Επισκόπηση Τουρκικού Τύπου , 6.7.2011 – "4 κείμενα για το Κυπριακό"

Εφημερίδες : Milliyet, Cumhuriyet,  Radikal, Taraf, Zaman, Yeni Çağ 

                     
(  Επιμέλεια : Φραγκώ Καράογλαν, Δημ. Σταθακόπουλος )

           
Σήμερα ο Τ/Πρωθυπουργός Ερντογάν  ανακοινώνει τη σύνθεση της νέας
κυβέρνησης. Η Τουρκία βρίσκεται εν μέσω μιας κοινοβουλευτικής κρίσης, καθώς
τρία κόμματα [αυτό της αξιωματικής αντιπολίτευσης, CHP
(με 135 έδρες),
το εθνικιστικό MHP (53)
και το κουρδικό BDP (36)], επέλεξαν να βάλουν στις
λίστες τους και να αποφυλακίσουν με τη ‘λαϊκή ψήφο’, τα μεν δύο πρώτα
υπόδικους της υπόθεσης Εργκενέκον που δικάζονται με την κατηγορία της
απόπειρας ανατροπής του καθεστώτος, το δε τρίτο υπόδικους της υπόθεσης KCK, που δικάζονται, κατά γενική ομολογία, ‘επειδή είναι
κούρδοι’ (θα επανέλθουμε στο θέμα αυτό σε επόμενη επισκόπηση) και τα
δικαστήρια έχουν απορρίψει τις προσφυγές αποφυλάκισης.

           
Στην Εθνοσυνέλευση βρίσκονται αυτή τη στιγμή μόνο δύο κόμματα, το ΑΚΡ και το
ΜΗΡ, αφού CHP και BDP αποφάσισαν οι βουλευτές τους να μην
ορκιστούν όσο δεν απελευθερώνονται οι υπόδικοι συνάδελφοί τους. Γενικώς
ειπείν στην Άγκυρα επικρατεί μια ‘ελεγχόμενη σύγχυση’ και τα σενάρια που
κυκλοφορούν εκτείνονται από το ότι ‘η Εθνοσυνέλευση θα λειτουργήσει με δύο
κόμματα’ έως το ότι ‘θα γίνουν πρόωρες εκλογές τον Οκτώβριο’.  Η
Εθνοσυνέλευση πάντως θα τερματίσει τις εργασίες της στις 15 Ιουλίου και οι
πιθανότητες είναι ότι η κατάσταση θα μεταφερθεί ως έχει μετά την έναρξη των
εργασιών της τις πρώτες ημέρες του Οκτωβρίου.

Καθώς  αύριο (Πέμπτη, 7/7)
πραγματοποιείται στη Γενεύη η τριμερής συνάντηση (Μπαν Κι
Μουν-Χριστόφια-Έρογλου) για το Κυπριακό –η τρίτη στη σειρά: 1^η στη
Νέα Υόρκη το Νοέμβριο του 2010, 2^η στη Γενεύη τον Ιανουάριο του
2011), στην παρούσα επισκόπηση μεταφέρουμε τέσσερα κείμενα του δημοσιογράφου
και καθηγητή συγκριτικής λογοτεχνίας στο Πανεπιστήμιο Μπιλγκί της Κωνσταντινούπολης
Μουράτ Μπελγκέ, που είναι ενδιαφέροντα γιατί επαναθέτουν, μεταξύ άλλων και το
ζήτημα της έντασης μεταξύ τουρκοκυπρίων και εποίκων, που είχε δει το φως της
δημοσιότητας στην Τουρκία τον περασμένο Ιανουάριο και Μάρτιο (με την ευκαιρία
των διαμαρτυριών της Συνδικαλιστικής Πλατφόρμας), που είχε τότε συζητηθεί εδώ
εκτενώς, αλλά ‘κόπηκε μαχαίρι’ εν συνεχεία.  

Ο Έρογλου ήταν στην Άγκυρα τη
Δευτέρα (4/7) για να συζητήσει με το Τ/ΥΠΕΞ σχέδιο λύσης που περιγράφεται από
τον τουρκικό Τύπο ως ‘περιεκτικό’, το οποίο ενδεχομένως θα περιέχει και
πρόταση σύγκλισης διάσκεψης με τη συμμετοχή Ελλάδας, Τουρκίας και Βρετανίας.

Η συνάντηση στην οποία
συμμετείχε ο Μπελγκέ διοργανώθηκε από τη μη κυβερνητική οργάνωση Ekopolitik (Ekonomi ve
Sosyal Araştırmalar Derneği-Σύλλογος
Οικονομικών και Κοινωνικών Ερευνών), που έχει ιδρυθεί από τον (τουρκοκύπριο)
ειδικό της πολιτικής ψυχολογίας Βαμίκ Βολκάν, και είναι γνωστή τους
τελευταίους μήνες στην Τουρκία από ανάλογες εργασίες που κάνει στο Κουρδικό.
 

