Γράφει ὁ Μανώλης Κοττάκης – Διευθυντής τῆς ἐφημερίδος «ΕΣΤΙΑ».

ΠΑΡΑΚΜΗ: ΑΠΟ ΤΑ ΨΗΦΟΔΕΛΤΙΑ ΜΕ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ ΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΤΕΧΝΩΝ ΣΤΑ ΨΗΦΟΔΕΛΤΙΑ ΤΩΝ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ ΤΟΥ ΜΑΞΙΜΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ.

Στελέχη τῆς νεολαίας ΠΑΣΟΚ καί τοῦ «Ρήγα Φεραίου» σέ ἐκλόγιμες θέσεις τῆς φιλελεύθερης παρατάξεως!

 

TO 1974 ἐπί κεφαλῆς τοῦ ψηφοδελτίου Ἐπικρατείας τῆς Νέας Δημοκρατίας ἐτέθη μέ ἀπόφαση τοῦ Κωνσταντίνου Καραμανλῆ ὁ ἀκαδημαϊκός Κωνσταντῖνος Τσάτσος, ἐνῷ τό κοσμοῦσαν προσωπικότητες ὅπως ἡ ἐκδότις τῆς «Καθημερινῆς» Ἑλένη Βλάχου, ὁ πρώην πρόεδρος τοῦ συμβουλίου ἐπικρατείας Μιχαήλ Στασινόπουλος, οἱ τεραστίου διεθνοῦς κύρους καθηγητές Δημήτρης Εὐρυγένης (Διεθνές Δίκαιο, πρύτανις τοῦ ΔΠΘ), Εὐάγγελος Δεβλέτογλου (μετέπειτα Ὑπουργός Οἰκονομικῶν), Κωνσταντῖνος Τρυπάνης (Κλασσική Φιλολογία στήν Ὀξφόρδη, μετέπειτα Ὑπουργός Πολιτισμοῦ) καί ἄλλοι.

Στίς ἐκλογές τοῦ 1977 ἐπί κεφαλῆς τοῦ ψηφοδελτίου ἦταν ὁ πρώην Πρωθυπουργός καί πνευματικός γίγας Παναγιώτης Κανελλόπουλος ἐνῷ μετεῖχαν σέ αὐτό προσωπικότητες, ὅπως ὁ Σπῦρος Δοξιάδης, ὁ Γιῶργος Κοντογιώργης (πρῶτος ἐπίτροπος στήν ΕΟΚ), ὁ Σόλων Γκίκας, ὁ Σταῦρος Δήμας κι ἄλλοι. Στίς ἐκλογές τοῦ 1981 τό ψηφοδέλτιο κόσμησαν μεταξύ ἄλλων ὁ Κωνσταντῖνος Παπακωνσταντίνου καί ἡ καθηγήτρια Νομικῆς Ἄννα Μπενάκη. Στίς ἐκλογές τοῦ 1985 τοῦ ψηφοδελτίου ἡγήθηκαν ὁ εὐπατρίδης Εὐάγγελος Ἀβέρωφ, ὁ Στρατῆς Στρατήγης, ἡ Βιργινία Τσουδεροῦ καί ὁ Χαράλαμπος Πρωτοπαπᾶς. Στίς ἐκλογές τοῦ 1989 τό ψηφοδέλτιο κόσμησαν ὁ Ἀθανάσιος Τσαλδάρης, ὁ Μίκης Θεοδωράκης, ἡ καθηγήτρια Ἰατρικῆς Μερόπη Σπυροπούλου, ὁ πρόεδρος τῆς ΕΣΗΕΑ Βασίλης Κοραχάης καί ὁ Νῖκος Λιναρδᾶτος. Στίς ἐκλογές τοῦ 1996 ἐπί κεφαλῆς τοῦ ψηφοδελτίου ἐτέθη ὁ πρέσβης Πέτρος Μολυβιάτης, ἐνῷ μετεῖχαν σέ αὐτό οἱ καθηγητές Προκόπης Παυλόπουλος, Γιῶργος Ἀλογοσκούφης, Ἰωάννης Τζωάννος, Μαρία Κωνσταντοπούλου καί ὁ δημοσιογράφος Πάνος Λουκάκος.

