Επιμέλεια:
Φραγκώ Καράογλαν – Δημ. Σταθακόπουλος
ΤΟΥΡΚΙΚΟΣ ΤΥΠΟΣ – 01.11.2011
«Σεισμός και
Κουρδικό»
Εννιά ημέρες μετά τον θανατηφόρο και καταστροφικό σεισμό 7,2 της
κλίμακας Ρίχτερ στην περιοχή της Λίμνης Βαν (23/10 στις 13.41), που επηρέασε
την πόλη του Βαν, έξι κωμοπόλεις και 20 χωριά της περιοχής με συνολικό πληθυσμό
περί το ένα εκατομμύριο, οι νεκροί έφτασαν τους 601, οι τραυματίες είναι πάνω
από 4.000. Ως αποτέλεσμα του σεισμού κατέρρευσαν: ένα σχολείο και 96
πολυκατοικίες, τρία χωριά με περίπου 50 σπίτια το καθένα ισοπεδώθηκαν και κάπου
5.500 κτίρια έχουν υποστεί μεγάλες και μικρότερες ζημιές.
Τα σωστικά συνεργεία έσωσαν 231 άτομα από τα συντρίμμια. Συνολικά έχουν
διανεμηθεί 35.000 σκηνές από την Ερυθρά Ημισέληνο και άλλες 6.000 σκηνές που
στάλθηκαν ως βοήθεια από το εξωτερικό. Η
τουρκική κυβέρνηση δήλωσε ότι δεν χρειάζεται εξωτερική βοήθεια (δέχθηκε μόνο
σωστικό συνεργείο από το γειτονικό Αζερμπαϊτζάν), αλλά άνοιξε τις πόρτες της
για βοήθεια μετά τις πρώτες τρεις μέρες.
Η
κατάσταση που επικρατεί στη σεισμόπληκτη περιοχή αυτή την ώρα είναι, σύμφωνα με
τα σημερινά τ/ΜΜΕ, ‘ικανοποιητική’: έχουν σχεδόν όλοι σκηνές, μοιράζονται 35.000
μερίδες ζεστού φαγητού σε 23 συσσίτια και φαίνεται να έχει εν γένει επιτευχθεί
ο συντονισμός κρατικών και δημοτικών αρχών και οργανώσεων βοηθείας. Ο τ/Υπουργός Παιδείας δήλωσε ότι ‘μόνο 17 από
τα 446 σχολεία υπέστησαν ζημιές’ [παραλείποντας να αναφερθεί στο σχολικό κτίριο
που κατάρρευσε] και είπε ότι το Υπουργείο του θα δώσει ‘μια πρώτη βοήθεια ύψους
10 χιλιάδων Λιρών Τουρκίας στις οικογένειες των 65 δασκάλων που έχασαν τη ζωή
τους’ [βρίσκονταν όλοι στη Λέσχη Δασκάλων]. Τα σχολεία στην περιοχή θα ξαναρχίσουν
να λειτουργούν στις 14/11. ..
Η
κατάσταση που επικράτησε την πρώτη εβδομάδα απείχε του να είναι
‘ικανοποιητική’: με τις συνεχείς καταγγελίες ότι η διανομή σκηνών γινόταν πλημμελώς και τις
φήμες που έδιναν και έπαιρναν ‘περί λεηλασίας των φορτηγών που μετέφεραν
βοήθεια -από το ΡΚΚ ή από τους κατοίκους της περιοχής για να τα στείλουν στο
βουνό’. Όπως έγραφε ο καθηγητής Χασάν Μπουλέντ Καχραμάν στο χθεσινό του άρθρο
στην «Σταρ», ‘ζήσαμε ίσως τον πιο πολιτικό σεισμό του κόσμου’. Μια ιδέα για το
τι εννοεί δίνει η ιστορία του μικρού Γιουνούς: ο σχολιαστής του τηλεοπτικού
καναλιού ‘Μπούγκιουν’ έλεγε την ώρα που το σωστικό συνεργείο έβγαζε τον
δεκατριάχρονο Γιουνούς από τα συντρίμμια «…είναι σοκαρισμένος, κάτι λέει αλλά
δεν γίνεται αντιληπτό τι…», ενώ είχε καταλάβει καλά ότι μιλούσε στη μητρική του
γλώσσα, αλλά του ήταν φαίνεται δύσκολο να πει ότι «το παιδί είπε κάτι στα
κουρδικά…». [Ο μικρός Γιουνούς έγινε ένα
από τα σύμβολα του σεισμού με τη φωτογραφία που τον δείχνει με το κεφάλι έξω ως
τους ώμους κάτω από τα συντρίμμια του Ιντερνέτ Καφέ όπου είχε πάει με τον
πατέρα του και το χέρι του –ήδη νεκρού- πατέρα του πάνω στον ένα του ώμο.
