Γράφει ὁ Μανώλης Κοττάκης – Διευθυντής τῆς ἐφημερίδος «ΕΣΤΙΑ».
ΣΗΜΕΡΑ θά ἐπικεντρωθῶ στό μεῖζον ζήτημα τῶν πλειστηριασμῶν ἀπό θέση ἰδεολογική. Ὄχι νομική. Τά νομικά τά διαβάσατε αὐτές τίς ἡμέρες, καί τό συμπέρασμα εἶναι σαφές. Ἡ ἀπόφαση τῆς Ὁλομελείας τοῦ Ἀρείου Πάγου ἄλλαξε τά θεμέλια τῆς πολιτικῆς δικονομίας στήν πατρίδα μας, καθώς ἐπεξέτεινε τά ὅρια τῆς ἐκπροσώπησης ὑποκειμένου ἔννομης σχέσης καί ἐνέκρινε τήν ὑποκατάστασή του στήν ἄσκηση ἐνδίκων μέσων ἀπό τρίτο πρόσωπο. Μέ ἀγγλικούς ὅρους, τό Ἀνώτατο Δικαστήριο μᾶς ἐνέκρινε τό delivery πού θά κάνουν στό μέλλον οἱ λεγόμενοι services γιά λογαριασμό τῶν funds. Οἱ servicers ὡς ὑπεργολάβοι τῶν πλειστηριασμῶν. Ἐκτός ἀπό τά νομικά ὑπάρχουν ὅμως τά ἰδεολογικά καί τά πολιτικά. Καμμιά φορά ὅλα αὐτά μάλιστα –θά ἐξηγήσω πῶς– συμπλέκονται καί διαπλέκονται.
Σήμερα, 700.000 ἰδιοκτῆτες ἀκινήτων ἀντιμετωπίζουν τόν δυνητικό κίνδυνο τῆς ἐκπλειστηρίασης τῆς περιουσίας τους σέ περίπτωση πού δέν ρυθμίσουν χρέη τά ὁποῖα οἱ τράπεζες «ξεφορτώθηκαν» καί μεταβίβασαν σέ funds, μέ τό πρόγραμμα τοῦ ὑφυπουργοῦ, νῦν Προέδρου τῆς Ἀναπτυξιακῆς Τράπεζας, κυρίου Ζαβοῦ. Τό πρόγραμμα «Ἡρακλῆς». Ἐρώτηση: Ἦταν αὐτοί οἱ ἄνθρωποι πάντα στρατηγικοί κακοπληρωμές, ὅπως λέγεται ὅτι ἀπεκλήθησαν στούς διαδρόμους τοῦ Ἀρείου Πάγου; Ἡ ἀλήθεια εἶναι ὄχι, κατηγορηματικά ὄχι, δέν ἦταν! Μέχρι τό 2010, ὅταν ψηφίστηκε καί ἐφαρμόστηκε τό πρῶτο μνημόνιο, οἱ Ἕλληνες νοικοκυραῖοι πού δανείστηκαν ἀπό τίς καταθέσεις τῶν συμπολιτῶν τους κεφάλαια καί ἀγόρασαν σπίτι, ἦταν ἐξαιρετικῶς συνεπεῖς ἀπέναντι στίς ὑποχρεώσεις τους στήν τράπεζα. Δέν χρωστοῦσαν εὐρώ.
Πότε ἄρχισαν τά προβλήματά τους; Πρῶτον, ὅταν ἄρχισε τό πρῶτο πρόγραμμα τοῦ ΔΝΤ, τοῦ ὁποίου οἱ πολλαπλασιαστές τῆς λιτότητας ἦταν, ὅπως παραδέχθηκε ἐπισήμως τό Ταμεῖο, λάθος! Πολλαπλασιαστές πού ὁδήγησαν τήν ἑλληνική οἰκονομία σέ ὕφεση πολύ βαθύτερη τοῦ ἀναμενομένου, μέ συνέπεια νά κλείσουν ἤ νά συρρικνωθοῦν ἐπιχειρήσεις. Ἤ νά καταργηθοῦν κοινωνικά δικαιώματα δεκαετιῶν (δῶρα κ.λπ.). Πῶς νά πληρώνει κανείς τό δάνειό του ὅταν ἔχανε τήν δουλειά του καί ἐγγραφόταν στό ταμεῖο ἀνεργίας; Πῶς νά τό ἐξυπηρετεῖ ὅταν μειωνόταν ὁ μισθός του ἤ ἡ σύνταξή του; Πῶς νά εἶναι συνεπής ὁ ἐπιχειρηματίας τῆς μεσαίας τάξης ὅταν ὁ τζίρος του ἕνεκα τῆς μείωσης τῆς κατανάλωσης ἔπεφτε κατακόρυφα; Καί πλέον αὐτῶν, ἐκτός ἀπό τό δάνειο, οἱ πολῖτες ἔπρεπε νά πληρώνουν καί τόν κομμουνιστικό φόρο τοῦ ΕΕΤΗΔΕ καί μετά ΕΝΦΙΑ, ἐπί μίας ἰδιοκτησίας, τήν κυριότητα τῆς ὁποίας δέν κατεῖχαν! Νά πῶς ἄρχισε νά αὐξάνεται καί νά γιγαντώνεται τό κῦμα τῶν «κόκκινων» δανείων. Ἐξ αἰτίας τῶν ἰδεολογικῶν ἐμμονῶν τοῦ ΔΝΤ ἀλλά καί τοῦ Σώυμπλε, ὁ ὁποῖος θεωροῦσε ἀφύσικο νά ὑπάρχει 80% ποσοστό ἰδιοκατοίκησης στήν Ἑλλάδα, τήν ὥρα πού στήν Γερμανία τό ἀντίστοιχο ποσοστό ἦταν ἐλαχιστότατο.
