Επιστολή: «Ακούγοντας την μία μόνο πλευρά, δεν μαθαίνει κανείς παρά τη μισή μόνο αλήθεια»: Κώστας Γαβράς, Μανόλης Κορρές και Παρθενώνας.

Από: Χρήστο Διονυσίου, e–mail: dionysiouchr@hotmail.com

Προς: κ. Αντώνη Σαμαρά, Υπουργό Πολιτισμού, (asamaras@parliament.gr); κ. Δημήτρη Παντερμαλή, Πρόεδρο του Μουσείου της Ακρόπολης (info@theacropolismuseum.gr)

Κοινοποίηση προς: Κάθε ενδιαφερόμενο

Θέμα: «Ακούγοντας την μία μόνο πλευρά, δεν μαθαίνει κανείς παρά τη μισή μόνο αλήθεια»: Κώστας Γαβράς, Μανόλης Κορρές και Παρθενώνας.

 

            Αγαπητοί κύριοι

 

Γράφω την επιστολή αυτή σαφώς αγανακτισμένος, με αφορμή την προβολή στο Μουσείο της Ακρόπολης του απαράδεκτου και προσβλητικού βίντεο το οποίο δημιούργησε ο Κος Γαβράς. Ο γνωστός σκηνοθέτης, προφανώς μη μπορώντας να ελέγξει τα γνωστά αντιχριστιανικά του αισθήματα, παρουσιάζει σε αυτό ως απόλυτα βέβαιο ιστορικό γεγονός την καταστροφή του Παρθενώνα από ομάδα Ελλήνων (προφανώς) πρωτοχριστιανών.

Άλλωστε, σαφώς προκύπτει από το φιλμ, ότι η καταστροφή μέρους των γλυπτών του Παρθενώνα ήταν μία απόλυτα μεθοδευμένη ενέργεια και όχι κάποιος περιστασιακός «βανδαλισμός». Αν μπορούμε βέβαια να μιλήσουμε για «βανδαλισμό» χωρίς τον κίνδυνο να ιδεολογικοποιήσουμε την ιστορία ή να πραγματοποιήσουμε απαράδεκτους αναχρονισμούς, αναζητώντας πολιτιστικές ευαισθησίες σαν και αυτές των δύο τελευταίων αιώνων, σε εκείνες τις εποχές. Διότι με το αντιεπιστημονικό αυτό μέτρο σύγκρισης, η ελληνική αρχαιότητα, ως γνωστόν, θα κατακτούσε άνετα την πρωτιά σε «βανδαλισμούς» και «βαρβαρότητα» με τις αμέτρητες, καταγεγραμμένες από τους ιστορικούς μας, καταστροφές ναών, ιερών και αγαλμάτων κατά τους συνεχείς εμφυλίους πολέμους της αρχαιότητας!

 

Δυστυχώς όμως, ο Κος Γαβράς και ο Κος Κορρές, ΑΠΕΡΡΙΨΑΝ όλα τα άλλα ενδεχόμενα για την καταστροφή, εκτός από αυτά που βολεύουν την ιδεολογική τους τοποθέτηση.

Και το λέω αυτό, διότι δυστυχώς, και ο Κος Κορρές με δηλώσεις του, στάθηκε ανίκανος να ελέγξει τα αντιχριστιανικά του αισθήματα, και πραγματοποιώντας μία τραγικά αυθαίρετη και αντιεπιστημονική, ιστορική αξιολόγηση πολιτισμών, χαρακτήρισε τον 4ο-5ο αιώνα παρακμή, ΛΟΓΩ του χριστιανισμού και των χριστιανών (οι οποίοι δυστυχείς, μόλις είχαν ξεφύγει από το σφαγείο τους.).

Διατυπώνει λοιπόν ανεκδιήγητες θέσεις (http://www.enet.gr/?i=news.el.texnes&id=68731), με ένα απίστευτο παραλήρημα, θα έλεγε κανείς βγαλμένο από αμφιβόλου αξίας περιοδικά και βιβλιαρίδια, που βρίσκει κανείς σε σκονισμένες γωνίες των πρακτορείων εφημερίδων, με εξώφυλλα που θυμίζουν δρώμενα με αρχαίους Έλληνες σε επετειακές γιορτές της χούντας.  