Πέθανε έξι ώρες μετά τη διάσωσή του από εσωτερική αιμορραγία].
Απ’ τη μια μεριά λοιπόν εξερράγη ένα αντι-κουρδικό μένος [από σχόλια του
είδους ‘τους τιμωρεί ο Θεός που σκοτώνουν τους στρατιώτες μας’ έως πέτρες,
ρόπαλα, τουρκικές σημαίες και φωτογραφίες του Ατατούρκ μέσα σε ‘κιβώτια
βοήθειας’ έως τον νομάρχη της περιοχής να αγνοεί τον εκλεγμένο με το κουρδικό
BDP δήμαρχο του Βαν, Μπεκίρ Καγιά], στο οποίο όμως αντέδρασαν και εμπόδισαν τα
ΜΜΕ και από την άλλη μια μεγάλη γενναιοδωρία σε συλλογικό και προσωπικό επίπεδο
από όλα τα μέρη της Τουρκίας. Αυτά που
θα απομείνουν στις μνήμες θα είναι κατά πάσα πιθανότητα η μητέρα που είπε πως
το μόνο πράγμα που έχει να δώσει στα παιδιά του Βαν είναι το γάλα της και ο
μικρός από το ορφανοτροφείο που έσπασε τον κουμπαρά του με τα λίγα γρόσια για
να τα στείλει στα παιδιά του Βαν να μην κρυώνουν. «Η φρίκη ξέβρασε ταυτόχρονα βαθιά κακότητα
και άφατη καλοσύνη» όπως έγραφε ο κοινωνιολόγος Φερχάτ Κεντέλ στην ‘Ταράφ’
(29/10).
Ο
σεισμός όμως δεν σταμάτησε τις επιχειρήσεις ούτε από την πλευρά του τουρκικού
στρατού ούτε του ΡΚΚ. Η τουρκική αεροπορία βομβαρδίζει, η κυβέρνηση ‘κάνει
συμφωνίες με τις ΗΠΑ’ για την αγορά Predator και ελικοπτέρων Super Cobra,
συνεχίζονται αμείωτες οι συλλήψεις ‘μελών της KCK [‘οργάνωσης πόλεων του ΡΚΚ’]’
αλλά και τούρκων διανοουμένων/καθηγητών ‘που θεωρείται ότι βοηθούν την KCK’,
όπως η καθηγήτρια Μπουσρά Ερσανλί και ο συγγραφέας και εκδότης Ραγκίπ Ζαράκολ
(που συνελήφθησαν πριν από 3 μέρες), καθόσον συνεχίζονται σχεδόν καθημερινά τα
συχνά πολύνεκρα χτυπήματα του ΡΚΚ σε πόλεις της ανατολικής και νοτιοανατολικής
Τουρκίας.
Μεταφράζουμε παρακάτω ολόκληρο το επίκαιρο άρθρο του Ορχάν Μίρογλου,
συγγραφέα και αρθρογράφου της ‘Ταράφ’ για το Κουρδικό και τις τελευταίες
εξελίξεις στο ΡΚΚ. Ο Μίρογλου είναι κούρδος και έχει περάσει δέκα χρόνια
(1980-1990) στο κολαστήριο των φυλακών του Ντιάρμπακιρ, μέσα από τη φρίκη του
οποίου λέγεται ότι ξεκίνησε η κουρδική αντίσταση. Το άρθρο έχει τίτλο «Πολιτικά
τυχερό» και δημοσιεύτηκε στις 6/10.
Ως προς την επικαιρότητα, να σημειώσουμε επίσης ότι ο τ/Πρωθυπουργός
Ταγίπ Ερντογάν αναχωρεί σήμερα για επίσημο ταξίδι στη Γερμανία (1-2/11) και τη
Γαλλία )3-4/11).
