Γράφει ο Ἀπόστολος Βρανᾶς
Τὸ παρὸν ἄρθρο εἶναι τὸ πρῶτο μίας σειρᾶς διεβδομαδιαίων περιβαλλοντολογικοῦ περιεχομένου, τὰ ὁποῖα θὰ ἐξετάσουν θέματα ὅπως κομποστοποίηση και ἀνακύκλωση, ἀνανεώσιμες πηγὲς ἐνέργειας. ἐξοικονόμηση νεροῦ καὶ ἀφαλάτωση, δενδροφυτεύσεις σὲ μικρὴ καὶ μεγάλη κλίμακα καὶ ἄλλα διάφορα.
Ἡ προσέγγιση τῶν ἄρθρων εἶναι ἀπὸ τὶς ρίζες πρὸς τὰ πάνω/bottom-up διότι ἀποτελεῖ ἀκράδαντη πεποίθηση τοῦ ἀρθρογράφου ὅτι εἶναι θέμα ποὺ ἀπαιτεῖ τὴν ἐμπλοκὴ τοῦ/ῆς κάθε πολίτη (ἡ γνωστὴ ρήση τοῦ Προέδρου Τζ. Φ. Κέννεντυ ‘Μὴ ρωτᾶς τί μπορεῖ νὰ κάνει ἡ Πατρίδα σου γιὰ σένα, ρώτα τί μπορεῖς νὰ κάνεις ἐσύ γιὰ τὴν Πατρίδα σου!’). Ἐπίσης, θὰ γίνει κάθε προσπάθεια νὰ ἀποφευχθοῦν τὰ πολὺ τεχνικὰ θέματα – ἐὰν παρουσιαστοῦν πεδία πρὸς περαιτέρω ἐξειδικευμένη συζήτηση, μπορεῖ νὰ προστεθοῦν κάποια ἄρθρα μετὰ τὸ τέλος τῶν προγραμματισμένων.
Ὁ ἀρθρογράφος, ὅταν ἦταν μικρὸ παιδί, παραθέριζε μὲ τὸν ἀδελφό του καὶ τὰ δύο του ξαδέλφια στὸ σπίτι τοῦ Παπποῦ καὶ τῆς Γιαγιᾶς στὴ Μυτιλήνη. Ἀπ’ὅσο θυμᾶται, μαζὶ μὲ τὸ συνομήλικό του ξάδελφο, οἱ ‘δύο μικροί’, εἶχαν καθῆκον νὰ ‘πετᾶνε τὰ σκουπίδια’. Στὴν πραγματικότητα, τὰ ἀπορρίμματα χωρίζονταν σοφὰ σὲ δύο κατηγορίες: αὐτὰ ποὺ θὰ γινόταν ‘κοπριά’ γιὰ τὴν ἑπόμενη χρονιά (ποὺ σήμερα τὰ λέμε ‘κομποστοποιήσιμα’ ἢ ‘βιολογικὰ ἀνακυκλώσιμα’ καὶ γίνονται φυτόχωμα) καὶ τὰ ὑπόλοιπα. Τὰ πρῶτα πηγαῖναν στὰ ‘σκουπίδια’, μία γωνιὰ τοῦ ὑπέροχου κήπου κάτω ἀπὂ ἐπιβλητικὲς καρυδιές, καὶ τὰ δεύτερα πηγαῖναν στὸν κάδο ἀπορριμμάτων τοῦ τοπικοῦ Δήμου σε κοντινὴ ἀπόσταση ἀπὸ τὴν αὐλόπορτα.
Ἂν ἀναρωτηθοῦν οἱ ἀναγνῶστες/ώστριες γιατὶ γινόταν ὅλο αὐτὰ ἀλλὰ δὲν ἀνακυκλώναμε καὶ τὸ γυαλὶ ἢ τὸ χαρτὶ ἢ τὸ ἀλουμίνιο ἤ …, ἡ ἀπάντηση εἶναι ἁπλή: τὰ βιολογικὰ ἀνακυκλώσιμα κάλυπταν μία ἀνάγκη τοῦ κήπου, νὰ ἔχει κάθε χρονιὰ φρέσκο φυτόχωμα, ἐνῶ γιὰ τὰ ὑπόλοιπα ἀνακυκλώσιμα ὑλικὰ δὲν ὑπῆρχε ἄμεση χρήση, οὔτε φυσικὰ καὶ ἡ εὐαισθητοποίηση ποὺ ὑπάρχει σήμερα (ἀναλυτικά, θὰ μιλήσουμε γιὰ τὴν ὁλοκληρωμένη ἀνακύκλωση στὶς ἀρχὲς Σεπτεμβρίου).
