται τηλεόραση και όταν τολμούσε κάποιος δάσκαλος να επιπλήξει μαθητή στο σχολείο πήγαινε ο προοδευτικός γονιός και έκανε τον δάσκαλο ρόμπα λέγοντάς του ότι το παιδί του σαν γονιός θα το μεγαλώσει αυτός όπως θέλει. Μην λέμε ότι προφθάσουμε.
Τώρα όσο για το αυθαίρετο συμπέρασμα ότι με ενοχλεί η λέξη “πρωτίστως” δεν έχω καμμία απάντηση. Απάντηση μπορώ να δώσω σε επιχειρήματα, γιατί πάντα έτσι μιλάω. Νομίζω ότι θα ήταν μία καλή ιδέα να το κάνετε κι εσείς.
Υ.Γ. Δεν είμαι δασκάλα και δεν δικαιολογώ κανέναν και τίποτα. Απλα μου αρέσει να αποδίδω τα του Καίσαρος.

Αγαπητή κυρία Καλούδη διακρίνω ορισμένες αποχρώσες ενδείξεις εριστικότητας στην ανάρτησή σας αλλά δεν αποκλείω κάτι απ’ όσα σημείωσα να εξελήφθη ως έλλειψη σεβασμού προς το πρόσωπό σας ή τις απόψεις σας. Αν προκάλεσα τέτοια εντύπωση σας ζητώ συγγνώμη. Ισως βάζω λίγο παραπάνω «νεύρο» απ’ όσο αρμόζει. Πάντως ποτέ δεν θεώρησα τους διαλόγους μας ως «διαξιφισμούς». Ενίοτε (συχνά ενδεχομένως) οι απόψεις μας διαφέρουν αλλά δεν νομίζω ότι «ξιφουλκεί» κανείς.

Εν πάσει περιπτώσει με μαλώνετε (ευγενικά) σημειώνοντας ότι «.. για το αυθαίρετο συμπέρασμα ότι με ενοχλεί η λέξη “πρωτίστως” δεν έχω καμμία απάντηση. Απάντηση μπορώ να δώσω σε επιχειρήματα, γιατί πάντα έτσι μιλάω. Νομίζω ότι θα ήταν μία καλή ιδέα να το κάνετε κι εσείς».

Λοιπόν, εντάξει, νομίζω με παρεξηγήσατε: Το «πρωτίστως» περιέχεται σε υποθετική πρόταση μου, η οποία ακολουθεί δικό μου πάλι ερώτημα. Δεν υπάρχει κάποια αναφορά σε δική σας θέση ή ρήση. Ξεδιπλώνω ένα συλλογισμό υπό μορφή ερωτημάτων και τίποτα παραπάνω. Και μάλιστα από τα συμφραζόμενα μπορεί να καταλάβει κανείς ότι προοδευτικά αποσκοπώ σε διαλλακτικότερη διατύπωση του ουσιαστικού ερωτήματος (περί ευθύνης των δασκάλων): από την ενδεχόμενη απόδοση «κύριας ευθύνης» οδηγώ την διερεύνηση στο όποιο μέρος της.

Και τελικά βεβαίως, μπορεί να μην βάζω ποσοστά (ανόητο θα ήταν να το επιχειρήσω) αλλά παίρνω θέση και μάλιστα εμμένω σ’ αυτήν: Βρίσκω την ευθύνη των δασκάλων τεράστια. Δεν είμαι σίγουρος ότι έχω καταλάβει εάν συμφωνείτε ή όχι σ’ αυτό. Λέτε ότι έχετε τοποθετηθεί σε προγενέστερες συζητήσεις μας, ωστόσο αυτές (στο βαθμό που δεν με απατά η μνήμη μου) αφορούσαν στο θέμα των υπολογιστών στην εκπαίδευση. Μπορεί και να ξεχνάω βέβαια.

Ας προχωρήσουμε τώρα:

Αν κυρία Καλούδη επιμείνει κανείς να πολώσει την ερώτηση «φταίνε οι δάσκαλοι, ή φταίει το σύστημα» επιζητώντας μιά μονοσήμαντη απάντηση, είναι φανερό ότι θα οδηγηθεί σε προβλήμα τύπου «αυγού ή κότας». Ετσι δεν είναι; «Για να αλλάξει το σύστημα, πρέπει να αρχίσουμε από την παιδεία, άρα από τους δασκάλους, ενδεχομένως από τους δασκάλους των δασκάλων οι οποίοι όμως είναι ανίκανοι γιατί το σύστημα τους παράγει έτσι». Κότες, αυγά, φαύλοι κύκλοι, σφάλματα κυκλικής αναφοράς, όπως θέλετε πείτε τα, πάντως δύσκολα μπορεί να κάνει κανείς πρόοδο έτσι.

Πήρα εγκαίρως τις αποστάσεις μου από τέτοιο μπλέξιμο. Καθόλου δεν προσπάθησα να «απαλλάξω την πολιτεία από τις ευθύνες της», κάθε άλλο. Μίλησα για βαθμούς ευθύνης, αναγνώρισα την πολιτική φύση του ζητήματος, αναγνώρισα πως οτιδήποτε πείτε επ’ αυτού δικαίως θα το πείτε. Και πράγματι δικαίως αναφέρεστε σε ζητήματα «πολιτικού συστήματος» όπως το αναλυτικό πρόγραμμα, το επίπεδο των βιβλίων, τις εξετάσεις, την αξιολόγηση κλπ. Τα λέτε άριστα εδώ, συμφωνώ και επαυξάνω.

Αλλά είστε και κάπως απόλυτη κι έτσι – καλά νά ‘μαστε – θα διαφωνήσουμε πάλι. Γιατί κρίσιμο μέρος του συλλογισμού σας βρίσκεται σ’ αυτά που σημειώνετε ότι «Οι δάσκαλοι δεν έχουν ευθύνη για το υλικό που διδάσκουν» ή ότι «δεν φταίνε για την ανικανότητά τους».

Στέκω κάπως αμήχανος έτσι όπως το θέτετε. Αναρωτιέμαι αν αυτή η απαλλαγή από την ευθύνη είναι τελικά προσβλητικότερη από την απόδοσή της κ. Καλούδη. Εντάξει, δεν μπορούν να διδάξουν ό,τι τους κατέβει, βγήκαν και βούρλα από τις σχολές τους, καταλαβαίνω τι λέτε. Το είπα από την αρχή, τους συγχωρώ για την ανεπάρκεια. Αλλά μιά στιγμή κιόλας! Δεν μιλάμε και για πρόβατα επιτέλους!

Υπάρχει και το καθήκον. Υπάρχει και το φιλότιμο. Υπάρχουν και πολλοί δάσκαλοι που το αποδεικνύουν – μη με βάλετε να τους μετρήσω, δεν μπορώ. Αλλά υπάρχουν. Οπως υπάρχουν και οι γελοίοι. Οχι γιατί δεν ξέρουν. Οχι γιατί τα βιβλία τους είναι κακά. Οχι γιατί το αναλυτικό πρόγραμμα είναι κακό. Οχι γιατί οι τοίχοι στάζουν. Αλλά γιατί ακριβώς, παίρνουν την θέση του προβάτου με την σιωπηρή, υπονοούμενη δικαιολογία ότι «φταίει το σύστημα».

Λοιπόν ναί, διαφωνούμε κ. Καλούδη. Οχι στον βαθμό ευθύνης του πολιτικού συστήματος, εκεί συμφωνούμε μιά χαρά. Διαφωνούμε στο βαθμό ευθύνης των δασκάλων. Την βρίσκω σχετικά μεγάλη κι εσείς την βρίσκετε σχετικά μικρή.

Κι έτσι που κάθομαι και το σκέφτομαι, ξέρετε ποιος είναι ο βαθύτερος λόγος που διαφωνώ κυρία Καλούδη; Να σας τον πώ λοιπόν.

Διαφωνώ γιατί αν έχετε δίκιο εσείς δεν έχουμε καμμία ελπίδα. Αν περιμένουμε «να φτιάξουμε το σύστημα, για να φτιάξουμε δασκάλους, γα να φτιάξουμε παιδεία, για να φτιάξουμε το σύστημα» τότε καληνύχτα και καλή τύχη. Ναί εντάξει, πρέπει να γίνει κι αυτό. Ως παράλληλη, κρίσιμη δράση, ως ο αγώνας της ζωής μας, σύμφωνοι. Όχι όμως κι ως προϋπόθεση για τα πάντα.

Διαφωνώ γιατί αν έχετε δίκιο, το ερώτημα “και τώρα τι κάνουμε;” φοβάμαι ότι θα προκαλέσει αοριστολογίες ως απάντηση. Μαζί με τα σχέδια, έχουμε ανάγκη από ένα “δια ταύτα”. Εδώ και τώρα.

Εχω παιδί. Είναι ένδεκα και συνεχίζει να μεγαλώνει. Βλέπω τι γίνεται από μέσα. Είμαι κοντά. Συμβιβάζομαι με τα πάντα. Συμβιβάζομαι με κακά βιβλία. Συμβιβάζομαι με κακό πρόγραμμα. Συμβιβάζομαι με λάθος παιδαγωγικές μεθόδους. Συμβιβάζομαι με σοβάδες να απειλούν το κεφάλι του.

Δεν συμβιβάζομαι με τον καραγκιόζη που αδιαφορεί όταν κλείνει την πόρτα και αντικρύζει παιδιά – ΚΑΙ ΔΕΝ ΠΕΡΙΜΕΝΩ ΝΑ ΤΟΝ ΦΤΙΑΞΕΙ ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ. Υποκλίνομαι στον ανεπαρκή, τον αμόρφωτο δάσκαλο που κλείνει την πόρτα πίσω του και το παλεύει.

Οι άνθρωποι είναι ικανοί για πολλά πράγματα. Και υπό ορισμένες προϋποθέσεις ο καραγκιόζης αδιάφορος με τον αξιοπρεπή (έστω και ανεπαρκή) λειτουργό μπορεί να είναι το ίδιο πρόσωπο. Αν δεν το πιστεύουμε αυτό πάμε χαμένοι.

Για τους γονείς θα τα πούμε άλλη ώρα. Προς το παρόν κ. Καλούδη ακούστε τι λέει ένας απ’ αυτούς. Μπορεί να χάνει λίγο σε savoir vivre αλλά πιστέψτε με δεν αποσκοπεί καθόλου σε «διαξιφισμούς» για τους «διαξιφισμούς».

Με εκτίμηση,
Γιάννης Μικρός.

Ἱστορικῶς καὶ λογικῶς ἂν τὸ δοῦμε τὸ ζήτημα, ἡ βελτίωση πρέπει νὰ ἀρχίσει ἀπὸ τοὺς λιγώτερους, δηλαδὴ τοὺς δασκάλους καί, μετά, νὰ διαχυθεῖ στὴν ὑπόλοιπη κοινωνία. Οἱ παλαιότεροι δάσκαλοι δὲν περίμεναν νὰ διορθωθοῦν ὅλα τὰ στραβὰ πρίν ἀρχίσουν νά δουλεύουν. Καί, μποροῦμε νὰ ποῦμε, ὅτι ἕνα ἀποτέλεσμα ἔφεραν.

