του Σπύρου Μπαζίνα
Στο σύντομο αυτό σχόλιο εκφράζεται η
άποψη ότι η σύλληψη του Γέροντα Εφραιμ είναι παράνομη και ότι τα αρμόδια όργανα
του Κράτους οφείλουν να άρουν άμεσα την παρανομία αυτή και να τιμωρήσουν τους
υπευθύνους. Για την πληρότητα της ανάλυσης, το σχόλιο αναφέρεται επίσης σύντομα
στο νομικό καθεστώς του Αγίου Όρους και στο νόμω αβάσιμο και αναιτιολόγητο του
βουλεύματος του Συμβουλίου Εφετών Αθηνών που διατάσσει την προσωρινή κράτηση
του Γέροντα Εφραιμ μέχρι να γίνει η δίκη (με ανώτατο όριο 18 μηνών).
Για να γίνει κατανοητή η άποψη ότι η
σύλληψη του Γέροντα Εφραίμ είναι παράνομη πρέπει πρώτα να εξηγηθεί ότι το Άγιον
Όρος είναι αυτοδιοίκητο, ενώ συγκεκριμένες διοικητικές αρμοδιότητες έχει το
ελληνικό κράτος και πνευματική, και μόνο, δικαιοδοσία έχει το Οικουμενικό
Πατριαρχείο. Συγκεκριμένα, το Σύνταγμα προβλέπει ότι το Άγιον Όρος «… σύμφωνα με
το αρχαίο προνομιακό καθεστώς του, αυτοδιοίκητο τμήμα του Ελληνικού Κράτους,
του οποίου η κυριαρχία πάνω σ’ αυτό παραμένει άθικτη. Από πνευματική άποψη το
Άγιο Όρος διατελεί υπό την άμεση δικαιοδοσία του Οικουμενικού Πατριαρχείου»
(άρθρο 105, παρ. 1, του Συντάγματος). «Η διοίκησή του ασκείται από
αντιπροσώπους των ιερών μονών, οι οποίοι αποτελούν την ιερή κοινότητα» (άρθρο
105, παρ. 2). «Ο λεπτομερής καθορισμός των αγιορειτικών καθεστώτων και του
τρόπου της λειτουργίας τους γίνεται από τον καταστατικό χάρτη του Αγίου Όρους»
(άρθρο 105, παρ. 3:). «Η ακριβής τήρηση των αγιορειτικών καθεστώτων τελεί ως
προς το πνευματικό μέρος υπό την ανώτατη εποπτεία του Οικουμενικού Πατριαρχείου
και ως προς το διοικητικό μέρος υπό την εποπτεία του Κράτους, στο οποίο ανήκει
αποκλειστικά και η διαφύλαξη της δημόσιας τάξης και ασφάλειας (άρθρο 105, παρ.
4). «Οι πιο πάνω εξουσίες του Κράτους ασκούνται από διοικητή, του οποίου τα
δικαιώματα και καθήκοντα καθορίζονται με νόμο …» (άρθρο 105, παρ. 5).
Γιατί λοιπόν είναι παράνομη η σύλληψη
του Γέροντα Εφραίμ; Γιατί ο εισαγγελέας και οι αστυνομικές δυνάμεις, με την
αυθαίρετη εισβολή και τον βίαιο αποκλεισμό των δρόμων του Αγίου Όρους χωρίς την
ενημέρωση και συνδρομή της Ιεράς Επιστασίας, παραβίασαν τον Καταστατικό Χάρτη
και το συνταγματικά προστατευόμενο
αυτοδιοίκητο του Αγίου Όρους. Συγκεκριμένα, ο τρόπος σύλληψης παραβιάζει
το άρθρο 8 του Καταστατικού Χάρτη το οποίο προβλέπει ότι «Αἱ δικαστικαὶ ἀποφάσεις
αἱ κατὰ τὸ προηγούμενον ἄρθρον ἐκδιδόμεναι ἐκτελοῦνται διὰ διαταγῆς τοῦ ἐν Ἁγίῳ
Ὄρει Διοικητοῦ καὶ διὰ τῶν ὑπ᾿ αὐτὸν ὀργάνων, συμπράττοντος ἑνὸς τῶν ἐπιστατῶν.
Ὁ πρωτεπιστάτης ἀπαλλάσσεται τῆς τοιαύτης συμπράξεως.» Παραβιάστηκε επίσης το
άρθρο 35 του Καταστατικού Χάρτη το οποίο ορίζει ότι «Αἱ δικαστικαὶ ἀρχαὶ τοῦ
Κράτους, ἐπιλαμβανόμεναι τῆς διώξεως πλημμελημάτων ἢ κακουργημάτων ἐντὸς τοῦ Ἁγίου
Ὄρους, ἀποστέλλουσιν ἐκεῖ ἀνακριτικὸν ὑπάλληλον, ὅστις ὑποχρεοῦται νὰ καλέσῃ
παραχρῆμα τὴν ἱερὰν ἐπιστασίαν ὅπως ἀποστείλῃ κατὰ τὰ εἰωθότα ἕνα τῶν ἐπιστατῶν,
παριστάμενον κατὰ τὴν ἐνέργειαν τῶν ἀνακριτικῶν πράξεων καὶ παρέχοντα τὴν
συνδρομήν του εἰς τὴν ταχεῖαν διεξαγωγὴν τῶν ἀνακριτικῶν ἔργων».