Ἦταν τέλειο τὸ σύστημα γιὰ τὸ σπιτικὸ τοῦ Παπποῦ καὶ τῆς Γιαγιᾶς; Ὄχι, διότι κάναμε τὸ λάθος νὰ χρησιμοποιοῦμε καὶ πλαστικὲς σακοῦλες, πέρα ἀπὸ τὶς ἐφημερίδες ἢ τὶς χαρτοσακοῦλες μαναβικῆς καί, ἔτσι, ὅποιος ἀναλάμβανε τὴν ἀνοιξη νὰ μεταφέρει τὸ φυτόχωμα στὶς ρίζες τῶν δἐνδρων, θάμνων καὶ λουλουδιῶν, ἔπρεπε νὰ ἀφαιρέσει τὶς πλαστικὲς σακκοῦλες, κάποιες ἀπὸ τὶς ὁποῖες εἶχαν μισολειώσει … – ἕνα ἔργο τὸ ὁποῖο δὲν τὸ ἐπιφορτιζόμασταν ἐμεῖς ‘οἱ μικροὶ’ ποτέ.
Τὸ σημερινὸ λοιπόν, ἄρθρο δίνει ἕναν ὁρισμὸ τῆς κομποστοποίησης καὶ ἐξετάζει τὰ ὑλικὰ τὰ ὁποῖα μποροῦν νὰ ἀξιοποιηθοῦν, παρουσιάζει τὶς τρεῖς κύριες μεθόδους κομποστοποίησης κατ’οἶκον, κάνει τὴ διάκριση μεταξὺ τῆς διαδικασίας σὲ ἀστικὸ καὶ ἡμιαστικό/ἐπαρχιακὸ χῶρο, ἀναλύει τὰ ὠφέλη καὶ τὰ τυχὸν προβλήματα αὐτῆς τῆς πρακτικῆς καί, τέλος, δίνει κάποιες πρῶτες ἰδέες γιὰ τὴν ἐκκίνηση ἀπὸ ὅσους/ες δὲν ἀσχολοῦνται ἤδη μὲ τὴν κομποστοποίηση.
Ι) Ὁρισμὸς τῆς Κομποστοποίησης
‘Κομποστοποίηση’ ἢ ‘ἀνακύκλωση οἰκιακῶν βιολογικῶν ἀπορριμμάτων’ εἶναι ἡ διαδικασία ποὺ ἀξιοποιεῖ αὐτὰ τὰ οἰκιακὰ ἀπορρίμματα παράγοντας ‘κομπόστ’ ἢ ‘φυτόχωμα’ ἢ ‘ἐδαφοβελτιωτικό’, ἄρα μία οὐσία τὴν ὁποία βάζουμε στὶς γλάστρες καὶ στοὺς κήπους μας πρὸς ὄφελος τῶν φυτῶν καὶ τοῦ περιβάλλοντος γενικότερα.
Ὅπως θὰ δοῦμε παρακάτω, τὸ σύνολο τῶν οἰκιακῶν βιολογικὰ ἀνακυκλώσιμων ἀπορριμμάτων ἀντιπροσωπεύει ἕνα πολὺ μεγάλο ποσοστὸ τοῦ συνολικοῦ ὄγκου ἀπορριμμάτων καὶ ἔτσι ἡ γενίκευση τῆς διαδικασίας θὰ εἶχε μεγάλο ἀντίκτυπο.
Φωτ 1: Φωτογραφικὴ ἀπεικόνιση τῆς διαδικασίας τῆς κομποστοποίησης μὲ κάποια ἀπὸ τὰ βιολογικὰ ἀνακυκλώσιμα ὑλικὰ ἀριστερὰ καὶ φυτόχωμα, τὸ προϊόν της, δεξιά.
