Τουρκία προς ΗΠΑ: Πρέπει να μας πληρώνετε

Μπιράντ : Εφόσον
μπορούμε, πρέπει να είμαστε «ταραξίες»…

Τoυ Μάριου Ευρυβιάδη

Μετά από πάρα πολύ
καιρό, δηλαδή χρόνια, επανέρχομαι να σχολιάσω ένα κείμενο του Τούρκου
μεγαλοδημοσιογράφου ΜehmetΑli Βirand, τη μετάφραση του
οποίου διαβάσαμε στην αγγλόφωνη «Τurkish DailyΝews», μέλους εδώ και
αρκετό χρόνο του δημοσιογραφικού συγκροτήματος της «Χουριέτ». Το κείμενο του
Μπιράντ τιτλοφορείται «Τurkey will notbe the cute boy anymore» και δημοσιεύθηκε
στις 6 Οκτωβρίου.

Είναι επίσης
σημαντικό σημειολογικά αλλά και ουσιαστικά ότι αυτά που υποστηρίζει ο Μπιράντ,
τα γράφει στη «Χουριέτ», μια εφημερίδα ταυτισμένη απόλυτα με τον τουρκικό
σοβινισμό η οποία συνδημιούργησε και πρωτοστάτησε στα Σεπτεμβριανά του 1955
κατά των Ελλήνων της Πόλης και της Σμύρνης, που σήμερα παρουσιάζεται μαζί με
τους κεμαλιστές ως το αντίπαλο δέος κατά των ισλαμιστών του Ερντογάν και του
σιναφιού του. Αυτά που γράφει και υποστηρίζει ο Μπιράντ σε ζητήματα εξωτερικής
πολιτικής και τη σχέση Τουρκίας με τη Δύση, δεν διαφέρουν κατά ένα ιώτα από την
ατζέντα των νεο-οθωμανών Ερντογάν – Νταβούτογλου. Απλά άλλαξε ο Μανωλιός.

Και δυο λόγια για τον
Μπιράντ για τους νεότερους που δεν τον γνωρίζουν. Υπήρξε για πολλούς, για να
μην πω σχεδόν όλους εμάς που δεν γνωρίζουμε τουρκικά, το «παράθυρό» μας προς
την Τουρκία για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα. Υπήρξε ίσως ο πρώτος Τούρκος που
έγινε ανταποκριτής στο εξωτερικό με πρώτο πόστο τις Βρυξέλλες τη δεκαετία του
1970.

Αλλά πιο σημαντικό
υπήρξε προνομιούχος συνομιλητής των κεμαλιστών πασάδων. Μας έδωσε επίσης
σημαντικά έργα για την τουρκική εισβολή (Απόφαση – Απόβαση), για τον Τουρκικό
Στρατό (Διατάξτε Στρατηγέ μου), για το Αιγαίο (παζαρέματα) και για το
πραξικόπημα του 1980, το μόνο που δεν μεταφράστηκε δυστυχώς στα ελληνικά, αλλά
ευτυχώς μεταφράστηκε στα αγγλικά από τις εκδόσεις Βrassey’s(Τhe General’sCoup in Τurkey). Σε ό,τι μας αφορά
μέσα από τις σελίδες του βιβλίου αυτού τεκμηριώνεται και η αιμομικτική σχέση
του Μπιράντ με τους πασάδες και γενικά με την κατεστημένη εξουσία της Τουρκίας,
παρά το γεγονός ότι για κάποιο χρονικό διάστημα οι πασάδες τον ηρωοποίησαν
φυλακίζοντάς τον.

