Διαπιστώνονται αδυναμίες στην κυπριακή
άμυνα
Η Κύπρος κατέχει στην ΕΕ το 4ο πιο
υψηλό ποσοστό του ΑΕΠ που διατίθεται στην Άμυνα
«Η Κυπριακή Δημοκρατία έχει αξιόλογες
χερσαίες δυνάμεις, λαμβανομένων υπόψη των μικρών μεγεθών της. Ωστόσο οι
εξαιρετικά περιορισμένες δυνατότητες και πόροι που διαθέτει σε σύγκριση με την
τουρκική πλευρά, η μικρή έκταση εδάφους -χωρίς βάθος- για να αμυνθεί και η
εγγύτητα της Τουρκία στο νησί, σε αντίθεση με την Ελλάδα, αποτελούν τις
σημαντικότερες μόνιμες αδυναμίες της κυπριακής άμυνας».
Αυτές τις διαπιστώσεις κάνει το
Κυπριακό Κέντρο Στρατηγικών Μελετών στην έκθεση του “Οι Στρατιωτικές
Δυνάμεις στην Κύπρο 2011”. Τα στοιχεία της έκθεσης προέρχονται από
ανοικτές και έγκυρες πηγές, προσβάσιμες στο κοινό, και περιλαμβάνουν το
Ινστιτούτο Στρατηγικών Μελετών Λονδίνου, το SIPRI, το NATO, τον
ΟΑΣΕ, το Τμήμα Στατιστικής και Ερευνών της Κυπριακής Δημοκρατίας κά.
Σύμφωνα με την έκθεση, επιχειρησιακά,
τα μεγάλα κενά και η τρωτότητα της άμυνάς της βρίσκονται στον αέρα και τη
θάλασσα, όπου η Τουρκία ένεκα της σημαντικής στρατιωτικής της ισχύος έχει
σχεδόν πλήρη υπεροχή.
Οι διαπιστώσεις αυτές επιβάλλουν, κατά
τον διευθυντή του Κυπριακού Κέντρου Στρατηγικών Μελετών δρ. Άριστο Αριστοτέλους,
παράλληλα με την προσπάθεια διατήρησης αυξημένης επιχειρησιακής ικανότητας των
χερσαίων δυνάμεων της Εθνικής Φρουράς (ΕΦ), τη μεγαλύτερη δυνατή συμπλήρωση των
κενών στην αντιαεροπορική άμυνα και στην αντιμετώπιση της ναυτικής απειλής.
Ιδιαίτερη σημασία προσλαμβάνει επίσης η ενίσχυση των αεροπορικών και ναυτικών
δυνατοτήτων, καθώς και των αρμόδιων συντονιστικών φορέων, για την αντιμετώπιση
πιθανής κρίσης ή θερμού επεισοδίου και την εξασφάλιση των ζωτικών εναέριων και
θαλάσσιων συμφερόντων της Δημοκρατίας.
Στην έκθεση γίνονται και οι ακόλουθες
επισημάνσεις:
– Σε στρατηγικό επίπεδο, επιβάλλεται η
περαιτέρω αξιοποίηση της στρατιωτικής συνεργασίας με την Ελλάδα και η αύξηση
του επιχειρησιακού κόστους για τον αντίπαλο, πρακτική που ακολουθείται σε
διμερές ή πολυμερές επίπεδο και από άλλα μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην
αντιμετώπιση κοινών απειλών, τις οποίες η Κοινή Πολιτική Ασφάλειας και Άμυνας
αδυνατεί να καλύψει.
– Η μεγάλη πίεση που ασκείται στα
δημόσια οικονομικά και στις αμυντικές δαπάνες ένεκα της οικονομικής κρίσης -ενώ
δεν πρέπει να αδρανοποιεί τα εξοπλιστικά προγράμματα ενόσω τα κατοχικά
στρατεύματα βρίσκονται στο νησί- καθιστά επιτακτική την ανάγκη αξιοποίησης
σύγχρονων μεθόδων διοίκησης, οι οποίες ταυτόχρονα με την εξοικονόμηση πόρων να
αυξάνουν την ευελιξία, αποδοτικότητα και επιχειρησιακή ικανότητα της ΕΦ.
– Η υποκίνηση του ανθρώπινου
δυναμικού, η ανύψωση του φρονήματος και του ηθικού των στελεχών και των
κληρωτών, όπως και η συστηματική εκπαίδευση και επιμόρφωση είναι επιβαλλόμενες
ενέργειες για την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας της ΕΦ. Οι δράσεις αυτές
είναι συνυφασμένες με τους στόχους της αμυντικής πολιτικής, καθώς και την
ανάγκη επίλυσης τρεχουσών και άλλων χρονιζόντων προβλημάτων των επαγγελματιών
στρατιωτικών.
– Η ύπαρξη της εφεδρείας βελτιώνει
αισθητά τους συσχετισμούς δυνάμεων με την αντίπαλη πλευρά, γεγονός που
υπογραμμίζει και την ανάγκη αποτελεσματικής αξιοποίησης της. Η ενίσχυση του
αξιόμαχου της εφεδρείας, που αποτελεί τη σπονδυλική στήλη της κυπριακής άμυνας,
είναι απαραίτητη προϋπόθεση σε οποιοδήποτε προγραμματισμό μείωσης της θητείας,
όπως και η υλοποίηση του προγράμματος αναδιοργάνωσης της ΕΦ, εξασφάλισης των
αναγκαίων εξοπλιστικών μέσων και προώθησης του θεσμού των επαγγελματιών
στρατιωτών.