«Ο πρώην επιτελάρχης Ιλκέρ
Μπάσμπουγ [2008-2010, ο 26ος αρχηγός ενόπλων δυνάμεων της Τουρκίας. Τον
ακολούθησαν οι Ισίκ Κοσάνερ (2010-2011) και Νετζνέτ Οζέλ (2011-)] σε μια τηλεοπτική
εκπομπή όπου ήταν προσκεκλημένος πρόσφατα, χαρακτήρισε το ΡΚΚ ως μια πολύ
τυχερή οργάνωση.
Ο Μπάσμπουγ ήθελε να πει ότι, στην
πραγματικότητα, η Τουρκία επέτυχε στον αγώνα εναντίον του ΡΚΚ, αλλά οι νέες
συνθήκες που εξελισσόταν κάθε φορά στη Μέση Ανατολή, εμπόδισαν αυτή την
επιτυχία να φτάσει σε ένα αποτέλεσμα.
Πόσο ρεαλιστικό είναι να εξηγεί
κανείς με τη ‘γεωπολιτική’ -που αλλάζει στη Μέση Ανατολή από τότε που άρχισαν
οι Πόλεμοι του Κόλπου- ή με την τύχη, ένα κίνημα που δεν είναι η αιτία του
Κουρδικού αλλά το αποτέλεσμα του;
Λέγοντάς το αυτό, ο Μπάσμπουγ
αναφερόταν μεν στο παρελθόν, αλλά ανάμεσα στις γραμμές των λεγομένων του –αν
κατάλαβα καλά- φαινόταν σαν να καλούσε το ΡΚΚ να εκμεταλλευτεί ‘και άλλες
ευκαιρίες’ που προσφέρονται σήμερα…
Έφεραν στ’ αλήθεια τύχη κάθε φορά
στο ΡΚΚ, οι γεωπολιτικές συνθήκες που εξελίσσονται στη Μέση Ανατολή;
Αν θέλει κάποιος να εξηγήσει το ΡΚΚ
μόνο με τη στρατιωτική του δύναμη στο βουνό, τότε η απάντηση του στην ερώτηση
αυτή θα ήταν ναι.
Ωστόσο, αυτό που κατέστησε δυνατή
για το Κουρδικό κίνημα μετά το 1980 ‘τη φάση της Μπεκά’, δεν ήταν οι
εναλλασσόμενες συνθήκες της Μέσης Ανατολής. Οι συνθήκες που έσπρωξαν το ΡΚΚ
στην κοιλάδα Μπεκάα προετοιμάστηκαν στην Τουρκία.
Η Τουρκία προτίμησε το ένοπλο
κουρδικό κίνημα έναντι ενός άοπλου κουρδικού κινήματος και η Κούρδοι
αποκρίθηκαν στην επιλογή αυτή του κράτους τασσόμενοι στις τάξεις του ΡΚΚ.
Στήριξαν το ΡΚΚ, [και] αντίθετα από
ό,τι αναμενόταν, δεν γύρισαν την πλάτη τους σε αυτό στις δύσκολες ώρες.
Το ΡΚΚ πολιτικοποιήθηκε,
μεταβλήθηκε σε ένα κίνημα που κρατούσε στα χέρια του την πολιτική δυναμική του
κουρδικού κινήματος.
Κατά τον Μπάσμπουγ, το ΡΚΚ υπήρξε
τυχερό!
Ύστερα, πήγε στα σύνορα ένα
διοικητής που είπε φτάνει τόση τύχη, απείλησε τη Συρία και όλα άλλαξαν.
Το Κουρδικό μπήκε σε νέα φάση. Ο
Ότζαλαν αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τη Μπεκά.
Από την ημερομηνία εκείνη και μετά
όμως, η Τουρκία συμπεριφέρθηκε σαν να μην είχε ένα τέτοιο πρόβλημα. Δεν
υποψιάστηκε καν γιατί της παρέδωσαν τον αρχηγό μιας οργάνωσης με την οποία
πολεμούσε επί 15 χρόνια.