Δέον δέ νά ἐπισημανθεῖ ὅτι οὔτε ἡ ΕΕ οὔτε τό ΔΝΤ ἄλλαξαν θέση (ἄρα τό ἔγκλημα ἦταν ἐσκεμμένο), ὅταν ὁ Ἀντώνης Σαμαρᾶς, μετά ἀπό εἰσήγηση τοῦ τότε συμβούλου του Ἰωάννη Μουρμούρα, προειδοποίησε τόν Τόμσεν μέ τήν πρώτη συνέντευξη στό Ζάππειο τό 2011, ὅτι οἱ πολλαπλασιαστές εἶναι λάθος. Οἱ διαπιστώσεις αὐτές δέν ἔχουν μόνον ἰδεολογική καί πολιτική σημασία. Ἔχουν καί νομική. Μπορεῖ κανείς νά θεμελιώσει τήν ἀδυναμία του στήν ἀποπληρωμή δανείων σέ πλῆθος αὐτοκριτικῶν δηλώσεων κορυφαίων ξένων ἀξιωματούχων, οἱ ὁποῖοι «περίλυποι», κατόπιν ἑορτῆς, μοιράστηκαν τίς ἐνοχές τους μαζί μας. Ἡ Μέρκελ, ἡ Λαγκάρντ, ὁ Γιοῦνκερ, ὁ Τόμσεν, ἔχουν παραδεχθεῖ ἐπισήμως καί δημοσίως ὅτι τά ὑπελόγισαν λάθος. Ἐπίσημη ἔκθεση τοῦ ΔΝΤ τοῦ 2013 ἐπισημαίνει ὅτι «τά λάθη προέκυψαν ἀπό τίς ὑπεραισιόδοξες προβλέψεις γιά τόν δυνητικό ρυθμό ἀνάπτυξης τῆς ἑλληνικῆς οἰκονομίας καί ἀπό τήν ὑποεκτίμηση τοῦ δημοσιονομικοῦ πολλαπλασιαστῆ.» Ἔτσι ἀκριβῶς ἀποκαλοῦν τεχνικά τό γεγονός ὅτι μέ τήν ἀσύλληπτη λιτότητα πού ἐπέβαλλαν, ἔκλεισαν σπίτια στήν Ἑλλάδα: «Ὑποεκτίμηση τοῦ δημοσιονομικοῦ πολλαπλασιαστῆ». Τό 2017 ὁ Τόμσεν δήλωσε στήν ἐαρινή σύνοδο τοῦ ΔΝΤ ὅτι «τό Ταμεῖο ἔκανε μονίμως λάθος στίς ἐκτιμήσεις του στά ἑπτά χρόνια τῶν μνημονίων.»
