Γράφει ο Υποναύαρχος (εα) Ηρακλής Καλογεράκης
Η απόφαση δημιουργίας επιτροπής (την 26η Μαΐου) για την υποστήριξη της «διαδικασίας χορήγησης αδειών αναζήτησης υδρογονανθράκων, με γεωφυσικές και γεωλογικές έρευνες μη αποκλειστικής χρήσης στην ευρύτερη περιοχή του Ιονίου Πελάγους και της Δυτικής Ελλάδος», που ανακοίνωσε ο Υφυπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής κ. Γιάννης Μανιάτης, δεν αρκεί για να αρχίσει επιτέλους κάτι να κινείται στον χώρο προς όφελος της πατρίδας μας. Είναι βέβαια μια καλή αρχή, για να καλύψει τα λάθη του παρελθόντος αλλά χρειάζονται και άλλα βήματα. Βήματα μεγάλα και γοργά, ώστε να αρχίσει έγκαιρα η μείωση του δυσβάσταχτου εθνικού μας χρέους.
Οι αρμοδιότητες και οι εργασίες της ομάδας αυτής όπως αναφέρεται, θα αφορά στην απόκτηση δεδομένων από διεθνείς γεωφυσικές εταιρίες που θα αναλαμβάνουν το κόστος των ερευνών, καθώς και την προώθηση και πώληση των δεδομένων αυτών στις διεθνείς πετρελαϊκές εταιρείες, οι οποίες σχεδιάζουν να επενδύσουν για έρευνα και παραγωγή υδρογονανθράκων. Αναφερόμαστε συνεπώς σε έρευνες που έχουν κάποιο όχι ευκαταφρόνητο κόστος και σε επενδύσεις. Και γεννούνται αμέσως τα ερωτήματα : ΠΟΥ; Σε ποια περιοχή-σε ποιο οικόπεδο; Με τι ρίσκο; Σε τι περιβάλλον ασφάλειας; Είναι δυνατόν ένας επιχειρηματίας, τη στιγμή που οι ημερήσιοι ναύλοι των πλωτών γεωτρύπανων φτάνουν και τις 600.000 δολάρια (με κόστος διαχείρισης 120-150.000 δολάρια), να αποφασίσει να επενδύσει σε ένα μη οριοθετημένο οικόπεδο σε μια περιοχή που μπορεί να αμφισβητηθεί από τον κάθε γείτονα; Είναι δυνατόν να ρισκάρει ενώ υπάρχει η σίγουρη υποψία πως θα έχει τουλάχιστο καθυστερήσεις λόγω διεκδικήσεων; Δεν νομίζω!
Βλέπουμε λοιπόν πως η αδράνεια των κυβερνόντων για τόσα πολλά χρόνια στο θέμα της οριοθέτησης της Υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ, είναι η μια αποτρεπτική παράμετρος για όποιον όμιλο θα ήθελε να εκδηλώσει ενδιαφέρον.
Οι ειδικοί στις έρευνες πετρελαίου (Φώσκολος-Ζεληλίδης-Νικολάου-Κονοφάγου κ.α) για χρόνια μας φωνάζουν λέγοντας πως η Ελλάδα είναι μια πλούσια σε υδρογονάνθρακες χώρα και πως το μόνο που μένει για να δούμε το πόσο πλούσιοι είμαστε, είναι να γίνουν σεισμικές έρευνες και τρύπημα (γεωτρήσεις). Παρόλο που πολλές φορές τους έχουμε ακούσει να το λένε ευθαρσώς και πεισματικά, δεν είδαμε τα ονόματα τους στην εν λόγω επιτροπή, όχι για τίποτε άλλο αλλά για να τους πούμε ένα μικρό ευχαριστώ που μας ξύπνησαν από τον λήθαργο, αφού όλοι ακόμη και κυβερνητικοί αξιωματούχοι, δήλωναν πως στη χώρα μας δεν υπάρχει τέτοιο ενδιαφέρον και πως δεν έχουμε τίποτε…
Στον παραπλεύρως χάρτη βλέπουμε τις επισημασμένες από τους ειδικούς επιστήμονες περιοχές με τη μεγαλύτερη πιθανότητα να βρούμε κοιτάσματα υδρογονανθράκων, ενώ στην υπουργική απόφαση βλέπουμε πως επιμένουμε να πάμε στις περιοχές του Ιονίου Πελάγους και της Δυτικής Ελλάδος (!). Τι λέτε βαδίζουμε σωστά; Έχουμε πιθανότητες και τι πιθανότητες να βρούμε τον κρυμμένο θησαυρό; Τι άραγε να φταίει και δεν πάμε κατευθείαν στο «ψητό»; Μήπως η μη οριοθέτηση του οικοπέδου μας; Αν ναι, τότε τι περιμένουμε;
Βλέπουμε την τελευταία διετία πως πάνω από 7 δις δολάρια έχουν επενδύσει Έλληνες εφοπλιστές σε πλοία-γεωτρύπανα για εργασίες σε περιοχές με πολύ μεγάλα βάθη θαλάσσης (έκτη γενιά θαλασσίων γεωτρύπανων) αλλά και σε άλλα πλοία/εξέδρες πολλαπλής χρησιμότητας, που απασχολούνται στη βιομηχανία πετρελαίου και αερίου, είτε με παραγγελίες νέων κατασκευών είτε με μισθώσεις αυτών.