Από την άλλη πλευρά, οι αρχηγοί του
ΡΚΚ, με πρώτο τον Ότζαλαν, σκέφτονταν ότι το πολιτικό μέλλον του ΡΚΚ –που το
μεγάλωσαν και το ανάπτυξαν με τόσο αγώνα- ήταν συνδεδεμένο με το πολιτικό
μέλλον της Τουρκίας και την παραμονή του εντός του δημοκρατικού πλαισίου και έθεταν στους Κούρδους ως πολιτικό στόχο
‘το να γίνουν πολίτες της Τουρκίας’.
Η συζήτηση του ‘ο ένοπλος αγώνας
τελείωσε, τι θα βάλουμε στη θέση του;’, ήταν ένα βασικό θέμα συζήτησης στα
ιδιαίτερα δώματα του ΡΚΚ.
Και η εν λόγω συζήτηση
υποστηριζόταν με μια προσέγγιση που, βασισμένη στις δηλώσεις του Ότζαλαν, άφηνε
τα όπλα εκτός.
Η επιθυμία του ΡΚΚ να καταστεί
ενεργός πρωταγωνιστής της νέας πορείας στο Ιράκ εκείνα τα χρόνια, δεν στέφθηκε
με επιτυχία.
Την περίοδο μεταξύ 1999-2004, το
ΡΚΚ ξεχάστηκε τόσο από την Τουρκία όσο και από όλους στη Μέση Ανατολή.
Όταν η οπισθοχώρηση του 1999 έμεινε
χωρίς καμιά ανταπόκριση, το κίνημα βούλιαξε σε μεγάλο βαθμό μέσα στα εσωτερικά
του προβλήματα.
Ο Οτζαλάν έθεσε τέλος στις
πολιτικές δραστηριότητες του ΡΚΚ, μετά το ξανά-έστησε. Το 2004 πάρθηκε η
απόφαση για πόλεμο…
[Εν τω μεταξύ] δοκιμάστηκαν διάφορα
οργανωτικά μοντέλα, τελευταία εκδοχή των οποίων είναι η KCK’ ύστερα,
απορρίφθηκαν όλα και αποφασίστηκε να μείνει μόνο η KCK.
Ο Μπάσμπουγ κάνει λόγο για την τύχη
που είχε το ΡΚΚ. Ωστόσο, η πολιτική ύπαρξη του ΡΚΚ, ο αγώνας του, δεν μπορεί να εξηγηθεί με την τύχη.
Κι ενώ είμαι έτοιμος να πω ότι ελπίζω πως το ΡΚΚ δεν θα ξεσηκωθεί να
χρησιμοποιήσει μια ανύπαρκτη τύχη, ακολουθώντας τη λογική των στρατιωτικών, οι
εξελίξεις δείχνουν πως υπάρχει ένα ΡΚΚ υπέρ της χρησιμοποίησης της ‘τύχης’.
Το γεγονός ότι συνεχίζεται εδώ και
τρεις μήνες μια περίοδος συγκρούσεων, δείχνει ότι το ΡΚΚ έχει εναποθέσει με το
παραπάνω τις ελπίδες του σε κάποιες νέες γεωπολιτικές εξελίξεις στη Μέση
Ανατολή που θα του φέρουν τύχη.
Οι εκτιμήσεις που δημοσιεύονται σε
ΜΜΕ κοντά στο ΡΚΚ, τα άρθρα που κρατούν εκτός το μεγαλύτερο και το πιο
σημαντικό μεταξύ των κουρδικών πολιτικών κομμάτων, το ιρακινό KDP (Δημοκρατικό
Κόμμα [ιρακινού] Κουρδιστάν) και μιλούν για συμμαχία ‘κούρδων-σιϊτών’, οι
αισιόδοξες εκτιμήσεις σχετικά με το Ιράν και τη Συρία, απομακρύνουν το ΡΚΚ από
το πραγματικό πολιτικό έδαφος της Τουρκίας.
Το ΡΚΚ, καθώς όλο και πιο πολύ
απομακρύνεται από αυτό το έδαφος-βάση, υποκαθιστά τον αντάρτικο αγώνα στο
βουνό, που δεν μπορεί να συνεχιστεί όπως παλιά, με ενέργειες στις πόλεις που
τις χρησιμοποιεί ως χώρους δράσης.
Προβάλει, όχι το BDP που έχει
ξεπεράσει το πρόβλημα της νομιμοποίησης και έχει επιτύχει στις εκλογές, αλλά
την KCK.