Για ένα μεγάλο
χρονικό διάστημα ο Μπιράντ ήταν κυριολεκτικά ο γκουρού των ελληνικών και
κυπριακών ΜΜΕ. Φιλοξενήθηκε στα κανάλια, στις στήλες των εφημερίδων και σε
πολλά συνέδρια, όπου οι πλείστοι τον άκουγαν με δέος, ορισμένοι δε, σχεδόν
αποσβολωμένοι. Η εικόνα δε που περνούσε για την Τουρκία, συναγωνιζόταν αυτήν
των τουρκικών σίριαλ που συνωστίζονται σήμερα στα ελληνικά κανάλια, όπως το
Μέγα, τον Αντέννα, τον Άλφα και άλλα μικρότερα. Ήταν μια εικόνα της Τουρκίας
εκδυτικισμένης, ώριμης, αστικής κ.λπ.

Έρχομαι τώρα στο υπό
αναφορά κείμενό του το οποίο είναι κυριολεκτικά σουρεαλιστικό. Συγκρούεται
σχεδόν με την πραγματικότητα την οποία ο Μπιράντ περιγράφει. Και είναι
ενδεικτικό ότι οι Τούρκοι και σίγουρα η τουρκική ελίτ ζει σε μια παράλληλη
πραγματικότητα την οποία περιοδικά ανακατασκευάζει και προσαρμόζει στις
περιπτώσεις.

Ο Μπιράντ περιγράφει
την Τουρκία του Ψυχρού Πολέμου και μέχρι πρόσφατα, δηλαδή μέχρι την εποχή των
Ερντογάν – Νταβούτογλου ως το «cute boy» των Αμερικανών και της Δύσης.
Ήταν, λέει, μια Τουρκία, ο καλύτερος και φρονιμότερος μαθητής της τάξης:
επιμελής, ήσυχη, υπάκουη, ευάγωγη. «Κάτσε», της έλεγε η Ουάσιγκτον, καθόταν,
«Σήκω», σηκωνόταν, «Ψήφισε έτσι στον ΟΗΕ», ψήφιζε. «Πρόβαλλε τα στήθη σου κατά
των άπιστων κομμουνιστών», τα πρόβαλλε. Ποτέ δεν σήκωνε το κεφάλι της να
διαμαρτυρηθεί. Ποτέ δεν έκανε ερωτήσεις. Ήταν μια Τουρκία που αναγνώρισε το
Ισραήλ που έμεινε έξω από εμπλοκές στη Μέση Ανατολή και που δεν υποστήριξε τους
Παλαιστινίους, όχι όσο έπρεπε. Και τι έπαιρνε η Τουρκία από τη Δύση και τις ΗΠΑ
όλες αυτές τις δεκαετίες; Όλα αυτά τα χρόνια που η Τουρκία ήταν «cute boy», υπάκουη, ενάγωγη
κ.λπ; (Whatdo you thinkΤurkeygotin exchange for that?). Τίποτα ή σχεδόν
τίποτα, γράφει ο Μπιράντ. Λίγα λεφτά, λέε,ι πήρε, ψίχουλα. Λίγη βοήθεια από το
ΔΝΤ όταν είχε οικονομικά προβλήματα. Πήρε πλεονάζον αμερικανικό οπλισμό που
ήταν για τα σκουπίδια, έλαβε αμερικανικές πιστώσεις για αγορά παρακατιανού
αμερικανικού στρατιωτικού υλικού με υψηλά επιτόκια. Ποτέ η Τουρκία, γράφει ο
Μπιράντ, δεν έλαβε την υποστήριξη που της άξιζε από την Ευρώπη και τις ΗΠΑ.

Αντίθετα εισέπραττε
επικρίσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα στην Τουρκία, για δημοκρατικό έλλειμμα
και αρνητική δημοσιότητα όπως έγινε με το κινηματογραφικό έργο Εξπρές του
Μεσονυκτίου (Μidnight Εxpress) κ.λπ. Τώρα,
υπογραμμίζει ο Μπιράντ, που τα βλέπω εκ των υστέρων, αντιλαμβάνομαι ότι το να
είσαι «cute boy» δεν αξίζει. Πρέπει
να είσαι «naughtychild». Πρέπει να είσαι,
λέει ο Μπιράντ, αυτό που είναι σήμερα η Τουρκία των Ερντογάν – Νταβούτογλου.

