K. Αφεντούλης, Ν. Λυγερός
Ποια
είναι η γνώμη σας για την στρατηγική σκέψη του Παναγιώτη Κονδύλη ; Σε
ποια σημεία ουσίας συμφωνείτε και σε ποια σημεία διαφωνείτε μαζί του ;
Από τα λίγα κείμενα σας που έχω διαβάσει προς το παρόν, έχω την
αίσθηση ότι δεν διαφωνείτε με τις απόψεις του Κονδύλη. Απλά κινείστε σε
άλλο, συμπληρωματικό ίσως επίπεδο. Δεν αμφισβητείτε ότι η ισχύς είναι ο
καλύτερος τρόπος να αντιμετωπιστεί ο κίνδυνος. Δεν δίδετε όμως στην
ισχύ την ίδια σημασία που της αποδίδει ο Κονδύλης, μάλλον επειδή
λαμβάνετε ως δεδομένο ότι για τον Ελληνισμό, η ισχύς δεν υπάρχει η δεν
επαρκεί σε σχέση με την ισχύ του αντιπάλου, κι έτσι επικεντρώνεστε στον
τρόπο βελτιστοποίησης όλων των υπόλοιπων μέσων του αδύναμου, ώστε να
χρησιμοποιηθούν κατάλληλα και να προκύψει αποτέλεσμα. Μία άλλη διαφορά μεταξύ σας που μου έρχεται στον νου έτσι πρόχειρα,
καθώς γράφω αυτό το κείμενο, είναι ότι δίδετε μεγαλύτερη σημασία απ΄ότι ο
Κονδύλης στην ένταξη Ελλάδας και Κύπρου στην Ευρωπαική Ενωση. Είναι
έτσι;
Δεν έχει μεγάλη σημασία η γνώμη μου για τη στρατηγική σκέψη του
Παναγιώτη Κονδύλη. Σημασία έχει ότι ήταν από τις σπάνιες κορυφές της
στρατηγικής στον χώρο του Ελληνισμού. Και για να σας απαντήσω όσο πιο
αντικειμενικά, μπορώ να σας πω ότι έδωσα σε αξιωματικό σπουδαστή μου στη
Σχολή Εθνικής Άμυνας ως θέμα εργασίας τη στρατηγική σκέψη κατά Κονδύλη
σε συνέχεια με το έργο του Clausewitz. Οι απόψεις του Κονδύλη φαίνονται
ακραίες λόγω της ριζοσπαστικότητάς τους, ειδικά σε σχέση με τις
διπλωματικές ικανότητες του κράτους. Δεν προσπάθησε να προσαρμόσει τη
στρατηγική του σκέψη στα ελληνικά δεδομένα, επιλογή η οποία μπορεί να
υποστεί κριτική στο χώρο της στρατηγικής, όπου χρησιμοποιούμε τα
δεδομένα που έχουμε κι όχι αυτά που θα θέλαμε να έχουμε, αλλά παρέμεινε
συνειδητά στο χώρο του πρέποντος. Με αυτήν την έννοια, θα μπορούσαμε να
τον κατατάξουμε στη θεωρητική στρατηγική, διότι δεν απαντά στις
απαιτήσεις που επιβάλλουμε στον στρατηγιστή για την επίλυση ενός
πολεμολογικού προβλήματος. Κατά συνέπεια, δεν υπάρχει λόγος να
αναρωτιέστε αν συμφωνώ ή διαφωνώ μαζί του. Έχετε δίκιο λοιπόν όταν
αναφέρεστε σε συμπληρωματικό επίπεδο. Παρόλο που κινούμαστε στο πλαίσιο
της νοητικής στρατηγικής, θεωρούμε ότι ο ρόλος μας είναι να προσφέρουμε
και πρακτικές και αποτελεσματικές λύσεις σε υπαρκτά προβλήματα. Και για
την Κύπρο και για την Ελλάδα προτείνομε στρατηγικές επίλυσης, οι οποίες
είναι εφαρμόσιμες ακόμα κι αν δεν έχουν εφαρμοστεί στο παρελθόν. Η
βελτιστοποίηση των μέσω εκτός ισχύς δεν είναι ούτε παράλογη ούτε
καινοτόμα στη στρατηγική, ακολουθεί απλώς αρχικά νοητικά σχήματα του
Sun Tsu. Με άλλα λόγια, δεν προσπαθούμε να πείσουμε τον Ελληνισμό ότι
έχει ανύπαρκτες ικανότητες στο πολεμικό επίπεδο. Τώρα όσον αφορά στην
Ευρωπαϊκή Ένωση, είναι άδικο για τον Κονδύλη να θεωρούμε ότι δεν έδινε
και μεγάλη σημασία, ειδικά για το θέμα της Κύπρου. Ο άνθρωπος πέθανε το
1998, πώς θα μπορούσε να προβλέψει τον ερχομό του Τάσσου Παπαδόπουλου
και το έργο του; Μην ξεχνάτε ότι εκείνη την εποχή η ιδέα της ένταξης της
Κύπρου του Κρανιδιώτη δεν ήταν μόνο ριζοσπαστική, αλλά περιθωριακή σε
βαθμό που τον θεωρούσαν παλαβό… Έπειτα πώς να προβλέψει τις επιπτώσεις
της απόρριψης του Σχεδίου Αναν και τις εξελίξεις το 2003, 2007, 2010 με
το θέμα της κυπριακής ΑΟΖ. Λόγω ιστορίας, ο Κονδύλης παρέμεινε σ’ ένα
πλαίσιο μετα-ψυχροπολεμικό, το οποίο έχει ακόμα τις επιρροές του
παρελθόντος. Και αντιλαμβανόμαστε σε βάθος χρόνου ότι αυτή η ιδεολογική
αντιμετώπιση δεν έχει νόημα και δεν αντικρούει την πραγματικότητα, αλλά
την προηγούμενη. Στο έργο μας πρέπει να χρησιμοποιούμε τα νοητικά
σχήματα του Κονδύλη, τα οποία είναι διαχρονικά και να τα επεκτείνουμε με
αυτόν τον τρόπο και μόνο έτσι προσφέρουμε ένα φόρο τιμής στον στοχαστή
που έχασε η πατρίδα μας.
http://www.lygeros.org/lygeros/7942-gr.html