Γιατί, η στρατηγική ‘επαναστατικού
λαϊκού αγώνα’ που έχει ορμητήριο τις πόλεις, καθιστά αναγκαία μια ισχυρή δομή
για την KCK.
Ενώ, ταυτόχρονα, την υποδομή της δημοκρατικής
αυτονομίας, προσπαθεί να τη ‘φτιάξει όπως όπως’ με διάφορες ενέργειες η KCK και
όχι το BDP.
Οι επιχειρήσεις KCK [συλλήψεων
μελών τους από τις τουρκικές αστυνομικές αρχές], δείχνουν ότι από την άποψη
αυτή, υπάρχει ένας σοβαρός αγώνας ανάμεσα στο κράτος και το ΡΚΚ και ότι θα
συνεχιστεί.
Το γεγονός ότι ανάμεσα στους
ανθρώπους που συλλαμβάνονται υπάρχουν μέλη του BDP και αιρετά στελέχη της
τοπικής αυτοδιοίκησης, δεν αλλάζει το αποτέλεσμα.
Στην κατάσταση που επικρατεί πλέον
σήμερα στην κουρδική πολιτική είναι δύσκολο να ξεχωρίσει κανείς ποιος είναι
μέλος του BDP και ποιος της KCK. Είναι μεν δύσκολο, αλλά και πάλι στα μάτια των
τούρκων και του κράτους το BDP είναι BDP και η
KCK είναι KCK.
Επομένως η έξοδος από αυτό το χάος
μπορεί να επιτευχθεί όχι με τη διολίσθηση του BDP προς την KCK, αλλά το
αντίστοφο.
Αν βεβαίως, δίνεται σημασία στις
πολιτικές συνθήκες της Τουρκίας και όχι στις συνθήκες της Μέσης Ανατολής που
θεωρείται ότι θα φέρουν τύχη.
Από την άποψη αυτή, ο δρόμος
διεξόδου, δεν είναι αυτό που με μεγάλη δόση ειρωνείας λέγεται, να γίνει δηλαδή
ο πρόεδρος του BDP Σελαχατίν Ντεμίρτας, πρόεδρος της KCK, αλλά να παραμείνει ο
Ντεμίρτας πρόεδρος του BDP και να υπερασπιστεί μέσα στην ιεραρχία δυνάμεων τη
θέση που αξίζει στο κόμμα του.
Αν η θέση αυτή δεν υποστηριχτεί,
τότε, η αρένα θα αφεθεί στα κείμενα και τις παραινέσεις που υποστηρίζουν την
απομάκρυνση των κούρδων από την πολιτική ζωή, πράγμα που δεν μπορεί παρά να
είναι καταστροφικό…
Μια ενδεχόμενη ‘πολιτική
ενσωμάτωση’ ή ολοκλήρωση (integration) μεταξύ του κουρδικού κινήματος και της
πολιτικής της Τουρκίας, θα απαιτούσε τη λήψη ριζοσπαστικών αποφάσεων για την
ενδυνάμωση του BDP και τη σταδιακή αποδυνάμωση της πολιτικής δομής της KCK στις
πόλεις υπέρ του BDP.
Σε μια περίοδο όπου συνεχίζεται η
απαγόρευση επισκέψεων στον Ότζαλαν [εδώ και 4 μήνες δεν έχει επιτραπεί να τον
επισκεφτεί παρά μόνο ο αδελφός του] και στο κράτος υπερισχύει η αντίληψη της ασφάλειας,
μπορεί να μην είναι και τόσο ρεαλιστική η απαίτηση να βγουν εκτός των συνόρων
της χώρας τα ένοπλα τμήματα.
Αν όμως υπάρχει η πιθανότητα να
ξαναρχίσουν οι διαβουλεύσεις, πρέπει καταρχάς το κράτος να σταματήσει τις
επιχειρήσεις εναντίον της KCK, αλλά και η KCK να ανακοίνωση ότι σταματάει την
πολιτική της δράση με σκοπό να συμβάλει στην πορεία των διαβουλεύσεων.
Αντιλαμβάνομαι ότι μιλώ για κάτι
ριζοσπαστικό.
Αλλά αυτό που λέγεται ειρήνη, δεν
είναι κάτι που μπορεί να γίνει πραγματικότητα χωρίς να αποφασίσετε να κάνετε
ούτε ένα βήμα πίσω από το σημείο που στέκεστε».