Οι πρόσφατες βουλευτικές εκλογές στην Αλβανία και στη Βουλγαρία επιβεβαίωσαν την πανευρωπαϊκή στροφή των κοινωνιών προς την Κεντροδεξιά και την επιβίωση ισχυρών ιδεολογικών δυνάμεων στα Βαλκάνια που δίνουν έμφαση στα ζητήματα του έθνους και της εθνικής ταυτότητας.
Στην Αλβανία τον Ιούνιο επικράτησε με μικρή διαφορά ο συνασπισμός δεξιών κομμάτων με επικεφαλής το Δημοκρατικό Κόμμα του Πρωθυπουργού Σάλι Μπερίσα. Όπως ανακοινώθηκε θα σχηματίσει κυβέρνηση με το μικρό Κόμμα Σοσιαλιστικής Ολοκλήρωσης του Ιλίρ Μέτα. Οι Σοσιαλιστές του Έντι Ράμα δεν αναγνωρίζουν ως δίκαιο το αποτέλεσμα, τουλάχιστον μέχρι τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές. Το Κ.Ε.Α.Δ (Κόμμα της Ένωσης Δικαιωμάτων και Ελευθεριών), που εκφράζει κυρίως την οργάνωση ΟΜΟΜΟΙΑ και την ελληνική εθνική κοινότητα, έλαβε μόνο μία έδρα με τον Βαγγέλη Ντούλε στον Αυλώνα. Το Κ.Ε.Α.Δ. ενώ συνεργάσθηκε στην προηγούμενη κυβέρνηση με τον Μπερίσα αποφάσισε ξαφνικά να ενταχθεί στον συνασπισμό του Σοσιαλιστικού Κόμματος και υπέστη συντριβή. Η μία έδρα θεωρείται αποτυχία δεδομένου ότι στις προηγούμενες εκλογές είχε εκλέξει τρεις βουλευτές, ενώ στις πρώτες εκλογές της μετακομμουνιστικής περιόδου η ΟΜΟΝΟΙΑ είχε εκλέξει πέντε βουλευτές. Πρέπει πάντως να σημειωθεί ότι εξελέγησαν άλλοι πέντε βουλευτές ελληνικής καταγωγής, δύο με το Δημοκρατικό Κόμμα και τρεις με το Σοσιαλιστικό.
Ενδιαφέρουσα παρατήρηση: Ο Ντούλες δήλωσε ότι αποφάσισε να αλλάξει στρατόπεδο, διότι ο Μπερίσα στέγασε κάτω από τον συνασπισμό του και το κόμμα των ακραίων ανθελλήνων Τσάμηδων. Κι όμως σε περιοχή με ελληνικό πληθυσμό, στον Βούρκο κοντά στους Αγίους Σαράντα, εξελέγη Τσάμης βουλευτής και μάλιστα με το Σοσιαλιστικό Κόμμα. Τούτο δείχνει ότι οι κυβερνήσεις των Τιράνων μεταφέρουν Τσάμηδες και άλλους φανατικούς μουσουλμάνους στις παραδοσιακά βορειοηπειρωτικές περιοχές.
Το ερώτημα για την Αθήνα και τους Βορειοηπειρώτες είναι κατά πόσον πρέπει να συνεχισθεί η πολιτική παρουσία ξεχωριστού μειονοτικού κόμματος, όπως το ΚΕΑΔ σήμερα, ή μήπως πρέπει να ενταχθούν οι Έλληνες της Αλβανίας στα μεγάλα αλβανικά κόμματα, όπως έχουν ήδη κάνει αρκετοί πολιτευόμενοι. Αν και τα πρόσφατα αποτελέσματα οδηγούν προς την δεύτερη απάντηση προσωπικά εμμένω στην πρώτη. Οι Έλληνες της Αλβανίας μπορούν αν αποτελέσουν σημαντικό, ακόμη και ρυθμιστικό παράγοντα στην αλβανική πολιτική: Α) αν αποφασίσουν επιτέλους να σταματήσουν τις προσωπικές έριδες, Β) αν βοηθηθούν ουσιαστικά από το ΥΠΕΞ και τα κόμματα της Ελλάδος και Γ) αν ενσωματώσουν το πολυπληθές Ελληνοβλαχικό στοιχείο, το οποίο πολιορκείται από ποικίλες προπαγάνδες.