Όπως αναφέρεται στην έκθεση, τα
αριθμητικά στοιχεία στο στρατιωτικό τομέα στις αντίπαλες πλευρές στην Κύπρο το
2011, με εξαίρεση κάποιες πρόσφατες αγορές υλικού από την ΕΦ, φανερώνουν ότι
από το 2002 μέχρι σήμερα οι συσχετισμοί δυνάμεων παραμένουν ουσιαστικά
αμετάβλητοι.
Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με την
έκθεση, η κατάσταση έχει ως ακολούθως:
– Οι κατοχικές δυνάμεις στην Κύπρο
είναι προέκταση των 510.600 που αποτελούν το σύνολο του στρατιωτικού ανθρώπινου
δυναμικού της Τουρκίας, ο πληθυσμός της οποίας ανέρχεται στα 75,7 εκατ. και
είναι ο δεύτερος σε μέγεθος μετά την Αίγυπτο (84,4 εκατ.) στην περιοχή. Η χώρα
διαθέτει 426 μαχητικά αεροσκάφη και αυξανόμενες ναυτικές δυνάμεις με αισθητή
παρουσία στην Ανατολική Μεσόγειο, καθώς και τη μεγαλύτερη σε μέγεθος οικονομία
στην περιοχή. Πέραν της Αιγύπτου άλλος εν δυνάμει ανταγωνιστής της Τουρκίας
στην περιοχή είναι το Ιράν.
– Η Ελλάδα με πληθυσμό 11,1 εκατ. έχει
139.936 άτομα υπό τα όπλα, διαθέτει 303 μαχητικά αεροσκάφη και «μια πραγματικά
προβληματική οικονομία που πιέζει αφόρητα τους πόρους για την άμυνα,
κινδυνεύοντας να επηρεάσει και την αποτελεσματικότητα της». Όσον αφορά τον
κυπριακό χώρο, η απόσταση από την Ελλάδα μειώνει τη δυνατότητα αξιόπιστης και
αποτελεσματικής απάντησης στην τουρκική αεροπορική και ναυτική πρόκληση στο
νησί. Στρατηγικά, ωστόσο, η αξία της ελληνικής εμπλοκής έγκειται στο κόστος που
προβάλλει για την Άγκυρα η πιθανότητα ευρύτερης ελληνοτουρκικής στρατιωτικής
σύρραξης από τυχόν ανάφλεξη στην Κύπρο.
Επιπροσθέτως η στρατιωτική η κατάσταση
στην Κύπρο έχει ως ακολούθως:
– Το ανθρώπινο στρατιωτικό δυναμικό
της ΕΦ ανέρχεται γύρω στις 12.000 και οι έφεδροι στις 50.000. Μαζί με τους 950
της ΕΛΔΥΚ (Ελληνική Δύναμη Κύπρου), οι δυνάμεις στο στρατόπεδο της Κυπριακής
Δημοκρατίας φθάνουν τις 62.950.
– Η δύναμη των τουρκικών κατοχικών
δυνάμεων παραμένει από το 2002 σταθερά στις 36.000. Μαζί με τους 5.000
Τουρκοκύπριους ενόπλους και τις 26.000 Τουρκοκύπριους εφέδρους ανέρχονται στις
67.000.
– Τα άρματα μάχης στην Εθνική Φρουρά
ανέρχονται στα 179 και εκείνα των κατοχικών στρατευμάτων στα 449
(441Μ-48Α5Τ1/Τ2 και 8 Μ-48 Α2 εκπαιδευτικά).
– Για κάθε άρμα μάχης της Εθνικής
Φρουράς αναλογούν 2,5 τουρκικά. Λαμβανομένων, ωστόσο, υπόψη και των 61 αρμάτων
της ΕΛΔΥΚ η αναλογία μειώνεται σε ένα άρμα της ΕΦ για κάθε 1,8 τουρκικά.
– Τα τουρκικά άρματα μάχης έχουν
εκσυγχρονισθεί και διατηρούνται σε καλή επιχειρησιακή κατάσταση. Για συμπλήρωση
του ποιοτικού κενού που είχε δημιουργηθεί, η Κύπρος προχώρησε φέτος στην
αντικατάσταση αριθμού ΑΜΧ-30 με ρωσικά Τ-80U.
– Τα Τεθωρακισμένα Οχήματα Μεταφοράς
Προσωπικού (ΤΟΜΠ) και Μάχης στην Εθνική Φρουρά ανέρχονται συνολικά στα 402 και
στις κατοχικές δυνάμεις στα 627. Από αυτά τα 361 είναι τουρκικής κατασκευής
τύπου ΑΑΡC και τα
266 αμερικανικής τύπου Μ-133.
Σε ό,τι αφορά τις δαπάνες για την
άμυνα, στην έκθεση αναφέρεται ότι η Κύπρος το 2010 ήταν η τέταρτη χώρα στην
Ευρωπαϊκή Ένωση με το υψηλότερο ποσοστό από το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν της (
ΑΕΠ) που διατέθηκε για την άμυνα (2,0%). Πρώτη ήταν η Ελλάδα με 3,05% και
ακολουθούσε το Ηνωμένο Βασίλειο (2,71%) και η Γαλλία (2,05%) . Στο διάστημα
μεταξύ 2005 – 2011 η Κύπρος παρουσιάζεται να έχει διαθέσει για τη άμυνα της
περισσότερα από το μέσο όρο των αμυντικών δαπανών των ευρωπαϊκών χώρων ως
ποσοστό επί του ΑΕΠ.