Μα εγώ βλέπω κάποιους ελάχιστους δασκάλους να αντιδρούν. Παράδειγμα τέτοιο έχουμε και εδώ στο Αντίβαρο, τον κύριο Νατσιό. Υπάρχει και άλλο παράδειγμα, η Χαρά Νικοπούλου. Φαντάζομαι θα υπάρχουν και άλλοι. Είδατε όμως εσείς κανέναν από τους κυρίους του δημοσιογραφικού χώρου, με εξαίρεση τον Χαρδαβέλλα, που ειναι συνυπεύθυνοι για την τωρινή κατάσταση μιας και αυτοί στήριξαν το κομματικό κράτος, να προβάλει κάποιον από τους έντιμους δασκάλους που κάνουν καλά την δουλειά τους; Καμμία αντίδραση από την πολιτεία εκτός από αυτήν του ΥΠΕΠΘ που μετέθεσε την κυρία Νικοπούλου για να μην μπαίνει εμπόδιο στις σχέσεις “λατρείας” που έχουμε αναπτύξει τελευταία με τους “λατρεμένους” γείτονες; Καμμία αντίδραση από εμάς τους πολίτες να στηρίξουμε αυτούς τους λίγους που έχουν συναίσθηση του τί κάνουν και που είναι φορείς αξιών και πολιτισμου; Η αντίθεσή μου σε αυτά που λέτε ξέρετε ποια είναι; Γι’ αυτό είπα ότι κάνω μία ύστατη προσπάθεια, αλλά πιστέψτε με νομίζω ότι ούτε τώρα με καταλάβατε. Σας διαβεβαιώ ότι δεν το λέω με καμμία διάθεση εριστικότητας. Το λέω γιατί έχω την αίσθηση, διαψεύστε με αν είναι έτσι, ότι όλοι προσπαθούμε να ρίξουμε το μπαλάκι κάπου αλλού. Ακολουθούμε δηλαδή την κομματική πρακτική του κυβερνώντος κόμματος, ίσως χωρίς να το καταλαβαίνουμε. Και αυτό με τρομάζει. Η αντίθεσή μου είναι ότι προσπαθούμε να βγάζουμε όλοι την ουρά μας απέξω. Οι ευθύνες δεν απομονώνονται. Είναι ταυτόχρονες. Αυτό προσπαθώ να σάς πω. Με τους άχρηστους δασκάλους, όλων των βαθμήδων τα έχω βάλλει από τους πρώτους εδώ μέσα. Αλλά μέσα στο πλαίσιο συλλογικών ευθυνών. Δεν θεωρώ ότι είναι θέμα μεμονωμένων ευθυνών. Ο δάσκαλος είναι κομμάτι της κοινωνίας. Μεγαλώνει στην ίδια κοινωνία και λαμβάνει τα ίδια ερεθίσματα με τον κάθε έναν. Η υπευθυνότητα που θα αναπτύξει έχει να κάνει με τα βιώματα που έχει αποκτήσει. Έτσι όπως το λέτε εσείς, είναι σαν να θεωρείτε ότι αυτός που θα γίνει δάσκαλος θα πρέπει να προπονείται από μικρός να γίνει κάτι τέτοιο. Σαν να είναι ξεκομμένος από την υπόλοιπη κοινωνία. Συμφωνώ απόλυτα με όσα λέτε για τον οποιονδήποτε καραγκιόζη μπαίνει σε μία αίθουσα και λέει, άντε να μην πω. Σαν γονιός μπορώ να απαιτήσω να φύγει αλλά δεν μπορώ να του φορτώσω την ευθύνη για την ανευθυνότητά του. Το εκπαιδευτικό σύστημα και ο γονιός είναι που φτιάχνουν τον πολίτη του αύριο. Και τα δύο συνδέονται με το πολιτικό σύστημα. Ο γονιός είναι το αποτέλεσμα ενός εκπαιδευτικού συστήματος. Πάει αλυσίδα. Εάν το ένα λοιπόν από αυτά χωλαίνει τότε υπάρχει πρόβλημα. Εάν είσθε γύρω στα σαράντα και πάνω θα σας πρότεινα να κάνετε μία νοερή αναδρομή στο παρελθόν, από την δεκαετία του ’80 κι εδώ. Θα καταλάβαιτε πώς δούλεψε το σύστημα. Αξίζει τον κόπο να το κάνετε. Ελπίζω να είμαι πιο σαφής τώρα. Στην ουσία δεν νομίζω ότι διαφωνούμε επί της ουσίας. Απλά έχουμε διαφορετική οπτική όσον αφορά την δημιουργία και την αντιμετώπιση του θέματος.

Εισέρχομαι οψίμως εις την συζήτησιν με δύο παρατηρήσεις.
Κατά πρώτον η αρχική ανάρτησις αφεώρα την “Θέσιν Αρχών”, ένα κείμενον το οποίον μόνον θέσις αρχών δεν είναι καθότι ουδαμού αναφέρονται θέσεις. Το μόνον που θα επλησίαζε νοηματικώς είναι: “…με αυτές τις διαπιστώσεις εκφράζουμε την ανάγκη να αναπτυχθούν στα Πανεπιστήμιά μας «Εργαστήρια Σκέψης», που να αναλύουν καθολικά την ηθική και το νόημα της Επιστήμης.”, αλλά αυτό είναι ευχολόγιο και ουχί διατύπωσις αρχών. Το υπόλοιπον κείμενον είναι μία recherche d’ horizon της διεθνούς καταστάσεως επιπέδου δευτεροετούς φοιτητού, και δη ετεροβαρές, καθότι ασχολείται με ήσσονα θέματα, ως η εκτομή της κλειτορίδος θηλέων βρεφών, καταλήγον εις φόβον επαναλήψεως της “νύκτας των κρυστάλλων”. Η ακριβής, ή μεταφορική, έννοια της σχετικής παραθέσεως μου διαφεύγει λόγω του γεγονότος ότι δεν αντιλαμβάνομαι τι θα υπολάβη τον ρόλον των συναγωγών εν Γερμανία το 1938.
Κατά δεύτερον η συζήτησις εξηλίχθη εις τον ρόλον των δασκάλων εις την κοινωνίαν. Θα μου επιτρέψετε να συνταχθώ με τον κ. Γεώργιον Ιακ. Γ., υπό την έννοιαν ότι οι δάσκαλοι έχουν ευθύνην, και να προσθέσω, ότι ως φοιτηταί έχουν και την ηθικήν υποχρέωσιν να ασχοληθούν με το αντικείμενον των σπουδών των πέραν των διδασκομένων. Επιπροσθέτως, τα συλλογικά όργανά των ουδέποτε διεφώνησαν, πέραν προσχηματικών δηλώσεων, με τας κυβερνητικάς επιλογάς, ως, επί παραδείγματι, η πρόσληψις μερικών χιλιάδων δασκάλων, οίτινες, αδυνατούντες να επιτύχουν εις τας σχετικάς εισαγωγικάς εξετάσεις, εσπούδασαν εις την FYROM. Είδατε καμμίαν διαδήλωσιν προς υποστήριξιν της κας. Νικοπούλου, ή κατά της εισαγωγής της θεατρολογίας εις τα Δημοτικά Σχολεία; Είδα όμως πολλάς τηλεοπτικάς εμφανίσεις εκπροσώπων εκπαιδευτικών υπέρ των παρανόμων μεταναστών. Παρακαλώ να μην εκληφθή η τελευταία μου πρότασις ως θέσις, αλλά νομίζω ότι οι εκπαιδευτικοί έχουν θέματα μείζονος σημασίας του αναφερθέντος τα οποία δει να τους απασχολούν. Εν εσχάτει αναλύσει τα συλλογικά όργανα αντικατοπτρίζουν τους εγγεγραμένους εις αυτά.
Κα. Καλούδη και κε. Μικρέ επιτρέψατέ μου να διαφωνήσω, οφείλετε να απαιτήσετε την απομάκρυνσιν του ανεπαρκούς δασκάλου, και του επομένου εάν είναι του ιδίου φυράματος, και του επομένου, μέχρι να καταστεί συνείδησις εις όλους ότι η ανεπάρκεια είναι απαράδεκτος. Οφείλετε να σπάσετε την αλυσσίδαν της ανεπαρκείας, αυτή μας έφερε εδώ και αυτή μας κρατά δεσμίους.

Κε. Μικρέ, εκτιμώ ιδιαιτέρως τας απόψεις σας γενικώς ως έχουν παρατεθεί εις το “Αντίβαρον”. Έχετε δίκαιον όσον αφορά την έλλειψιν κριτηρίου αξιολογήσεως των εκπαιδευτικών και αι (υποκειμενικαί) γνώμαι των γονέων δικαίως σας φέρνουν εις τα όρια του τρόμου. Εξ όσων είμαι εις θέσιν να γνωρίζω το μόνον κριτήριον είναι κατά πόσον ο κανακάρης (και η κανακάρισσα, ως προσφυώς παρετήρησε η κα. Καλούδη) δύναται να προβιβάζεται και να “περνά” εξετάσεις ασχέτως των γνώσεων του/της. Το θέμα του προβιβασμού έχει λήξει με τον ομαδικόν προβιβασμόν ελέω σοσιαλιστικής ισότητος, αι δε εξετάσεις είναι θέμα αποκλειστικώς των διδασκόντων δεδομένου ότι ο/η ημέτετρος κανακάρης/ισσα είναι ιδιοφυία-κληρονομικώ δικαιώματι-ως τέκνον ημών των πανθομολογουμένως ιδιοφυών γονέων. Άλλωστε ποίος ο λόγος να πιεσθή το τέκνον αφού το κόμμα θα φροντίση διά την αποκατάστασίν του, ασχέτως αν δύναται να γράψη οτιδήποτε πέραν του ονοματεπωνύμου του. Θα εισαχθή εις τον τρίτον βαθμόν της εκπαιδεύσεως άνευ καν βάσεως όπου θα “διδαχθή” υπό των απειραρίθμων συγγενών διδασκόντων, πολιτικών, σφουγγοκωλαρίων και λοιπών βαρυγδούπων χαμηλών μορφών ζωής. Εν συνεχεία δε, θα αποφοιτήση ελέω των λαμπρών κομματικών “νεολαιών” και θα σταδιοδρομήση υπό την ιδίαν αιγίδα. Όλα αυτά βέβαίως είναι ήσσονος σημασίας ενώπιον της κλειτοριδεκτομής των μουσουλμανίδων της υποσαχάριας Αφρικής καθότι εις αυτό αναφέρεται η Ακαδημία Θεσμών και Πολιτισμών (οποίος τίτλος!) ήτις προέβη εις την αρχικήν ανάρτησιν. Τα ανωτέρω, συν τω γεγονότι ότι οι πανεπιστημιακοί διδάσκαλοι δέρονται ανηλεώς εντός των παν/μίων, φαίνεται ότι δεν απασχολούν τους συνυπογράφοντας, προφανώς αναγνωρίζοντες ότι “τα παιδιά” έχουν δίκαιον-και έχουν, διότι οι υπογράφοντες αντιλαμβάνονται τον φασισμόν μόνον ως χρώμα περιβραχιονίου.
Κε. Μικρέ, τα γράφω όλα αυτά διότι, αναγιγνώσκων τα της “Ακαδημίας” ήτις διδάσκει διδασκάλους, δεν συμμερίζομαι την αισιοδοξίαν σας, αν και εκτιμώ ιδιαιτέρως τας προσπαθείας και την ευθυκρισίαν σας να αποφεύγετε την ατελέσφορον σύγκρουσιν προσωπικοτήτων μετά του δασκάλου του τέκνου σας.
Επιτρέψατέ μου μίαν τελευταίαν παρατήρησιν εφ’ όσον ασχολείσθε με οργανωτικά θέματα. Πιστεύω ότι παρουσιάζωμεν, ως λαός, στοιχεία σχιζοφρενείας απαιτούντες αριστοκρατίαν (1) εις την δημοσίαν διοίκησιν εις όλα πλην των απτομένων των προσωπικών συμφερόντων μας. Αντιληφθέντες ότι “δεν πάει άλλο”, έχω την εντύπωσιν ότι ευρισκόμεθα εις αναζήτησιν ενός συστήματος το οποίον θα είναι “μηχανιστικόν”, υπό την έννοιαν ότι θα εξαιρή τον ανθρώπινον παράγοντα διότι δεν εμπιστευόμεθα αλλήλους ήτοι τους εαυτούς μας. Εν τούτοις, οφείλω να παραδεχθώ ότι υπάρχουν δείγματα εξορθολογισμού του συστήματος.
Στάθης Κατσαρός.

(1) Δεν δέχομαι τον όρον “αξιοκρατία” διότι είναι παραπειστικός. Εις την Ελληνικήν κάποιος δύναται να είναι άξιος βραβείου και άξιος αγχόνης. “Άξιος” είναι κάποιος όστις ευρίσκεται εις θέσιν να πράξη τι, άνευ υποδηλώσεως θετικού ή αρνητικού. Υπό αυτήν την έννοιαν πολλοί υπουργοί ήταν άξιοι να διαπράξουν καταχρήσεις όπερ και έκαναν. Συνεπώς περί Αξιοκρατίας-του κράτους των αξίων-εν τη πράξει επρόκειτο, ως ελέχθη υπό του πρωθυπουργού τότε. Η ορθή λέξις είναι “αριστοκρατία”, το κράτος των αρίστων, αλλά η λέξις αυτή ερμηνευομένη ως υποδηλώνουσα καταγωγήν είναι απεχθής εις τους σοσιαλίζοντας.

Αγαπητέ κύριε Κατσαρέ σας ευχαριστώ για τις παρατηρήσεις σας. Θεωρώ πολύτιμη την συνδρομή σας στο διάλογο και την εν γένει παρουσία σας στο Αντίβαρο, τόσο για το εύστοχο των επισημάνσεων σας, όσο και για την ποιότητα οργάνωσης και διατύπωσής τους.

Είχα σκοπό να πω άλλα. Όμως ο γιός μου με ενημέρωσε για τα τρέχοντα και με προσγειώνει: “Μπαμπά, μπαμπά! Την Τετάρτη δεν έχουμε σχολείο! Ψηφίζουν οι δάσκαλοι!”

Αυτή τη στιγμή λοιπόν είμαι βαθύτατα συγκινημένος με το επικείμενο γεγονός των αρχαιρεσιών και αδυνατώ. Τα χέρια μου τρέμουν και η ψυχή μου φτερουγίζει.

Θα επανέλθω ασφαλώς. Αν μη τι άλλο διότι ο φίλτατος και κατά κανόνα έγκυρος κ. Χονδρογιάννης θέτει ορισμένα ενδιαφέροντα θέματα εδώ.

Φιλικά,
Γιάννης Μικρός.