Η συγκεκριμένη συνάντηση ήταν
πρωτότυπη από την άποψη ότι σε αυτήν συμμετείχαν εκπρόσωποι των εποίκων, ο
μουφτής, αλλά και εκπρόσωποι της τουρκικής πρεσβείας και είναι επίσης
σημαντικό ότι ένας διανοούμενος με το κύρος του Μουράτ Μπελγκέ αφιέρωσε
τέσσερα κείμενα στη σειρά για ένα θέμα που μόνο ‘ευκαιριακά’ πραγματεύονται
οι τούρκοι αναλυτές και δημοσιογράφοι.

«Κυπριακές Ιστορίες», Ταράφ, 1.7.2011

Την Τρίτη δεν πρόλαβα να γράψω γιατί πήγα στην Κύπρο.
Τελικά έμεινα μια νύχτα, πήρα μέρος σε μια συνάντηση και γύρισα. Ήταν μια
ενδιαφέρουσα συνάντηση.

Επρόκειτο για μια διοργάνωση της Ekopolitik για ένα
ζήτημα που έκανε ξανά την εμφάνισή του τον τελευταίο καιρό. Σκοπός ήταν να
δημιουργηθεί το κλίμα και ο χώρος όπου άνθρωποι διαφορετικών απόψεων και
διαφορετικών κοσμοθεωριών να καθίσουν να συζητήσουν το ζήτημα χωρίς να
‘γρονθοκοπηθούν’ –αυτό δηλαδή που προσπαθεί να κάνει η Ekopolitik και
μαθαίνει να το κάνει με την επανάληψη. Επειδή δεν μπορούσα να μείνω παρά μια
νύχτα, αναχώρησα πριν λήξει η συνάντηση και δεν έχω μιλήσει ακόμα με κανέναν
από τους συμμετέχοντες για να μάθω πως τελείωσε. Μπορώ όμως να πω ότι ήταν
μια συνάντηση που παρακολούθησα εξαρχής με ενδιαφέρον, όπου έμαθα πολλά και
σκέφτηκα πολλά πράγματα. Αυτά που σκέφτηκα θα ήθελα να γράψω σήμερα, ίσως και
τις επόμενες μέρες.

Ακολουθώ τη σειρά του προγράμματος της συνάντησης.
Ανάμεσα στους συμμετέχοντες ήταν ένα όνομα που το ξέρουμε από χρόνια πριν, ο
Κενάν Ατάκολ που έχει χρηματίσει Υπουργός Εξωτερικών της τουρκοκυπριακής
πλευράς. Επειδή είχε και άλλη δέσμευση, πήρε πρώτος το λόγο.

Ο Κενάν Ατάκολ είναι στενός συνεργάτης του Ραούφ
Ντενκτάς, επομένως ένας άνθρωπος που δεν μπορεί να σκεφτεί την Κύπρο χωρίς
την Τουρκία. Έτσι εξάλλου ξεκίνησε την ομιλία του, «Η Τουρκία είναι η ψυχή
μας, είναι τα πάντα για μας». Και ύστερα από τέτοια αρχή, προχώρησε να
εξηγήσει ‘γιατί η Τουρκία γίνεται στόχος παραπόνων’. Το θέμα είναι απλό και η
διήγησή του ήταν επίπεδη.

Οι τουρκοκύπριοι βρίσκονται αντιμέτωποι με είδη
αδικημάτων που δεν είναι συνηθισμένοι και ο ρυθμός εξάπλωσης των αδικημάτων
αυτών είναι ασυνήθιστα γοργός. Στο ερώτημα ‘ποιος είναι ο δράστης;’, η
απάντηση είναι σχεδόν σταθερά, ‘κάποιος που έχει έρθει από την Τουρκία’

Τι είναι αυτά τα αδικήματα; Είναι αρκετά σοβαρά
πράγματα. Πρώτον οι κλοπές, οι ληστείες σε σπίτια είναι πλέον κάτι πολύ
διαδεδομένο. Το Ατάκολ είπε ‘ληστέψανε και το δικό μου σπίτι’. Κι ύστερα από
λίγο το ίδιο είπε και ο Βαμίκ Βολκάν που συντόνιζε την συνάντηση.

Δεν είναι όμως μόνο ‘κλοπές και ληστείες’. Ο αριθμός
των βιασμών έχει αυξηθεί άνευ προηγουμένου. Και, τελευταία, αυξήθηκαν και οι
δολοφονίες.