Τώρα, λέει ο Μπιράντ,
όλοι τρέχουν από πίσω μας. Τώρα κάνουμε κόντρα στην Ουάσιγκτον και ορθώνουμε το
ανάστημά μας απέναντι στην Ευρώπη. Συμβαίνει, λέει, κάτι διαφορετικό στην
Τουρκία σήμερα σε σχέση με τον υπόλοιπο κόσμο. Όλοι τρέχουν από πίσω να μας
«επαναφέρουν» στον «σωστό δρόμο». Αλλά οι φτωχοί και καταπονημένοι της περιοχής
μας θαυμάζουν και μας χειροκροτούν. Χρειάζεται, ολοκληρώνει ο Μπιράντ, λίγη
προσοχή, ευλυγισία και μια ισχυρή οικονομία και η Τουρκία θα μεγαλουργήσει.
Εφόσον μπορούμε, πρέπει να είμαστε «ταραξίες», καταλήγει για να έχουμε και τα
οφέλη που μας στέρεψαν μέχρι τώρα. Αλλιώς πρέπει να πάμε πίσω και να γίνουμε «cute boy».

Αυτά λοιπόν από τον
κ. Μπιράντ, τα οποία για να ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα των σχέσεων
«Τουρκίας – Δύσης» μεταπολεμικά θα πρέπει κυριολεκτικά να αναποδογυριστούν. Γι’
αυτό τα χαρακτήρισα σουρεαλιστικά και ενδεικτικά των εξωπραγματικών παραστάσεων
που έχουν οι Τούρκοι για τον εαυτό τους και τον κόσμο.

Ας πάρουμε συνοπτικά
τα περισσότερα από αυτά που ισχυρίζεται ο Μπιράντ. Θα αρχίσω όμως με κάτι που ο
ίδιος δεν αναφέρει και το οποίο από μόνο του ανατρέπει τον όλο συλλογισμό του.
Αφού η Τουρκία ήτανε το «cute boy», ήταν «πιστή σύμμαχος» και
πρότασσε τα στήθη της κατά των κομμουνιστών, γιατί τότε υπήρξε εκτός κομμουνιστικού
στρατοπέδου όπως αυτό τεκμηριώνεται από τις εκθέσεις της CΙΑ;

(Central Ιntelligence Αgency, Νational
Αssessment Center, Communist Αid Αctivitiesin Νon Communist Less Development
Countries1954-79. ΕR 80-10318U, Οctober 1980, σελ. 2,6,9).
Τόσο μεγάλοι μακάκες ήτανε δηλαδή οι αρχικομμουνιστές της Μόσχας ή ήξεραν κάτι
περισσότερο από τον Μπιράντ; 

Ως προς τα πλείστα
υπόλοιπα που αναφέρει ο Μπιράντ:

-Η Τουρκία στηρίχθηκε
περισσότερο από καμία άλλη χώρα από το ΔΝΤ και την Παγκόσμια Τράπεζα (πάνω από
20 προγράμματα) με εκατομμύρια δολάρια δανεικά και αγύριστα. Υπογραμμίζω ότι
την περίοδο που η Αργεντινή αφέθηκε να χρεοκοπήσει, η Τουρκία με παρόμοια
οικονομικά προβλήματα διασώθηκε από την κυβέρνηση Κλίντον και το ΔΝΤ.