Στον τομέα αυτό, ως είναι ήδη γνωστό, δραστηριοποιούνται και αποκτούν εμπειρία αρκετοί Έλληνες εφοπλιστές με επιχειρηματικές δραστηριότητες στα βαθειά νερά έξω από την Βραζιλία, Αγκόλα, Τανζανία και αλλού. Ο Γιώργος Οικονόμου (με την εταιρεία DryShips) θεωρείται πρωτοπόρος στον συγκεκριμένο χώρο, διαθέτει ήδη δύο πλωτά γεωτρύπανα (drillships) και σύντομα θα επενδύσει στην κατασκευή τεσσάρων μονάδων βαθιάς εξόρυξης (ultra deep water από την Samsung Heavy Industries Co). Οι Παναγιώτης & Νίκος Τσάκος προχωρούν στην κατασκευή ενός εξαιρετικά μεγάλου βάθους τρυπανιού, ενώ επίσης υλοποιούν ένα φιλόδοξο πρόγραμμα κατασκευής και άλλων πλωτών τρυπανιών ως και ειδικών τάνκερ μεταφοράς αργού πετρελαίου από εξέδρες θαλάσσιας γεώτρησης. Ο Γρηγόρης Καλλιμανόπουλος παρήγγειλε τρία μεγάλα πλοία πολλαπλών εφαρμογών (Multipurpose Offshore support vessels) σε ναυπηγεία των Ινδιών, ενώ στον ίδιο τομέα εισήλθε πρόσφατα και ο κ. Β. Ρέστης (μέσω της εξαγοράς της Aries Offshore). Η Νορβηγική εταιρεία Deep Sea Metro του Θεόδωρο Αγγελόπουλου ξεκίνησε την κατασκευή του ενός από τα δύο γεωτρύπανα που παράγγειλε στην Hyundai Heavy Industries Co.
Οι παραγγελίες αυτές νέων «ultra-deepwater drillships» και η αυξανόμενη ζήτηση σε τέτοιας κατηγορίας πλοία, επιβεβαιώνει το ότι παγκοσμίως υπάρχει η πεποίθηση πως σύντομα, για να καλύψουμε τις συνεχώς αυξανόμενες ανάγκες της αγοράς, θα υπάρξουν έρευνες και εξορύξεις υδρογονανθράκων (πετρέλαιο-φυσικό αέριο) από περιοχές που μέχρι πρότινος η αξιοποίηση των ήταν ασύμφορη ή προβληματική. Τα καινούργια αυτά πλοία-γεωτρύπανα έχουν τη δυνατότητα να επιχειρούν σε περιοχές βάθους θαλάσσης 12,000 feet και τρυπήματος σε 40,000 feet. Έτσι περιοχές που μέχρι πρότινος ήταν ανεκμετάλλευτες στον κόλπο του Μεξικού, Βραζιλία, Δυτική Αφρική, Μεσόγειο, Ινδία και Μέση Ανατολή τώρα θα μπορέσουν να αξιοποιηθούν. Όσο λοιπόν περνά ο καιρός με τις υπάρχουσες τιμές πετρελαίου τόσο θα γίνεται και πιο συμφέρουσα η άντληση πετρελαίου από τα κοιτάσματα που είναι σε μεγάλο βάθος και που μέχρι χθες δεν τα θεωρούσαμε εκμεταλλεύσιμα.