Ακούγοντάς τα αυτά, μου ήρθαν στο νου για άλλη μια
φορά πράγματα που σκέφτομαι πάρα πολύ συχνά: το πόσο κακά ανατρέφουμε τον
άνθρωπο σ’ αυτή τη χώρα. Είτε τον εκπαιδεύσουμε [στα σχολεία] είτε όχι,
σχεδόν το ίδιο κάνει. Ίσως μια τέτοια τάση να υπάρχει και σε ολόκληρο τον
κόσμο. Με μια έλλειψη αγάπης, μια αγριάδα, που με τον πιο ευρύ ορισμό θα το
ονόμαζα ‘πόρρωση και ασυνειδησία’. Φοβάμαι όμως ότι σ’ εμάς τέτοια παραδείγματα
απαντώνται συχνότερα. Γιατί ‘βία’ εμπεριέχει και αυτό που εμείς δίνουμε στους
ανθρώπους ως ‘εκπαίδευση’… Βία κατά κόρο. Την έχουμε τοποθετήσει στο
εκπαιδευτικό μας σύστημα, γιατί λέμε στους ανθρώπους ‘να, έτσι θα κάνεις στον
εχθρό’. Ναι, αυτό του λέμε, όμως, ο άνθρωπος αποφασίζει ποιος, πότε και για
ποιο λόγο θα είναι ‘εχθρός’.

Εν πάση περιπτώσει, φαίνεται πως για να κρατηθούν
κάπως χαμηλότερα τα ποσοστά εγκληματικότητας στην Τουρκία, εξάγουμε στην
Κύπρο τους πολίτες μας με τέτοια ταλέντα.  Προφανώς όμως οι κύπριοι δεν
είναι καθόλου ευχαριστημένοι από τα αποτελέσματα αυτής της μεθόδου. Τι θα
γίνει λοιπόν; Δεν υπάρχει λύση;

Μερικοί από αυτούς που πήραν το λόγο στη συνάντηση
είπαν ότι τα άτομα που έρχονται απλά με το δελτίο ταυτότητάς τους (το ξέρετε
φαντάζομαι ότι για να πας στην Κύπρο δεν χρειάζεσαι διαβατήριο), πρέπει, όπως
κάνουν διάφορες ευρωπαϊκές χώρες, να ερωτώνται ‘γιατί ήρθατε, πού θα μείνετε,
πόσα χρήματα έχετε μαζί σας;’. Μερικοί μάλιστα πρότειναν ότι τέτοιου τύπου
ερωτήσεις θα έπρεπε να τίθενται  ήδη στα σύνορα της Τουρκίας και ότι
αυτό θα είχε μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα.

Είναι κι αυτό μια απλή, εύκολη λύση. Καθώς όμως
προχωρούσε η συζήτηση έγινε αντιληπτό ότι τα προβλήματα δεν περιορίζονται
μόνο στα προαναφερθέντα. Θα συνεχίσω αύριο.

«Βαριά η καλογερική για την Κύπρο», Ταράφ,
2.7.2011

Η εγκληματικότητα έχει αυξηθεί από τότε που δόθηκε η
δυνατότητα να πηγαίνει κανείς από την Τουρκία στην Κύπρο με απλή επίδειξη του
δελτίου ταυτότητάς του. Η πρώτη λύση που έρχεται στο νου είναι να ερευνάται
καλύτερα το ποιόν του ‘αφιχθέντος’, να ερωτάται πού θα μείνει, λεφτά κλπ.
Κατ’ εμέ αυτό δεν συνιστά λύση, δεν είναι όμως παράλογο και είναι μάλιστα
κάποιοι που το εφαρμόζουν…

Ας έρθουμε όμως σ’ ένα άλλο σημείο, ποιος είναι αυτός
που λέγεται ‘κύπριος αστυνομικός’; Το 7% της αστυνομίας αποτελείται από
τούρκους που έχουν έρθει από την Τουρκία!  Εντάξει, ούτε αυτό είναι
πρόβλημα. Από ποιόν παίρνουν τις εντολές οι αστυνομικοί; Κατά την απάντηση
που δίνουν στην ερώτηση αυτή οι τουρκοκύπριοι, τις εντολές τις παίρνουν από
τον διοικητή του τουρκικού σώματος στρατού που είναι ακροβολισμένο στην
Κύπρο!

