Ανεξάρτητα από την υποβόσκουσα απειλή του Ισραήλ να εμποδίσει την πυρηνικοποίηση του Ιράν, οι αμφιβολίες για το εάν οι ΗΠΑ έχουν την αποφασιστικότητα που απαιτείται για τον περιορισμό και την ανάσχεση του Ιράν, ενδέχεται να οδηγήσουν ορισμένες χώρες στη Μέση Ανατολή σε κάποιες μορφές πυρηνικού ανταγωνισμού. Ένα μελλοντικό, αλλά όχι απίθανο, αποτέλεσμα της πυρηνικοποίησης του Ιράν θα είναι η διάδοση των πυρηνικών όπλων και η εμφάνιση νέων πυρηνικών δυνάμεων στη Μέση Ανατολή. Αυτά είναι τα απαισιόδοξα συμπεράσματα πρόσφατων αναλύσεων.
Χαρακτηριστικό είναι ότι χώρες όπως η Αλγερία, το Μπαχρέιν, η Αίγυπτος, η Ιορδανία, η Σαουδική Αραβία, η Τουρκία και τα Ενωμένα Αραβικά Εμιράτα ανακοίνωσαν πρόσφατα σχέδια για την εγκατάσταση πυρηνικών εργοστασίων παραγωγής ενέργειας. Αυτό, βέβαια, έγινε πριν το πυρηνικό ατύχημα στο εργοστάσιο της Φουκουσίμα. Οι χώρες της Μέσης Ανατολής που σχεδιάζουν να αποκτήσουν πυρηνικά εργοστάσια παραγωγής ενέργειας, έχουν όλες υπογράψει τη συμφωνία για τη μη διάδοση των πυρηνικών όπλων. Ανεξάρτητα από την κάλυψη πραγματικών ενεργειακών αναγκών, οι αποφάσεις αυτές θεωρήθηκαν και ως επιβαλλόμενες προληπτικές κινήσεις απέναντι στην κατασκευή πυρηνικών όπλων από το Ιράν. Η λειτουργία πυρηνικών εργοστασίων παραγωγής ενέργειας οδηγεί στην απόκτηση τεχνογνωσίας εμπλουτισμού του φυσικού ουρανίου καθώς και διαχωρισμού πλουτώνιου από τα κατάλοιπα της πυρηνικής καύσης στα πυρηνικά εργοστάσια παραγωγής ενέργειας. Ο εμπλουτισμός του ουρανίου και ο διαχωρισμός του πλουτώνιου αποτελούν το πρώτο βήμα για την απόκτηση σχάσιμης ύλης για πυρηνικά όπλα. Ο εμπλουτισμός του ουράνιου και ο διαχωρισμός των κατάλοιπων της πυρηνικής σχάσης δεν απαγορεύονται από τη συνθήκη για τη μη διάδοση των πυρηνικών όπλων.
Ειδικά για την Τουρκία, η απόφαση για ανέγερση πυρηνικών εργοστασίων παραγωγής ενέργειας ενδέχεται να καλύπτει και μύχιες, ανομολόγητες επιθυμίες της χώρας αυτής, η οποία επιδιώκει σταθερά τη δημιουργία όλο και πιο ισχυρών στρατιωτικών δυνάμεων και που σίγουρα δεν θα αισθάνεται άνετα δίπλα στο πυρηνικό Ιράν. Η κίνηση αυτή της Τουρκίας θα πρέπει να μας προβληματίσει από τώρα.
Πάντως, δεδομένου ότι η κατασκευή πυρηνικών όπλων εξακολουθεί να απαιτεί τεράστιους πόρους και μεγάλες τεχνικές προσπάθειες, που βασίζονται σε τεχνολογικό υπόβαθρο, όλες οι χώρες που αναφέρθηκαν θα αντιμετωπίσουν μεγάλες και ενδεχομένως ανυπέρβλητες δυσχέρειες, –αν αποφασίσουν κάποια τέτοια κίνηση. Η εξωτερική βοήθεια μόνο θα επιτρέψει στη χώρα της Μέσης Ανατολής, που θα αποφασίσει να αποκτήσει πυρηνικά όπλα, να το επιτύχει σε κάποιο εύλογο χρονικό διάστημα και χωρίς να συναντήσει ανυπέρβλητες δυσκολίες.