Κύριε Μικρέ,
ενσυνείδητα υπερέβαλα σε αυστηρή κριτική, το “υψωμένο δάκτυλο” μην νομίζετε ότι δεν αντελήφθην πρώτος εγώ! Δόσεις μικρών ελπίζω υπερβολών για την “εξασφάλιση” του ζητουμένου, φοβούμενος την τύχη της απόπειρας του κ. Κατσαρού, την μαχητικότητα άλλωστε φρονών προτιμωτέρα της νωθρότητος! Ούτε το ότι η συζήτηση εξελίσσεται βάσει τοποθετήσεων μου διαφεύγει, αλλά χάθηκε τελείως το δάσος!
Παρακαλώ να συγχωρήσετε την εσκεμμένη οξύτητά μου, σεις και οι λοιποί συμμετέχοντες, ελπίζω να μην υπερέβην κανένα όριο ευπρεπείας και ευγενείας το οποίο θέτω πάντοτε ως προσωπικό όρο για όποια συμπεριφορά μου, ιδίως με ανθρώπους που μπορούν να θεωρήσουν δεδομένο τον σεβασμό και εκτίμησή μου, άλλως δεν θα συμμετείχα οικειοθελώς σε ανταλλαγή απόψεων!
Πολλά τα θέματα όντως! Ας ξεκινήσουμε λοιπόν από την αρχή! Σε παλαιότερη ανάρτησή μου επί άλλου θέματος έγραφα αυτολεξί:
«Διαπιστώνω μετά λύπης ότι οι άνθρωποι των γραμμάτων, της τέχνης, της επιστήμης ενώ ξέρουν και μπορούν, δεν έχουν συνειδητοποιήσει επαρκώς το πρόβλημα για να συστρατευτούν προς εθνική ανασυγκρότηση. Βολεμένοι ίσως κι αυτοί; Αυτό που βιώνει σήμερα η πατρίδα μας δεν είναι απλά μια κρίση οικονομική. Αυτές έρχονται και παρέρχονται! Είναι κρίση ιδεολογική, είναι κρίση αξιών, είναι κρίση που έχει την ρίζα της στην ΚΡΙΣΗ της ΕΘΝΙΚΗΣ ΜΑΣ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑΣ! Και η θεραπεία ξεκινά από εκεί!»
Διαπιστώνω λοιπόν ότι κάτι αρχίζει να κινείται προς κατευθύνσεις που αναζητούσα! Δεν γνωρίζω κανέναν εκ των υπογραφόντων την συγκεκριμένη κίνηση ούτε προσωπικά, ούτε σαν βιογραφικό! Και ούτε μπορώ να υποθέσω την πορεία, αποδοχή και επιτυχία της! Δεν είναι άλλωστε η μόνη!
Με ενθουσιάζει όμως ακόμα και το γεγονός ότι κάποιοι αρχίζουν να μην βολεύονται πλέον στην ακαδημαϊκή αυταρέσκεια! Και αρχίζουν να ψάχνονται σαν και μας! Και έχουν εφόδια καλύτερα από εμάς για να χαράξουν νέους δρόμους!
Μπορούμε λοιπόν κατ’ αρχήν να συμφωνήσουμε ότι αν κάποια ριζική αλλαγή προς ορθή πορεία αναμένουμε στην πατρίδα μας σε επίπεδο ιδεολογικής ανασυγκρότησης αλλά και επεξεργασίας προτάσεων, μπορεί κυρίως να προέλθει από τους ανθρώπους της επιστήμης, των γραμμάτων και των τεχνών; Οι οποίοι μέχρι τώρα αντιμετωπίζονταν από το σύστημα περίπου ως γραφικοί; Όχι με προσωπικές καριέρες καθεστηκυίας αφομοίωσης όπως τώρα, αλλά συνένωση ανατροπής και κοινή συμβολή για μια νέα ομοψυχία;
Αν όχι από αυτούς τότε από ποιους; Από τους αριβίστες πολιτικάντηδες μας; Από την οικονομική ολιγαρχία; Από του «καλλιτέχνες» της show-business;
Αυτοί να θέσουν τις διαχωριστικές γραμμές της εθνικής μας αξιοπρέπειας και όχι το διεφθαρμένο πολιτικό σύστημα! Αυτοί να καθορίσουν εθνικούς στόχους! Να γίνουν πραγματικές «δεξαμενές σκέψης»! Οι πολιτικοί να έπονται, αναλαμβάνοντας την υλοποίηση και διαχείριση αυτών εν είδει συνταγματικής επιταγής!
Για να έχει επιτυχία το εγχείρημα δεν πρέπει να μείνει περιχαρακωμένο σε στενά ακαδημαϊκά πλαίσια! Πρέπει να συμμετέχουμε όλοι μας μεταφέροντας γνήσιο λαϊκό παλμό και προσδοκίες. Εξ’ ού και ο υποχρεωτικός προβληματισμός μας και η οφειλόμενη συνεισφορά μας σε διάλογο, ακόμη και επί παντός επιστητού! Ενημέρωση και τεκμηρίωση λοιπόν σε όσα περισσότερα μπορούμε, τουλάχιστον όμως σε επιλεγμένα οικεία αντικείμενα ή ειδικότητάς μας!
Λαός που γνωρίζει, ορίζει και τις τύχες του!
Ας σταματήσω εδώ! Αρκούν για αρχή!

Με την ευκαιρία, θα παρακαλούσα την ομήγυρη να σεβαστεί την ιερότητα της ημέρας. Οπως έχω ενημερώσει, οι δάσκαλοι έχουν αρχαιρεσίες. Το σχολείο είναι κλειστό. Η ατμόσφαιρα είναι – πως να το κάνουμε; – κατανυκτική. Να ξεπετάξουμε όμως – πλήρεις σεβασμού – ένα θεματάκι;

Πιστεύετε ότι η άσκηση των συνδικαλιστικών δικαιωμάτων πρέπει να γίνεται εντός του εργασίμου ωραρίου;

Πιστεύετε ότι εάν τέλος πάντων πρέπει όντως να γίνεται εκείνη την ώρα, οι απέχοντες από την εργασία τους για το σκοπό αυτό θα πρέπει να αμοίβονται;

Πιστεύετε ότι οι συνδικαλιστικές αρχαιρεσίες είναι πρακτικώς αδύνατον να διοργανωθούν κατά τις απογευματινές ώρες – αν όχι κατά το Σαββατοκύριακο;

Πιστεύετε ότι η διεξαγωγή τους κατά τις εργάσιμες μέρες και ώρες είναι ένδειξη σεβασμού – ένας φόρος τιμής, ένας τιμητικός συμβολισμός – στο διαρκές έπος του συνδικαλιστικού μας κινήματος;

Κι αν ναί, γιατί να μην γενικευτεί η πρόνοια; Γιατί να μην εφαρμοστεί και στις εθνικές εκλογές; Βεβαίως δεν τολμώ να ισχυριστώ ότι αυτές οι τελευταίες μπορούν έστω και να πλησιάσουν σε σημασία τις αρχαιρεσίες των δημοσίων λειτουργών αλλά – ρε παιδί μου – μήπως θα άξιζε να διεξάγουμε εκλογές κάποια καθημερινή – έτσι, για λόγους αρμονίας;

Πιστεύετε ότι ο αριθμός όσων ψηφίζουν στις αρχαιρεσίες των συνδικάτων πλησιάζει τον αριθμό όσων δεν εργάζονται εκείνη την ημέρα λόγω του γεγονότος; Σε τι ποσοστό; Τι κάνουν πιστεύετε όσοι αποτελούν τη διαφορά; Προσφέρουν δωρεάν μαθήματα σε αδύνατους μαθητές; Μεριμνούν εθελοντικώς για την ευπρέπιση των σχολείων ή – γενικώς – των χώρων στους οποίους εργάζονται; Προβαίνουν σε αγαθοεργίες; Διαλογίζονται; Προσεύχονται; Νηστεύουν;

Αν πω ότι ξύνονται θα έχω διαπράξει ασέβεια;

Φιλικά,
Γιάννης Μικρός.

Επιτρέψτε μου μια μικρή εκδήλωση αυταρέσκειας, δηλώνοντας ότι επιτέλους αρχίζω να «ζεσταίνομαι» και αυτό μ’ αρέσει! Άνθρωπος είμαι και γώ, έτσι να ήταν όλα τα ελαττώματά μου!
Τέθηκαν νέες αμφιβολίες, νέα ερωτηματικά. Αυτό είναι διάλογος και αναζήτηση! Η ώθηση άλλου να υπερβείς τις βεβαιότητές σου, να μεταπηδήσεις σε υψηλότερο επίπεδο! Για να μην αυτοπαγιδεύεται κανείς στον δικό του «ακαδημαϊκό» λόγο!
Δεν έχω ΤΗΝ απάντηση! Θα συνεχίσω εκθέτοντας σκέψεις! Εν τάχει λοιπόν, αναφερόμενος στον υπάρχοντα σχολιασμό (θα επανέλθω διαβλέπω!).
Δύσκολο κανείς να είναι διεξοδικός και σαφής μέσα σε λίγες γραμμές. Το σχήμα που πρότεινα, «Πνευματική ηγεσία – λαός» σε κοινή αναζήτηση συνισταμένων συμβολίζει (μέσα από τον απροσδιόριστο διαχωρισμό τους) αγώνα καθολικό αλλά πολυεπίπεδο και αμφίδρομο. Από πάνω προς τα κάτω και από κάτω προς τα πάνω και σε όλες τις βαθμίδες! Σχηματικά πάλι, αν οι «ακαδημαϊκοί» αποτελούν τη «γνώση» και οι ανάγκες του λαού την «πράξη» πάλι τείνουμε σε αντιστοιχία! Σκοπός είναι όχι μόνο Research αλλά και Development για να χρησιμοποιήσω άλλη ορολογία!
Η πλατιές συζητήσεις επί παντός επιστητού θα ενέχουν σαφώς και μπουρδολογία όπως επισημαίνετε. Θεωρώ ότι σε κάθε περίπτωση είναι προτιμότερο να συζητάμε από το να αδιαφορούμε, προτιμότερη η συμμετοχή με όποια γνώμη από το να αφήνουμε όλα τα θέματα στους «ειδικούς». Είδατε πως μας «εξειδίκευσαν»! Μέσα από αυτές θα μάθουμε περισσότερα, θα μάθουμε και να συζητάμε, θα μάθουμε και να συναποφασίζουμε! Με την αρχική μπουρδολογία να εξελίσσεται σε γόνιμο διάλογο! Πάνω σε μια λεπτή ισορροπία που πάντα θα αποτελεί ζητούμενο. Ας την ορίσουμε με την έννοια του μαθηματικού limit, όριο προς το οποίο τείνει όλο και περισσότερο!
Έχετε δίκιο για ορισμένες συζητήσεις που διεξάγονται στο Αντίβαρο. Σε κάνουν να νιώθεις μειονεκτικά γιατί δεν είσαι «εμβριθής» και «ειδικός»! Λες και είμαστε σε επιστημονικό συνέδριο, λες και πρέπει να γράφουμε ξανά «διαγώνισμα» Ιστορίας ή ότι άλλο για να υπάρχουμε και μεις! Εγώ ομολογώ ότι τόλμησα να εισέλθω δηλώνοντας εξ’ αρχής μη «ειδικός», ακριβώς για να υπερασπιστώ τις ανησυχίες και αντιλήψεις ενός μέσου πολίτη.
Γιατί στο Αντίβαρο δεν έχουμε απόψεις τεχνοκρατών; Διερωτώμαι και εγώ! Εκτός και εάν θεωρήσω εαυτόν τοιούτον, ως έχοντα θετική εκπαίδευση και δη δημιουργικής κατευθύνσεως. Όχι πάντως «ειδικό»!
Η συμμετοχή όμως, στις συζητήσεις τουλάχιστον, είναι εξαιρετικά μικρή, στον κλειστό κύκλο μιας «παρέας». Αναρωτιέμαι συχνά σε πόσους απευθύνομαι. Και σε άλλους χώρους δεν είναι καλύτερα, εξαίρεση αυτοί που ο σχολιασμός διεξάγεται με συνθήματα ή αναθέματα! Σίγουρα δεν προσφέρεται ικανοποίηση!
Σημείωση:
Το απόσπασμα από άλλη ανάρτησή μου δεν τέθηκε για να μεταφέρει εδώ συζήτηση περί εθνικής ταυτότητας –απλά για τέτοιο θέμα γράφτηκε- αλλά για να τονίσω την από τότε προσμονή μου για ανταπόκριση της πνευματικής- επιστημονικής κοινότητας προς εθνική ανασυγκρότηση! Με όλα τα θέματα στο τραπέζι βεβαίως!
Κε Μικρέ,
Η απάντηση σε όλα τα «πιστεύετε» που θέσατε στο παραπάνω σχόλιό σας φυσικά και είναι, κατηγορηματικά ΟΧΙ! Πιθανολογώ ότι το ίδιο θα απαντούσαν και πολλοί εξ’ αυτών, ιδίως κάποιοι που αρνούνται και να ψηφίσουν και απλά αξιοποιούν τη μέρα τους για βόλτα.
Στην κοινωνία που φτιάξαμε δεν κάνουν κουμάντο όμως αυτοί! Μια χούφτα μόνιμοι κομματοσυνδικαλιστάδες «γ….ν και δέρνουν!» Όπως παντού! Πρωτοβουλίες δε όπως αυτές που αναφέρατε είναι αδιανόητες, θα καταδικαστούν μετά βδελυγμίας και θα βρείς και το μπελά σου! Ως αντιδραστικές και διασπαστικές, κατά των αγώνων και κεκτημένων!. Μη χαλάει και η πιάτσα!