Δηλαδή η ΤΔΒΚ έχει Υπουργό Εσωτερικών, αλλά την
αστυνομία της δεν την διοικεί αυτός! Όταν σκαλίσει κανείς λίγο το θέμα,
εξάλλου, ακούει να λέγεται ότι στην Κύπρο δεν δίνει εντολές κλπ η κυβέρνηση,
αλλά τέτοιες αρμοδιότητες βρίσκονται στα χέρια είτε του διοικητή του σώματος
στρατού είτε της πρεσβείας της Τουρκικής Δημοκρατίας.

Δεν είναι αναμενόμενο μια τέτοια κατάσταση, μια τέτοια
‘δομή’ από μόνη της να αποτελεί σοβαρή πηγή ανησυχίας, δυσαρέσκειας και
παραπόνων; Και ακριβώς έτσι γίνεται.

Και το εγκλωβισμένο μέσα στο λυχνάρι τζίνι-ζήτημα,
έχει από καιρό ‘απελευθερωθεί’. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο κάνουμε
αυτή τη συνάντηση. Εδώ, το ζήτημα αυτό έρχεται με κάποιο τρόπο στην επιφάνεια
όπου σταθείς κι όπου βρεθείς, στο δρόμο, την ώρα που κάθεσαι κάπου.

Ο οδηγός που με πήγε στο αεροδρόμιο (ένας καλός
άνθρωπος), ήταν από την Τουρκία. Για τα θέματα αυτά μου μιλούσε σε όλη τη
διαδρομή. Αυτός θυμώνει με τους τουρκοκύπριους. ‘Λένε πως εμείς ερχόμαστε εδώ
κερδίζουμε λεφτά και τα βγάζουμε από την Κύπρο. Κι αυτοί βάζουνε να
δουλεύουνε φτηνά και ανασφάλιστοι αυτοί που έρχονται απ’ τη Ρωσία και τον
Καύκασο. Εκεί πάνε τα λεφτά’. Δηλαδή, οι φήμες ποικίλουν. Μεταξύ άλλων λέει
ότι η οικονομία ήταν στα πάνω της και τα πράγματα πήγαιναν καλά μεταξύ
1996-2000. Προσθέτει ότι την περίοδο εκείνη με αυτά που κέρδισε στην Κύπρο
αγόρασε ένα σπίτι κι ένα οικόπεδο στην Τουρκία!

Η συνάντησή μας είχε αρχίσει με την ομιλία του Κενάν
Ατάκολ και αυτός είχε πει ότι ο τρόπος απόκτησης των περιουσιών ορισμένων
Τούρκων γίνεται αιτία δίκαιων παραπόνων. Καθώς η συζήτηση προχωρούσε,
αντιλήφθηκα ότι τα παραδείγματα που έδινε στόχευαν να κουκουλώσουν το ζήτημα
αντί να το φωτίσουν. Εκείνος έκανε λόγο για τους παρανομούντες. Ενώ πρόβλημα
υπάρχει και με αυτούς που δεν παρανομούν. Όλα αυτά αποκαλύπτονται καθώς
προχωράει η κουβέντα.  

Αυτοί που λένε ‘η Τουρκία πρέπει να μείνει εδώ ότι και
να γίνει’ είναι αυτοί που επίσης διατείνονται ότι ‘έχουμε ανάγκη αυτό τον
πληθυσμό’. Όταν ρώτησα πού ζει πιο πυκνός ο τουρκοκυπριακός πληθυσμός, εδώ
στην Κύπρο ή στο Λονδίνο, η απάντηση που πήρα ήταν ότι ζει στο Λονδίνο. Και
αυτό –στο πλαίσιο αυτών που λέγονται- δεν είναι προς έκπληξη.

Η συζήτηση συνεχίζεται. Κάποιος παίρνει το λόγο,
‘πηγαίνετε να δείτε τις βιομηχανικές ζώνες’ λέει, ‘το ποσοστό των
επιχειρηματιών, το ποσοστό των κεφαλαιούχων αυξάνει συνεχώς υπέρ αυτών που
έρχονται στο νησί απ’ την Τουρκία’.

Από οικονομικής άποψης, δηλαδή, υπάρχουν πολλοί
παράγοντες. Ίσως μάλιστα η μεγαλύτερη αλλαγή να βιώνεται στο σημείο αυτό. Το
καθεστώς που έχει εγκαθιδρυθεί από το 1974 και πέρα, λειτούργησε υπέρ αυτών
που ήρθαν στο νησί από την Τουρκία.  

Αλλά οι τούρκοι που ήρθαν και εγκαταστάθηκαν εδώ στα
’70, δεν βλέπουν έτσι την κατάσταση ούτε την αξιολογούν με τον ίδιο τρόπο.
Αυτοί λένε ότι ‘απομονώνονται’, ότι οι τουρκοκύπριοι επιλέγουν να κατηγορούν
την Τουρκία όπου βλέπουν κάτι κακό.