Μἒ ἁπλὰ λόγια, τὰ βιολογικὰ ἀνακυκλώσιμα ὑλικὰ διασπῶνται γρήγορα ἀπὸ τὸν ἥλιο, τὴ βροχή/πότισμα, τὸ ὀξυγόνο καὶ τὰ ἔντομα ἀποδομητές κατὰ τὴ φυσικὴ διαδικασία τῆς ἀποσύνθεσης μὲ ἀποτέλεσμα νὰ γίνουν ἁπλούστερα ὑλικὰ τὰ ὁποῖα νὰ ἀξιοποιηθοῦν ἀργότερα ἀπὸ ἄλλους φυτικοὺς ὀργανισμούς. Στὸ τελευταῖο ἄρθρο τοῦ Σεπτεμβρίου θὰ μιλήσουμε γιὰ τὴ μέγιστη συμβολὴ τῶν γεωσκωλήκων στὴν κομποστοποίηση.
Στὴν περίπτωση τῆς κατ’οἶκον κομποστοποίησης, τὰ ὑλικὰ εἶναι κυρίως δύο κατηγοριῶν: τροφές (εἴτε ἀποφάγια ἢ χαλασμένα φροῦτα/λαχανικά, φλούδια, τσόφλια, κ.ἄ.) ἢ κηπευτικῆς προέλευσης (ξερὴ φυτικὴ ὕλη ἢ κλαδέματα). Ὰν στὸ σπίτι/κῆπο ὑπάρχουν κατοικίδια ἢ παραγωγικὰ ζῶα (κότες, κυρίως, ἤ κατσίκες), προφανῶς παρακρατεῖται ὅ,τι μποροῦν νὰ φᾶνε, ὅμως τὰ κόπρανά τους μποροῦν νὰ ἀξιοποιηθοῦν μὲ τὴ σειρά τους στὴν ἀνακύκλωση (οὐσιαστικά, τὸ πεπτικὸ σύστημα κάθε ζώου εἶναι ἕνας μηχανισμὸς ἀποδόμησης τῆς ὀργανικῆς ὕλης). Τέλος, μποροῦν νὰ ἀναμιχθοῦν στάχτες (ἀπὸ μπάρμπεκιου, τζάκια ἠ ξυλόσομπες), νύχια καί τρίχες (ἀνθρώπινες καὶ ζωικές) καὶ μικρὰ κομματάκια χαρτιοῦ ἢ καὶ μέταλλου (εἰδικά, ἐὰν δὲν ἀνακυκλώνουμε αυτὰ τὰ ὑλικά).
Τέλος, πρέπει νὰ ποῦμε ὅτι κάποιοι Δῆμοι τῆς χώρας μας ἔχουν ἀναπτύξει πρόγραμμα κομποστοποίησης διασπείροντας καφὲ κάδους ἀπορριμμάτων στὶς γειτονιές τους μὲ σκοπὸ τὴ βελτιστοποίηση τῶν πάρκων καὶ ρεμάτων τους.
Φωτ 2: Κάδος κομποστοποίησης στὸ Δῆμο Βριλησσίων, ὁ ὁποῖος πρωτοπορεῖ στὸ θέμα τῆς κομποστοποίησης ὡς δημοτικὴ πρωτοβουλία.
ΙΙ) Μέθοδοι Κομποστοποίησης Κατ’Οἶκον
Γενικά, ἐφαρμόζονται τρεῖς τύποι κατ’οἶκον κομποστοποίησης: ἡ κλειστοῦ τύπου (σὲ κάδο), ἡ ἀνοιχτοῦ τύπου χῦμα καὶ ἡ ἀνοιχτοῦ τύπου ἐπιτόπια. Ὁ κύριος παράγοντας ἐπιλογῆς εἶναι ἡ περιοχὴ κατοικίας καὶ ὁ διαθέσιμος χῶρος.
ΙΙ.α) Κλειστοῦ Τύπου
Ἡ κλειστοῦ τύπου κομποστοποίηση προϋποθέτει δύο ἢ τρεῖς κάδους (ἀνάλογα Φωτ 3: Κομποστοποίηση κλειστοῦ τύπου σὲ κάδο
μὲ τὸ ρυθμὸ παραγωγῆς βιολογικὰ ἀνακυκλώσιμων ἀπορριμμάτων. Τὰ ὑλικὰ έναποτίθενται μέσα στοὺς κάδους, στὸν ‘πρῶτο’ καὶ ὅταν, αὐτὸς γεμίσει στὸν ἑπόμενο, καὶ ποτίζονται εἴτε μὲ τὴ βροχὴ εἴτε μὲ τὸ λάστιχο ἢ τὸν κουβᾶ. Ἐὰν οἱ κάδοι ἔχουν καπάκι γιὰ τὴν ἀποφυγὴ δυσάρεστων ὀσμῶν, τότε πρέπει πρὶν ἀπὸ κάθε βροχὴ νὰ ξεσκεπάζονται.