Στίς ἐκλογές τοῦ 2004 τοῦ ψηφοδελτίου ἡγήθηκαν ὁ Μιλτιάδης Ἔβερτ καί ὁ Γιῶργος Σουφλιᾶς, ἐνῷ σέ αὐτό περιελήφθησαν ὁ καθηγητής Γιάννης Βαληνάκης, ἡ ἐκδότις τοῦ «Ἰκάρου» (ἔχει τά δικαιώματα τοῦ Ὀδυσσέα Ἐλύτη) Χρυσή Καρύδη, ἡ τυφλή ἡρωίς Ἐλευθερία Μπερνιδάκη Ἄλντους, διδάκτωρ τοῦ John Hopkins, καί ὁ δημοσιογράφος Θόδωρος Ρουσόπουλος.

Στίς ἐκλογές τοῦ 2012 ἡγήθηκε ἡ Ντόρα Μπακογιάννη καί ὁ πρόεδρος τῆς Ἕνωσης Δικαστῶν καί Εἰσαγγελέων Χαράλαμπος Ἀθανασίου. Στίς ἐκλογές τοῦ 2015 ἐπί κεφαλῆς ἐτέθη ὁ πρύτανις τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν, καθηγητής Θεόδωρος Φορτσάκης, ἐνῷ μετεῖχε καί ἡ μετέπειτα ὑπουργός παιδείας Νίκη Κεραμέως. Στίς ἐκλογές τοῦ 2019 ἐπί κεφαλῆς του ἐτέθη ὁ πρώην πρόεδρος τοῦ συμβουλίου ἐπικρατείας Τάκης Πικραμμένος, ἐνῷ σέ αὐτό συμμετεῖχαν οἱ καθηγητές Γιῶργος Γεραπετρίτης καί Χρῆστος Ταραντίλης, καί ἡ Μαριέττα Γιαννάκου.

Ὅσοι λοιπόν θυμοῦνται τήν ἱστορία τῆς παράταξης, τόν βαρύ συμβολισμό πού φέρει κάθε φορά τό ψηφοδέλτιο Ἐπικρατείας τοῦ κόμματος καί μελέτησαν τό ψηφοδέλτιο πού ἀνακοίνωσε τήν περασμένη Παρασκευή ὁ Πρωθυπουργός σέ εἰδική ἐκδήλωση, πραγματικά διερωτήθηκαν γιά τήν ὀρθότητα τῶν ἐπιλογῶν, καθώς διαπίστωσαν τρία πράγματα.

Πρῶτον, στό ψηφοδέλτιο δέν μετέχουν ἰσχυρές προσωπικότητες τοῦ δημοσίου βίου ἀπό τά γράμματα, τίς τέχνες καί τούς θεσμούς. Προσεκτική ἀνάγνωσή του δείχνει ὅτι σέ αὐτό τακτοποιήθηκαν ὡς βουλευτές …ὑπάλληλοι τοῦ Μεγάρου Μαξίμου καί τοῦ κόμματος τῆς Νέας Δημοκρατίας στήν ὁδό Πειραιῶς. Ἐνῷ τό νόημα τοῦ θεσμοῦ τοῦ βουλευτοῦ Ἐπικρατείας εἶναι νά μετέχουν τῆς πολιτικῆς ζωῆς βαριά ὀνόματα πού δυσκολεύονται νά τεθοῦν στήν δοκιμασία τῆς σταυροδοσίας. Δέν ὑπάρχουν μεγέθη λοιπόν στό ψηφοδέλτιο ἐπικρατείας τῆς παράταξης τῶν ἀρίστων. Οἱ ἐπιλεγέντες ἀπό τόν Πρωθυπουργό μπορεῖ νά εἶναι ἄξιοι κρατικοί ὑπάλληλοι καί νά τόν ἱκανοποίησαν μέ τήν ἀπόδοσή τους (θά μποροῦσαν νά προαχθοῦν μετεκλογικῶς σέ ὑφυπουργοί ἄν…), δέν θά μποροῦσαν ὅμως ποτέ νά εἶναι ἡ βιτρίνα ἑνός κόμματος μέ τήν ἱστορία τῆς ΝΔ.