Κε Κατσαρέ,
Δεν έχω αντίρρηση να συνυπογράψω τις παρατηρήσεις σας, αφ’ ής στιγμής ο διάλογος επί του προκειμένου επανήλθε!
Υπερασπίστηκα με πάθος την ανάγκη αφύπνισης του (εν γένει!) πνευματικού και επιστημονικού κόσμου της χώρας μας και της ανάληψης των ευθυνών του ως μόνη μας ελπίδα. Έναντι μάλιστα μιας διαφαινομένης ισοπέδωσης των πάντων δια μέσου των «δασκάλων» μας όπως είχε εξελιχθεί!
Δεν αναφέρθηκα ούτε στην ολική συγκρότηση του ως άνω κειμένου ούτε στην περί ού ο λόγος κίνηση! Προτιμώ να δείξω υπομονή, να δω την εξέλιξη, πορεία και τύχη της! Είπα απλά ότι θίγει πράγματα που πρωτίστως μας ενδιαφέρουν. Όχι ότι συνυπογράφω ανυπερθέτως! Δεν θα ήταν κακό εξ’ άλλου να διορθωθεί/συμπληρωθεί κατόπιν -και- δικών μας παρατηρήσεων!
Ο -συγκρατημένος-ενθουσιασμός μου είχε μόνον να κάνει με το γεγονός ότι κάτι αρχίζει να κινείται. Και όχι μόνον από την ανωτέρω κίνηση αλλά και άλλες όπως θα έχετε παρατηρήσει! Δεν υπάρχει προηγούμενο και πρότυπο για τέτοια εγχειρήματα. Σίγουρα, πολλά θα παραμείνουν απλές απόπειρες! Κάποια ίσως ωριμάσουν, προχωρώντας και συναθροίζοντας!
Ας κρατώμεθα τουλάχιστον ενήμεροι και με την προθυμία για στήριξη στη θέση «παρά πόδα»! Και ας ελπίσουμε!

Κύριοι ούτε εγώ συμμερίζομαι την αισιοδοξία μου. Επιτρέψτε μου όμως να συνεχίσω ένα συλλογισμό που εκκινεί από προγενέστερες αναρτήσεις μας:

Αυτό που συνόψισε ως θέση μου ο κ. Χονδρογιάννης δηλαδή η “παρακίνηση προς τους δασκάλους (διάβαζε: στελέχη του δημοσίου τομέα) να δουλέψουν” είναι όντως ιδιαιτέρως αμφίβολο ότι θα φέρει αποτελέσματα. Φυσικά δεν είχα πρόθεση να το θέσω έτσι πρόχειρα, προφανώς αναφερόμουν σε ζητήματα ηγεσίας η οποία θα λειτουργούσε καταλυτικά (αποτελεσματικά) έστω και εάν “το σύστημα” για ένα σημαντικό χρόνο παρέμενε αμετάβλητο.

Ωστόσο και ο κ. Κατσαρός ψαλίδισε τις ελπίδες μου: α) κατ’ αρχήν περιέγραψε τις αιτίες που εξηγούν το τέλμα (και οι οποίες απέχουν από το να έχουν εξαλειφθεί) β) στις ακριβείς επισημάνσεις του περί αξιοκρατίας και αριστοκρατίας προλαβαίνει και προσγειώνει τις προσδοκίες μου για ηγεσία υψηλής ποιότητας.

Κύριοι, έχετε αμφότεροι δίκιο. Όμως πρέπει να προχωρήσουμε, δεν πρέπει; Αντλώντας από την όποια διοικητική εμπειρία μου και με την αμεριμνησία του ημιμαθούς στα περί της Διοικητικής Επιστήμης θα το προσπαθήσω: θα διαχωρίσω δύο ζητήματα προφανώς αλληλένδετα και θα επιχειρήσω ένα σχήμα δύο αξόνων:

Ο πρώτος υποθέτει ότι οι άνθρωποι κινητοποιούνται. Κινητοποιούνται λόγω εμπνευσμένης ηγεσίας ή χωρίς αυτήν. Κινητοποιούνται λόγω συναίσθησης αξιών όπως το καθήκον και το φιλότιμο. Κινητοποιούνται λόγω συναίσθησης του επείγοντος, της κρισιμότητας των περιστάσεων. Καταστάσεις δηλαδή απέναντι στις οποίες μπορεί κανείς να παραιτηθεί ή να μεγαλουργήσει. Τέλος πάντων η υπόθεση είναι ότι οι άνθρωποι κινητοποιούνται όντως, επικεντρώνουν την διάθεση για δράση στη δουλειά τους (όχι δεξιά αριστερά, όχι με κραυγές), η τέλος πάντων στην τρέχουσα δραστηριότητά τους (όποια είναι αυτή, έστω κι αν είναι κακοοργανωμένη, παθογενής κλπ). Εντός του χάους, εντός της σύγχυσης, εντός των όποιων στρεβλών συστημάτων, «αυτό που ξέρουν να κάνουν», η «καθημερινή δουλειά τους» συνιστά την πυξίδα προσανατολισμού της εκρηγνυόμενης παραγωγικότητάς τους και άρα έχουμε αποτελέσματα. Το σχήμα που ζωγραφίζω είναι γεμάτο μουτζούρες, τα διανύσματα είναι τυχαία προσανατολισμένα, αλλά έχουν ικανό μήκος και η τελική συντεταγμένη είναι ισχυρή.

Πρακτικό παράδειγμα του συλλογισμού: ο δάσκαλος του παιδιού μου ξυπνάει το πρωί, κάτι του συμβαίνει όταν αντικρίζει τον καθρέφτη στο ξύρισμα, αποφασίζει και διαχωρίζει την θέση του, πάει για μάθημα και κατά τις δύο το μεσημέρι πάει στο σωματείο του και ασκεί τα δικαιώματά του. Το απόγευμα ανοίγει το σχολείο (είπαμε! έχει κινητοποιηθεί!), καλεί τους μαθητές του και κάνουν ένα θεατρικό δρώμενο όπου τα παιδιά παριστάνουν τους δύτες – κι αν πέσει και κανένα μπουγέλο, δεν πειράζει, καλοκαίρι είναι. Το βραδάκι ο δάσκαλος κοιμάται με την συνείδησή του ήσυχη νοιώθοντας ότι αυτή η μέρα ήταν πράγματι ξεχωριστή. Και τα παιδιά, ιδρωμένα, αναψοκοκκινισμένα, ευχαριστημένα, για πρώτη φορά καταλαβαίνουν τι εστί υδροστατική πίεση (και τι έσω ους). Την επόμενη, ένας ακόμα δάσκαλος συμμετέχει στην απογευματινή δραστηριότητα και μετά άλλος ένας. Αυτό συμβαίνει κάθε απόγευμα (με ή χωρίς αγανάκτηση).

Ο σχεδιαστής του δεύτερου άξονα υποθέτει (με το δίκιο του ενδεχομένως) πως όλα τα ανωτέρω είναι όνειρα θερινής νυκτός. Ξέρει ότι απαιτείται, ένα “σύστημα” (όχι “παιδευτικό”, όχι αποσκοπώντας στην συνειδητή κινητοποίηση αλλά “μηχανιστικό” περισσότερο) που οφείλει να διασφαλίζει “ότι θα γίνει η δουλειά” με τον ένα ή άλλο τρόπο (αξιολογήσεις, καρότα, μαστίγια – καταλαβαίνετε τι λέω). Για παράδειγμα, βάσει των κανόνων που χαράσσει, η μισθοδοσία του δασκάλου του παιδιού μου είναι μειωμένη κατά την ημέρα που απουσίασε. Κατά την ετήσια αξιολόγηση του, ο δάσκαλος παίρνει ψηλό ή χαμηλό βαθμό αναλόγως της επίδοσης των μαθητών του στα αδιάβλητα εθνικά tests ανάγνωσης, γραφής, επίλυσης μαθηματικών προβλημάτων κλπ τα οποία αντικαθιστούν τα ενδοσχολικά “διαγωνίσματα” του τελευταίου τριμήνου.

Προσοχή! Είναι εντελώς φανερό, ότι οι δύο άξονες έχουν διαχωριστεί για λόγους μεθόδου και μόνον. Είναι επίσης εντελώς φανερό ότι το σχήμα είναι έχει απλοποιηθεί με προκρούστεια βιαιότητα. Δεν θέλει φιλοσοφία για να κατανοήσει κανείς ότι στα “συστήματα” το επιδιωκτέο είναι η βέλτιστη δοσολογία στο μείγμα μεταξύ “μηχανιστικών” χαρακτηριστικών και εμφάσεως στον ανθρώπινο παράγοντα. Ξέρω επίσης ότι μυριάδες ζητήματα και παράμετροι μπορούν να εισαχθούν στην εξέταση αλλά (είπαμε, είμαι αμέριμνος!) θα προχωρήσω.

Θα ισχυριστώ, ότι στην Ελλάδα έχουμε σοβαρό πρόβλημα με το σχεδιασμό λειτουργικών “συστημάτων” ακόμα κι όταν δεν υπάρχουν «ύποπτοι» λόγοι.

Δηλαδή ότι υπάρχει αγνή, παρθένα ανικανότητα στο σχεδιασμό των δομών μας και ότι τα προβλήματα διοίκησης του κράτους μας δεν είναι μόνο αποτέλεσμα «έλλειψης πολιτικής βούλησης» ούτε αποτέλεσμα του ότι «δεν θέλουν διότι έχουν συμφέροντα». Δεν μπορούν κύριοι! Δεν έχουν τις ικανότητες!

Θα ήθελα να επιμείνω στην σημασία «μηχανισμών» και «συστημάτων» που μπορούν να «προσπεράσουν» ζητήματα παθογένειας, ζητήματα ιδεολογικών διαφορών, εμπλοκές με προβλήματα διαφθοράς κλπ. Δηλαδή συστήματα τα οποία μπορούν να είναι λειτουργικά σε πλήθος τομείς στους οποίους δεν τίθενται ζητήματα «καταχθόνιου δόλου». Και βεβαίως σε συστήματα τα οποία πολλώ μάλλον μπορούν να είναι εξαιρετικά αποτελεσματικά εάν ΥΠΑΡΧΕΙ «η πολιτική βούληση», η ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ διάθεση να παταχθεί η διαφθορά κλπ

Υπάρχουν πλήθος παραδειγμάτων ανθρώπινης δραστηριότητας για να χαζέψει κανείς τι γίνεται – ό,τι θέλεις βρίσκεις αν έχεις όρεξη. Για παράδειγμα μπορεί να μελετήσει κανείς τον τρόπο με τον οποίο είναι οργανωμένη η “αεροπορία” ως σύστημα, θα θαυμάσει κανείς την οικονομία και συμπληρωματικότητα των κανόνων της, το πλήθος των παραμέτρων που ενορχηστρώνονται για την ασφαλή διεξαγωγή των πτήσεων – από ζητήματα ραδιοτηλεφωνίας μέχρι ιατρικής και από μετεωρολογία μέχρι “διαχείριση κρίσεων” στο θάλαμο διακυβέρνησης.

Πρόκειται για ένα – σε γενικές γραμμές – μηχανιστικό σύστημα άριστα οργανωμένο. Παρεμπιπτόντως είναι εντυπωσιακό ότι οι εκπαιδευτικές μέθοδοι έχουν τελειοποιηθεί σε τέτοιο βαθμό που επιτρέπουν σε κάποιον εντελώς αρχάριο να πετάξει με απόλυτη ασφάλεια μόνος του (solo flight) μετά από – περίπου – 10 με 12 ώρες μαθημάτων. Παραμένει βεβαίως γεγονός ότι υπάρχουν καλοί και λιγότερο καλοί πιλότοι, ελεγκτές, τεχνικοί κλπ.