Σήμερα συνεπώς με τις δυνατότητες που η τεχνολογία μας δίδει και κατέχουμε, με την τιμή του πετρελαίου να στέκεται ψηλά, με την μείωση των υπαρχόντων κοιτασμάτων, με την αυξανόμενη ζήτηση υδρογονανθράκων και με δεδομένη την κρίσιμη οικονομική κατάσταση της χώρας μας επιβάλετε να τρέξουμε για να προλάβουμε. Όπως ξεκάθαρα φαίνεται από τα γεγονότα ο χρόνος πιέζει και δεν έχουμε άλλα περιθώρια για να διασφαλίσουμε τα κυριαρχικά μας δικαιώματα αλλά και τα οικονομικά μας συμφέροντα σε μια περίοδο που τόσο τα έχουμε ανάγκη.
Μήπως τη περίοδο αυτή, που τόσες φίλιες δυνάμεις είναι στην Μεσόγειο (λόγω Λιβύης) και τις πιέσεις που δεχόμαστε λόγω μνημονίου, είναι η πιο κατάλληλη στιγμή να καθιερώσουμε την ΑΟΖ, να απαιτήσουμε τα όρια της να γίνουν σεβαστά και να πάρουμε μια ανάσα αισιοδοξίας;
Μήπως πρέπει επιτέλους να διεκδικήσουμε αυτά που δικαιούμαστε και να διασφαλίσουμε αυτά που μας ανήκουν! Μήπως πρέπει να ακούσουμε τις φωνές του Καρυώτη, του Φώσκολου, του Ζεληλίδη, του Νικολάου, του Γεωργακόπουλου, του Κονοφάγου, του Μάρτη, του Ήφαιστου, του Μαρκεζίνη, των άλλων ακαδημαϊκών και των επιχειρηματικών κύκλων; Ας μην τους υποτιμούμε, ας μην τους αγνοούμε και ας δώσουμε λίγη προσοχή σε όσα μας λένε ή μπορούν να κάνουν.
Μήπως θα πρέπει να αποβάλουμε το φοβικό μας σύνδρομο και να περάσουμε από την θεωρία και τις ατέρμονες συζητήσεις/διαβουλεύσεις στην πράξη;
Μήπως θα πρέπει να κάνουμε κινήσεις που θα δείχνουν πως έχουμε την πρόθεση και δύναμη να διεκδικήσουμε και διαφυλάξουμε τα δικαιώματα μας και τον πλούτο μας;
Πιστεύω πως έχουμε ένα «δυνατό εργαλείο» για μια σημαντική μείωση του χρέους που μας πνίγει και πρέπει να το εκμεταλλευτούμε και να πείσουμε τους εταίρους μας στην Ευρώπη και φίλους μας στον κόσμο να μας βοηθήσουν να το χρησιμοποιήσουμε. Ας ανασκουμπωθούν λοιπόν στα συναρμόδια υπουργεία και ας κάνουν επιτέλους ένα παραγωγικό έργο στη κατεύθυνση αυτή. Αν οι φίλοι μας νοιάζονται για να βγούμε μια ώρα γρηγορότερα από την θέση που είμαστε, ας μας βοηθήσουν αντί να μας επιβάλουν απεχθείς στην κοινωνία όρους. Όλοι έχουμε να ωφεληθούμε από μια τέτοια κίνηση και είμαι αισιόδοξος πως σε δέκα περίπου χρόνια θα μας ευγνωμονούν.