Δεύτερον, σέ αὐτό τό ψηφοδέλτιο ἀναζητεῖ κανείς μέ τό μικροσκόπιο …νεοδημοκράτες. Μέ τό μικροσκόπιο δεξιούς. Ἡ συντριπτική πλειονότητα τῶν ἐπιλεγέντων ἰδιαίτερα στίς πρῶτες θέσεις προέρχονται ἀπό ἄλλους πολιτικούς χώρους. Ἡ γενική γραμματέας τοῦ Ὑπουργείου Ὑγείας κυρία Ἀγαπηδάκη ἦταν στέλεχος τῆς ΠΑΣΠ Ρεθύμνου στό παρελθόν καί πολέμιος τῆς Νέας Δημοκρατίας στά ἀμφιθέατρα τῶν πανεπιστημίων. Οἱ ἐπικριτές της τῆς ἀποδίδουν τόν τίτλο τοῦ «τρόλλ τοῦ διαδικτύου». Ὁ μετριοπαθής ὑπουργός Πολιτικῆς Προστασίας Χρῆστος Στυλιανίδης ἦταν στά νιάτα του στήν Ὀδοντιατρική σχολή μέλος τῆς ἀριστερῆς παρατάξεως τοῦ «Ρήγα Φεραίου» καί πολύ ἀργότερα ἐνετάχθη στόν δεξιό Δημοκρατικό Συναγερμό τῆς Κύπρου, ἀπό τόν ὁποῖο ἀποχώρησε. Ὁ Πρόεδρος Ἀναστασιάδης τοῦ ἐπιφυλάσσει ἐλάχιστα κολακευτικούς χαρακτηρισμούς στό βιβλίο τοῦ Κωστῆ Χατζηκωστῆ. Ἡ Ἰωάννα Λυτρίβη, μέ καταγωγή ἀπό τήν Ἀρκαδία, ἐπίσης στέλεχος τῆς ΠΑΣΠ. Ἡ Νεφέλη Χατζηιωάννου, ἕκτη στήν σειρά κατατάξεως, καί ἀπό τήν Θεσσαλονίκη, προέρχεται ἀπό γνωστή ἀριστερή οἰκογένεια.

Μόνον ὁ παλαιός ὑπάλληλος τῆς ὁδοῦ Πειραιῶς, μετέπειτα γραμματέας κοινωνικῆς ἐντάξεως τῆς Νέας Δημοκρατίας, καί μετέπειτα ἐπιτυχημένος γενικός γραμματέας ὑπουργείου, ὁ ἐργατικός Γιῶργος Σταμάτης, προέρχεται ἀπό τόν χῶρο. Ὅσο γιά τόν Θεόδωρο Σκυλακάκη, ὁ ὁποῖος ὡς …λόρδος ποτέ δέν θέλησε νά ἐκτεθεῖ στήν λαϊκή ψῆφο καί διορίζεται ἀριστοκρατικῶς πάντοτε στό Ἐπικρατείας, τό μόνο πού μπορεῖ νά παρατηρήσει κανείς εἶναι ὅτι εἶναι κεντροδεξιός ἀλά κάρτ, μόνον ὅταν στήν ἡγεσία τῆς παράταξης βρίσκεται Μητσοτάκης. Ὅταν δέ βρίσκεται, φεύγει ἀπό τήν ΝΔ καί εἶναι στέλεχος ἄλλων κομμάτων ὅπως τῆς «Δημοκρατικῆς Συμμαχίας» τῆς Ντόρας Μπακογιάννη ἤ τῆς «Δράσης» τοῦ Στέφανου Μάνου.