Νομική σημασία ἔχει, τέλος, καί ἡ ἐκκρεμοδικία πού ἀντιμετωπίζει ἀκόμη καί σήμερα στήν Ἑλλάδα ὁ τέως Διοικητής τῆς ΕΛΣΤΑΤ Ἀνδρέας Γεωργίου γιά παράβαση καθήκοντος σχετικῶς μέ τόν τρόπο πού ἔλαβε τήν ἀπόφαση γιά τήν ἀναθεώρηση τοῦ ἐλλείμματος τοῦ 2009. Ἡ ὁποία ἔδωσε τήν εὐκαιρία στό Ταμεῖο καί τούς πολλαπλασιαστές του νά… πολλαπλασιάσουν τά μέτρα. Εἶναι τέτοιος ὁ πανικός τῶν δανειστῶν γιά τίς εὐρύτερες νομικές συνέπειες τῆς δίωξης τοῦ Γεωργίου, ὥστε μέ ἄρθρα τῶν “Financial Times” θέτουν (ὅπως ἔκαναν καί στίς ἀξιολογήσεις τῆς τρόικα) ὡς προπαιτούμενο γιά τήν ἀπόδοση τῆς ἐπενδυτικῆς βαθμίδας τήν παύση τῆς δίωξης!!! (Προτεκτορᾶτο κανονικό εἴμαστε, γιά ποιά ἔξοδο ἀπό τήν ἐποπτεία ὁμιλοῦμε;)
Συμπέρασμα: Ἄν ἐλέχθη πράγματι στούς διαδρόμους τοῦ Ἀνωτάτου Δικαστηρίου ὅπου συνωστίζοντο κάθε μέρα συνταγματολόγοι, δικηγόροι τῶν τραπεζῶν, ἡ φράση «σιγά μήν ἐπιβραβεύσουμε τούς κακοπληρωτές», αὐτό εἶναι ὕβρις γιά ἑκατομμύρια προκομμένων Ἑλλήνων πού ἦρθαν σέ κατάσταση ἀδυναμίας τῶν ὑποχρεώσεών τους, ἐξ αἰτίας τῶν πολλαπλασιαστῶν καί τοῦ κομμουνιστικοῦ φόρου κατά τῆς ἰδιοκτησίας. Τό νά προπαγανδίζει μάλιστα ἡ Πολιτεία καί διλήμματα κοινωνικοῦ αὐτοματισμοῦ –ἤτοι «ἀποδεχθεῖτε τήν πιθανότητα νά χάσουν τό σπίτι τους ἑκατομμύρια Ἕλληνες συμπολῖτες σας γιατί, διαφορετικά, θά πληρώσετε ὅλοι σας ὡς φορολογούμενοι νέους φόρους μέ νέο μνημόνιο» (παλαιότερα, πρίν ἀπό τήν μεταβίβαση τῶν δανείων στά funds ἡ ἀπειλή περιεῖχε καί τό κούρεμα καταθέσεων), εἶναι τοὐλάχιστον ἀνήθικο, ἐπίσης. Διότι λύση ὑπῆρχε καί ἐφαρμόστηκε τόσο στήν Κύπρο ὅσο καί στήν Ἰρλανδία. Ὁ δανειολήπτης νά διαπραγματεύεται τό κούρεμα τοῦ δανείου του ἀπ’ εὐθείας μέ τήν τράπεζά του, παρά ἡ τράπεζα νά πουλᾶ σέ ἐξευτελιστική τιμή δάνεια πού ἔδωσε (σηκώνοντας τίς καταθέσεις ὅλων τῶν φορολογουμένων) σέ ἄγνωστα funds.
Τό προωθούμενο κυβερνητικό μοντέλο λύσης πού προβλέπει ἐκπλειστηριασμό δυνητικῆς ἰδιοκτησίας ἀλλά δυνατότητα στόν δανειολήπτη νά παραμένει στό μέλλον ὡς… ἐνοικιαστής στό ἴδιο τό σπίτι του, εἶναι ἀκόμη περισσότερο ἀνήθικο, γιατί εἰσάγει καί καθιερώνει ἕναν νέο τύπο πολίτη: τόν πολίτη πού θά εἶναι ἐσαεί δοῦλος τοῦ ἐλεήμονος κράτους. Τόν διακονιαραῖο πολίτη, πού μέ τήν παλάμη ἀναπεπταμένη θά ἐξαρτᾶται διαρκῶς ἀπό τό κράτος καί θά τό παρακαλᾶ νά τοῦ δίνει χαρτζιλίκι γιά νά πάει σοῦπερ μάρκετ, ἐπίδομα γιά νά πάει βενζινάδικο, συνταξούλα γιά νά πληρώσει ρεῦμα-τηλέφωνο-κοινόχρηστα καί ἐνοίκιο γιά νά μήν τόν πετάξουν ἔξω ἀπό τήν ἰδιοκτησία του. Τήν ὁποία θά κληθεῖ νά πληρώσει δεύτερη φορά. Δέν χρειάζεται νά ποῦμε πολλά: Ὁ νέος τύπος πολίτη, δούλου τοῦ ἐλεήμονος κράτους, δέν ταιριάζει σέ μιά φιλελεύθερη δημοκρατία καί, βεβαίως, δέν ταιριάζει σέ ἕνα φιλελεύθερο κόμμα, πού σταδιακά μετεξελίσσεται σέ κόμμα τοῦ κρατικομονοπωλιακοῦ παρεμβατισμοῦ.
Ἄρθρο στήν «ΕΣΤΙΑ», Τε. 15 Φεβρουαρίου 2023, φ. 42.482 σελ. 1, 3 (αναδημ. στην ηλεκτρονική έκδοση 16/02/2023).