-Οι Τούρκοι αφέθηκαν
να καταστρέψουν τον ελληνισμό της Τουρκίας (1955, 1964) χωρίς κανένα κόστος. Όλος,
κυριολεκτικά, ο τουρκικός στόλος της εισβολής στην Κύπρο το 1974 είχε
παραχωρηθεί δωρεάν ή με μίσθωση (lease) που δεν πληρώθηκε ποτέ προς τις ΗΠΑ. Στη διάρκεια του μερικού εμπάργκο
όπλων (που επέβαλε το Κογκρέσο και όχι η αμερικανική κυβέρνηση) η Τουρκία
εισέπραξε μέσω υπόγειων διαδρομών (ΝΑΤΟ, Γερμανία, Αγγλία, Ιαπωνία κ.λπ)
περισσότερη βοήθεια σε λεφτά και υλικό από όσο έπαιρνε – και ήταν πολλά- πριν
το μερικό εμπάργκο (1975-78).  Επί
κυβέρνησης Ρέιγκαν (1981-1989) εισέπραξε 18 δισ. δολάρια ώστε να κατασκευάσουν
οι Αμερικάνοι βάσεις στην Ανατολική Τουρκία για επεμβάσεις στη Μέση Ανατολή.
Ωστόσο όταν το 2003 οι Αμερικανοί ζήτησαν τις βάσεις αυτές για επίθεση κατά του
Ιράκ, πήραν… τίποτε.

-Στη Μέση Ανατολή,
γράφει ο Μπιράντ, η Τουρκία δεν ανακατεύθηκε μέχρι πρόσφατα. Μα τότε ποιος (ο
Μεντερές) είχε σχεδιάσει εισβολή στη Συρία (1957) και Ιράκ (1958); Η λιτανεία
είναι ατέλειωτη αναφορικά με το πόσο «cute boy» υπήρξε η Τουρκία
όλη αυτήν την περίοδο, πάντα με το αζημίωτο. Όσο για το Εξπρές του Μεσονυχτίου
αυτό υπήρξε απότοκο του γεγονότος ότι τότε η Τουρκία ήταν ο μεγαλύτερος
παραγωγός ηρωίνης που έφθανε στην Αμερική. Το 1971 υπέγραψε συμφωνία με τις ΗΠΑ
για περιορισμό της καλλιέργειας της παπαρούνας αλλά το 1974 ο πρωθυπουργός της
εισβολής Ετσεβίτ την καταπάτησε. Το Εξπρές του Μεσονυχτίου αντικατόπτριζε την
Τουρκία της εποχής.

-«Πρέπει να μας
πληρώνετε τους λογαριασμούς γιατί μας έχετε ανάγκη», έλεγε Τούρκος Πρωθυπουργός
σε υψηλόβαθμο Αμερικανό αξιωματούχο στην Άγκυρα το 1979 («you must pay our bills because you need us»). Και τότε πλήρωναν
οι Αμερικανοί, πλήρωναν τον Μπιράντ και τους ομοεθνείς του όπως συνεχίζουν να τους
πληρώνουν και σήμερα. Είναι όμως λίγα, πολύ λίγα αυτά που εισπράττουν, κατά τον
Μπιράντ και τους ισλαμοπασάδες. Η μεγάλη (Βuyuk) Τουρκία δικαιούται περισσότερα,
πολύ περισσότερα. Και θα τα αρπάξει μόνη της, μας αποκαλύπτει κυνικά ο Μπιράντ.

 

ΚΑΚΟΜΑΘΗΜΕΝΗ

Υποστήριξα σε
παλαιότερα κείμενά μου και θα επαναλάβω και τώρα συνοπτικά, ότι το ιστορικό της
σχέσεων Τουρκίας – Δύσης αποδεικνύει τεκμηριωμένα ότι η Τουρκία είναι το πιο
«κακομαθημένο παιδί» (spoiled boy) της Δύσης – πιο «κακομαθημένο»
ακόμη και από το Ισραήλ. Υπογραμμίζω ότι αθροιστικά, η Τουρκία εισέπραξε από
τις δυτικές κυβερνήσεις, μεταπολεμικά, πολλά περισσότερα λεφτά από αυτά που
εισέπραξε το Ισραήλ. Χωρίς την αρωγή, στήριξη και υποστήριξη της Δύσης κυρίως
ως προνομιούχου εταίρου του ΝΑΤΟ και προνομιούχου συμμάχου των ΗΠΑ, η Τουρκία
σήμερα θα ήταν μια χώρα μεταξύ Αιγύπτου (υπερπληθυσμό) και Πακιστάν
(πραξικοπήματα).

ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟΣ
23/10/2011