Τό ἀνύπαρκτο πολιτικό βάρος ἀλλά καί ἡ ἰδεολογική καταγωγή ἐκείνων τούς ὁποίους ἐπιβράβευσε ὁ Πρωθυπουργός γιά τήν ἀφοσίωση στό πρόσωπό του, βάζοντάς τους στήν βιτρίνα τοῦ κόμματος, ἔχει προκαλέσει προβληματισμό στήν βάση τῆς Νέας Δημοκρατίας, πού ἀναζητεῖ δεξιό καί νεοδημοκράτη στό ψηφοδέλτιο, καί δέν τόν βρίσκει. Ἐξεγέρθη ἀκόμα καί ὁ συνήθως νηφάλιος Ἀνδρέας Ἀνδριανόπουλος, ὁ ὁποῖος διερωτήθηκε ἀπό ποῦ κατάγεται αὐτή ἡ παγκοσμίως ἄγνωστη κυρία Ἀγαπηδάκη. Προβληματισμό πού διπλασιάζεται ἀπό τήν σύγκριση μέ τό ψηφοδέλτιο τοῦ ΣΥΡΙΖΑ, στό ὁποῖο μετέχουν σέ προβεβλημένες θέσεις δύο καθηγητές, ἰατροί, ἀπόφοιτοι τοῦ Χάρβαρντ (ὁ κύριος Ἠλιόπουλος καί ἡ κυρία Λινοῦ, ἔχουσα ἄριστες σχέσεις μέ τήν πρεσβεία), ἕνας τέως ἀρχηγός τῶν Ἐνόπλων Δυνάμεων (ὁ Εὐάγγελος Ἀποστολάκης) καί μία στρατηγός τῆς Ἑλληνικῆς Ἀστυνομίας, ἡ Ζαχαρούλα Τσιριγώτη.

Μελετῶντας τά ψηφοδέλτια, οἱ ὀπαδοί τῆς Νέας Δημοκρατίας μπερδεύτηκαν διερωτώμενοι ποιό κόμμα εἶναι τό δεξιό καί ποιό τό κεντροαριστερό. Πόσῳ μᾶλλον πού τίς τελευταῖες μέρες ὁ ἀρχηγός τῆς ἀντιπολιτεύσεως ἐπιχειρεῖ ἕνα καιροσκοπικό πλήν ἐπικίνδυνο ἄνοιγμα στά δεξιά τῆς Νέας Δημοκρατίας ἀπευθυνόμενος στούς ὀπαδούς τοῦ Κυριάκου Βελόπουλου, τοῦ Προδρόμου Ἐμφιετζόγλου, τῆς Ἀφροδίτης Λατινοπούλου καί τοῦ Ἠλία Κασιδιάρη, μιλῶντας γιά «ραδιουργίες μέ τροπολογίες κάθε ὑπέρβαση τοῦ Συντάγματος καθώς καί γιά τό φαινόμενο τῆς ἀπαγόρευσης συμμετοχῆς πολιτικῶν κομμάτων στίς ἐκλογές.» Ἔφτασε ὁ κύριος Τσίπρας στό σημεῖο νά μιλήσει σέ ἐκδήλωση Ποντίων στό Μενίδι, στό ὁποῖο κυριαρχοῦσαν οἱ ἑλληνικές σημαῖες καί οἱ σημαῖες τῆς Κωνσταντινούπολης μέ τόν δικέφαλο ἀετό, ἐνῷ ὁ ἴδιος χρησιμοποίησε τήν ποντιακή διάλεκτο γιά νά κερδίσει εἰδικά ἱστορικά ἀκροατήρια, τά ὁποῖα ἔχει παντελῶς ἐγκαταλείψει ἡ Νέα Δημοκρατία.