 

Κάνοντας μια σύντομη παρένθεση ακριβώς για να φανεί ο ιδεολογικός ρόλος του Κου Κορρέ στην υπόθεση αυτή, να πω ότι ευτυχώς που στο παρελθόν, με άλλη αφορμή, ο πάντα νηφάλιος και εξαίρετος επιστήμονας Σάββας Αγουρίδης, έδωσε απαντήσεις σε όσους επαναλαμβάνουν αυτά τα ξεπερασμένα και μάλλον φαιδρά «επιχειρήματα» για τον ρόλο του χριστιανισμού: διότι, σύμφωνα πάντα με τον Σ. Αγουρίδη, «ήδη από τον 4 π.Χ. αιώνα ο Ελληνισμός και η ρώμη του της κλασικής περιόδου άρχισαν vα φθίνουν» και «είναι γνωστή η θέση του καθηγητή Χ. Θεοδωρίδη για την εξέλιξη της ελληνικής σκέψης μετά τον 4ο π.Χ. αι.» που λέει πως «ό,τι απομένει είναι ο Επίκουρος, η τελευταία παρηγοριά της αρχαιότητας». Και ότι «μιλώντας για τον 1ο αι. π.Χ. ο καθηγητής του Harvard Dodds […] τον αποκαλεί αιώνα του ‘Σκεπτικισμού’, ενώ τον 1ο αι. μ.Χ. αιώνα ‘Αγωνίας’». Επισημαίνει δηλ. ο Σ. Αγουρίδης ότι «είχε ήδη αρχίσει να πεθαίνει ο Ελληνισμός, είχε αρχίσει η αλλοίωση της γνώσης και της εμπιστοσύνης σ’ αυτήν, όταν γεννήθηκε ο Ιησούς και ο Παύλος» και ότι «ο χριστιανισμός, πριν επικρατήσει, πάλεψε όχι τόσο με την Ελληνική φιλοσοφία όσο με τη λαϊκή θρησκεία του Μίθρα, τον Γνωστικισμό και τον Μανιχαϊσμό» ενώ «η ελληνική θρησκεία και φιλοσοφία είχαν πάρει προ πολλού την κατιούσα». Και με αυτά τα δεδομένα, μετά από ΕΞΙ ολόκληρους αιώνες σταδιακά φθίνουσας πορείας, και όταν στο 300 μ.Χ. «οι χριστιανοί ήταν το 1/4 του πληθυσμού της αυτοκρατορίας», «με ποια ιστορική βάση μπορεί κανείς να φορτώσει στο χριστιανισμό την ευθύνη για την κατάρρευση του ελληνισμού υπ’ αυτές τις συνθήκες»; (Σάββας Αγουρίδης, «Δελτίο Βιβλικών Μελετών», έτος 18, τ. 8 (νέα σειρά) (ΙΟΥΛ-ΔΕΚ 1989), Αθήνα, Άρτος Ζωής, σ. 115-116).

 

Ποιος άλλωστε θα υποστηρίξει ότι υπήρξε δήθεν ανάγκη γι’ αυτές τις ακραίες διώξεις προς εξαφάνιση των ειδωλολατρών, όταν ο ίδιος ο Ιουλιανός ομολογεί ότι πηγαίνοντας στην Αντιόχεια ονειρευόταν ειδωλολατρικές πομπές, τραγούδια και θυσίες (Ιουλ. «Μισοπώγων», 34) και τελικά αντιλαμβάνεται το μοιραίο τέλος της ειδωλολατρίας, καθώς ΑΚΟΜΗ και με την παρουσία του ιδίου, σε μια πολυπληθή και πλούσια πόλη, δεν καταφέρνει παρά να βρει ναούς έρημους και έναν ταλαίπωρο ιερέα να έχει για την γιορτή μόνο μια .χήνα κι αυτή να την έχει φέρει από το σπίτι του! Και έτσι γράφει πικραμένος ο Ιουλιανός:

«Είναι φρικτό, μια τόσο σημαντική πόλη να παραμελεί τους θεούς περισσότερο κι από κωμόπολη στα βάθη του Πόντου. Η πόλη σας κατέχει δέκα χιλιάδες κλήρους ιδιόκτητη γη κι όμως, όταν πρόκειται να γιορταστεί η ΕΤΗΣΙΑ ΓΙΟΡΤΗ προς τιμήν του θεού των πατέρων σας, για ΠΡΩΤΗ μάλιστα φορά απ’ όταν οι θεοί σκόρπισαν το σύννεφο της αθεΐας, δεν προσφέρει για λογαριασμό της ΟΥΤΕ ΕΝΑ ΠΤΗΝΟ» (Ιουλ. «Μισοπώγων», 35)!

 

Και σταματώ εδώ, αφού έδειξα ότι με βάση τις συνεντεύξεις του, η βεβαιότητα του Κου Κορρέ για την καταστροφή του Παρθενώνα από χριστιανούς, μοιάζει όχι τόσο με επιστημονική, όσο με ιδεολογική τοποθέτηση!

