Thursday 10 October 2024
Αντίβαρο
Μανώλης Κοττάκης Πολιτική επικαιρότητα Πολυτονικό Ταυτότητα

Ἄθεος, βουδιστής ἤ μουσουλμᾶνος ἄν ζεῖς στήν Εὐρώπη δικές σου οἱ χριστιανικές ἀξίες.

Γράφει ὁ Μανώλης Κοττάκης – Διευθυντής τῆς ἐφημερίδος «ΕΣΤΙΑ».

ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΩ μέ μεγάλο ἐνδιαφέρον αὐτές τίς ἡμέρες τήν συζήτηση γιά τόν ρόλο τῆς Ἐκκλησίας στίς ἐκλογές καί τά χριστιανικά κόμματα, ἡ ὁποία ἔχει προσλάβει ἕναν χαρακτῆρα συνωμοτικό, λές καί πρόκειται περί παρθενογενέσεως, καί διερωτῶμαι:

– Εἶναι ἤ δέν εἶναι ὁ Χριστιανισμός ἀναπόσπαστο τμῆμα τῆς ταυτότητας τοῦ Εὐρωπαϊκοῦ Πολιτισμοῦ;

– Συζητήθηκε ἤ ὄχι νά γίνει μνεία στόν Χριστιανισμό στό προοίμιο τοῦ Εὐρωπαϊκοῦ Συντάγματος τό 2005;

– Ἔχουν ἤ δέν ἔχουν τά μεγάλα συντηρητικά κεντροδεξιά κόμματα τῆς Εὐρώπης καί τῆς Ἀμερικῆς σχέση μέ τό Θεῖον; Στήν Βίβλο δέν ὁρκίζεται ὁ ἑκάστοτε Ἀμερικανός Πρόεδρος;

– «Χριστιανοδημοκρατικό» δέν ὀνομάζεται τό κορυφαῖο κόμμα τῆς Γερμανίας;

– Μέ τό σύνθημα «Εἶμαι γυναῖκα, εἶμαι μητέρα, εἶμαι Ἰταλίδα, εἶμαι Χριστιανή» δέν ἐξελέγη ἡ Τζώρτζια Μελόνι Πρωθυπουργός τῆς Ἰταλίας;

– Τόν στίχο «Ζήτω ἡ Ἑλλάδα, ζήτω ἡ θρησκεία, ζήτω ἡ Νέα Δημοκρατία» δέν περιέχει ὁ ὕμνος τῆς παράταξης πού χρόνια ἔχουμε νά ἀκούσουμε σέ συγκεντρώσεις της;

– «Λαϊκός Ὀρθόδοξος Συναγερμός», μέ ἔμβλημα τόν σταυρό, δέν ὀνομαζόταν τό κόμμα τοῦ Γιώργου Καρατζαφέρη;

– Στό ὄνομα τῆς Ἁγίας Ὁμοουσίου καί Ἀδιαιρέτου Τριάδος δέν ὁρκίστηκαν προχθές οἱ Βουλευτές τῆς παράταξης;

– Σέ ἐνορίες δεν εἶναι κατανεμημένα, διαχωρισμένα τά ἐκλογικά τμήματα, κατάλοιπο τοῦ παρελθόντος, γιατί τά πρῶτα χρόνια τῆς ἀνεξαρτησίας οἱ ναοί ἐχρησιμοποιοῦντο ἐλλείψει κτηρίων ὡς ἐκλογικά τμήματα;

– Τό Σύνταγμά μας δέν ἀναγνωρίζει ποιά εἶναι ἡ ἐπικρατοῦσα θρησκεία;

Ἐάν ὅλα αὐτά ὑπάρχουν ὡς δεδομένα καί ἡ Ὀρθοδοξία εἶναι τόσο παροῦσα στήν ζωή μας, τότε πρός τί ἡ συζήτηση καί ἡ φιλολογία τῶν τελευταίων ἡμερῶν γιά τό ποιό κόμμα θά μπεῖ στήν Βουλή καί μέ ποιό ἰδεολογικό πρόσημο; Πρώτη φορά χρησιμοποιεῖ κανείς τήν πίστη του ὡς στοιχεῖο τῆς ταυτότητάς του; Ἄλλαξε τό Σύνταγμα καί ἀπαγορεύτηκαν τά κόμματα πού διακηρύσσουν ὅτι συγκροτοῦνται ἀπό πολῖτες πού πιστεύουν στήν Ὀρθοδοξία;

Ζοῦμε στήν Δημοκρατία τῆς μοναδικῆς σκέψης;

Κανονικά ἡ συζήτηση θά ἔπρεπε νά σταματᾶ ἐδῶ. Ὅποια γνώμη καί ἄν ἔχει κανείς γιά κόμματα καί κομματίδια, μιά σύγχρονη φιλελεύθερη δημοκρατία, εἶναι συμπεριληπτική. Ἐπιτρέπει κόμματα μειονοτικά καί ἰσλαμικά ὅπως τό ἀνεξάρτητο κόμμα τῶν μουσουλμάνων συμπολιτῶν μας τῆς Θράκης πού μετεῖχε στίς εὐρωεκλογές τοῦ 2019.