Η Σαουδική Αραβία είναι η χώρα, για την οποία η απειλή του πυρηνικού Ιράν αντισταθμίζεται με τη δυνατότητα εξωτερικής βοήθειας για μια προσπάθεια απόκτησης πυρηνικών όπλων και ανάσχεσης του Ιράν. Το Ιράν και η Σαουδική Αραβία έχουν μία εμφανή ιδεολογική και γεωπολιτική αντιπαλότητα. Εκτός από το σιιτικό-σουννιτικό χάσμα που χωρίζει τις δύο χώρες, η Σαουδική Αραβία αισθάνεται να απειλείται από το Ιράν και να αμφισβητείται ως εξέχουσα χώρα του μουσουλμανικού κόσμου. Είναι γνωστός επίσης ο ανταγωνισμός των δύο αυτών χωρών στον Περσικό ή Αραβικό Κόλπο, αλλά και ενδεικτικό το γιγαντιαίο εξοπλιστικό πρόγραμμα της Σαουδικής Αραβίας.
Ο δρόμος για την απόκτηση πυρηνικών όπλων καθορίζεται για τη Σαουδική Αραβία από τις στενές της σχέσεις με το Πακιστάν, το οποίο είναι και η μόνη μουσουλμανική πυρηνική δύναμη. Το Πακιστάν έχει ήδη πρόθυμα εφοδιάσει τη Σαουδική Αραβία με μέσου βεληνεκούς βαλλιστικούς πυραύλους, τους οποίους του προμήθευσε η Κίνα. Οι πύραυλοι αυτοί δεν διαθέτουν την ακρίβεια που απαιτούν οι συμβατικοί βομβαρδισμοί και είναι σχεδιασμένοι για να μεταφέρουν πυρηνικές κεφαλές. Επίσης, το Πακιστάν φαίνεται να διαθέτει και περίσσια πυρηνικών καυσίμων αν κρίνουμε από τα εργοστάσια που διαθέτει για την παραγωγή πλουτώνιου από κατάλοιπα πυρηνικών εργοστασίων παραγωγής ενέργειας.
Τα πράγματα περιπλέκονται με το γεγονός ότι η ανάμειξη του Πακιστάν ενδέχεται να υποχρεώσει τον μεγάλο εχθρό του την Ινδία να αντιδράσει. Ήδη η Ινδία έχει στενές σχέσεις με το Ισραήλ, με το οποίο ανταλλάσσει βαλλιστικούς πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς έναντι ισραηλινών δορυφορικών κατασκοπευτικών συστημάτων. Αμφότερες, η Ινδία και το Ισραήλ, κατέχουν προωθημένες τεχνολογίες στα αντίστοιχα πεδία τα οποία φροντίζουν να αλληλοσυμπληρώνουν. Οι πύραυλοι της Ινδίας χρησιμοποιούνται για να θέσουν σε τροχιά τους ισραηλινούς κατασκοπευτικούς δορυφόρους. Η Ινδία αποτελεί τον καλύτερο πελάτη της σε ραγδαία ανάπτυξη ισραηλινής παραγωγής πολεμικών μέσων. Η προσέγγιση της Ινδίας με το Ισραήλ πρέπει να μελετηθεί από μέρους μας κάτω από το πρίσμα της ιδιαιτερότητας της χώρας μας και της αντιπαλότητάς της με μία μουσουλμανική χώρα, που μάλιστα επιδιώκει να παίξει ηγετικό ρόλο στο μουσουλμανικό κόσμο.