 

Δεν επιθυμώ όμως να ολοκληρώσω την επιστολή μου μόνο με συναισθηματισμούς και κρίσεις. Αλλά επιθυμώ να δώσω και λαβές για συζήτηση. Και αρχίζω ευθύς αμέσως.

 

Ο κος Κορρές, σύμβουλος του κου  Γαβρά και «ομοϊδεάτης» στον αντιχριστιανισμό όπως φαίνεται, αν και ομολογούν ότι «δεν υπάρχει καμία πηγή της εποχής εκείνης που να αναφέρεται σε αυτή την καταστροφή» (http://www.enet.gr/?i=news.el.texnes&id=68731), εντούτοις φαίνεται να θεωρούν ότι κατέχουν το αλάθητο.

 

Αλλά σε εμάς γεννάται το ερώτημα τι θα γινόταν αν ο οποιοσδήποτε κος Γαβράς είχε ως σύμβουλο τον Jeffrey Hurwit για παράδειγμα. Τότε λοιπόν, πολύ πιθανόν να μας έλεγε ότι οι μετόπες του Παρθενώνα καταστράφηκαν κυρίως από χριστιανούς αλλά και περιστασιακά από μουσουλμάνους (Jeffrey Hurwit, «The athenian acropolis. History, Mythology, and Archaeology From The Neolithic Era To The Present», Cambridge University Press 1998, σ. 169-170). Ο Jeffrey Hurwit είναι ένας σεβαστός πανεπιστημιακός, αρχαιολόγος και ειδικός στην κλασική τέχνη με πληθώρα μελετών και άρθρων στο ενεργητικό του.

Αυτό για την δική μου εκτίμηση, αποτελεί ένα πρώτο «πλήγμα» για τις απόψεις του Κου Κορρέ και σοβαρή ένδειξη ανευθυνότητας ή και ιδεοληψίας για τον κο Γαβρά: διότι δεν είδαμε πουθενά στο φιλμ, «ανθρωπάκια» να καταστρέφουν τμήματα του μνημείου, με σαφή προσδιορισμό στο βίντεο της πίστης τους στο Ισλάμ!

 

Συνεχίζοντας στο ίδιο μοτίβο, πιστεύω ότι γεννάται και πάλι το ερώτημα, τι θα γινόταν αν ο οποιοσδήποτε κος Γαβράς είχε ως σύμβουλο τον David Sansone. Θα ήταν πολύ πιθανόν να μας έλεγε τότε, ότι οι μετόπες του Παρθενώνα καταστράφηκαν ΚΑΙ από χριστιανούς ΚΑΙ από μουσουλμάνους, χωρίς να προσδιορίζεται αυτό ποσοτικά! (David Sansone, «Ancient Greek Civilization», Wiley, John & Sons, Incorporated  2004, σ. 137-138). Διότι και ο David Sansone είναι επίσης ένας σοβαρός πανεπιστημιακός, με ειδίκευση στα θέματα της κλασικής φιλολογίας.

Αυτό, πάλι για την δική μου εκτίμηση, αποτελεί ένα δεύτερο «πλήγμα» για τις απόψεις του Κου Κορρέ και σοβαρή ένδειξη ανευθυνότητας ή και ιδεοληψίας για τον κο Γαβρά: διότι δεν είδαμε πουθενά στο φιλμ τα γνωστά «ανθρωπάκια» να καταστρέφουν ίσο τμήμα του μνημείου με τους πρωτοχριστιανούς, με σαφή προσδιορισμό στο βίντεο της πίστης τους στο Ισλάμ!

 

Προχωρώντας, διερωτώμαι πάλι, τι θα γινόταν αν ο οποιοσδήποτε κος Γαβράς είχε ως σύμβουλο τον Martin Robertson. Το θεωρώ εξαιρετικά πιθανό να μας έλεγε ότι οι μετόπες του Παρθενώνα καταστράφηκαν «Πιθανώς από Χριστιανούς ή Μουσουλμάνους» (Martin Robertson, «A Shorter History of Greek Art», Cambridge University Press 1981, σ. 93)! Διότι ο Martin Robertson ήταν επίσης ένας σημαντικός αρχαιολόγος και ειδικός στην κλασική τέχνη, με μακρά θητεία σε κορυφαία πανεπιστημιακά ιδρύματα και πολλές τιμητικές διακρίσεις.