Τα αποτελέσματα στη Βουλγαρία δημιούργησαν μία μικρή έκπληξη για όσους δεν είχαν παρακολουθήσει την εντυπωσιακή άνοδο του δεξιού κόμματος για την Ευρωπαϊκή Ανάπτυξη της Βουλγαρίας, του GERB. Τό κόμμα αυτό κέρδισε την πρώτη θέση, χωρίς να αποκτήσει απόλυτη πλειοψηφία στο Κοινοβούλιο, με 39,8% και με ηγέτη τον μέχρι πρότινος δήμαρχο Σόφιας Μπόϊκο Μπορίσοφ. Τη δεύτερη θέση κατέλαβε το Σοσιαλιστικό Κόμμα του απερχομένου Πρωθυπουργού Στανίσεφ με 17,6%, το οποίο συγκυβερνούσε με το κόμμα της Μουσουλμανικής μειονότητας και με το κόμμα του τέως βασιλέως και πρώην Πρωθυπουργού Συμεών Σαξκομπουργκότσκι. Το Κόμμα Δικαιωμάτων και Ελευθεριών των Μουσουλμάνων έλαβε 14,9% και ο Συμεών έλαβε ένα ελάχιστο ποσοστό που τον αφήνει εκτός Βουλής. Άνοδο σημείωσε και το υπερεθνικιστικό κόμμα ΑΤΑΚΑ (Επίθεση) με 9,38%. Ο Μπορίσοφ ήδη σχημάτισε κυβέρνηση μειοψηφίας.
Ένα από τα στοιχεία που βοήθησαν την άνοδο του GERB και του Μπορίσοφ ήταν η έμφασή τους σε θέματα εθνικής αξιοπρέπειας, με τον τρόπο που εκείνοι κρίνουν καλύτερο. Βασικό σύνθημά τους ήταν ότι ήθελαν να σταματήσουν την συνεχή παρουσία των Μουσουλμάνων στην Κυβέρνηση, κατηγορώντας τους μάλιστα ως φερέφωνα της Άγκυρας. Είναι γεγονός ότι το κυρίως μουσουλμανικό Κ.Δ.Ε υπήρξε ο ρυθμιστικός παράγων για την εκλογή του σημερινού Προέδρου Γκεόργκι Παρβάνοφ και συγκυβέρνησε αρμονικά με τον δεξιό Συμεών και με τον Σοσιαλιστή Στανίσεφ. Μήπως οι Βορειοηπειρώτες και τα στελέχη του Κ.Ε.Α.Δ. στην Αλβανία μπορούν να πάρουν κάποια μαθήματα από το κόμμα της μουσουλμανικής μειονότητας στη Βουλγαρία;
Ένα άλλο ζήτημα εθνικής ταυτότητος, που άνοιξε μόλις ανέλαβε η νέα βουλγαρική κυβέρνηση, είναι οι προβληματικές σχέσεις Βουλγαρίας-Σκοπίων. Ο νέος Υπουργός Αποδήμων Βουλγάρων Μπόζινταρ Ντιμιτρόφ έχει γράψει βιβλίο για τα «Ψεύδη του Μακεδονισμού» και αρνείται με επιχειρήματα την ύπαρξη του «Μακεδονικού έθνους». Απλούστατα θεωρεί Βουλγάρους όλους τους Σλάβους της ΠΓΔΜ. Ο σκοπιανός τύπος μιλά για ανάδυση του «βουλγαρικού φασισμού». Η βουλγαρική κυβέρνηση αποφάσισε να οξύνει περισσότερο τις σχέσεις δημιουργώντας μέγα ζήτημα για μία βουλγαρικής υπηκοότητος κάτοικο των Σκοπίων, η οποία κατεδικάσθη για ένα σύνηθες περιστατικό οικογενειακού δικαίου. Το μήνυμα της κυβερνήσεως Μπορίσοφ προς τα Σκόπια είναι ότι θα ενταθεί η εκστρατεία της Σόφιας κατά του ανυπάρκτου «μακεδονικού έθνους» και ότι η Βουλγαρία δεν θα επιτρέψει την είσοδο της ΠΓΔΜ στη Ε.Ε., αν δεν γίνονται σεβαστά τα δικαιώματα των Βουλγάρων που κατοικούν εκεί.
Για τη χώρα μας δύο είναι τα νέα προβλήματα: Η εμμονή του Μπερίσα να προωθεί «νομίμως» ή παρανόμως την αλβανοποίηση των περιουσιών των Βορειοηπειρωτών και η αμφιλεγόμενη στάση της νέας βουλγαρικής κυβερνήσεως στο θέμα του αγωγού Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολης. Πάντως εκείνοι που πρέπει να ανησυχούν από όσα περιγράψαμε ανωτέρω είναι οι σκοπιανοί πολιτικοί που βλέπουν τον μύθο της εθνογένεσής τους να αμφισβητείται από όλους τους γείτονες.
Κ.Χ. ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2009
Ο Κωνσταντίνος Χολέβας είναι Πολιτικός Επιστήμων.
.