Είναι λοιπόν πολύ πιθανόν ότι το πυρηνικό Ιράν θα είναι η αφορμή για την πυρηνικοποίηση σε ακόμη μεγαλύτερο βαθμό της Μέσης Ανατολής. Για πρώτη φορά ο κόσμος ενδέχεται να βρεθεί μπροστά σε ένα πολυπολικό πυρηνικό ανταγωνισμό. Μιας τέτοιας μορφής ανταγωνισμός φαίνεται να είναι πολύ περισσότερο ασταθής από τον διπολικό ανταγωνισμό, στον οποίο είχαν επιδοθεί κατά το διάστημα του Ψυχρού Πολέμου οι ΗΠΑ και η τότε Σοβιετική Ένωση. Ειδικά στην περιοχή της Μέσης Ανατολής, οι μελλοντικές πυρηνικές δυνάμεις δεν θα έχουν μάλλον την οικονομική δυνατότητα να λάβουν τα τεχνικά μέτρα τα απαραίτητα για να αποφύγουν μια κρίσιμη κατάσταση, η οποία θα οδηγήσει σε αμοιβαίο πυρηνικό βομβαρδισμό. Σε αυτό θα πρέπει να προσθέσουμε τις μικρές αποστάσεις οι οποίες δεν αφήνουν πίστωση χρόνου για διορθωτικές κινήσεις. Είναι πολύ πιθανό, δεδομένων των αποστάσεων και των πολιτισμικών χαρακτηριστικών των λαών της περιοχής, ότι το δόγμα της εγγυημένης αμοιβαίας καταστροφής δεν θα είναι δυνατόν να εφαρμοσθεί στην πολυπολική πυρηνική Μέση Ανατολή. Η εγγυημένη αμοιβαία καταστροφή απέκλεισε την έκρηξη πυρηνικού πολέμου κατά τον Ψυχρό Πόλεμο. Σύμφωνα με αυτήν, η γνώση ότι κάθε πλευρά είχε τη δυνατότητα ενός εγγυημένου δεύτερου πλήγματος που θα κατέστρεφε τον αντίπαλο, δηλαδή η βεβαιότητα της αμοιβαίας καταστροφής, περιόρισε δραστικά την πιθανότητα πολέμου, αφού κανείς από τους δύο αντιπάλους δεν θα αποτολμούσε ένα πρώτο κτύπημα, γνωρίζοντας ότι ο αντίπαλος θα είναι πάντα σε θέση να του επιβάλει το δεύτερο καταστρεπτικό πλήγμα. Σε μια πολυπολική πυρηνική ισορροπία το αποτρεπτικό δόγμα της αμοιβαίας καταστροφής είναι δύσκολο να εφαρμοσθεί.
Η κατάσταση θα επιδεινώνεται και θα κλιμακώνεται: πρώτα στην παρούσα φάση, το Ισραήλ θα βρίσκεται κάτω από τον πειρασμό να επιχειρήσει ένα προληπτικό πρώτο πλήγμα με συμβατικά όπλα, ώστε να εμποδίσει το Ιράν να αποκτήσει πυρηνικά όπλα. Εφ΄ όσον επιτραπεί στο Ιράν να εισέλθει στη λέσχη των πυρηνικών δυνάμεων και για ένα διάστημα έως ότου αποκτήσει ικανοποιητικό πυρηνικό οπλοστάσιο, το Ισραήλ θα αισθάνεται την ανάγκη να επιχειρήσει ένα πρώτο καταστρεπτικό πλήγμα, προς το οποίο το Ιράν δεν θα είναι ικανό να απαντήσει. Το Ιράν βέβαια στο διάστημα αυτό δεν θα μπορεί να πάρει την πρωτοβουλία του πρώτου πλήγματος, αφού το Ισραήλ θα είναι σε θέση να επιβάλλει ένα δεύτερο καταστρεπτικό πλήγμα. Όταν οι δύο αντίπαλοι ισορροπήσουν, διαθέτοντας ο καθένας τη δυνατότητα δευτέρου πλήγματος, η Σαουδική Αραβία θα είναι ενδεχομένως και αυτή πυρηνική δύναμη. Η τριπολική αυτή κατάσταση δεδομένης της παρουσίας στην περιοχή του πυρηνικού Πακιστάν και της μοίρας των αεροπλανοφόρων των ΗΠΑ είναι πολύ δύσκολο να ισορροπήσει.
Φαίνεται, λοιπόν, το πόσο αποσταθεροποιητικό θα είναι το ενδεχόμενο της πυρηνικοποίησης του Ιράν. Είναι γι’ αυτό πιθανό ότι το Ισραήλ δεν θα επιτρέψει την απόκτηση πυρηνικών όπλων από το Ιράν, ενώ οι ΗΠΑ θα βρεθούν στην ανάγκη να ενισχύσουν την παρουσία τους σε όλη τη Μέση Ανατολή.