Αυτό δεν αποτελεί ένα τρίτο «πλήγμα» για τις απόψεις του Κου Κορρέ και σοβαρή ένδειξη ανευθυνότητας ή και ιδεοληψίας για τον κο Γαβρά; :  διότι δεν είδαμε πουθενά, μετά την παρουσίαση της πιθανότητας η καταστροφή να έγινε από πρωτοχριστιανούς, να εμφανίζεται ως άλλη εκδοχή η παρουσίαση της πιθανότητας οι αλλοιώσεις να έγιναν από μουσουλμάνους, και με τρόπο ώστε να γίνεται κατανοητό από το κοινό, ότι πρόκειται για εκπροσώπους του Ισλάμ.

 

Και βέβαια, αν ο οποιοσδήποτε κος Γαβράς είχε ως σύμβουλο τον Anthony Kaldellis, θα ήταν πολύ πιθανό να μας έλεγε ότι οι μετόπες του Παρθενώνα καταστράφηκαν από τους Λατίνους κατά την κυριαρχία τους στην Αθήνα μετά το 1205 (Anthony Kaldellis, «The Christian Parthenon: Classicism and Pilgrimage in Byzantine Athens», Cambridge University Press 2009, σ. 42)!

Αυτό, για μένα, αποτελεί ένα τέταρτο «πλήγμα» για τις απόψεις του Κου Κορρέ και σοβαρή ένδειξη ανευθυνότητας ή και ιδεοληψίας για τον κο Γαβρά: διότι δεν είδαμε πουθενά, μετά την παρουσίαση της πιθανότητας η καταστροφή να έγινε από πρωτοχριστιανούς και της πιθανότητας να έγινε από μουσουλμάνους, να παρουσιάζεται και μια τρίτη πιθανότητα, η καταστροφή των γλυπτών από τους σταυροφόρους.

Διότι ο Anthony Kaldellis είναι επίσης ένας υπεύθυνος πανεπιστημιακός, με πληθώρα δημοσιεύσεων για την ύστερη αρχαιότητα και το βυζάντιο και μόλις πριν τρεις μήνες περίπου, εξέδωσε μια μονογραφία με θέμα ακριβώς τον «Χριστιανικό Παρθενώνα», όπου διατυπώνει ευθέως ότι το γεγονός της καταστροφής των μορφών «δεν μπορούμε να το χρονολογήσουμε και δεν μπορούμε να συμπεράνουμε ότι συνέβη ταυτόχρονα με την μετατροπή»!

Αυτή η τοποθέτηση στο πόνημα του είναι εξαιρετικής σημασίας. Σχεδόν δεν υπάρχουν καν τα χρονικά περιθώρια να εμφανιστούν νεώτερες θεωρίες επάνω στο ζήτημα.

Όπως γίνεται κατανοητό, τσάμπα επιστρατεύεται ο συγγραφέας μυθιστορημάτων(!) Κος Ασωνίτης να μας θυμίσει «ανατριχιαστικούς» αυτοκρατορικούς νόμους για διώξεις ασεβών και ταλαιπωρείται να τους μαζέψει και να μας τους παρουσιάσει (έχει διαβάσει άραγε το 10ο βιβλίο των «Νόμων» του Πλάτωνα με τη συστηματοποιημένη θεωρία των διώξεων κατά των ασεβών; Κατανοεί ότι με την ιδεολογικοποίηση της ιστορίας, μετατρέπει με τα ίδια κριτήρια και τον Πλάτωνα σε έναν απλό «φανατικό», ειδικά όταν γνωρίζουμε ότι ανάλογες διώξεις είχαν ήδη εφαρμοσθεί στον Σωκράτη, τον Αναξαγόρα και άλλους;).

Είναι όμως ολοφάνερη η προχειρότητα του συντάκτη Κου Ασωνίτη. Δεν κατανοεί για παράδειγμα ότι αυτοαναιρείται με τις υπερβολές του και προκύπτει ανάγκη ιστορικής ερμηνείας για το γεγονός που ο ίδιος σημειώνει:

«Από το 319 έως το 529 εξέδωσαν [οι αυτοκράτορες] δεκάδες νόμους κατά της ειδωλολατρίας» (http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=69913).

Δεν μπορεί να καταλάβει ο Κος Ασωνίτης ότι από το κείμενο του προκύπτει περίτρανα, πως το ζήτημα του Παρθενώνα χρειάζεται ιδιαίτερη διερεύνηση, αφού το μόνο που καταφέρνει να αποδείξει μια σειρά παρόμοιων διαταγμάτων σε χρονικό διάστημα 210 ολόκληρων χρόνων(!) είναι ότι τα διατάγματα ΔΕΝ εφαρμόζονταν;

Είναι τραγικό μεν, αλλά ένα άρθρο που θεωρήθηκε «απόδειξη» καταστροφής του Παρθενώνα, μας βεβαιώνει για το ακριβώς αντίθετο.

