Η δήλωση Γ. Παπανδρέου, προαναγγελία αλλαγής στάσης
Το μισό βήμα του πρωθυπουργού Κ. Καραμανλή στο θέμα του αγωγού
Η πίεση που ασκεί η κρίση στην κοινωνία δικαιολογεί την έμφαση που δίνεται από τα δύο μεγάλα κόμματα στα οικονομικά ζητήματα, αλλά δεν επαρκεί για να εξηγήσει την απουσία της εξωτερικής πολιτικής από το κέντρο της προεκλογικής αντιπαράθεσης. Οι όποιες αναφορές έγιναν από τους δύο αρχηγούς ήταν συμβατικές και ουσιαστικά παρέκαμψαν με στερεότυπα τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει στα διάφορα μέτωπα η χώρα.
Η μόνη εξαίρεση ήταν η αναφορά του Γιώργου Παπανδρέου στον υπό κατασκευή πετρελαιαγωγό Μπουργκάς – Αλεξανδρούπολη. Υπενθυμίζουμε ότι ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ μίλησε για λεόντειο συμφωνία (υπέρ της Μόσχας) και επαναδιαπραγμάτευση της σχετικής συμφωνίας. Επίσης, έθεσε θέμα περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Ας σημειωθεί ότι παρεμφερή επιχειρήματα επιστράτευσε και η νέα ακραία φιλοαμερικανική κυβέρνηση της Βουλγαρίας.
Η δήλωση Παπανδρέου θεωρήθηκε προαναγγελία της στάσης που θα τηρήσει ως πρωθυπουργός στο μέτωπο των ελληνορωσικών σχέσεων. Για την ακρίβεια, θεωρήθηκε πως θα ακυρώσει τη στενή συνεργασία, που ο απερχόμενος πρωθυπουργός δρομολόγησε με τη Ρωσία στον ενεργειακό τομέα. Μία συνεργασία, που εξυπηρετούσε τα συμφέροντα και των δύο κρατών, χωρίς, βεβαίως, να παραβιάζει τις δεσμεύσεις της Ελλάδας στους ευρωατλαντικούς θεσμούς.
Πολλές ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, άλλωστε, κινήθηκαν προς την ίδια κατεύθυνση. Οι ΗΠΑ είχαν θεωρήσει πως η ευρωρωσική ενεργειακή συνεργασία θα οδηγούσε σε χαλάρωση των διατλαντικών δεσμών. Γι’ αυτό και αντέδρασαν, προβάλλοντας το επιχείρημα ότι η Ευρώπη θα εξαρτηθεί από τη Μόσχα. Στο γενικό αυτό πλαίσιο είχαν εκφράσει και τη δυσαρέσκειά τους για την πολιτική Καραμανλή. Οχι μόνο επισήμως, αλλά και με προπαγανδιστικά δημοσιεύματα, που εμφάνιζαν την Ελλάδα και την Κύπρο σαν «δούρειους ίππους» της Ρωσίας στους κόλπους της Ε.Ε.!
Ανησυχίες
Στην πραγματικότητα, το διακύβευμα δεν είναι ο πετρελαιαγωγός Μπουργκάς – Αλεξανδρούπολη. Πρώτον, επειδή είναι δευτερεύουσας σημασίας και δεύτερον επειδή η υλοποίησή του βρίσκεται σε προχωρημένο στάδιο και είναι δύσκολο πια να σταματήσει. Το ενδεχόμενο μία αυριανή κυβέρνηση Παπανδρέου να ζητήσει επισήμως επαναδιαπραγμάτευση συγκεντρώνει αμελητέες πιθανότητες. Δεν θα προκαλούσε μόνο ρήγμα στις ελληνορωσικές σχέσεις. Θα έβλαπτε καίρια και τα εθνικά συμφέροντα.
Υπενθυμίζουμε ότι ο αγωγός Μπουργκάς – Αλεξανδρούπολη δεν είναι τίποτα περισσότερο από μία παρακαμπτήριος του Βοσπόρου στη ροή του ρωσικού πετρελαίου προς τις δυτικές αγορές. Για την Ελλάδα, η κατασκευή του δεν έχει μόνο οικονομική σημασία. Εχει και εθνική σημασία, επειδή εντάσσει τη Θράκη στον διεθνή ενεργειακό χάρτη και κατ’ αυτό τον τρόπο καθιστά δυσχερέστερη την άσκηση τουρκικών επεκτατικών πιέσεων σ’ αυτή την περιοχή.