Ωστόσο το σημαντικό είναι άλλο: Το “σύστημα” διασφαλίζει ένα σημαντικό επίπεδο λειτουργικότητας και ασφάλειας, ακόμα κι όταν η ποιότητα του ανθρώπινου παράγοντα είναι χαμηλή. Για παράδειγμα η Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας και οι συγγενείς της έχουν τα ίδια ακριβώς χαρακτηριστικά με όλες τις λοιπές δημόσιες υπηρεσίες. Τέλος πάντων όμως, (είναι υποχρεωμένη να) διαθέτει μια συγκεκριμένη οργάνωση, να εφαρμόζει συγκεκριμένους κανόνες έτσι ώστε – δόξα να ‘χει ο Κύριος – να μην μας πέφτουν αεροπλάνα στο κεφάλι κάθε μέρα. Ακόμα κι αν επισημάνει κανείς την διαφορά μεταξύ πχ Σκανδιναβικών χωρών και Ινδονησίας στην αεροπορική ασφάλεια (και ευκόλως να την εξηγήσει), το ενδιαφέρον είναι ότι η διαφορά αυτή ποιότητας είναι μικρότερη στον τομέα της αεροπορίας απ’ ότι σε λοιπούς τομείς όπως πχ η οργάνωση της παιδείας ή της υγείας ή της πρόνοιας – σε τομείς δηλαδή στους οποίους οι φίλτατοι Ινδονήσιοι έχουν ελευθερία να διαμορφώσουν τους κανόνες του “συστήματος” κατά το δοκούν.

Δεν χρειάζεται να φθάσουμε ως την Ινδονησία όμως, δείτε παρακαλώ: όταν κάποτε πήγαμε «να σχεδιάσουμε το δικό μας σύστημα πτήσεων» – και ομιλώ ειδικά για τις πτήσεις των ελικοπτέρων του ΕΚΑΒ – επικράτησε το απόλυτο μπουρδέλο στους εμπλεκόμενους φορείς:

Υπουργεία Υγείας, Μεταφορών, Εθνικής Άμυνας, Αιγαίου απ’ ότι θέλετε είχε ο μπαχτσές.

Ξέρετε όποιος είχε να χειριστεί το ζήτημα δεν είχε να ανησυχεί για ζητήματα διαφθοράς – οι μίζες μπορούσαν να μοιραστούν εξίσου αποτελεσματικά στους πάντες.

Δεν είχε να αντιμετωπίσει προβλήματα «συμφερόντων» – το ποιοι θα ήταν οι γιατροί και ποιοι θα ήταν οι πιλότοι θα ήταν ξεκάθαρο.

Δεν υπήρχε ζήτημα διαφοράς ιδεολογίας στο πως εκλαμβάνει κανείς ένα ελικόπτερο που πετάει και μεταφέρει ασθενή.

Δεν υπήρχε πρόβλημα με τις «τοπικές κοινωνίες» – την σκούφια τους πέταγαν όλες να μπορούν να σώνουν τον κόσμο τους.

Δεν υπήρχε πρόβλημα ούτε κάν με την εθνική μας ταυτότητα! Μπορώ να σας ορκιστώ γονατιστός, ότι εάν είχα να διαχειριστώ ζητήματα βάρδιας πληρωμάτων, μηχανικών ή γιατρών θα ενεργούσα με παρεμφερή τρόπο, είτε πιστεύω ότι φέρω το γονίδιο του Περικλή αυτούσιο, είτε απλώς (νομίζω πως) μετέχω της ελληνικής παιδείας εν γνώσει της σημαντικής πιθανότητας, κάποιες προγιαγιάδες μου στη Νότιο Κρήτη να ενέδωσαν στα θέλγητρα ή την ισχύ μερικών νταβραντισμένων Σαρακηνών πειρατών.

Απλή ανικανότητα. Θα ήταν αστείo αλλά τα ελικόπτερα πέφταν σαν τις μύγες και δυστυχώς χάθηκαν άνθρωποι.

Αν λοιπόν θέλετε «προτάσεις» κύριοι, ας τις κάνουμε, κι εν πάσει περιπτώσει ας πιάσουμε αυτές που δεν επηρεάζονται από το εάν τελικώς ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος μαρμάρωσε ή όχι. Κι επειδή δεν είχα χρόνο να περιορίσω το κείμενο και ξέρω ότι σας κούρασα, θέτω ένα αγρίως πρακτικό θέμα σε πολύ αδρές γραμμές για να μην σας βγάλω εντελώς την ψυχή:

Πως αποφασίζουμε ότι κάτι είναι «Υπουργείο» και κάτι δεν είναι; Να το κάνω πρακτικό με ένα παράδειγμα: Αν υποτεθεί ότι τα υπουργεία αναλαμβάνουν την διάκριση του διοικητικού έργου «κατά θέμα» και η περιφερειακή διοίκηση αναλαμβάνει την διάκριση «κατά γεωγραφία», τι στο διάολο θέλουμε το Υπουργείο Μακεδονίας;

Να τι είχα γράψει κάποτε επ’ αυτού στο Αντίβαρο κι απάντηση δεν είχα πάρει ποτέ. http://johnmic4.blogspot.com/2009/10/blog-post.html

Κύριε Χονδρογιάννη, ούτε εγώ ξέρω αν θα αντέξει κανείς να με διαβάσει. Αν μη τι άλλο ξέσκασα, αν και ξέρω ότι η γραφικότητα παραμονεύει.

Πάντως όταν ξυρίζομαι το πρωί, μπορεί ενδεχομένως να ντρέπομαι για πολλά πράγματα, όχι όμως γιατί δεν κάνω “πρακτικές προτάσεις” σ’ όποιον τις ζήτησε ή έχει το κουράγιο να τις διαβάσει.

Φιλικά,
Γιάννης Μικρός.

Κύριε Χονδρογιάννη, λέω ότι οι άνθρωποι υποκινούνται (ποικιλοτρόπως) και εκ της υποκινήσεως αυτής προκύπτουν ορισμένα αποτελέσματα. Λέω επίσης ότι διοικητικές και οργανωτικές μέθοδοι επιδιώκουν (και ενίοτε επιτυγχάνουν) το ίδιο.

Οι υποκινηθέντες άνθρωποι ή/και τα “συστήματα” λοιπόν.

Το ΚΑΙ είναι η (ερευνητέα) πραγματικότητα. Το διαζευκτικό Η είναι η μέθοδος για να εξεταστούν τα δύο ζητήματα – που σχηματικά, αφαιρετικά και με πλήθος παραδοχών ορίζω ως τόσα. Πλήθος λοιπών παραμέτρων υπεισέρχονται τις οποίες σκοπίμως παραλείπω.

Και ισχυρίζομαι ότι στη χώρα μας, πρώτον έχουμε σοβαρό πρόβλημα με τις διοικητικές και οργανωτικές μεθόδους (δηλαδή “τα συστήματα”) και δεύτερον ότι κατά κανόνα ο δημόσιος διάλογος απαξιώνει και περιφρονεί συστηματικά την ενασχόληση μ’ αυτά. Αυτό είπα (ανεπίτρεπτα εξοργισμένος, ομολογώ).

Φυσικά έχετε δίκιο: Συνέταξα την προηγούμενη ανάρτηση μου ως εάν να επιδιδόμουν σε άσκηση αυτόματης γραφής. Ζητώ συγγνώμη από όλους τους συνομιλητές.

Φιλικά,
Γιάννης Μικρός

Κύριε Κατσαρέ, όντως δεν υπάρχει αντίλογος σε όσα σημειώνετε, προσυπογράφω. Επιμένω ωστόσο, ότι στο δημόσιο διάλογο πέραν των διαπιστώσεων – πάντα εύστοχες οι δικές σας, να μην παρεξηγούμαι – πρέπει να επιχειρήσουμε και την διατύπωση του “δια ταύτα”. Tι να γίνει πρώτο, τι δεύτερο, τι παράλληλα και τι σειριακά. Σ’ αυτή την ανάγκη καλούμεθα να ανταποκριθούμε.

Παρεμπιπτόντως: ο κ. Μαρκεζίνης σε πρόσφατο άρθρο του παραθέτει τις εξαιρετικές διαπιστώσεις του, τεκμηριώνει θαυμάσια τους τύπους των κρίσεων που αντιμετωπίζουμε αλλά στο τέλος του κειμένου του παραιτείται κι αυτός από την διατύπωση του “δια ταύτα”. “Δεν είμαι πολιτικός” σημειώνει. Σέβομαι την δήλωση, την εκτιμώ κιόλας, δεν αμφισβητώ το ήθος του ανδρός ή το δικαίωμά του να κρίνει εκείνος την θέση από την οποία αισθάνεται ότι βοηθά περισσότερο – πολλώ μάλλον όταν η εκτίμησή μου στην προσωπικότητα και το έργο του είναι απεριόριστη.

Ομως δεν βοηθά. Κακά τα ψέματα: ασχολείται (κι αυτός) με τα εύκολα.

“Να ξεσηκωθούμε” λέμε όλοι. Ορίστε ξεσηκωθήκαμε. Και στο Σύνταγμα πάμε και κείμενα θέσεων (δεν) υπογράφουμε και στο Αντίβαρο φλυαρούμε και στη τσίτα είμαστε.

Τώρα, το δύσκολο είναι να περιγράψουμε ένα σχέδιο επομένων κινήσεων, οιωνδήποτε κρίνει ο καθ’ ένας και με οιεσδήποτε προϋποθέσεις (εφικτές κατά προτίμηση) κρίνει ο καθ’ ένας. Πάνω σε οιονδήποτε τομέα κρίνει ο καθ’ ένας.

Κι εν πάσει περιπτώσει ας μην είναι πλήρες σχέδιο – μη λέμε κι ότι θέλουμε. Ας προσπαθήσουμε να σχεδιάσουμε – στο χαρτί τουλάχιστον – ορισμένες νησίδες ευρρυθμίας μέσα στο χάος. Τουλάχιστον επί των ζητημάτων που μας προκύπτουν στην κουβέντα. Νησίδες! Να επιχειρήσουμε μετά να τις πολλαπλασιάσουμε. Να αναζητήσουμε την δυναμική που θα μπορούσε να προκύψει εξ’ αυτών.

Είπαμε, η μπουρδολογία ή/και η γραφικότητα παραμονεύει, το ξέρουμε. Μπορεί να κινδυνεύει η αρτιότητα των “θέσεών μας”, (μπορεί και η αισθητική των κειμένων μας), μπορεί να είμαστε ευάλωτοι σε αλλά – καλώς ή κακώς αυτό χρειαζόμαστε. Θα μου πείτε ότι η διατύπωση του προβλήματος οφείλει να προηγείται τις επιλύσεως. Συμφωνώ, μαζί πάνε αυτά. Ας τα διατυπώσουμε λοιπόν (το κάνουμε τόσο καλά!) αλλά μετά να προβούμε και στην πρόταση επιλύσεως. Θέλει συζητήσεις με νεύρο!

Σχετικό: κ. Κατσαρέ, βεβαίως και πρέπει να υπάρχει σύστημα αμοιβών και τιμωριών. Το ανέφερα μάλιστα στην συζήτηση περί δασκάλων (στα περί καρότων και μαστιγίων). Αφού λοιπόν συμφωνούμε γιατί δεν το πάμε παρακάτω; Προκειμένου να προβείς σε αμοιβή ή τιμωρία θες κι ένα αντικειμενικό – και στο μέτρο του δυνατού αδιάβλητο – σύστημα αξιολόγησης; “Ναί”, λέμε όλοι “κάποιο σύστημα θα πρέπει να υπάρχει”. Κι εκεί τα παρατάμε, κουραζόμαστε, αρκούμαστε στο εύκολο έργο των “διαπιστώσεων” και αφήνουμε τα πραγματικά ερωτήματα αναπάντητα.

Ο κ. Χονδρογιάννης μας επιδεικνύει το χαρτί των πνευματικών. Ωραία, το έδειξε, είπαμε τις επιφυλάξεις μας (δεν τις είπαμε όλοι δηλαδή, ο κ. Κατσαρός τις είπε και ο κ. Χονδρογιάννης περίπου τις δέχθηκε) αλλά ας πούμε ότι δεν έχουμε ουδεμία, κι ας μη χάσουμε άλλο χρόνο: Θαύμα το κείμενο, μπράβο στην πρωτοβουλία, συγχαίρω τους συντάκτες και ερωτώ τους σχολιαστές – ένα θέμα στην τύχη:

Τι πιστεύετε ότι πρέπει να κάνουμε με τους μετανάστες;

Γιάννης Μικρός.