ΙΙ.β) Ἀνοικτοῦ Τύπου Χῦμα
Κομποστοποίηση τοῦ τύπου ποὺ περιγράφηκε γιὰ τὸ ἐξοχικὸ σπίτι τῶν παιδικῶν χρόνων τοῦ ἀρθρογράφου: ἐδῶ τὰ ὑλικὰ συσσωρεύονται σὲ μία γωνία τοῦ κήπου καὶ ἀφήνονται ἀκάλυπτα (πάλι, βοηθάει τὸ νὰ τὰ βρέχουμε κάθε τόσο). Ἐπίσης, καθὼς ὁ ἕνας χῶρος σημαίνει συσσώρευση μεγάλης ποσότητας/ὄγκου ὑλικῶν, εἶναι χρήσιμο νὰ σκαλίζεται ὁ σωρὸς κάθε λίγο (περίπου μία φορὰ τὸ μῆνα).
ΙΙ.γ) Ἀνοικτοῦ Τύπου Ἐπιτόπια
Προϋποθέτει τὴν ὕπαρξη κήπου καὶ σημαίνει ὅτι τὰ ὑλικὰ ἐναποτίθενται στὶς ρίζες τῶν φυτῶν κατευθείαν. Εἶναι ἀρκετὰ ἀποδοτικὸ ἂν διασκορπίζεται τὸ κάθε εἶδος ὑλικοῦ ‘δίκαια’ μεταξὺ τῶν διαφόρων φυτῶν, εἶναι ὅμως πιο μπελαλίδικο γιὰ τὰ ἄτομα ποὺ τὸ ἔχουν ἀναλάβει.
Χρήσιμο εἶναι νὰ ὑπάρχει στὴν κουζίνα ἕνα σκεῦος ποὺ νὰ κλείνει ἑρμητικὰ μέσα στὸ ὁποῖο νὰ ρίχνονται τὰ τροφικὰ ἀπορρίμματα καὶ ἔτσι αὐτὰ νὰ μεταφέρονται μία ἢ δύο ἢ τρεῖς φορὲς τὴν ἑβδομάδα στὶς ρίζες τῶν διαφορετικῶν φυτῶν (αὐτὴ εἶναι καὶ ἡ πρακτικὴ τὴν ὁποία ἀκολουθεῖ ὁ ἀρθρογράφος).
ΙΙΙ) Διαφοροποίηση Μεταξὺ Ἀστικοῦ καὶ Ἡμιαστικοῦ/Ἐπαρχιακοῦ Χώρου
Προφανῶς, εἶναι πολὺ διαφορετικὴ ἡ διαδικασία τῆς κομποστοποίησης στὸν ἀστικὸ χῶρο (εἰδικά, σὲ ἀστικὰ κέντρα μὲ πολυκατοικίες κολλητὲς ἡ μία στὴν ἄλλη χωρὶς οὐσιαστικὰ κῆπο) καὶ στὸν ἡμιαστικὸ/ἐπαρχιακὸ χῶρο ὅπου ὑπάρχουν κῆποι (ἐδῶ ἐντάσσονται καὶ γειτονιὲς ἀστικῶν προαστείων οἱ ὁποῖες εἶχαν τὴν τύχη/πρόνοια νὰ ἀναπτυχθοῦν μὲ κήπους).
Στὸν ἀστικὸ πυκνοδομημένο χῶρο, συνιστᾶται ἡ χρήση τῆς κομποστοποίησης κλειστοῦ τύπου (σὲ κάδους στὴν ταράτσα ἢ στὴν πίσω αὐλή) καὶ τὸ παραγώμενο φυτόχωμα νὰ διανέμεται στοὺς συγκατοίκους γιὰ τὶς γλάστρες στὰ μπαλκόνια τους, ἐφόσον καὶ οἱ ἴδιοι συνεισφέρουν μὲ τὰ τροφικά τους ἀπορρίμματα. Βεβαίως, στὴν περίπτωση ποὺ ὑπάρχει ταρατσόκηπος (θὰ τὸ δοῦμε ἀναλυτικὰ στὰ μέσα Αὐγούστου), θὰ πρέπει νὰ παρακρατᾶται ἕνα σημαντικὸ τμῆμα τοῦ παραγώμενου φυτοχώματος γιὰ τὸν ταρατσόκηπο.