Από την οικονομία περνάμε σε άλλα θέματα. Οι κύπριοι
παραπονούνται για ένα άλλο είδος απαξίωσης. ‘Λένε πως είμαστε τεμπέληδες’
λένε. Αυτό φέρνει αμέσως στην επιφάνεια την προσβολή που εξαπέλυσε ο
Πρωθυπουργός –‘παραπαίδια’, ‘αυτοί που τους τρέφουμε’ (πράγμα που είναι
συνεχώς στην επικαιρότητα). Από την κατηγορία ‘παραπαίδι’, περνάμε σε άλλη:
‘εσείς δεν είστε πατριώτες. Ούτε ο μουσουλμανισμός σας είναι
μουσουλμανισμός’. Είναι φανερό ότι οι κατηγορίες αυτές προέρχονται από δύο
διαφορετικούς κύκλους από την Τουρκία. Ο ένας μιλάει για τα τζαμιά που
χτίζονται σε κάθε βήμα. Ενώ, ο ‘πρόεδρος θρησκευτικών υποθέσεων’ (έτσι
λέγεται εδώ ο μουφτής), λέει πως αυτό δεν είναι αλήθεια και ότι τα τζαμιά που
χτίζονται, χτίζονται για να αντιμετωπίσουν τη σχετική ζήτηση αυτών που
έρχονται απ’ την Τουρκία.

Αυτοί που έρχονται να εγκατασταθούν θέλουν τζαμιά.
Υπάρχουν βέβαια κι εκείνοι που έρχονται για διασκέδαση, που θέλουν καζίνο,
ξενοδοχεία κλπ. Επειδή, αν υπάρχει κάτι που να λέγεται ‘κυπριακή οικονομία’,
σ’ αυτούς τους δεύτερους επαφίεται, το νησί είναι καταδικασμένο σε μια τέτοια
παρασιτική οικονομία. 

Δηλαδή, τα προβλήματα είναι πολλά. Ωστόσο, δεν υπάρχει
κάποια σοβαρή ιδέα, πρόγραμμα, εργασία ως προς τη λύση τους.

Παρόλα όσα είπα, δεν έχω ακόμη καταφέρει να προσεγγίσω
το κυρίως πρόβλημα.

«Το ερώτημα, ποια Κύπρος», Ταράφ, 3.7.2011

Όπως συμβαίνει σε ολόκληρο τον κόσμο, έτσι και στην
Κύπρο, η θεώρηση ενός πράγματος ως ‘προβλήματος’, ο προσδιορισμός του ως
πρόβλημα, συνδέεται τόσο με το ‘παρελθόν’ του προβλήματος, όσο και με το πώς
βλέπουν οι άνθρωποι το μέλλον τους. Ένα παράδειγμα: έχω βραχνιάσει γιατί
κρύωσα. Παίρνω φάρμακο, προφυλάσσομαι από το κρύο, περνάει. Αν όμως είμαι
τραγουδιστής και έχω, μάλιστα, συναυλία ύστερα από δύο μέρες, το κρύωμα αυτό
και το βράχνιασμα γίνεται ένα σοβαρό πρόβλημα.

«Ποιο είναι το μέλλον της Κύπρου, ποιο πρέπει να
είναι;». Δύο κυρίως απαντήσεις δίνονται σε αυτό το ερώτημα. Μιλάμε για ένα
από τα μακροβιότερα πολιτικά προβλήματα του κόσμου. Στο πλαίσιο της άποψης
που φαίνεται να κυριαρχεί στην Τουρκία, αποτελεί ονειροφαντασία το να ενωθούν
ξανά οι δυο λαοί αυτού του νησιού και να καταβάλουν από κοινού προσπάθειες
για μια ενωμένη Κύπρο, αυτό, σύμφωνα με την άποψη αυτή είναι κάτι που πλέον
δεν μπορεί να γίνει. Μπορεί για λόγους διπλωματικούς να συνεχιστεί ως έχει η
κατάσταση για ένα διάστημα ακόμα, αλλά στο τέλος το νησί θα χωριστεί στα δύο.
Το σημείο που μας ενδιαφέρει εδώ είναι, όταν αυτό γίνει, να αποφασίσει να
προσαρτηθεί στην Τουρκική Δημοκρατία. Να αποτελέσει, δεν-ξέρω-πόσα-χρόνια
μετά ένα νέο Χάταϊ [Αλεξανδρέττα], να γίνει ένας νέος ‘νομός’ που θα
προσαρτηθεί στην ‘μητέρα πατρίδα’.