Κύριοι, το θέμα δεν έχει απλώς εκτραπεί, έχει παρα-εκτραπεί (άνευ της αρνητικής εννοίας) παντελώς, αλλά κατά ενδιαφέροντα τρόπον. Θα ήθελα να ευχαριστήσω αμφοτέρους διά την επικρότησιν των γραφομένων μου.
Κε.Μικρέ, έχετε απολύτως δίκαιον, αι αναλύσεις της καταστάσεως, αδιαφόρως ευστοχίας, είναι ατελέσφοροι καθότι στερούνται του “διά ταύτα”, και μάλιστα ενός εφικτού “διά ταύτα”. Η διάστασις μεταξύ των δύο, λύσεως και εφικτής λύσεως, είναι το ζητούμενον. Οτιδήποτε έχω παραθέσει είναι ομολογουμένως χρονοβόρον και συζητησίμου εφικτότητος. Επί αυτής δε της διαστάσεως “παίζουν” τα κόμματα, παρουσιάζοντα εαυτά ως την μόνην εφικτήν λύσιν. Επιτρέψατέ μου να δηλώσω ευθέως ότι, κατά την γνώμην μου πάντα, υπό τας κρατούσας συνθήκας, λύσις δεν υπάρχει. Πιθανώς να εξευρεθή μία επώδυνος διέξοδος, αλλά όχι λύσις. Λύσις, υπό την έννοιαν της καθάρσεως, θα εσήμαινε αλλαγήν του τρόπου του σκέπτεσθαι και του πράττειν ολοκλήρου του ελληνικού λαού από του 1830 και εντεύθεν. Έχω σχηματίσει την εντύπωσιν ότι ο ελληνικός λαός, χωρίς να το λέγη ευθέως, ζητά επιμόνως κάθαρσιν, όχι απλώς αλλαγήν των κομμάτων και οικονομικήν διέξοδον. Την “αλλαγήν” την εξετέλεσε (κυριολεκτικώς) ο Ανδρέας Παππανδρέου εις το περιώνυμον “ραντεβού με την ιστορία” κατά το οποίον η τάλαινα ιστορία εβιάσθη τόσον βαναύσως ώστε το θνησιγενές τέκνον της συνευρέσεως πνέει τα λοίσθια μετά 30ετίαν. Εις μίαν τηλεοπτικήν συζήτησιν, την οποίαν δεν παρηκολούθησα, ήκουσα, φευγαλέως, τον κ. Χαλβατζήν του ΚΚΕ να διατείνεται ότι το σύστημα δεν επιδέχεται βελτίωσιν αλλά χρειάζεται ανατροπήν. Έχων ακούσει τας θέσεις του κόμματος του εν λόγω κυρίου, καταφανώς ως “σύστημα” ηννόει το, κατ’ αυτόν, κρατούν, “καπιταλιστικόν”, και η οραματιζομένη ανατροπή σημαίνει την καν. Παππαρήγα υπολαμβάνουσαν τον ρόλον τους προσφιλούς της Ιωσήφ Βησσαριόνοβιτς, του ιδίου πιθανώς τον ρόλον του Μπέρια και της κας. Κανέλλη τον ρόλον της Ντολόρες Ιμπαρούρι. Γεγονός είναι ότι ιδεολογικώς αντιτίθεμαι εκ διαμέτρου εις το εν λόγω κόμμα αλλά συμφωνώ μετά του κ. Χαλβατζή ότι χρειάζεται ανατροπήν. Θα ήτο ευκταίον να ηδύνατο ο ελληνικός λαός να επιβάλλη μίαν εκ βάθρων, επαναλαμβάνω εκ βάθρων, αλλαγήν αλλά εις τα πλαίσια που έχουν επιβάλλει αι ληστοσυμμορίαι (ανάγνωθι: κόμματα) αυτό απλώς ΔΕΝ γίνεται.
Διά να σας κάνω, όμως, το χατήρι, ιδού μερικά μέτρα τα οποία πιστεύω ότι θα έτειναν εις την άμεσον βελτίωσιν της καταστάσως:

-Έλεγχος των δικαστικών αποφάσεων, έστω δειγματολειπτικώς, με άμεσον απόλυσιν των επιόρκων.
-Πειθαρχικά συμβούλια συγκροτούμενα υπό υπαλλήλων άλλων υπουργείων του εξεταζομένου.
-Εις περίπτωσιν διαπιστωμένης μεροληψίας εις τα ανωτέρω, απόλυσις των μελών του συμβουλίου.
-Απόλυσις, όχι μόνον υπαλλήλων οίτινες υπογράφουν παρανόμους πράξεις, αλλά και όλων των ιεραρχικώς ανωτέρων οίτινες συνυπέγραψαν. Με την επιφύλαξιν ότι θα υπάρχουν γραπταί αντιρρήσεις ΚΑΤΑΧΩΡΗΜΕΝΑΙ ΕΙΣ ΤΗΝ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ. Μέχρι τούδε αι αντιρρήσεις καταχωρούνται μόνον εις το πρωτόκολον της αρμοδίας δ/νσεως και αναγιγνώσκονται υπό των ποντικών προ της βρώσεώς των. Συνεπώς οι υπουργοί διατάσσουν τους, υπό των ιδίων διορισθέντας, κατά το δοκούν, ατιμωρητί.
-Απόλυσις των εργαζομένων εις καταργούμενους οργανισμούς. Πιθαναί μετατάξεις μόνον εις τομείς αληθούς ανάγκης, π.χ. νοσηλευτικόν προσωπικόν.
-12 Μισθοί εις όλους τους οργανισμούς όπου το δημόσιον έχει το management, αρχής γενομένης από την βουλήν.
-Οι επίορκοι απολυόμενοι, ασχέτως ιδιότητος, χρόνου προϋπηρεσίας και βαθμού, θα λαμβάνουν σύνταξιν μετά το 65ον, ίσην με την ελαχίστην σύνατξιν του ΟΓΑ.
-Οι κανονικώς συνταξιδοτούμενοι θα παραμένουν υπόλογοι των πεπραγμένων των τουλάχιστον επί 10ετίαν, με πιθανήν μείωσιν της συντάξεως ως ανωτέρω.
-Άμεσος απόλυσις όλων των συμβούλων υπουργών (ανάγνωθι ασχέτων σατραπίσκων) οίτινες όχι μόνον επιτείνουν την δυσλειτουργίαν του δημοσίου αλλά, και κατά περπτώσεις εργάζονται δι’ ίδιον-ή και υπουργικόν-όφελος. Δεδομένου ότι υπάρχουν πολλαί δεκάδαι τοιούτων τρωκτικών εις έκαστον υπουργείον αντιλαμβάνεσθε την άμεσον εξοικονόμησιν χρημάτων.
-Ασυμβίβαστον βουλευτού και υπουργού.
-Άμεσος κατάργησις του νόμου του 1982 περί παιδείας.

Έκαστον των ανωτέρω χρήζει αναλύσεως, αλλά απλώς σας υπέβαλα μερικάς ιδέας αμέσου εφαρμογής.

Κε. Χονδρογιάννη, επιτρέψατέ μου μίαν καλόπιστον διαφωνίαν. Είμαι οπαδός του ΑΣΕΠ διότι εάν δείτε ιδίοις όμμασι τι έχει κουβαλήσει η κομματοκρατία εις το Δημόσιον θα φρίξετε φρίκην μεγίστην. Σπεύδω να δηλώσω ότι το ΑΣΕΠ χρειάζεται αναμόρφωσιν με πρώτην την κατάργησιν των “κοινωνικών κριτηρίων”. Επίσης μην είσθε τόσον βέβαιος ότι “τίτλον σπουδών και αγγλικά” όλοι έχουν. Μόνον το 18% των υπηρετούντων έχουν τίτλον τριτοβαθμίου εκπαιδεύσεως, και γνωρίζω, εκ πείρας, δ/ντας “Διεθνών Σχέσεων” εις υπουργεία οίτινες δεν έχουν καν Lower. Ξέρετε πόσα πλαστά πτυχία, ξένων γλωσσών κυρίως, κυκλοφορούν με την “μηχανήν” της δικηγορικής επικυρώσεως; Θου Κύριε φυλακήν τω στόματί μου. Εν τούτοις, συμφωνώ απολύτως με την θέσιν σας περί “πάθους”. Γνωρίζω, όμως, εκ πείρας, υπαλλήλους οίτινες μετά πάθους υποβάλλουν εις τα υπουργικά γραφεία σοβαράς προτάσεις, πολλαί εκ των οποίων υιοθετήθησαν από διεθνή φόρα, και δεν έτυχον ουδέποτε καν απαντήσεως!
Κε. Μικρέ, το θέμα των μεταναστών είναι μείζον και νομίζω ότι δει να αποτελέση θέμα αυτοτελούς συζητήσεως.
Κύριοι, σας ευχαριστώ διά την υπομονήν σας.

Κύριε Χονδρογιάννη εντάξει, ας συνεχίσουμε χωρίς αυστηρή ατζέντα αλλά με νεύρο! Έχουμε μείνει οι δυό μας, αλλά δεν αποκλείεται να μην μας αξίζουν και περισσότεροι. Υποπτεύομαι ότι αμφότεροι κάνουμε στο Αντίβαρο την δωρεάν ψυχοθεραπεία της ημέρας. Κι έτσι να ήταν όμως, καλό κάνει.

Λοιπόν, για να μην σας κουράσω με το “που το πάω” ή να σας παραπέμπω σε παλαιότερες αναρτήσεις μου, το λέω ευθαρσώς: Θα παίξω εδώ το ρόλο του “τεχνοκράτη” (τρομάρα μας). Αν μου ξεφύγει και κανένα βαθύτερο «πολιτικό» σκεπτικό, αγνοείστε το.

Ισχυρίζομαι ότι οιαδήποτε κυβέρνηση,

– οιουδήποτε φάσματος και ιδεολογικής αποχρώσεως και εφαρμόζουσα οιοδήποτε μίγμα πολιτικής

– έχουσα οιεσδήποτε προτεραιότητες, είτε δηλαδή προτίθεται να δράσει επί των υψηλοτέρων πολιτικών προτεραιοτήτων, είτε προτίθεται να ασχοληθεί με την αισθητική των υπονόμων ομβρίων υδάτων,

– οδηγούμενη από οιοδήποτε ρεύμα σκέψης, είτε δηλαδή σκοπεύει να διώξει από την χώρα όσους δεν φέρουν πιστοποιητικό ελληνικής καθαρότητας με προσάρτημα εξετάσεων που συγκρίνουν το DNA του κατόχου με διασωθέντα δείγματα της περιόδου μεταξύ γεωμετρικής και κλασσικής (όχι νωρίτερα, όχι αργότερα), είτε αντιθέτως σκοπεύει να εκποιήσει μερικές Καρυάτιδες σε τουρκικό μουσείο, να διορίσει παντού πράκτορες του παγκοσμίου σιωνισμού και να υποχρεώσει κάθε έλληνα πολίτη να νυμφευτεί αλλοδαπή – ενδεχομένως δε και αλλοδαπό,

– προτιθέμενη να κάνει τα πάντα για ίδιο πλουτισμό των μελών της, είτε αντιθέτως επιλέγοντας τα τελευταία από ασκητές των αυστηροτέρων μοναστικών κοινοτήτων,

– αποφασισμένη να κάνει οτιδήποτε στον οικονομικό τομέα, είτε αυτό είναι εφαρμογή άκρατου φιλελευθερισμού (με αποφασιστικές προβλέψεις για ιδιωτικοποίηση και των ΟΥΚ) είτε αντιθέτως επιστροφή στην ανταλλακτική οικονομία, με τα μέσα παραγωγής στο κράτος (κότες, γίδια, καλάμια ψαρέματος κλπ συμπεριλαμβάνονται),

ό,τι δηλαδή και να έχει στο μυαλό της μια κυβέρνηση που κάτι – καλό ή κακό – θέλει να πετύχει, οφείλει να κάνει τρία πράγματα:

1) Αρχείο πολιτών, μεταναστών, κατοίκων και επισκεπτών της χώρας: δηλαδή να ζεύξει όλα (ΟΛΑ!) τα μηχανογραφικά συστήματα του δημοσίου σε επίπεδο φυσικών προσώπων. Επ’ αυτού ξέρω τι λέω, μιλάω για κάτι εφικτό. Δεν ομιλώ για «μεγάλο έργο ενοποίησης» ξεχάστε τα αυτά τα πονηρά. Μιλώ για ζεύξη – κάτι σχετικά απλό για όσους ξέρουν.

2) Διαρκής κωδικοποίηση νομοθεσίας και διοικητικών πράξεων: Με φορέα υλοποίησης και λειτουργίας το Εθνικό Τυπογραφείο και με τροποποίηση λεπτομερειών του υφιστάμενου θεσμικού πλαισίου, να δημιουργήσει ηλεκτρονικό σύστημα νόμων, προεδρικών διαταγμάτων και υπουργικών αποφάσεων. Καινοτομία θα είναι ότι το πλέγμα των εγγράφων θα φέρει σταθερό κωδικό. Το σύνολο των προβλεπομένων (είτε τα τελευταία απορρέουν από νομοθετικό έργο είτε από διοικητικές πράξεις) θα περιέχεται σε ΕΝΑ έγγραφο. Το ιστορικό του εγγράφου θα περιέχει τους νόμους, και τις διοικητικές πράξεις που το θέτουν σε ισχύ ή το τροποποιούν αλλά τελική ισχύ θα έχει το τελικό, διαρκώς συντηρούμενο εκ των εξελίξεων ΕΝΑ, ΕΝΙΑΙΟ έγγραφο (πχ περί φορολογίας). Γι’ αυτό και οι νόμοι, οι τροπολογίες ή οι διοικητικές πράξεις θα συντάσσονται με εκφράσεις της μορφής: «τροποποιείται….» «διαγράφεται….» «αντικαθίσταται με… » ώστε ποτέ να μην είναι δυνατή η προσβολή για λόγους «λαθών στη μετάφραση». Όλα στο internet φυσικά.