Το πραγματικό διακύβευμα, όμως, δεν είναι ο αγωγός Μπουργκάς – Αλεξανδρούπολη. Αυτό που ενοχλεί περισσότερο την Ουάσιγκτον είναι ο αγωγός South Stream. Αυτός ο αγωγός σχεδιάζεται να στείλει το ρωσικό φυσικό αέριο υποθαλάσσια στη Βουλγαρία. Από εκεί ο ένας κλάδος μέσω Ελλάδας θα καταλήξει στην Ιταλία και ο άλλος θα κατευθυνθεί στην κεντρική Ευρώπη. Περιττό να υπογραμμισθεί ότι ο South Stream έχει πολλαπλάσια γεωοικονομική σημασία από τον πετρελαιαγωγό και κατά συνέπεια πολλαπλάσια εθνική σημασία για τη Θράκη.
Εδώ και πολύ καιρό κυκλοφορούν φήμες ότι λόγω της σχέσης που ανέπτυξε με τον Βλαντιμίρ Πούτιν, ο Κώστας Καραμανλής είναι θύμα υπονομευτικών ενεργειών εκ μέρους των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών. Ορισμένοι είχαν σπεύσει να ερμηνεύσουν μ’ αυτό τον τρόπο και τη νεανική εξέγερση του περασμένου Δεκεμβρίου! Και τώρα αποδίδουν σε υπονόμευση και τη διαφαινόμενη εκλογική ήττα του.
Παραλείψεις
Στην πραγματικότητα, δεν χρειάσθηκε υπονόμευση για να φθάσει η Ν.Δ. εκεί που είναι σήμερα. Ο Κώστας Καραμανλής έβαλε επανειλημμένως τρικλοποδιές στον εαυτό του. Σ’ ό,τι αφορά δε την ελληνορωσική συνεργασία, τον τελευταίο χρόνο την έχει διά παραλείψεων αφήσει στην τύχη της. Δεν είναι σαφές εάν το έκανε από τον φόβο αμερικανικών αντιδράσεων, ή υπέκυψε στις παρασκηνιακές πιέσεις των κύκλων εντός της Ελλάδας, οι οποίοι εξαρχής αντιμετώπισαν αρνητικά τη σύναψη μιας στρατηγικής ενεργειακής σχέσης με τη Μόσχα. Είναι οι κύκλοι που εμπνέονται από την αμερικανική πολιτική και έχουν την τάση να ευθυγραμμίζονται μαζί της. Είναι οι ίδιοι κύκλοι, που κινδυνολογούν για την εξάρτηση της Ευρώπης από τη Ρωσία, αλλά δεν ενοχλούνται καθόλου για την ενεργειακή εξάρτηση της Ελλάδας από την Τουρκία.
Με τον αγωγό Τουρκίας-Ελλάδας-Ιταλίας σε λειτουργία, εάν εγκαταλειφθεί ο South Stream η Τουρκία θα καταστεί διαμετακομιστικό κέντρο και η Ελλάδα θα εξαρτηθεί ενεργειακά από την Αγκυρα. Σε μία διμερή κρίση, η στρόφιγγα πιθανότατα θα κλείσει και η χώρα μας θα απειληθεί με ενεργειακή ασφυξία. Αυτό αφήνει αδιάφορες τις ΗΠΑ, αλλά όφειλε να ενδιαφέρει πολύ τους Ελληνες.
Εάν επιβεβαιωθούν οι εκτιμήσεις ότι ο Γιώργος Παπανδρέου προτίθεται να τορπιλίσει την ελληνορωσική ενεργειακή συνεργασία, δεν θα συναντήσει μεγάλα εμπόδια. Η υπαναχώρηση του Κώστα Καραμανλή έχει προλειάνει το έδαφος. Οπως και σε άλλα μέτωπα άσκησε εξωτερική πολιτική «μισών βημάτων», που είναι ό,τι χειρότερο. Προσκομίζει το κόστος, αλλά όχι και το όφελος μιας επιλογής.
Στροφή
Ορισμένοι πάνε ακόμα πιο μακριά. Θεωρούν ότι ο –κατά πάσα πιθανότητα– αυριανός πρωθυπουργός θα πραγματοποιήσει ευρύτερη στροφή προς τις ΗΠΑ, ακόμα και σε σχέση με την Ε.Ε. Στην κοινή γνώμη έχει σχεδόν εδραιωθεί η εντύπωση πως έχει φιλοαμερικανικό προσανατολισμό. Από μόνος του αυτός ο προσανατολισμός είναι μία ένδειξη, αλλά δεν προεξοφλεί ότι θα εφαρμόσει εξωτερική πολιτική που θα αντιβαίνει στα εθνικά συμφέροντα. Ο Γιώργος Παπανδρέου θα κριθεί από τις πράξεις του κι όχι από διάχυτες εντυπώσεις. Ας περιμένουμε να τον κρίνουμε τον Δεκέμβριο, όταν θα δώσει τις πρώτες κρίσιμες εξετάσεις. Υπενθυμίζουμε ότι τότε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα εξετάσει την ενταξιακή πορεία της Τουρκίας και θα λάβει αποφάσεις.
http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_politics_2_20/09/2009_330139.