Υπάρχει όμως και μια δεύτερη απάντηση. Μια απάντηση
που βασίζεται στο ότι είναι ‘εφικτό’ αυτό που σύμφωνα με την πρώτη απάντηση
είναι ‘ονειροφαντασία’. Μετά από όλα αυτά τα χρόνια, οι δυο λαοί μπορούν να
συμφωνήσουν πάνω στους όρους της ύπαρξης εκ νέου σε μια ενωμένη Κύπρο. Είναι
εφικτό, γιατί αυτό σημαίνει Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) και γιατί και για τις δύο
κοινότητες η ΕΕ είναι ένας αρκετά ελκυστικός στόχος.

Ας ρίξουμε τώρα μια ματιά σ’ αυτή την ένταση
‘τουρκοκύπριοι/τούρκοι εκ Τουρκίας’, μέσα από το πρίσμα αυτών των δύο σχεδίων
για το μέλλον. Ιδωμένο από πλευράς της πρώτης άποψης, το θέμα αυτό δεν
αποτελεί ‘πρόβλημα’ ή –ας το πούμε έτσι- δεν αποτελεί ‘σοβαρό πρόβλημα’. Σε
μια Κύπρο που θα έχει γίνει ο νιοστός νομός της Τουρκίας, φυσικά θα
βρίσκονται και πολίτες από άλλους νομούς.

Όταν όμως αρχίσει κανείς να βλέπει την κατάσταση από
την προοπτική της ‘ενωμένης Κύπρου’ η κατάσταση αλλάζει. Το γνωρίζουμε ήδη, ο
αριθμός των τουρκοκυπρίων στην Κύπρο μειώνεται αδιάκοπα. Ο αριθμός των
τούρκων εκ Τουρκίας αυξάνει και αυτό έχει παράπλευρες συνέπειες στις οποίες
αναφέρθηκα. Αντιμέτωποι με αυτή την πορεία, ή πιο σωστά, ευρισκόμενοι μέσα σε
αυτή την πορεία, οι τουρκοκύπριοι αρχίζουν να νιώθουν ως είδος απειλούμενο,
ως είδος υπό εξαφάνιση.

Υπάρχει ακόμη κάτι πιο σημαντικό, πιο συγκεκριμένο,
πιο απτό: αν πρόκειται να υπάρξει ‘ενωμένη Κύπρος’, αυτή πρέπει να επιλύσει
ένα σοβαρό πρόβλημα: αυτό της ιδιοκτησίας. Άνθρωποι που ζούσαν μαζί,
αντιμέτωποι με μια κατάσταση ‘εκ των άνω’ χώρισαν τους χώρους όπου ζούσαν, η
περιουσία τους ενός πήγε στον άλλον, του άλλου έμεινε στην άλλη πλευρά. Τι θα
γίνουν αυτές οι περιουσίες, τα οικόπεδα, τα σπίτια, τα χωράφια, αν
αποφασίσουν να ξαναζήσουν ‘μαζί’ ; Ήδη, χωρίς να υπάρχει αυτή η πιθανότητα,
κάποιοι προσέφυγαν στα δικαστήρια επιζητώντας να τα πάρουν πίσω –ή να
αποζημιωθούν. Και είχαν μάλιστα θετικά αποτελέσματα ως προς αυτά.

Κατά τα λεγόμενα (είχα ακούσει και στο παρελθόν
παρόμοιες ιστορίες), περίπου το 65% των ακινήτων που έχουν μείνει από του
ελληνοκύπριους βρίσκεται στα χέρια ανθρώπων που έχουν μεταναστεύσει από την
Τουρκία. Πήγε ένας κάποια στιγμή στα ’75, στα ’76, του είπαν ‘πάρε αυτό εδώ’,
το πήρε, έφτιαξε τη ζωή του εκεί. Αυτό βέβαια αποτελεί ένα πρόβλημα για
αυτόν, αλλά πρόβλημα αποτελεί επίσης για τον τουρκοκύπριο που είναι υπέρ του
ενωμένου κράτους.

Οι τουρκοκύπριοι που οικειοποιούνται την πρώτη
απάντηση ενοχλούνται μόνο από τις καταστάσεις που εμπίπτουν σε
‘εγκληματολογικά’ πλαίσια. ‘Να μη στέλνουν εδώ ανθρώπους που θα κάνουν
ληστείες, που θα σκοτώνουν ανθρώπους’ λένε.

Οι άνθρωποι που έχουν έρθει στα ’75, στα ’80 κι έχουν
εγκατασταθεί εκεί, έχουν γίνει ‘αυτόχθονες’ δεν κάνουν ληστείες και βιασμούς,
δολοφονίες. Δηλαδή αυτοί δεν αποτελούν πρόβλημα στα μάτια των τουρκοκυπρίων,
εκπληρώνουν κάποια συγκεκριμένη ανάγκη.