Ὅσοι παρακολουθοῦν προσεκτικά τίς ἐπιλογές τῆς ἡγεσίας τῆς Νέας Δημοκρατίας σ’ αὐτές τίς πρῶτες στροφές τῶν ἐκλογῶν ὅπως ἡ σύνθεση τοῦ ψηφοδελτίου Ἐπικρατείας, τό κυβερνητικό πρόγραμμα-τηλεγράφημα πού ἀνακοινώθηκε στόν «Ἑλληνικό Κόσμο», τό ὑπόμνημα πού κατέθεσε τό κόμμα στόν Ἄρειο Πάγο γιά νά ἀπαγορεύσει τήν κάθοδο Κασιδιάρη στίς ἐκλογές (ὑποδεικνύοντας στούς δικαστές τί ἐπιχειρήματα νά ἐντάξουν στό σκεπτικό τῆς ἀπόφασής τους!), δέν ἔχουν ἀμφιβολία: μέσα σέ αὐτή τήν ἐκλογική διαδικασία οἰκοδομεῖται κόμμα καί κοινοβουλευτική ὁμάδα ἀποκλειστικῆς ἰδιοκτησίας ὑπό τήν ἀνασφάλεια τῶν μετεκλογικῶν συσχετισμῶν. Εἶναι ἀπολύτως προφανές ὅτι τό βασικό κριτήριο καταρτίσεως τοῦ ψηφοδελτίου Ἐπικρατείας τό ὁποῖο εἶχε κάποτε ἐπί κεφαλῆς ὅπως τόν Παναγιώτη Κανελλόπουλο, τόν Κωνσταντῖνο Τσάτσο, ἦταν ὁ πλήρης ἔλεγχος τῶν βουλευτῶν, ὥστε ἡ μελλοντική κοινοβουλευτική ὁμάδα τῆς παρατάξεως νά εἶναι συμπαγής κατά τήν διάρκεια τῶν διερευνητικῶν ἐντολῶν καί νά μήν ὑπάρξει, ἐφ’ ὅσον ὑπάρξει βεβαίως ἔδαφος, ἡ παραμικρή ἀμφισβήτηση. Κανένα ἄλλο κριτήριο ἀξιοκρατίας δέν ὑπῆρξε. Στενοί συνεργάτες διαβεβαιώνουν τόν Πρωθυπουργό ὅτι ἡ πραγματική διαφορά μέ τόν ΣΥΡΙΖΑ ὑπερβαίνει τίς ἕξι μονάδες καί ἄρα ἔχει τά περιθώρια νά κάνει ἐπιλογές μετριοκρατίας πού ἀλλοιώνουν ἀκόμα περισσότερο τήν φυσιογνωμία τοῦ κόμματος, μέσα σέ προεκλογική περίοδο.

Ὡστόσο, ἡ κατάσταση στό πεδίο ἴσως διαγράφεται διαφορετική. Κατ’ ἀρχάς 20 μέρες πρίν ἀπό τίς ἐκλογές ζοῦμε τό πολιτικό ὀξύμωρο ἡ Ἀριστερά νά κάνει ἄνοιγμα στήν Δεξιά καί ἡ Δεξιά νά ἀπαρνιέται τόν ἑαυτό της. Ἡ Ἀριστερά νά φλερτάρει ἀπογοητευμένους ὀπαδούς τῆς Δεξιᾶς καί ἡ Δεξιά νά τούς καταδιώκει προκαλῶντας τους μέ μεγαλοπρεπῆ ὑπομνήματα πού κατατίθεται στόν Ἄρειο Πάγο φέροντας τήν ὑπογραφή τοῦ ἀρχηγοῦ τοῦ κόμματος (Οἱ μισοί ὀπαδοί τοῦ Κασιδιάρη εἶχαν ψηφίσει Μητσοτάκη στίς ἐκλογές τοῦ 2019 γιά νά φύγει ὁ ΣΥΡΙΖΑ).