Και εδώ απαιτείται μια ειδική μελέτη, σαν αυτή που πραγματοποίησε ο Κος Kaldellis, το περιεχόμενο της οποίας δείχνει ότι ο συγγραφέας γνωρίζει πολύ καλά το θέμα του και τις διαφορετικές απόψεις. Άλλωστε, ο κος Kaldellis δεν γράφει απλά «μία ακόμη μελέτη», αλλά όπως σημειώνει ο ίδιος παρουσιάζει για πρώτη φορά την ιστορία του Παρθενώνα κατά τη βυζαντινή περίοδο, με στοιχεία που σε κάποιες περιπτώσεις παρουσιάζονται στο έργο του για πρώτη φορά! (στην εισαγωγή, σ. xi)

Κατά συνέπεια, η θέση ότι κάλλιστα οι λατίνοι σταυροφόροι θα μπορούσαν να είχαν καταστρέψει τα γλυπτά (σ. 42) δεν είναι τυχαία, ούτε φυσικά η επιχειρηματολογία του, από την οποία προκύπτει ότι η περίπτωση του Παρθενώνα δεν είναι ούτε απλή, ούτε ίδια με άλλες:

 

«Οι Αθηναίοι ίσως αντιμετώπισαν μια διαφορετική, περισσότερο ψυχολογικής φύσεως κατάσταση. Η σκέψη της καταστροφής του μνημειακού κέντρου τους, ίσως ήταν πολύ ενοχλητική γι’ αυτούς. Έτσι, αντί αυτού, άμεσα το μετέτρεψαν ολόκληρο, και κάθε τι που δεν μπορούσε να μετατραπεί, για παράδειγμα, ο μικρός ναός της Αθηνάς Νίκης, πιθανόν το άφησαν άθικτο (τα γλυπτά και όλα). Αυτή είναι μόνο μια υπόθεση. Δεν μπορεί να αποδειχθεί περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη υπόθεση για το τι συνέβη στην Αθήνα, αλλά  ταιριάζει καλύτερα στα στοιχεία που έχουμε.» (σ. 44).

           

            Δεν χρειάζεται νομίζω, στα πλαίσια μιας επιστολής να  επεκταθώ άλλο. Το διαδίκτυο, το ταχύ αυτό μέσο, διέδωσε εγκαίρως άρθρα που απέδειξαν ότι «κάτι δεν πάει καλά» με το βίντεο του Κου Γαβρά. Και είναι ήδη γνωστό ότι με τον τρόπο αυτό υποχρεώθηκαν οι υπεροπτικές βεβαιότητες κάποιων «αλάθητων», να μετατραπούν σε ομολογίες ότι όντως το γεγονός είναι παντελώς αμάρτυρο. Άρα, τέθηκε το όλο θέμα σε θεωρητική βάση και σε επίπεδο παρατήρησης και ερμηνείας.

Πολύ σωστά.

Και γι’ αυτό ακριβώς σας παραπέμπω σε αντίστοιχες επιστημονικές ερμηνείες που αποδεικνύουν ότι λείπουν πολλά από το (δικαιούμαι να το λέω) μονόπλευρο αυτό, ιδεολογικό κατασκεύασμα του Κου Γαβρά. Το οποίο, όχι μόνο προσβάλλει τον ελληνισμό, δημιουργώντας την εντύπωση ότι είναι καταστροφέας των μνημείων του, αλλά επιπλέον, παρέχει ανέλπιστο ΑΛΛΟΘΙ στους βρετανούς (με την υπογραφή του Κου Γαβρά και του Μουσείου της Ακρόπολης), οι οποίοι ειρωνικά πλέον, θα μπορούν να το χρησιμοποιούν σε έντυπα και συνεντεύξεις.

Καθώς κατάλαβα ότι η περικοπή τμημάτων του φιλμ χωρίς την έγκριση του σκηνοθέτη δημιουργεί νομικά προβλήματα, σαφώς προτείνω να ΑΠΟΡΡΙΦΘΕΙ το βίντεο αυτό ως ΑΠΑΡΑΔΕΚΤΟ και ΣΥΚΟΦΑΝΤΙΚΟ, αλλά και ως ΑΚΑΤΑΛΛΗΛΟ να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις που απαιτούνται για την επιστροφή των μαρμάρων του Παρθενώνα στην Ελλάδα.

 

Με αγανάκτηση

Διονυσίου Χρήστος

.