Γράφει ὁ Δημήτρης Καπρᾶνος.
Διαβάζω στά νέα: «Νέο ρεκόρ Γκίνες γιά τήν Γαλλία. Χθές τό Παρίσι φιλοξένησε τόν μεγαλύτερο διαγωνισμό «ὑπαγορεύσεων» παγκοσμίως.
Σχεδόν 1.700 ἄνθρωποι συγκεντρώθηκαν στά περίφημα «Σάνζ Ἐλυζέ», πού μεταμορφώθηκαν σέ ὑπαίθρια σχολική τάξη γιά τήν περίσταση! Ὅπως μπορεῖ νά γνωρίζετε, οἱ Γάλλοι ἀγαποῦν τήν γραμματική – σέ σημεῖο ὅπου ἡ γραμματική καί ἡ ὀρθογραφία ἀποτελοῦν συχνά μέρος τῆς καθημερινῆς συνομιλίας! Περισσότεροι ἀπό 50.000 ἄνθρωποι ἔκαναν αἴτηση συμμετοχῆς στήν ἐκδήλωση -ἡ πρώτη τοῦ εἴδους της παγκοσμίως- στήν ὁποία πρωταθλητές γραμματικῆς προσπαθοῦν νά μεταγράψουν πιστά ἕνα κείμενο πού τούς διαβάστηκε. Δέν εἶναι εὔκολο, γιατί στά γαλλικά, μία λέξη πού προφέρεται ὀλίγον διαφορετικά ἤ ἀκόμη καί μέ τήν ἴδια προφορά μπορεῖ νά ἔχει διαφορετικές «σημασίες» καί νά ἀποδίδεται ὀρθογραφικά μέ διαφορετικούς τρόπους»…
Θυμᾶμαι στό Ἰνστιτοῦτο Γαλλικῶν ὅπου πηγαίναμε παιδιά, τόν «μεσιέ Βασταρντί» ( Νικόλαος Βασταρδῆς), πού ἀφοῦ ἵδρωνε νά μᾶς μάθει τήν σωστή προφορά, μετά μᾶς ἔλεγε τό κλασσικό «un ver vert dans un verre vert» (ἕν βέρ βέρ, ντάνς ἕν βέρ βέρ), πού σήμαινε «ἕνα πράσινο σκουλήκι μέσα σέ ἕνα πράσινο ποτήρι». Ὁμόηχες, πλήν διαφορετικές τελείως ἔννοιες καί λέξεις, ἀλλά καί τό ἐπίσης κλασσικό «la mère du maire est tombée dans la mer» (λά μέρ ντύ μέρ ἔ τομπέ ντάν λά μέρ), πού σήμαινε «ἡ μητέρα τοῦ δημάρχου ἔπεσε στήν θάλασσα»! Ἐμεῖς, εὐτυχῶς, τέτοια προβλήματα δέν ἔχουμε. Ἡ δική μας γλῶσσα εἶναι πάμπλουτη, δέν ἔχουμε μία λέξη γιά δέκα ἔννοιες, ἀλλά πολλές λέξεις γιά τήν ἴδια ἔννοια. Ὁ πλοῦτος τῆς γλώσσας μας εἶναι πρωτοφανής καί ζηλευτός. Καί εἶναι τραγικό τό ὅτι σήμερα οἱ νεότεροι μαθαίνουν (δυστυχῶς, αὐτό σιγά-σιγά παγιώνεται) νά ἐπικοινωνοῦν μέ ἐλάχιστες λέξεις, ἀπό τίς ὁποῖες οἱ περισσότερες εἶναι κατασκευές», μέσα ἀπό τήν «γλῶσσα» τοῦ ὑπολογιστῆ ἀλλά καί τοῦ «κινητοῦ».
Καί ὅλα αὐτά, πρός δόξαν τῶν κατά καιρούς ἐμφανιζομένων «γλωσσοπλαστῶν», ὅπως τοῦ περίφημου καθηγητοῦ, μονίμου τροφίμου τῆς κρατικῆς τηλεοράσεως, ὁ ὁποῖος ἔχει κακοποιήσει «ἐπισήμως καί μέ τήν βοῦλα» τήν ἑλληνική γλῶσσα… Ὑπό τήν σκέπη τοῦ γνωστοῦ «προοδευτικοῦ τσιτάτου», κατά τό ὁποῖο «ἡ γλῶσσα ἐξελίσσεται καί ἀλλάζει», ἡ ἑλληνική γλῶσσα «πετσοκόβεται», βιάζεται, κακοποιεῖται, ταλαιπωρεῖται. Μέ ποιόν, ἀλήθεια, στόχο; Εἶναι ἠλίθιοι οἱ Γάλλοι πού προσπαθοῦν νά κρατήσουν τήν γλῶσσα τους μακρυά ἀπό τήν ἐπέλαση τῆς «ἀγγλικούρας»; Εἶναι ἀδαεῖς ἐκεῖνοι πού δέν ἐπιθυμοῦν ὁ κάθε κύριος Ζούκερμπεργκ, ὁ κάθε κύριος Μάσκ καί ὁ κάθε Μπίλλ Γκαίητς νά «ξαναγράψουν» τήν γλῶσσα τους; Δηλαδή, σέ τί ὠφελεῖ αὐτή ἡ συνεχής τάση πρός «ἁπλοποίηση»; Ποιός εἶναι ὁ τελικός στόχος; Νά φθάσουμε πάλι στό σημεῖο νά ἐπικοινωνοῦμε μέ… σήματα καπνοῦ, μέ ἄναρθρες κραυγές καί μέ νοήματα; Δέν γνωρίζουμε τίς προθέσεις τοῦ Πρωθυπουργοῦ, ὁ ὁποῖος θά κληθεῖ νά σχηματίσει τήν νέα κυβέρνηση. Ἀλλά καλό θά ἦταν ὁ ἄνθρωπος πού θά ἀναλάβει τό Ὑπουργεῖο Παιδείας νά ἔχει γνώση καλή τῆς γλώσσας, νά ἔχει «ζυμωθεῖ» μέ αὐτήν. Καλά εἶναι, δέν λέμε, τά Χάρβαρντ καί τά Τάφτς, ἀλλά ἄς ἔχουμε στό μυαλό μας τά σωστά, καλά καί… ἑλληνικά ἑλληνικά!
Ἄρθρο στήν «ΕΣΤΙΑ», Τε. 7 Ἱουνίου 2023, φ. 42.568 σελ. 1, 4 (αναδημ. στην ηλεκτρονική έκδοση 8/06/2023).