Οἱ πολλοί θεωροῦν ὅτι ἡ μάχη θά κριθεῖ στήν κέντρο, ἀλλά οἱ ἀναφορές πού μᾶς ἔρχονται ἀπό τήν περιφέρεια ἀπό κομματικές πηγές τῆς ΝΔ εἶναι ὅτι ἀπογοητευμένοι ὀπαδοί τῆς παρατάξεως, πού ἤθελαν ἁπλῶς νά στείλουν ἕνα μήνυμα διαμαρτυρίας στόν πρῶτο γῦρο στήν Κυβέρνηση ψηφίζοντας δεξιά κόμματα καί μετά νά ψηφίσουν τήν Νέα Δημοκρατία, τώρα μετά τούς ἀποκλεισμούς κομμάτων ἀπό τόν Ἄρειο Πάγο, πλησιάζουν… ὑποψήφιους βουλευτές τοῦ ΣΥΡΙΖΑ. Εἰδικά ὅσους ἔχουν συντηρητικά χαρακτηριστικά καί διατηροῦν σχέση μέ τήν Ἐκκλησία. Τούς δηλώνουν ὅτι θά τούς ψηφίσουν στήν πρώτη κάλπη γιά νά τιμωρήσουν τόν χῶρό τους.

Δέν γνωρίζουμε ποιές θά εἶναι οἱ συνέπειες ἀπό αὐτές τίς ἐπιλογές τοῦ κόμματος στήν κάλπη, καθώς τά διακυβεύματα μπορεῖ νά ξεπεράσουν τίς ἐπί μέρους ἐπιλογές καί νά μήν κοστίσουν. Ἴσως.

Γνωρίζουμε ὅμως ἄριστα ὅτι ὁ ἀποχρωματισμός τῆς Νέας Δημοκρατίας μόνο καλά ἀποτελέσματα δέν θά ἔχει στό μέλλον. Εἶναι πραγματικά ἀπογοητευτικό γιά τήν παράταξη τῶν ἀρίστων καί τῆς ἀξιοκρατίας νά παρουσιάζει ἕνα τέτοιο ψηφοδέλτιο Ἐπικρατείας στόν ἑλληνικό λαό. Ἀπό τά ψηφοδέλτια προσωπικοτήτων πᾶμε στά ψηφοδέλτια τῶν ὑπαλλήλων καί τῶν κηπουρῶν. Ὁ μόνος κρίκος πού συνδέει τό ψηφοδέλτιο τῆς Νέας Δημοκρατίας τοῦ 1974 μέ τό σημερινό εἶναι τό ἑξῆς: στό ψηφοδέλτιο Ἐπικρατείας τοῦ 1974 μετεῖχε ὁ κολοσσός μετέπειτα Ὑπουργός Ὑγείας, Σπῦρος Δοξιάδης. Στό ψηφοδέλτιο ἐπικρατείας τοῦ 2023 μετέχει ἡ κυρία Ἀγαπηδάκη, ἡ ὁποία ἔχει τήν ἀπεριόριστη ἐκτίμηση καί τόν θαυμασμό τοῦ υἱοῦ τοῦ Σπύρου Δοξιάδη, Ἀποστόλου. Ἐνίοτε ἡ ἱστορία ἐκτός ἀπό τό νά μᾶς εἰρωνεύεται, ἔχει καί κέφια.

 

Κεντρικό ἄρθρο στήν «ΕΣΤΙΑ», Πα. 2 Μαΐου 2023, φ. 42.539 σελ. 1, 3 (αναδημ. στην ηλεκτρονική έκδοση 3/05/2023).