Το σχέδιο Γκρούεφσκι για τόνωση του
σλαβομακεδονικού στοιχείου
Του Σταυρου Τζιμα
Δύσκολα θα συναντήσει κανείς τέτοια
συσσώρευση εθνικοπατριωτισμού αποτυπωμένη σε αγάλματα, λιοντάρια, δημόσια
κτίρια και αρχαίες αψίδες σε μια πλατεία πόλης, όπως συμβαίνει στα Σκόπια. Ο
πρωθυπουργός Νίκολα Γκρούεφσκι συνέλαβε και υλοποιεί την πολιτική εξαρχαϊσμού
της χώρας, με στόχο να τονώσει τα αμφισβητούμενα «μακεδονικά χαρακτηριστικά»
του σλαβομακεδονικού στοιχείου, και μέρος της αποτελεί η μετατροπή της
κεντρικής πλατείας των Σκοπίων «Μακεδονία» σε… πάρκο ανδριάντων ηρώων του
έθνους. Σε μια σχετικά μικρή έκταση στις όχθες του Βαρδάρη, συνωστίζονται ήδη
αγάλματα των Γκότσε Ντέλτσεφ, Ντάμε Γκρούεφ, Τσέντοφ, «βαρκάρηδων της
Θεσσαλονίκης», Κυρίλλου και Μεθοδίου, και σε λίγες μέρες θα ορθώνεται σε ύψος
μιας οκταώροφης πολυκατοικίας ο ανδριάντας του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
Μία από τις πέτρινες γέφυρες του
Βαρδάρη φέρει στις εισόδους της τέσσερις πελώριες κεφαλές λιονταριών, στον
δρόμο από την πλατεία προς το παρακείμενο κτίριο του Κοινοβουλίου ανεγείρεται
ταχύτατα, για να είναι έτοιμη τον Σεπτέμβριο, όταν η χώρα θα εορτάσει τα είκοσι
χρόνια από την απόσχισή της από τη Γιουγκοσλαβία, μια τεράστια αψίδα θριάμβου.
Στην όχθη του ποταμού, απέναντι από την πλατεία, το νεοανεγειρόμενο κτίριο του
ΥΠΕΞ χτίζεται πάνω σε κίονες κορινθιακού ρυθμού και άμεσα πρόκειται να στηθεί
το άγαλμα άλλου ήρωα της εξέγερσης του Ιλιντεν, ονόματι Νίκολα Κάρεφ, ενώ όλη η
χώρα έχει πλημμυρίσει με εθνικές σημαίες που κυματίζουν ακόμη και σε λόφους και
σε χωράφια, αναρτημένες σε πανύψηλα κοντάρια…
Αν για όλο το σχέδιο ανάπλασης με την
επωνυμία «Σκόπια 2014», πρόκειται να ξοδευτούν από τα μισοάδεια ταμεία του
πάμφτωχου κράτους 150.000.000 ευρώ, δίχως αμφιβολία ο ανδριάντας του Μεγάλου
Αλεξάνδρου, που άρχισε να τοποθετείται τμηματικά από τις αρχές της εβδομάδας
στο κέντρο της πλατείας, ενέχει τους ισχυρότερους συμβολισμούς και προκαλεί τις
μεγαλύτερες συζητήσεις. Οι ελληνικές αντιδράσεις για κλοπή της ιστορίας αλλά
και οι διεθνείς πιέσεις προκειμένου να αποφευχθεί περαιτέρω επιδείνωση στις
σχέσεις Σκοπίων-Αθήνας, δεν πτόησαν τον αναβαπτισθέντα από την κάλπη, την
προπερασμένη Κυριακή, Γκρούεφσκι που προχωρεί ακάθεκτος στην υλοποίηση του
σχεδιασμού του.
Η επιμονή του να βάλει το άγαλμα, το
οποίο έκρυβε τόσο καιρό σε μυστική αποθήκη των Σκοπίων, αμέσως μετά τη
θριαμβευτική επανεκλογή του, σηματοδοτεί και την πολιτική αδιαλλαξίας που
πρόκειται να ακολουθήσει στη διένεξη με την Ελλάδα για το όνομα, επισήμαιναν
διπλωματικές πηγές στα Σκόπια και στην ερώτηση πώς εξέλαβε αυτή την επιμονή του
ο διεθνής παράγοντας, η απάντηση ήταν: «Με αδιαφορία, έχει πάψει πλέον ν’ ασχολείται
με τον Γκρούεφσκι…».
Όσο και αν δεν είναι ευρέως γνωστό, η
συγκεκριμένη ανάπλαση έχει και μια άλλη, εξόχως ενδιαφέρουσα, ελληνική πτυχή:
Το 1964, ο Ελληνας αρχιτέκτονας, Κωνσταντίνος Δοξιάδης, κλήθηκε να σχεδιάσει
την ανοικοδόμηση της ισοπεδωμένης από ισχυρό σεισμό πόλης των Σκοπίων. Σήμερα,
ένας άλλος Δοξιάδης, αρχιτέκτονας και αυτός, ο κ. Θωμάς Δοξιάδης, απόγονος του
Κωνσταντίνου, βρέθηκε στα Σκόπια προσκεκλημένος στο πλαίσιο της «αρχιτεκτονικής
εβδομάδας». Τι είπε στην «Κ»; «Το κέντρο των Σκοπίων μετά τον σεισμό
διαμορφώθηκε έτσι που να δείχνει μεγάλο και ζωντανό. Το αστείο είναι ότι στο μοντέρνο
αυτό κέντρο ήρθε η σημερινή κυβέρνηση να κάνει προσθήκες ιστορικά φορτισμένες
που δεν συνάδουν με το όλο αρχιτεκτονικό περιβάλλον. Ισως έχει σχέση με τα άγχη
τους. Πάντως, πολλοί συνάδελφοί μου στα Σκόπια μού μίλησαν για γελοιότητες»…
http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_world_2_19/06/2011_446358