Στὸν ἡμιαστικὸ/ἐπαρχιακὸ χῶρο καὶ σὲ γειτονιὲς ἀστικῶν προαστείων μὲ πολυκατοικίες μὲ κήπους μποροῦν νὰ ἀκολουθηθοῦν ὅλες οἱ προαναφερθεῖσες μέθοδοι, ἀνάλογα μὲ τὴν προτίμηση τοῦ/ῆς κάθε ἰδιοκτήτη/ήτριας. Ἐπιπλέον, ἐδῶ μεγαλώνει τὸ τμῆμα τοῦ κομποστοποιήσιμου ὑλικοῦ ποὺ προέρχεται ἀπὸ κηπευτικὲς ἐργασίες, ὅπως τὸ κλάδεμα – τὸ ὁποῖο προσφέρει (μετὰ ἀπὸ κάποιο χρόνο ξήρανσης) καὶ μικρὴ ποσότητα ξυλείας γιὰ τὰ μπάρμπεκιου, τὰ τζάκια καὶ τὶς ξυλόσομπες (γιὰ ὅσους/ες ἀσχολοῦνται μὲ αὐτὲς τὶς δραστηριότητες).
ΙV) Ὠφέλη
Τὰ ὠφέλη ἀπὸ αὐτὴν τὴ διαδικασία εἶναι βασικὰ τρία: ἡ παραγωγὴ φυτοχώματος/ἐδαφοβελτιωτικοῦ πρὸς ὄφελος τῶν φυτῶν καὶ τοῦ περιβάλλοντος, ἡ μείωση τῆς ἀνάγκης ἀποκομιδῆς ἀπορριμμάτων ἀπὸ τοὺς Δήμους καὶ ἡ μείωση τῆς ἀνάγκης χωματερῶν/ΧΥΤΑ.
ΙV.α) Παραγωγὴ Φυτοχώματος
Τὸ παραγώμενο φυτόχωμα/ἐδαφοβελτιωτικὸ καταλήγει στα φυτά, εἴτε αυτὰ βρίσκονται σὲ γλάστρες ἢ στὸ ἔδαφος. Ὅσο περισσότερα ὑγιέστερα φυτὰ καλλιεργοῦνται, τόσο δυναμώνει (ἢ ἐξασθενεῖ λιγότερο) τὸ περιβάλλον.
Ἐδῶ ὑποκρύπτεται καὶ ἕνα μικρὸ οἰκονομικὸ ὄφελος: τὸ κάθε ἄτομο ποὺ ἀσχολεῖται μὲ γλάστρες καὶ κήπους ξοδεύει κάποια χρήματα σὲ φυτόχωμα καὶ κοπριά· ὑπολογίζεται ὅτι μὲ τὴν κομποστοποίηση ἐξοικονομεῖται τὸ 20%-50% αὐτοῦ τοῦ ποσοῦ (ἀνάλογα μὲ τὸν ἀριθμὸ τῶν ἀτόμων τοῦ νοικοκυριοῦ καὶ τὸν ἀριθμὸ τῶν καλλιεργούμενων φυτῶν).
ΙV.β) Μείωση Ἀνάγκης Ἀποκομιδῆς Ἀπορριμμάτων
Τὰ οἰκιακὰ βιολογικὰ ἀνακυκλώσιμα ὑλικὰ ἀποτελοῦν τὸ 35% περίπου τοῦ συνολικοῦ ὄγκου οἰκιακῶν ἀπορριμμάτων. Ἂν τὸ ‘στρογγυλεύαμε’ στὸ 33.33%, αὐτὸ θὰ σήμαινε ὅτι ἐὰν ὅλοι/ες οἱ πολίτες τῆς χώρας μας ἐμπλέκονταν σὲ αὐτὴν τὴν πρακτική, οἱ Δήμοι θὰ χρειαζόταν τὰ δύο τρίτα μόνο τῶν ἀπορριμματοφόρων/σκουπιδιάρικων μὲ ἀντίστοιχη ἐξοικονόμηση κόστους καί, ἄρα, μικρὴ μείωση τῶν δημοτικῶν τελῶν καὶ ἐλαφρὰ μικρότερη ἀτμοσφαιρικὴ μόλυνση λόγῳ τῆς μειωμένης κυκλοφορίας αὐτῶν τῶν ρυπογόνων ὀχημάτων.