Ἐπιτρέπει ἐπίσης κόμματα πού δέν εἶναι μισαλλόδοξα, πού δέν ἔχουν μέλη μαχαιροβγάλτες καί ναζί. Ἐπειδή ὅμως κάποια πράγματα δέν εἶναι τόσο αὐτονόητα στήν ἐξελισσόμενη Τρίτη Ἑλληνική Δημοκρατία, ἀκόμη καί μετά τήν περιφανῆ νίκη τῆς ΝΔ μέ 41% καί ἐν ὄψει τῶν ἐκλογῶν πού θά διεξαχθοῦν μέ τό δικό της ἐκλογικό σύστημα, καλό εἶναι νά θυμίσω μερικές σκέψεις τῆς Ἰταλίδας Πρωθυπουργοῦ Μελόνι, ὅπως αὐτές παρατίθενται στό τελευταῖο της βιβλίο. Καί μετά ὅποιος διαφωνεῖ –τό κόμμα «Ἀδέλφια τῆς Ἰταλίας» εἶναι μέλος τοῦ Εὐρωπαϊκοῦ Λαϊκοῦ Κόμματος πλέον– νά σηκώσει τό χέρι!

Ἀντιγράφω: «Ὁ συντηρητισμός γεννιέται ἀπό τήν πεποίθηση ὅτι εἶναι εὔκολο νά καταστρέψει κάποιος τά ὄμορφα πράγματα, ἀλλά δέν εἶναι εὔκολο νά τά δημιουργήσει. Αὐτό ἰσχύει κυρίως γιά τά πράγματα πού ἔρχονται σέ ἐμᾶς μέ τήν μορφή τῆς συλλογικῆς κληρονομιᾶς. (…) Ἡ Ἑνωμένη Εὐρώπη εἶναι γιά μένα ἕνα ἰδανικό πού ἔρχεται ἀπό μακριά καί ἔχει τίς πιό βαθιές ρίζες σέ τρία ὑπέροχα μέρη: Στήν Ἀθήνα, στήν Ρώμη καί στήν Ἱερουσαλήμ, ἀπό ὅπου ξεκίνησαν ὅλα. Ὁ Χριστιανισμός τῆς ἔδωσε ἀναμφίβολα πολιτισμική ἑνότητα. (…) Τί εἶναι πραγματικά ἡ Εὐρώπη;

Μποροῦμε νά μιλήσουμε γιά τήν Εὐρώπη ἀφήνοντας κατά μέρος τήν κλασσική καί χριστιανική ταυτότητά της;

Μέχρι ποῦ ἐκτείνονται τά ὅρια τοῦ πολιτισμοῦ της; (…) Σήμερα τά εὐρωπαϊκά σύνορα δέν εἶναι τίποτε ἄλλο παρά ἡ περίμετρος μέσα στήν ὁποία κατάφερε μιά συγκεκριμένη ταυτότητα, πρῶτον, νά ἑδραιωθεῖ, καί δεύτερον, νά ἀμυνθεῖ. (…) Μποροῦμε νά παραβλέψουμε τήν ἐννοιολογική προσέγγιση τοῦ “Ἀνθρώπου” πού εἶναι πάντα κάτι πολύ διαφορετικό καί ἀσύγκριτα πιό ὑψηλό ἀπό τήν ἁπλή ἰδέα τοῦ “ἀτόμου” καί τήν διάδοση πρωτόγνωρων ἀξιῶν ὅπως τῆς ἀλληλεγγύης ἀπέναντι στούς περιθωριοποιημένους, στούς φτωχούς καί τούς ἄρρωστους, σέ ὅσους χρειάζονται βοήθεια; Τῆς θρησκευτικῆς χριστιανικῆς ἠθικῆς πού ἔθεσε τά θεμέλια γιά τήν σταδιακή ἐξάλειψη τῆς δουλείας; (…) Ταξιδεύοντας στήν Εὐρώπη ἐπιβεβαιώνουμε ὅσα εἴχαμε μάθει στά σχολικά θρανία. Τά μοναστήρια ὑπῆρξαν ἐνεργά κέντρα πολιτιστικῆς παραγωγῆς καί χάρη στήν δουλειά τῶν μοναχῶν γραφέων μπόρεσε νά ἐπιβιώσει μεγάλο μέρος τοῦ κλασσικοῦ λογοτεχνικοῦ πολιτισμοῦ. (…) Τό σπουδαῖο μήνυμα πού μᾶς χάρισε ὁ Ράτσινγκερ εἶναι ὅτι γιά ἐμᾶς τούς Χριστιανούς καί τούς Εὐρωπαίους ὑπάρχει ἕνας ἄρρηκτος δεσμός ἀνάμεσα στήν πίστη καί στήν λογική, διότι τό νά μήν ἐνεργεῖς μέ τήν λογική ἔρχεται σέ ἀντίθεση μέ τήν φύση τοῦ Θεοῦ. (…)

