Η Τουρκία επιζητούσε πάντα επικυρίαρχο ρόλο στην Ανατολική Μεσόγειο ψάχνοντας για ευκαιρίες. Επίσημες τουρκικές αναφορές για «αναφαίρετα τουρκικά δικαιώματα στην Ανατολική Μεσόγειο» βρίσκουμε δεκαετίες πίσω. Ωστόσο, με το Σχ. Ανάν τα πράγματα καθάρισαν περισσότερο. Μερικές βδομάδες πριν το δημοψήφισμα (2 Μαρτίου 2004), το Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας της Τουρκίας καθιστούσε σαφή τα αδιαπραγμάτευτα «νόμιμα και ζωτικής σημασίας δικαιώματα και συμφέροντα της Τουρκίας … στην Αν. Μεσόγειο».
Το Σχ. Ανάν ήταν μια εξαιρετική ευκαιρία για την Τουρκία να ακυρώσει νόμιμα πλέον – εάν γινόταν αποδεκτό το Σχέδιο- κάθε επιδίωξη για ρύθμιση της Κυπριακής Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) με γειτονικές χώρες και κατ΄επέκταση την αξιοποίηση του ενεργειακού πλούτου από την Κύπρο. Προς τούτο, πρωτοστατήσαμε τότε στην αποκάλυψη της Αγγλο-Τουρκικής συνωμοσίας γύρω από τον ενεργειακό πλούτο στην Αν. Μεσόγειο. Ένα παράδειγμα της τουρκικής παρέμβασης ήταν η υποσημείωση στο Παράρτημα V (Σχ. Ανάν) με τον κατάλογο των Διεθνών Συμβάσεων της Κυπριακής Δημοκρατίας που μεταφέρονταν στο υπό ίδρυση ανανικό κράτος. Ο κατάλογος περιελάμβανε την Διεθνή Συμφωνία μεταξύ Κύπρου-Αιγύπτου για την ΑΟΖ, μόνο που μια «αθώα» υποσημείωση -με μικρά γράμματα- καταργούσε ουσιαστικά την συγκεκριμένη συμφωνία καθιστώντας την ανεφάρμοστη. Το γιατί ορισμένοι επιλέγουν μέχρι σήμερα να παραβλέπουν την υποσημείωση, είναι ανεξήγητο. Εντάσσεται στην ίδια ανεξήγητη «λογική» που θρηνεί για «τα 40 τετραγωνικά χιλιόμετρα εδάφους των αγγλικών βάσεων … τεράστιας οικονομικής αξίας» που θα επιστρέφονταν με το Σχ. Ανάν, αλλά παραβλέπουν το δικαίωμα παρέμβασης που αποχτούσαν Τουρκία και Αγγλία στον ενεργειακό πλούτο της Κύπρου. Αυτό τον παράγοντα που αλλάζει την Ιστορία της Αν. Μεσογείου τον θεωρούσαν λεπτομέρειες και «σενάρια φαντασίας». Η πραγματικότητα σήμερα ενώπιον μας δεν είναι λεπτομέρειες ούτε φαντασία.
Στο παρόν, η τουρκική επεκτατικότητα με στόχο την Αν. Μεσόγειο μετουσιώνεται στο δόγμα Νταβούτογλου το οποίο «εξαφανίζει» το Καστελλόριζο, εκδίδει επίσημους τουρκικούς χάρτες που καταπατούν τα δικαιώματα για ρύθμιση της ελληνικής ΑΟΖ, τα δικαιώματα της κυπριακής ΑΟΖ και φυσικά, εντείνονται οι στρατιωτικές προκλήσεις και απειλές. Εκείνο που έχει εξοργίσει την Τουρκία και γίνεται άκρως επικίνδυνη για να ανατρέψει τις εξελίξεις, είναι η ολοένα μεγαλύτερη σύζευξη μεταξύ Κύπρου-Ισραήλ και Ελλάδας. Χαρακτηριστικά, από τα συνολικά ενεργειακά αποθέματα που θα μπορεί να διαχειριστεί ένας στρατηγικός άξονας Ισραήλ-Ελλάδας-Κύπρου σε σχέση με τις ανάγκες της Ε.Ε., προκύπτει κάτι απλό: Ο Τουρκικός στόχος ακυρώνεται και ο Ελληνισμός αποκτά κορυφαία στρατηγική αξία για την Ευρώπη για πολλές δεκαετίες.
Τα ενεργειακά κοιτάσματα στην Κυπριακή ΑΟΖ παρέχουν τη δυνατότητα πρόκλησης ενός γεωπολιτικού σεισμού ο οποίος μπορεί να ανατρέψει την δυσβάσταχτη επικυρίαρχη θέση που επιδιώκει η Τουρκία στην Αν. Μεσόγειο. Πρόκειται για ευκαιρία αιώνων που θα πρέπει μια άξια ηγεσία με διορατικότητα να διαχειριστεί. Ενόψει προεδρικών εκλογών στην Κύπρο, έχουν όλοι υποχρεωθεί τώρα να αναγνωρίσουν τις ιστορικές δυνατότητες από την αξιοποίηση του φυσικού αερίου. Μόνο που για κάποιους ήταν φαντασίες και προφάσεις για να απορρίψουμε το Σχέδιο τους. Σήμερα με διάφορα ευφυολογήματα επιδιώκουν να καλύψουν τα αναπάντητα ερωτήματα. Τώρα θυμήθηκαν τον Θεό και αναφέρονται σε «θεόσταλτο δώρο» ως περίπου να προέκυψε ουρανοκατέβατα σήμερα. Τα θεόσταλτα κοιτάσματα ευτυχώς τα αντιλήφθηκαν οι πολίτες που έκριναν ελεύθερα ότι με το Σχέδιο τους όλα ήταν τελειωμένα. Για τα συμβάντα στο Μαρί, η κοινωνία απαίτησε σε πολιτικό επίπεδο λογοδοσία από όσους διαχειρίζονταν την εξουσία και είχαν ευθύνη για το θέμα. Τι πρέπει να απαιτείται από πολιτικούς και … τεχνοκράτες που αποδέχονταν την παρέμβαση Τουρκίας-Αγγλίας στον ενεργειακό πλούτο της Κύπρου και ακύρωναν την ευκαιρία αιώνων; Ποιος μπορεί να χειριστεί ένα τέτοιο ιστορικό και συνάμα ριψοκίνδυνο εγχείρημα που θα καθορίσει το μέλλον του ελληνισμού; Κάποιος που τα θεωρούσε λεπτομέρειες και φαντασιώσεις;
Κώστας Μαυρίδης mavrides@ucy.ac.cy