ΙV.γ) Μείωση Ἀνάγκης Χωματερῶν/ΧΥΤΑ
Ὡς ἄμεσο ἐπακόλουθο τοῦ προηγούμενου ὀφέλους, θὰ ἔπρεπε νὰ καταγραφεῖ ἡ μείωση τῆς ταχύτητας πλήρωσης/γεμίσματος τῶν χωματερῶν/ΧΥΤΑ τῆς χώρας. Εἰδικὰ στὶς μεγάλες πόλεις, αὐτὸ εἶναι ἕνα σοβαρὸ πρόβλημα καὶ ἡ ὁριοθέτηση κάθε νέου ΧΥΤΑ ἀποτελεῖ καὶ ἕναν πονοκέφαλο γιὰ τὴν Κυβέρνηση καὶ τὴν Περιφέρεια.
- V) Προβλήματα
Ποῦ σκοντάφτει ἡ γενίκευση αὐτῆς τῆς πρακτικῆς; Στὴν ἀντίληψή μας περὶ ‘σκουπιδιῶν’, στὴ φοβία μας γιὰ πιθανὸ πολλαπλασιασμὸ τῶν ἐντόμων καὶ στὴν πιθανότητα δυσοσμίας.
V.α) Ἀντίληψη περὶ ‘Σκουπιδιῶν’
Κακῶς-κάκιστα, πολλοὶ/ὲς ἀπὸ ἐμᾶς θεωροῦμε ὅλα τὰ ἀπορρίμματα ‘σκουπίδια’ καὶ βολευόμαστε μὲ τὴν ἰδέα ὅτι οἱ Δῆμοι ἔχουν μονάδες διαλογῆς/διαχωρισμοῦ ἀπορριμμάτων (ἀπαλλάσσοντας τοὺς ἑαυτοὺς μας ἀπὸ τὸ ‘ὑποδεέστερο’ ἔργο τῆς διαχείρισής τους). Αὐτὸ βεβαίως συμφέρει ὅσους Δήμους ἔχουν ὀργανωμένο τέτοιο πρόγραμμα ἐνῶ ἀρκετοὶ ἁπλὰ τὰ ρίχνουν στὶς χωματερές.
Ἐδῶ διαπιστώνεται ἔλλειμμα παιδείας! Στὰ σπίτια πρῶτα καὶ στὰ σχολεῖα μετὰ θὰ ἔπρεπε νὰ μαθαίνουμε νὰ συνεισφέρουμε ὅπως μποροῦμε.
V.β) Πιθανὸς Πολλαπλασιασμὸς ‘Ἀποδομητῶν’ Ἐντόμων
Σὲ περίπτωση ἀνοιχτοῦ τύπου κομποστοποίησης, ἐλλοχεύει ὁ κίνδυνος ἐμφάνισης περισσότερων ἐντόμων ἀποδομητῶν (κατσαρίδες, ροΐδια, μῦγες, κ.ἄ.). Αὐτὸ τὸ ἐνδεχόμενο γίνεται πιθανότερο ἂν ἔχουμε κατοικίδια ζῶα καὶ ρίχνουμε τὰ περιττώματά τους μέσα στὰ ὑλικὰ κομποστοποίησης. Ἡ βελτιωτικὴ μέθοδος ἐδῶ εἶναι τὸ πιὸ συχνὸ κατάβρεγμα τοῦ σωροῦ κομποστοποίησης ἢ τὸ πότισμα μὲ κουβᾶ/λάστιχο στὶς ρίζες φυτῶν μὲ κομποστοποιήσιμο ὑλικὸ τὶς πρῶτες μέρες.
V.γ) Πιθανὴ Δυσοσμία
Πολὺ μικρὴ πιθανότητα ποὺ ἐμφανίζεται κυρίως στὴν ἀνοιχτοῦ τύπου χῦμα κομποστοποίηση λόγῳ ἀκριβῶς τοῦ ὅτι ὅλος ὁ σωρὸς βρίσκεται σὲ ἕνα σημεῖο (καὶ πάλι ἐπηρεάζεται ἀπὸ τὴν ἀπόρριψη περιττωμάτων κατοικιδίων μέσα στὸ ὅλο ὑλικό). Πάλι, ἀπαιτεῖται ἡ αὐξημένη χρήση νεροῦ (γιὰ τὴν ἐξοικονόμηση νεροῦ μέσῳ τῆς διαχείρισης τῶν ὀμβρίων ὑδάτων/τοῦ βρόχινου νεροῦ, θὰ μιλήσουμε πρὸς τὸ τέλος τοῦ Νοεμβρίου).