3) Κρατικό οργανόγραμμα: δηλαδή α) σχεδιασμός αναγκών σε επίπεδο υπουργικών χαρτοφυλακίων που «επωμίζονται» την «κάθετη» και «θεματική» προσέγγιση των ζητημάτων (άμυνα, υγεία, παιδεία, οικονομικά κλπ) και β) περιφερειακής διοίκησης που επωμίζονται την γεωγραφική προσέγγισή τους.

Ανοησίες της μορφής «υπουργείο Μακεδονίας» ή «υπουργείο Αιγαίου» απαγορεύονται. Αν κατά τον ως σήμερα σχεδιασμό δεν είχαμε προσέξει ότι είμαστε νησιωτική χώρα ή ότι μερικές περιοχές μας συνορεύουν με άλλες χώρες, ας το σκεφτούμε στην δόμηση της περιφερειακής διοίκησης.

Το πλέγμα που θα προκύψει θα είναι ο χάρτης σχεδιασμού, κατανομής, εκτέλεσης και ελέγχου του κυβερνητικού έργου. Οι μεταβολές στο βαθμό συγκέντρωσης και αποκέντρωσης της εξουσίας θα είναι ρεαλιστικές, εφαρμόσιμες και τυποποιημένες. Συγχρόνως θα εκπονηθεί ΕΝΙΑΙΟΣ οργανισμός λειτουργίας φορέων δημοσίου τομέα με έμφαση στην τυποποίηση των «οριζόντιων», κοινών σε όλους τους φορείς δραστηριοτήτων (πρωτόκολλο, αρχείο, ώρες κοινού, πειθαρχικός έλεγχος, μέθοδοι αξιολόγησης κλπ).

Λοιπόν αυτές είναι οι τρείς δουλειές που πρέπει να γίνουν ό,τι κι αν έχει κανείς στο μυαλό του να κάνει.

Η ζεύξη των συστημάτων πολιτών και μεταναστών μπορεί να γίνει γρήγορα, θα φέρει μερικές ανόητες αντιδράσεις από θρησκόληπτους για το 666 και πολλές, (σοβαρότερες), σχετικά με τα προσωπικά δεδομένα. Θα χρειαστούν εγγυήσεις αλλά για να μην κολλήσει το θέμα η πρόβλεψη θα είναι σαφής: Η ένταξη στο αρχείο θα είναι προαιρετική. Όποιος πολίτης δεχτεί να ενταχθεί, δεν θα ξανακούσει δημόσιο υπάλληλο να του προφέρει την λέξη «να μας προσκομίσετε». Όποιος δεν δεχτεί θα συνεχίσει να πηδιέται ισοβίως. Οι μετανάστες – νόμιμοι ή μη – εγγράφονται υποχρεωτικά.

Η διαρκής κωδικοποίηση δεν θα φέρει αντιδράσεις παρά μόνο «μεταμφιεσμένες» – από νομικούς, λογιστές κλπ. Θα προσπεραστούν. Απλώς αυτό το έργο απαιτεί πραγματικά καλή ομάδα εργασίας με μέλη που θα έχουν βαθιά νομική μόρφωση και καλές οργανωτικές ικανότητες. Και σβελτάδα.

Ο σχεδιασμός του κρατικού οργανογράμματος και οι «δύσκολες αποφάσεις» που συνεπάγεται, είναι το δυσκολότερο σημείο. Σκεφτείτε όμως ότι το έργο αυτό, για πρώτη φορά θα υποστηρίζεται από στοιχεία. ΣΤΟΙΧΕΙΑ!! Σήμερα μιλάμε όλοι για πολιτική βούληση, αλλά κάθομαι και σκέφτομαι τον φουκαρά που θα την έχει την ρημάδα τη βούληση και θα προσπαθεί να βγάλει άκρη.

Με τα συνδεδεμένα συστήματα θα ξέρει, πόσοι δουλεύουν, ποιοι δουλεύουν, ποιοι τα παίρνουν κι απ’ αλλού, ποιοι ψωμολυσσάνε, ποιοι φορείς έχουν πόσους, πού μένουν, που δουλεύει ο σύζυγος, που πάνε σχολείο τα παιδιά κλπ. Δεν θα το κάνει για να γκομενιάζει, θα το κάνει για να μπορέσει να δει συκεντρωτικά στοιχεία και να διακρίνει ποιες επιτέλους είναι αυτές οι «ομάδες πληθυσμού» που όλοι ξέρουμε ότι είναι επικαλυπτόμενες.

Τώρα κκ. Χονδρογιάννη και Κατσαρέ ακούστε. Δεν αγνοώ καθόλου τις αναρτήσεις σας, ούτε πετάω την μπάλα στην κερκίδα. Αισθάνθηκα την ανάγκη να καθαρογράψω τις προτάσεις μου. Θα συγκεντρωθώ στις θέσεις των αναρτήσεών σας και θα τις απαντήσω μία προς μία – αλλά θα έχω και στην κωλότσεπη (ως υπόβαθρο) τις “τεχνικές” μου απόψεις. Κι έτσι θα υποβληθούν και κατά το διάλογο σε ένα ενδιαφέρον stress test:

Κύριε Χονδρογιάννη, συμφωνώ για τα περί της Λερναίας Ύδρας – αν ξέρατε πόσο συμφωνώ! Αλλά η μάχη πρέπει να δοθεί, δεν πρέπει; Τι λέτε κι εσείς; Βέβαια αυτό είναι θέμα κρίσης, γενναιότητας δεν ξέρω.

Αν κάνω κάτι είναι – πριν μιλήσω για την μάχη – να δηλώσω τι νομίζω ότι πρέπει να είναι το ξίφος και τι ο πυρσός.

Φιλικά,
Γιάννης Μικρός.

Για τις προτάσεις σας αδυνατώ να εκφέρω άποψη. Σωστές ακούγονται, είναι όμως ικανές; Επιτέλους και λίγο χιούμορ, βαρέθηκα τη -δική μου ιδίως- σοβαροφάνεια! Γιατί μου αφήνουν όμως μια αίσθηση σαν να τα ξανάφτιαξα με πρώην γκόμενα που μέχρι χτές ήθελα να σφάξω; Με «όρους» βέβαια! Λέγοντας «Που να ψάχνουμε γι άλλη τώρα!»
Για αυτό θα μεταπηδήσω κατ’ ευθείαν στο τέλος.
Στοχεύοντας πάλι στη καρδιά του προβλήματος
Κατ’ αρχήν κάνουμε ένα λάθος! Εστιάζουμε συνεχώς στο δημόσιο τομέα. Λερναία ύδρα δεν είναι μόνο αυτός, είναι όλο το σύστημα μας, σε όλους τους τομείς.
Καλό να κόβεις κάνα κεφάλι, αλλά ώρα να στοχεύσουμε καρδιά!
Γιατί τα πλοκάμια της –με φοβερότερο του δημοσίου, εδώ συμφωνώ- έπληξαν κάθε έκφανση της κοινωνίας μας;
Διότι ασπαστήκαμε ως πολίτες -και οι πολιτικές δυνάμεις που εμείς αναδείξαμε μας τις επέστρεψαν ενισχυμένες στο δόξα πατρί- αντιλήψεις με νοοτροπίες εξισωτισμού προς τα κάτω, απαξίωσης κλασσικών αξιών, σχεδόν ποινικοποίησης κάθε έννοιας δημιουργίας, οδηγώντας τελικά στη «θεοποίηση» του δουλικού βολέματος, κάνοντας τες εθνική ιδεολογία!
Σήμερα στην Ελλάδα, κανείς απ΄ όσους διερωτώνται «τι δουλειά να κάνω;» διανοείται στην απάντηση να περιλάβει το ρήμα «παράγω»! Πατάτες ή καρύδια, τυριά ή σαπούνια, σκεπάρνια ή οδοντογλυφίδες. (Τι τεχνολογία όλα αυτά!) Η επαρχία ακαλλιέργητη και έρημη, η βιοτεχνία ιστορική ανάμνηση και η λιγοστή «βιομηχανία» συσκευάζει junk food για λογαριασμό πολυεθνικών!
Να ξανα-αποκτήσουμε ιδιωτικό τομέα παραγωγής και όχι μόνον –και εδώ!- υπηρεσιών! Να καταστήσουμε το πάθος για δημιουργία εθνική προπαγάνδα! Και να δώσουμε εκεί όλες μας τις δυνάμεις! Σε ένα λαϊκό καπιταλισμό, διάσπαρτο και σε κάθε χωριό, όχι σαν την κρατικοδίαιτη φεουδαρχία του σήμερα.
Ποιόν πολιτικό ακούσατε να σας λέει: Τα πράγματα είναι όντως δύσκολα, και επειδή δεν ξέρουμε τι θα γίνει, καλό είναι να δείτε αν μπορείτε να βάλετε κάπου καμιά πατάτα, καμιά ντομάτα! Ποιός «ηγέτης» στην απόγνωση του κόσμου νοιάστηκε να του υποδείξει κάποιο τρόπο να μην τον κουβαλούν με τα καρότσια όπως στην κατοχή;
Ξέρετε τι κριτήριο έχω θέσει για να διαλέξω, να ξεχωρίσω πλέον κάποιο πολιτικό, υπάρχοντα ή εκκολαπτόμενο και να πω «Ωπ! Αυτός ίσως έχει κάτι να μας πεί»; Αυτόν που θ’ ακούσω να λέει : «Εθνικός στόχος 1ος: Να παράγουμε ξανά την τροφή μας!» Εθνική υπερηφάνεια με εισαγώμενη κατά 60% τροφή λέγεται μα..κία! Να δώ πολλούς υπέρμαχους της εθνικής ανεξαρτησίας αν μας κόψουν την coca-cola! Στο Σύνταγμα θα μαζευτούν δεκαπλάσιοι σε κατάσταση υστερίας!
Ας απελευθερώσουμε, ας ενθαρρύνουμε και ας στηρίξουμε λοιπόν τις δημιουργικές δυνάμεις του έθνους! Εκεί είναι η σωτηρία!
Τότε τα τεκταινόμενα στον δημόσιο τομέα θα μας αφορούν όσο και τα τοπικά νέα κάποιας επαρχιακής πόλης. Θα συρρικνωθεί από μόνος του, θα υποχρεωθεί να προσαρμοσθεί στην νέα πραγματικότητα και θα προσανατολιστεί στη υπηρεσία του πολίτη έστω λόγω κοινωνικής πίεσης. Σήμερα να υπηρετήσει ποιόν και για τί! Μόνο να εισπράττει χρήμα ξέρει! Για την αποτελεσματικότητα δεν ανησυχώ, επιδεικνύει αξεπέραστη και σήμερα στην υπηρεσία διαπλεκομένων, ισχυρών και φακελλοκρατούντων!
Ίσως τότε επαληθευτεί η ρήση καθηγητή μου μαθηματικών -τα χρόνια εκείνα!- που μας έλεγε «Το δημόσιο είναι για τους αναπήρους!» Ο ίδιος είχε κομμένο ένα χέρι!
Ίσως τότε σταματήσουμε να μετράμε πόσο πληρώνεται η μιζέρια τους και η αντιπαλότητα που υποδαυλίζουν ακόμα και «φωστήρες» της πολιτικής (πόσο τον αγαπάω, … πόσο!) μετατραπεί σε αλληλεγγύη, με τον κόσμο της παραγωγής σε συγκέντρωση διαμαρτυρίας να τους δοθεί κάνα επίδομα, από συμπόνοια!
Ούφ! Τραβάει τσιγάρο!

Υ.Γ.
Κε Κατσαρέ,
αλίμονο αν θεωρείτε την συζήτηση ιδιωτική! Ο κ. Μικρός μου δίνει εναύσματα προς απάντησιν. Και στις δικές σας αναρτήσεις απαντώ, θα το προσέξατε, και όποιου! Αρκεί να έχω να παρατηρήσω κάτι! ΄Άλλωστε κάπου διερωτήθηκα, για πόσους τα γράφω και διατύπωσα τη δυσαρέσκειά μου για τον ελάχιστο αριθμό συμμετεχόντων! Ποιός ο λόγος να απολογείσθε!

Βεβαίως κ. Κατσαρέ! Βεβαίως! Εχει τεθεί ως υπόθεση εργασίας ακριβώς αυτό, ότι δηλαδή “οποιαδήποτε κυβέρνησις (θα) επιθυμούσε να κάνη κάτι”. Είναι όντως η εισαγωγική παραδοχή αυτή. Γνωρίζουμε ασφαλώς ότι είναι συνάμα και όνειρο απατηλό. Αλλά γι’ αυτό ακριβώς κι έχουμε αναγνωρίσει τον ψυχοθεραπευτικό χαρακτήρα της συζητήσεως: επειδή ξεκινάμε με τέτοιες παραδοχές. Διαφορετικά, στη χειρότερη περίπτωση, θα την χαρακτηρίζαμε πνευματική άσκηση – στη δε καλύτερη γόνιμο δημόσιο διάλογο. Το ότι δεν την λέμε έτσι εκλάβετέ το παρακαλώ ως ένδειξη αυτοσκαρκασμού και όχι ως επιθυμία αποκλεισμού των συνομιλητών – πολλώ μάλλον υμών.