Εκτιμώ πως για μια καλύτερη Ελλάδα, θα πρέπει η χώρα μας να ανακοινώσει στους αρμόδιους φορείς τις προθέσεις μας για εξαγγελία και χάραξη των θαλασσίων ζωνών που το διεθνές δίκαιο της θάλασσας μας δίνει και στη συνέχεια να προχωρήσουμε στην αξιοποίηση του όποιου ορυκτού πλούτου υπάρχει στα βάθη των θαλασσών μας. Πιο συγκεκριμένα η χώρα μας θα μπορούσε, με προϋποθέσεις, να:
α. Αξιοποιήσει τον ναύσταθμο Σούδας, όχι με την προσφορά του σε τρίτους, αλλά με μόνιμο ελλιμενισμό μιας μοίρας Ελληνικών πολεμικών πλοίων. Αλήθεια μετά την 7ετία ακόμη φοβόμαστε μην και το ναυτικό μας επαναστατήσει; Το ίδιο ισχύει και για την αξιοποίηση των ναυτικών μας βάσεων στο Ιόνιο (Κέρκυρα). Εκτιμώ πως με τον τρόπο αυτό θα δείξουμε σε όλους την γεωστρατηγική αξία της περιοχής και το πως έχουμε την πρόθεση να την προστατεύσουμε.
β. Αυξήσει το όριο των 6νμ της χωρικής μας θάλασσας στο Αιγαίο στα 10 νμ ώστε να ταυτιστεί με τον Εθνικό Εναέριο Χώρο, για να μην έχουμε πια την πρωτοτυπία για την οποία μας μέμφονται, και να καθορίσει πλάτος 12 νμ σε όλες τις υπόλοιπες ακτές.
γ. Χρησιμοποιήσει παντού τις «ευθείες γραμμές βάσεως» αφού η χώρα μας δεν χαρακτηρίστηκε «αρχιπελαγικό κράτος» αλλά έχουμε πληθώρα νησιών, βραχονησίδων, βράχων και δαντελωτών ακτών που καθιστούν κάπως προβληματική την χάραξη της χωρικής θάλασσας. Είναι γεγονός πως κάτι παραπάνω θα κερδίσουμε.
δ. Δημιουργήσει και Οριοθετήσει Συνορεύουσα Ζώνη,
ε. Ανακοινώσει στον ΟΗΕ τα όρια της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ που θα χαράξουμε σύμφωνα με την μέση γραμμή και τη νέα σύμβαση της θάλασσας και να εντείνουμε τις προσπάθειες συμφωνίας των γραμμών τους κατά σειρά με Κύπρο, Αίγυπτο, Αλβανία, Λιβύη και Τουρκία. Αν υπάρξουν προβλήματα η κωλυσιεργίες στις συμφωνίες, τότε θα πρέπει το θέμα υφαλοκρηπίδα-ΑΟΖ να βρούνε μαζί λύση μέσω του μηχανισμού επιλύσεως διαφορών που η σύμβαση προβλέπει. Βεβαίως μπορούμε σαν ένδειξη καλής θελήσεως αλλά και για άλλους λόγους (αλιεία- ελεύθερη θάλασσα), να μην πιάσουμε τώρα το θέμα Υφαλοκρηπίδας/ΑΟΖ στο Αιγαίο, παρά μόνο στις υπόλοιπες περιοχές (Ιόνιο, Λιβυκό, Καρπάθιο πέλαγος). Έτσι θα διορθωθεί η «αμέλεια» της χώρας μας που δεν έχει υποβάλει χάρτες με τα όρια όλων των ελληνικών θαλασσίων ζωνών στα αρμόδια όργανα του ΟΗΕ. Η Υδρογραφική Υπηρεσία του Γενικού Επιτελείου Ναυτικού έχει ετοιμάσει τέτοιους χάρτες (και με την ΑΟΖ). Η χώρα μας, ως γνωστό, έχει υποβάλει στον ΟΗΕ μόνο τις συμφωνίες που έχουμε με την Ιταλία και την Αλβανία, οι οποίες όμως αφορούν το Ιόνιο. Είναι όμως αξιοσημείωτο ότι για τις θαλάσσιες ζώνες υπάρχουν χάρτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και Χάρτες τρίτων χωρών, οι οποίοι απεικονίζουν τα υποθετικά όρια της ελληνικής ΑΟΖ χρησιμοποιώντας την αρχή της μέσης γραμμής.
Τι περιμένουμε και τι θέλουμε; Να πιάσουμε πάτο ή να τον τρυπήσουν τα γεωτρύπανα; Μήπως θα πρέπει με τη βοήθεια των Νορβηγών, πρωτοπόροι στον εντοπισμό- εξόρυξη υδρογονανθράκων, να αρχίσουμε να εκμεταλλευόμαστε το θέμα για να ξελασπώσουμε μια ώρα αρχύτερα από το δημόσιο χρέος;