- VI) Πῶς θὰ ξεκινούσαμε;
Βασικά, θὰ πρέπει νὰ τὸ θελήσουμε! Θὰ πρέπει νὰ τὸ δοῦμε ὡς κάτι ποὺ ΠΡΕΠΕΙ νὰ τὸ κάνουμε, ὄχι ὡς ἀγγαρεία ἀλλὰ ὡς κάτι ἐπωφελές!
Ἀπὸ ἐκεῖ καὶ πέρα, θὰ πρέπει νὰ πράξουμε ἀνάλογα μὲ τὶς περιστάσεις:
Ἂν κατοικοῦμε σὲ πολυκατοικία, κάνουμε μία ἔρευνα ἀγορᾶς γιὰ κάδους κομποστοποίησης (ἀνάλογα καὶ μὲ τὸ μέγεθος τῆς πολυκατοικίας καὶ τὸν ἀριθμὸ τῶν ἐνοίκων) καὶ μετὰ συγκαλοῦμε μία γενικὴ συνέλευση, ὅπου παρουσιάζουμε τὴν πρόταση. Καλὸ θὰ εἶναι νὰ τὸ ἔχουμε συζητήσει προηγουμένως μὲ κάποιους ἀπὸ τοὺς συγκατοίκους γιὰ νὰ δοῦμε καὶ πόσοι θὰ συμμετεῖχαν.
Ἐάν κατοικοῦμε σὲ μονοκατοικία, ἀποφασίζουμε πρῶτα τὴ μέθοδο ποὺ θέλουμε νὰ ἀκολουθήσουμε καὶ μετὰ κάνουμε τὰ ἑπόμενα βήματα (ἀπαραίτητη προϋπόθεση εἶναι νὰ ἀσχολεῖται τουλάχιστον ἕνα ἄτομο τῆς οἰκογένειας μὲ τὴν κηπουρικὴ ἔστω καὶ μόνο σὲ γλάστρες!). Τὰ παιδιὰ καὶ δὴ τῆς προεφηβικῆς ἡλικίας ἀποτελοῦν ἰδανικὲς περιπτώσεις ἀτόμων σὲ κάθε οἰκογένεια ποὺ θὰ ἐνδιαφέρονταν νὰ ασχοληθοῦν μὲ τὴν κομποστοποίηση καὶ τὴν κηπουρική (μάθηση μέσα ἀπὸ ‘παιχνίδι’), πάντα μὲ τὴν ἐπίβλεψη καὶ καθοδήγηση ἑνὸς/μιᾶς ἑνηλίκου.
Τέλος, σὲ περίπτωση ποὺ κρίνουμε ὅτι ἡ ὅλη διαδικασία μᾶς πέφτει βαριὰ καὶ ἀνεπιθύμητη (εἶναι καὶ θέμα τεμπελιᾶς …), κοιτᾶμε ἂν ὁ Δῆμος μας κάνει συλλογὴ κομποστοποιήσιμου ὑλικοῦ ἢ ἐὰν ὑπάρχει ἀνάλογο διαδημοτικὸ πρόγραμμα …
Σίγουρα, εἶναι ἐπιτακτικὴ ἀνάγκη ἡ διεύρυνση τῆς κομποστοποίησης κατ’οἶκον ὡς καθημερινῆς πρακτικῆς, τόσο γιὰ τὴν βελτίωση τοῦ κήπου ἢ τῶν γλαστρῶν μας, ὅσο καὶ γιὰ τὴ μείωση τῆς ἀνάγκης ἀποκομιδῆς ἀπορριμάτων. Στὸ κάτω-κάτω τῆς γραφῆς, γιατὶ νὰ πετᾶμε στὰ σκουπίδια κάτι χρήσιμο;
Ἑπόμενο ἄρθρο: ‘Πρασινίζοντας τὴ Γειτονιά μας’, ἀρχὲς Αὐγούστου