Για εκείνους όμως που θεωρούν τα πράγματα από την άλλη
σκοπιά, άσχετα από ληστείες και εγκλήματα, αποτελούν πρόβλημα με την ίδια την
ύπαρξη τους. Τι γίνεται σε αυτή την περίπτωση;

Βέβαια το γνωστό δημοψήφισμα και η ‘πρωτοφανής’
συμπεριφορά τν ελληνοκυπρίων, έπεσε πάνω στην κατάσταση αυτή σαν νεροποντή
και έβρεξε τα πάντα.

Όπως ίσως διαπιστώνετε ούτε σήμερα σε μπόρεσα να
τελειώσω με το θέμα της Κύπρου.

«Η Κύπρος, ‘στρατιωτικό πρόβλημα’», Ταράφ,
5.7.2011

Γράφω εδώ και μια βδομάδα τις εντυπώσεις μου από την
Κύπρο κι ακόμη δεν μπόρεσα να τις ολοκληρώσω. Μπορεί το νησί να είναι ένα
μέρος μικρό, αλλά τα προβλήματα εκεί έχουν συσσωρευτεί και διογκωθεί.

Θα έλεγα ότι η τροπή που πήραν τα πράγματα στην
τουρκική πλευρά μετά την επέμβαση της Τουρκίας το 1974, δεν επηρεάστηκε και
πάρα πολύ από ένα σωρό τουρκικές  κυβερνήσεις που ήρθαν και παρήλθαν. Με
την επέμβαση, η Κύπρος μετατράπηκε σε ένα ‘στρατιωτικό πρόβλημα’ της
Τουρκίας, όλες οι καθοριστικές αποφάσεις πάρθηκαν από την πλευρά του στρατού.
Οι κυβερνήσεις φρόντισαν για την εφαρμογή αυτών των αποφάσεων, χωρίς να
επεξεργαστούν ή να αναπτύξουν ούτε κάποιο εναλλακτικό σχέδιο ούτε μια
εναλλακτική αντίληψη για την Κύπρο.

Βγαίνουν λοιπόν κάποιοι απόστρατοι στρατηγοί σε
τηλεοπτικά προγράμματα και εξηγούν γιατί πρέπει η Τουρκία να βρίσκεται στην
Κύπρο με τριάντα και σαράντα χιλιάδες στρατό. Η έννοια-κλειδί στην προκειμένη
περίπτωση είναι μια λέξη που έχουν εφεύρει οι Ναζί: ‘γεωπολιτική’.
 Αλήθεια, όταν κάναμε απόβαση το 1974, είχαμε δηλώσει στη διεθνή κοινή
γνώμη ότι αυτό που κάναμε ήταν ένα ‘γεωπολιτικό’ εγχείρημα; Ή μήπως είχαμε
πει πως είχαμε έγνοια για την ασφάλεια της ζωής και της περιουσίας των
‘ομοεθνών’ μας που ζούσαν στο νησί, λόγω του πραξικοπήματος του μέλους της
ΕΟΚΑ Σαμψών που κατέστρεψε το εγκαθιδρυμένο καθεστώς και σε λίγο χρόνο είχε
βάψει το νησί στο αίμα;

Σίγουρα υπήρχαν μεταξύ μας κάποιοι που είχαν όντως
βιώσει αυτή την έγνοια. Είναι όμως σαφές ότι και κάποιοι από εμάς, ιδιαίτερα
η στρατιωτική πτέρυγα που είναι εθισμένη να σκέφτεται με αυτή την ορολογία,
σκέφτονταν: ‘Ιδού μια ανέλπιστη ευκαιρία! Εμπρός στο νησί!’. Είπαμε στη
διεθνή κοινή γνώμη τα περί ‘έγνοιας’, ο κόσμος όμως είχε επίγνωση της
‘γεωπολιτικής’ έξαψης και προτροπής –επίγνωση που ασφαλώς διατηρεί και
σήμερα. Για το λόγο αυτό, την ‘ειρηνευτική’ επιχείρηση που ονομάσαμε
‘Επιχείρηση Ειρήνης’ και ‘Γραμμή Αττίλα’, η διεθνής κοινή γνώμη δεν την
ενέκρινε ποτέ. Τόσο που, στο Πακιστάν, τη μόνη χώρα που δέχθηκε να
αναγνωρίσει την ΤΔΒΚ, νιώσαμε εμείς οι ίδιοι την ανάγκη να πούμε,
‘ευχαριστούμε, μην κάνετε τον κόπο. Η κατάσταση είναι ούτως ή άλλως
απελπιστική’.