Γιά νά συνομιλήσουμε μέ τόν ἄλλο πρέπει νά γνωρίζουμε ποιοί εἴμαστε, νά ἀναγνωρίζουμε τόν ἑαυτό μας γι’ αὐτό πού εἴμαστε, δηλαδή ἄνδρες καί γυναῖκες ἐφοδιασμένοι μέ δύο πηγές γνώσης καί ἀγάπης, τήν λογική καί τήν πίστη.

Αὐτός εἶναι ὁ λόγος πού δέν πίστεψα ποτέ στήν κουλτούρα τῆς ἀνεκτικότητας, ἐνῷ ἀντίθετα πρεσβεύω τήν κουλτούρα τοῦ σεβασμοῦ. Γιατί σέ τελική ἀνάλυση ἀνέχεσαι αὐτό πού δέν θά ἤθελες νά ἔχεις γύρω σου, ἐνῷ ἡ λέξη “σεβασμός” προέρχεται ἀπό τό λατινικό respicere, νοιάζομαι, σέβομαι. (…) Στά χριστιανικά σύμβολα εἴτε πιστεύεις εἴτε ὄχι εἶναι συγκεντρωμένες ὅλες οἱ ἀξίες πού θεμελίωσαν τόν πολιτισμό μας. Δέν εἶναι θέμα ἐπιβολῆς τῆς πίστης μας σέ κανέναν, ἀλλά ἔχει νά κάνει μέ τήν γνώση τοῦ ποιοί εἴμαστε. Ἀλληλεγγύη, λογική, ἰσότητα ἀνάμεσα στούς ἀνθρώπους. Ὁ Σταυρός δέν ὑποδηλώνει τήν ἐπιβολή μιᾶς θρησκείας, εἶναι ἁπλῶς τό σύμβολο ὅλων ἐκείνων πού μᾶς χαρακτηρίζουν ὡς πολιτισμό. Στήν Ἰταλία καί τήν Ἑνωμένη Εὐρώπη μπορεῖς νά εἶσαι ἄθεος, βουδιστής ἤ μουσουλμᾶνος, ἀλλά ἄν γεννήθηκες μεγάλωσες ἐδῶ, οἱ χριστιανικές ἀξίες εἶναι καί δικές σου. Εἴτε σοῦ ἀρέσει εἴτε ὄχι. (…) Χωρίς λογική ἡ πίστη μπορεῖ νά γίνει φανατική καί χωρίς πίστη ἡ λογική αἰχμαλωτίζεται καί στερεῖται τήν ἀξιοπρέπειά της. (…) Ὁ Χριστιανισμός θέτει στό ἐπίκεντρο τόν ἄνθρωπο καί τήν ἐλεύθερη βούληση. (…)

Ἡ λαϊκότητα τοῦ κράτους εἶναι ἡ βάση τῆς χριστιανικῆς πίστης (τά τοῦ Καίσαρος, τῷ Καίσαρι), αὐτό εἶναι ἀσύλληπτο γιά τό Ἰσλάμ. (…) Χωρίς τίς κλασσικές καί εὐρωπαϊκές ρίζες της, ἡ Εὐρώπη θά ἦταν ἁπλῶς μιά γεωγραφική ἔκφραση».

Ἐλπίζω νά μήν χρειαστεῖ νά ἐπανέλθω.

Ἄρθρο στήν «ΕΣΤΙΑ», Τρ. 30 Μαΐου 2023, φ. 42.563 σελ. 1, 3 (αναδημ. στην ηλεκτρονική έκδοση 31/05/2023).

Leave a Comment

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.