Πάντως να σας πω μιά κουβέντα. Οι Θερμοπύλες ήταν μία έξοχη ιστορική περίπτωση: Oι μετέχοντες ήταν όλοι “έτοιμοι από καιρό”. Η εκπαίδευσή τους, oι αξίες τους, τους προετοίμαζαν από παιδιά. Η ηγεσία τους ήταν άριστη. Το ζητούμενο – καίτοι απείρως ηρωικό και ανεπανάληπτο – ήταν σαφές. Και – όπως καλά σημειώνετε κ. Κατσαρέ – στιγμιαίο. Ηξεραν το γιατί, το τί, το πόσο, το ποιός και το πως.

Ενα από τα τραγικά χαρακτηριστικά αυτού που βιώνουμε είναι ότι εκτός από το “γιατί” δεν γνωρίζουμε τίποτα άλλο. Ακόμα κι αν θέλαμε κάτι να κάνουμε, (ως λαός, ως πνευματικοί άνθρωποι, ως πολιτικοί, ως Συνταγματικοί περιηγητές), ακόμα κι αν είχαμε τις ηρωικότερες και αγνότερες και ανιδιοτελέστερες των προθέσεων, η σύγχυσή μας βρίσκεται σε τέτοιο βαθμό, που ακόμα και όποιος ασχολείται απλώς με το “πως” να χρειάζεται να απολογείται για την ερημιά του.

Φιλικά,
Γιάννης Μικρός

Να σας πω κ. Μικρέ!
Ξεκινώντας την ανάγνωση και μέχρι το μέσον είχα την αίσθηση της μη ανταπόκρισης των νοητικών και ψυχικών μου αντανακλαστικών. Πως λέμε, flat εγκεφαλογράφημα, flat καρδιογράφημα!
Με την προσωπική διαπίστωση ότι εγώ δεν ασχολήθηκα ποτέ με νομοσχέδια και δεν θα γίνω ποτέ ικανός για τέτοια! Άλλου παππά ευαγγέλιο!
Και ότι τέλος πάντων πάλι για δημόσιο θα μιλάμε; Αρκετά πιά!
Ακολούθως άρχισαν να εμφανίζονται κάποιες πρώτες ακίδες στα γραφήματα! Με το κλείσιμο της ανάγνωσης διαπίστωσα πλήρη ανάνηψη!
Θα σας πω λοιπόν τι σκέφτομαι κάνοντας μια παρένθεση, ανατρέχοντας σε ένα παράδειγμα που όλοι γνωρίζουμε, αναλύοντάς το!
Στην δεκαετία του ’50 αν δεν κάνω λάθος, η ελληνική ευρηματικότητα καθιέρωσε το (παγκοσμίου πρωτοτυπίας και αποκλειστικότητας!) σύστημα της «αντιπαροχής»! Υποκινώντας σε κοινή παραγωγική διαδικασία δύο ή και –συχνότερα και αποτελεσματικότερα- τρία διακριτά μέρη! Α) Τον ιδιοκτήτη οικοπέδου αλλά χωρίς κεφάλαια ούτε γνώση αντικειμένου Β) Τον κατασκευαστή, με τεχνογνωσία και υποδομή και μέρος (ή καθόλου συνήθως!) κεφαλαίων Γ) Τον αγοραστή, το οικονομικό αντάλλαγμα του οποίου κατόρθωσε να μετατρέψει σε χρηματοδότηση για παραγωγή του προϊόντος που θα αποκτούσε και να αντισταθμιστεί η έλλειψη κεφαλαίων! (Πώληση από τα «χαρτιά»!).
Όλοι κερδισμένοι! Α) Ο ιδιοκτήτης, γιατί χωρίς να κάνει τίποτα γινόταν κάτοχος ακίνητης περιουσίας (και μάλιστα οικονομικά ωφέλιμης!) αρκετά μεγαλύτερης αξίας απ’ όσον αν πουλούσε την αρχική (συνήθως οικονομικά αδρανή).
Β) Ο κατασκευαστής, που εξασφάλιζε απασχόληση αφ’ ενός αλλά γινόταν και έμπορος με ξένα κόλυβα! Γ) Ο αγοραστής, που αγόραζε φθηνότερα από χαρτιά και είχε και λόγο στην διαμόρφωση του τελικού προϊόντος!
Τέτοια πατέντα μόνο το ελληνικό δαιμόνιο μπορούσε να εφεύρει!
Άσχετα αν το κράτος δεν ανταποκρίθηκε αναλόγως στην συγκυρία με ορθό πολεοδομικό σχεδιασμό και θέσπιση όρων ώστε να μιλάμε για «τσιμεντοποίηση».
Άσχετα αν για την πλήρη τσιμεντοποίηση φταίει η τάση αστυφιλίας της εποχής για την οποία πάλι δεν ευθύνεται η αντιπαροχή!
Το οικονομικό – επιχειρηματικό εύρημα ήταν ΙΔΙΟΦΥΕΣ! Κινητοποίησε δημιουργικά απίστευτους συνεταίρους!
Μπόρεσε να ανταποκριθεί με απίστευτη ταχύτητα στη δημιουργία στέγης για τους πληθυσμούς που συνέρρεαν στις πόλεις!
Τους προσέφερε υψηλής ποιότητας κατοικία σε σχέση τουλάχιστον με αυτήν που είχαν στην πατρίδα τους! (Από δάπεδο με χώμα και απόπατο, σε μωσαϊκό και «λουτροκαμπινέ»!)
Δημιούργησε στρατιές «επιχειρηματιών», αυτοαπασχολούμενων επί το πλείστον εργολάβων, υπεργολάβων, τεχνιτών, προμηθευτών αλλά και πλήρως ανταποκρινόμενη βιομηχανία υλικών!
Αποτελώντας τον «κορμό» της οικονομίας μας επί χρόνια και της οικονομικής μας ανάπτυξης! Σε αντίθεση με τους κρατικοδίαιτους υπερ-εργολάβους του σήμερα!
Κλείνω παρένθεση!
Η πρόταση που κάνατε στο τέλος κ. Μικρέ υποψιάζομαι να έχει στοιχεία ανάλογης ευρηματικότητας και (γιατί όχι;) ιδιοφυΐας!
Δεν μπορώ αυτή τη στιγμή να την κρίνω περισσότερο, να κατανοήσω την εφαρμογή και τις διαστάσεις της, να φανταστώ τις αλυσιδωτές αντιδράσεις της, να προβλέψω τις παρενέργειες (όπως π.χ. δεν έγινε με την αντιπαροχή). Πώς θα μπορούσα άλλωστε με το συνοπτικότατο σχήμα που παραθέσατε. Ομολογώ ότι είναι για Research & Development!
Μακάρι οι μισοί των αρμοδίων μας και όσων θέλουν να «ηγούνται» να έστυβαν το μυαλό τους κατά το 1/10 αυτού που στύβετε εσείς το δικό σας!

Η αντιπαροχή συνδέθηκε μ’ ένα συγκινητικό τρόπο με το Greek Dream της μεταπολεμικής γενιάς. Παρά τις παρενέργειες, το σκέφτομαι με τρυφερότητα κάθε φορά που βλέπω τις “αναμονές” στις ταράτσες, κάθε φορά που η τηλεόραση προβάλει εκείνη την παλιά ταινία με τον Γιώργο Κωνσταντίνου και την Μάρω Κοντού. Ναί, η αντιπαροχή ήταν μια ξεχωριστή ιστορία…

Για την αντιπαροχή προέκρινα την τρυφερή ματιά. Και αρέσκομαι να θυμάμαι διάφορες κωμικές καταστάσεις που βίωσα σε οικίες ευρωπαϊκών πόλεων που έμεινα κατά καιρούς. Και τις πατέντες των ελλήνων εκεί.

Όμως – πολύ σωστά τα λέτε – αυτά τα χαρούμενα είναι η μισή αλήθεια. Η άλλη μισή είναι ότι αν σε κάτι δεν έχουμε καμία – μα καμία – ελπίδα να διορθώσουμε τη χώρα μας, αυτό αφορά στην πολεοδομική μας εικόνα. Θλίβομαι για την κατάντια μας την οικονομική, την οργανωτική, την πνευματική, την, την την….. Αλλά ελπίζω.

Όταν όμως βλέπω την εικόνα της κτισμένης Ελλάδας, κλαίω. Ο,τι κι αν κάνουμε αυτό δεν διορθώνεται. Είμαστε καταδικασμένοι να ζούμε την ασχήμια ακόμα και στα ωραιότερα μέρη της χώρας – κυρίως εκεί πολλές φορές. Stop! Δεν το αντέχω το θέμα. Μακάρι κάποιος που ξέρει από αρχιτεκτονική, πολεοδομία να παρέμβει και να με παρηγορήσει.

Κι αμπελοφιλοσοφώντας, ελπίζω να μην είναι νομοτελειακό συμπέρασμα ότι οι κορυφαίες ελληνικές ιδέες για την επιχειρηματικότητα κρύβουν πάντα και το χάος μέσα τους.

Σχετικά με τα εταιρικά, γνωρίζω πολύ καλά τι θα τραβούσα αν προχωρούσα σε ίδρυση. Το δράμα είναι ότι αργότερα περιεργάστηκα την αντίστοιχη διαδικασία στη Σουηδία – την οποία είχα επισκεφθεί για επαγγελματικούς λόγους. Μου την έδειξαν οι ιθαγενείς.

Δεν σηκωθήκαμε από την καρέκλα. Ήταν πιο εύκολο από το να αναρτήσεις μια (κλαψιάρικη) ανάρτηση στο Αντίβαρο.

Γιάννης Μικρός.

Είναι πολύ ενδιαφέρον που θέτετε τον δεύτερο νόμο της θερμοδυναμικής ως εργαλείο κατανόησης της ελληνικής συμπεριφοράς.

Το σκεφτόμουν επίμονα κατά τη διάρκεια της “Σκανδιναβικής” περιόδου μου. Δεν είναι της παρούσης να εκθέσω τα συμπεράσματά μου – αρκεστείτε προς το παρόν στο ότι δεν είναι κατ’ ανάγκην καταδικαστικά για μας. Θα το θέσω πάντως ως εξής:

Ο Σκανδιναβικός τρόπος “σκέπτεσθαι” – ας περιοριστώ: ο Σκανδιναβικός τρόπος “επιχειρείν” – έχει πολλά να ωφεληθεί από την ελληνική “χαοτική” προσέγγιση των ζητημάτων. Εξεπλάγην από το πόσο συχνά επιβεβαιώθηκε στην πράξη αυτό το κλασσικό στερεότυπο. Ισχύει, αρκεί να καταλάβει κανείς τον λόγο για τον οποίο ισχύει.

Αντιστοίχως, στο ελληνικό χάος, άλματα βελτιώσεων μπορούν να επιτευχθούν με εφαρμογή ψηγμάτων σκανδιναβικής νοοτροπίας.
Μην βιαστεί κανείς να συνοψίσει ότι εφαρμόζουν την “κοινή λογική”. Οταν η κοινή λογική επιβεβαιώνεται σε μυριάδες – εκ πρώτης όψεως διαφορετικά, πλην συνδεόμενα – ζητήματα, τότε η αξιολόγηση περί “κοινής λογικής” είναι προχειρότατη και οφείλει να αναβαθμιστεί: να αναγνωρίσει την ιδιοφυία πίσω από το σχεδιασμό και μάλιστα τη συλλογική. Κατ’ αντίστοιχίαν βεβαίως με τα ελληνικά πράγματα υπάρχει κι εκεί ένα τίμημα – ομοίως δυσδιάκριτο.

Το θέμα είναι τεράστιο κι ό,τι κι αν πεί κανείς πάνω στο συλλογισμό “γιατί είναι έτσι αυτοί και γιατί είμαστε έτσι εμείς” λίγα θα πεί. Είναι ωστόσο ένα έξοχο θέμα να μελετά κανείς (ισοβίως) και να αντλεί συμπεράσματα (καθημερινώς).

Κύριε Χονδρογιάννη ιδού μια ενδιαφέρουσα σύμπτωση: Δημοσιεύτηκε στην Ελευθεροτυπία χθες:

http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=281706

Φιλικά,
Γιάννης Μικρός.

Βεβαίως! Κι έχετε δίκιο, η λέξη “συμπεράσματα” ήταν άστοχη ή υπερβολική. Δέχομαι τον “στοχασμό” ως ακριβέστερη, δεν έχω να προσθέσω τίποτα. Εκτός ίσως από το ότι συχνά – πολύ συχνά – ο στοχασμός αυτός έχει υψηλότατη “χρηστική” αξία.

Φιλικά,
Γιάννης Μικρός.