Το δε άρθρο 7, το οποίο αναφέρεται στο
άρθρο 8,προβλέπει ότι «…Ἐπὶ ἀδικημάτων τοῦ κοινοῦ ποινικοῦ νόμου, πλὴν τῶν
πταισμάτων, ἁρμόδια εἶναι τὰ ἐν Θεσσαλονίκῃ ποινικὰ δικαστήρια», πράγμα το
οποίο θέτει και ζήτημα αναρμοδιότητες του Συμβουλίου Εφετών Αθηνών να δικάσει
ένα Αγιορείτη Μοναχό. Το γεγονός ότι ο διοικητής του Αγίου Όρους εξέφρασε την
λύπη του για τον τρόπο με τον οποίο μεθοδεύτηκε η σύλληψη του Γέροντα Εφραίμ
αποτελεί έμμεση ομολογία της παρανομίας που διαπράχτηκε από το ελληνικό Κράτος,
πράγμα το οποίο προκάλεσε και την δικαιολογημένη αντίδραση της ομόδοξης Ρωσίας.
Για την πληρότητα της ανάλυσης πρέπει
τέλος να τονισθεί ότι το βούλευμα του Συμβουλίου Εφετών είναι αβάσιμο και
αναιτιολόγητο και ο Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου, ο μόνος που μπορεί να ασκήσει
ένδικο μέσο κατά του βουλεύματος, οφείλει να ασκήσει αναίρεση, αν θέλει να
περισώσει το κύρος της Δικαιοσύνης και των λειτουργών της. Σύμφωνα με το
βούλευμα του Συμβουλίου Εφετών Αθηνών, η προσωρινή κράτηση διατάσσεται
προκειμένου να αποφευχθεί η εκ μέρους του κατηγορουμένου τέλεση νέων αξιοποίνων
πράξεων. Ως περιστατικά της προηγουμένης ζωής αυτού ή ιδιαίτερα χαρακτηριστικά
της πράξεως που στηρίζουν αυτή την κρίση το ένταλμα μνημονεύει: (α) την
εκμετάλλευση της ιδιότητος του ως καθηγουμένου αγιορειτικής μονής παγκοσμίας
ακτινοβολίας ώστε να επηρεάσει πολιτικά πρόσωπα και κρατικούς λειτουργούς, (β)
την επανειλημμένη τέλεση πράξεων, οι οποίες είναι αντίθετες προς το μοναχικό
πολίτευμα και την πνευματική αποστολή του, και (γ) την πρόκληση ιδιαιτέρως
μεγάλης ζημίας στην δημόσια περιουσία.
Όμως τα στοιχεία αυτά δεν δικαιολογούν
το έσχατο μέτρο της προφυλάκισης. Αντίθετα, η απόφαση προφυλάκισης με
αιτιολογικό ότι ο κατηγορούμενος θα τελέσει και άλλα αδικήματα είναι νόμω αβάσιμη
γιατί δεν έχει αποδειχτεί και κριθεί από δικαστήριο ότι ο κατηγορούμενος έχει
διαπράξει οιοδήποτε αδίκημα. Ειδικότερα, ο επηρεασμός πολιτικών προσώπων δεν
αποτελεί ποινικό αδίκημα και μέχρι να κριθεί από το αρμόδιο δικαστήριο ένα
δικαστικό συμβούλιο δεν μπορεί σύμφωνα με τον νόμο να παραβιάσει το τεκμήριο αθωότητας
και να λάβει ως δεδομένο ότι ο Γέροντας Εφραίμ έχει ήδη επηρεάσει πολιτικούς
και δημοσίους λειτουργούς και επιτύχει με τον τρόπο αυτό ένα παράνομο αποτέλεσμα.
Έπειτα, κανένα συμβούλιο η ποινικό δικαστήριο δεν μπορεί να κρίνει ένα
Αγιορείτη Μοναχό για παραβίαση του μοναχικού πολιτεύματος και της πνευματικής
αποστολής του. Αυτός ο πνευματικός έλεγχος ανήκει στην δικαιοδοσία του οικείου επισκόπου
του Αγίου Όρους, δηλαδή του Οικουμενικού Πατριάρχου. Τέλος, η επίκληση της
υπόθεσης ότι ο Γέροντας Εφραίμ έχει προκαλέσει ζημία στο δημόσιο είναι παράνομη
αφού παραβιάζει το τεκμήριο αθωότητας του κατηγορουμένου. Το ουσιαστικό
ζητούμενο της δίκης, η ζημία του δημοσίου, μένει να αποδειχτεί καινα κριθεί από
το αρμόδιο δικαστήριο, και δεν μπορεί να γίνεται βάση απόφασης προφυλάκισης.
Από τα ανωτέρω γίνεται σαφές ότι το
Κράτος έχει παρανομήσει παραβιάζοντας τον Καταστατικό Χάρτη του Αγίου Όρους, το
Σύνταγμα της Χώρας και διεθνείς συνθήκες. Η αρχή του κράτους δικαίου και το
κατοχυρωμένο από το Σύνταγμα και διεθνείς συνθήκες ανθρώπινο δικαίωμα της
ελευθερίας και η αρχή ότι ουδείς στερείται της ελευθερίας του χωρίς επαρκώς αιτιολογημένη
απόφαση του αρμοδίου δικαστηρίου έχουν παραβιαστεί. Τα αρμόδια όργανα του
κράτους οφείλουν να αποκαταστήσουν την νομιμότητα άμεσα για να αποφευχθεί η
αυτοδικία στο εσωτερικό και η επίκληση της διεθνούς ευθύνης της Χώρας από ξένα
Κράτη και την καταρράκωση έτσι του κύρους της Χώρας στο εξωτερικό.