Τι είδους θεώρηση είναι αυτή η ‘γεω-πολιτική’ και
‘γεω-στρατηγική’ θεώρηση; Πρώτα από όλα είναι μια θεώρηση που αποδίδει σε ένα
κομμάτι γης μεγαλύτερη αξία από ότι στους ανθρώπους που ζουν πάνω σ’ αυτό. Οι
άνθρωποι αυτοί είναι πιόνια που θα σταλούν, διοικηθούν, διαταχθούν και, εν
ανάγκη, θα θυσιαστούν, για να κρατηθεί –ή για την περίπτωση που μπορεί να
κρατηθεί- το κομμάτι γης. Εκείνοι που είναι αυτής της λογικής και νοοτροπίας,
έχουν επιπλέον πεισθεί ή έχουν πείσει τον εαυτό τους ότι η θέαση του θέματος
με αυτό τον τρόπο είναι ‘επιστημονική’.

Η μετάθεση πληθυσμού από εδώ στην Κύπρο μετά την
επέμβαση, στο πλαίσιο της θεώρησης αυτής, ήταν απαραίτητη. Γιατί, μετά το
γεγονός έπρεπε να υπάρχει εκεί ικανός αριθμός τουρκικού πληθυσμού. Εξάλλου,
αυτός που αποκαλείται ‘τουρκοκύπριος’ είναι κάποιος που δεν μπορείς να είσαι
και πολύ σίγουρος τι θα κάνει και πώς θα φερθεί. Στο επίσημο επίπεδο
αναπέμπεις δεκάρικους του είδους ‘Αδέλφια! Ομογενείς! Ηρωικοί
τουρκοκύπριοι!’, στις παρελάσεις της 29 Οκτωβρίου [επέτειος ίδρυσης της
Τουρκικής Δημοκρατίας 29.10.1923] κλπ, αλλά, υπό κανονικές συνθήκες, αποτελεί
απρονοησία και απερισκεψία να πιστεύεις σ’ αυτά που λες. Είναι όμως πιο
εύκολο να μανιπουλάρεις αυτούς που έχουν πάει από εδώ ώστε να ασκούν έλεγχο
πάνω στους άλλους.

Βεβαίως, η ‘αξία’ τους [αυτών που έχουν πάει από εδώ]
(όλοι έχουν μια ‘αξία’. Ακόμα και ο Στάλιν είχε ρωτήσει ‘πόσες μεραρχίες έχει
ο Πάπας;’) περιορίζεται σε αυτά που ανέφερα. Πήγαν, αλλά δεν τους υποδέχτηκαν
καλά, δεν ήταν όπως είχαν ελπίσει, ταλαιπωρήθηκαν… κάτι τέτοια δεν
ενδιαφέρουν τους ειδικούς της ‘γεωπολιτικής’. Οι ειδικοί της γεωπολιτικής
ασχολούνται με αφηρημένες ποσότητες και έννοιες. Τους απασχολεί ‘η ορμή και η
έξαρση’ των ψυχικών διαθέσεων. Το ‘συναίσθημα’, η ‘απογοήτευση’, η ‘λύπη’ και
η ‘χαρά’ είναι πράγματα ανώφελα στη ζωή, πράγματα περιττά που ενδιαφέρουν
κατηγορίες όπως οι λογοτέχνες –οι οποίοι, άλλωστε, δεν έχουν και καμιά
‘αξία’.

Έτσι διοίκησαν το νησί ο Ντενκτάς και οι Τουρκικές
Ένοπλες Δυνάμεις. Κάποιες δε από τις συνέπειες αυτού του τρόπου διοίκησης
άρχισαν, κατά τη γνώμη μου, να εμφανίζονται με αρκετή χρονική καθυστέρηση
(αναμενόμενο, καθότι η πρώτη αρετή εμάς των Τούρκων είναι η καθυστέρηση). Κι
όταν εμφανίστηκαν, η ανακλαστική αντίδρασή μας ήταν να πούμε ‘αχάριστοι!’.
Κανένας δεν αναρωτιέται ‘μήπως έκανα κάτι λάθος;’. Δεν υπάρχει λόγος να
αναρωτηθεί γιατί ο ‘άλλος’ είναι που ανεξαιρέτως πάντοτε κάνει το ‘λάθος’,
αυτό είναι το καθήκον του ‘άλλου’. Είτε είναι κούρδος (βέβαια και ρωμιός και
αρμένης) είτε τουρκοκύπριος, το λάθος εγγράφεται στη δική του στήλη στο
κατάστιχο. Εμείς, εξ ορισμού δεν κάνουμε λάθος. Το δικό μας μητρώο είναι
ολοκάθαρο.