Επειδή τα γεωπολιτικά δεδομένα παραμένουν διαχρονικώς αμετάβλητα, το μόνιμο πρόβλημα της Ελλάδας από την εποχή του Ομήρου είναι η θέση της. Που τήν καθιστά ευάλωτη σε εξωτερικές πιέσεις από τα τέσσαρα σημεία του ορίζοντα. Επομένως, το βασικό ζήτημα στην Ελλάδα είναι η συνεχής αντίσταση και ικανότητα αντιμετώπισης, με πολιτικά ή στρατιωτικά μέσα, των εισβολών, επεκτατισμών, αμφισβητήσεων που προέρχονται από γειτονικούς λαούς. Αποτέλεσμα: οι εσωτερικές πολιτικές εξελίξεις κρίνονται πρωτίστως από τα εθνικά θέματα, δηλαδή την ικανότητα της εκάστοτε ελληνικής ηγεσίας να προασπίσει την Εθνική Ανεξαρτησία.
Η κυβέρνηση Κ. Καραμανλή επεβίωσε παραδόξως επί μία πενταετία, παρά την ολοκληρωτική της αποτυχία στο εσωτερικό μέτωπο, διότι είχε την πρόνοια α. να μην υποστηρίξει το Σχέδιο Ανάν, β. να ασκήσει veto έναντι της εντάξεως των Σκοπίων στο ΝΑΤΟ. Αυτές οι δύο κινήσεις καθησύχασαν την κοινή γνώμη και την έπεισαν ότι η κατά τα άλλα αποτυχημένη κυβέρνηση του Κώστα Καραμανλή ήταν τουλάχιστον ανελαστική στο μείζον ζήτημα της εθνικής κυριαρχίας.
Σήμερα, η κυβέρνηση του Γ. Παπανδρέου καλείται να αντιμετωπίσει μέχρι το τέλος του έτους τρία εξωτερικά μέτωπα: το Ελληνοτουρκικό, το Κυπριακό (στην ουσία υποσύνολο του πρώτου) και το Σκοπιανό.
Στα Ελληνοτουρκικά, η κυβέρνηση Γ. Παπανδρέου θα κληθεί να αποδείξει κατά πόσον είναι ικανή να αντιμετωπίσει την φιλανδοποίηση της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής και την υπαγωγή της Ελλάδας στην τουρκική σφαίρα επιρροής, που προωθεί ο Α. Νταβούτογλου. Θα κληθεί να αποδείξει κατά πόσον μπορεί να σταματήσει την de facto τουρκοποίηση του Αιγαίου που επιχειρεί η Άγκυρα, η οποία τις τελευταίες εβδομάδες προχώρησε ένα (ουσιώδες) βήμα παραπάνω, προειδοποιώντας τα αεροπλάνα της Frontex να μην εισέρχονται στον «τουρκικό εναέριο χώρο», εννοώντας τον ελληνικό. Τέλος, θα πρέπει να αποδείξει εάν θα ανακόψει την πορεία μετατροπής της Δυτικής Θράκης σε τουρκικό προτεκτοράτο μέσω αιτημάτων «αυτοδιάθεσης» με τουρκική εγγύηση.
Στο Κυπριακό, η κυβέρνηση Γ. Παπανδρέου θα κληθεί να χειρισθεί το Σχέδιο Ανάν υπ’ αριθμόν χ, το οποίο θα περιλαμβάνει ασφαλώς παραμονή των τουρκικών στρατευμάτων και των εποίκων, θα δίδει δικαιώματα εγγυήσεων και άρα παρέμβασης στην Τουρκία και θα προβλέπει εναλλάξ προεδρία, άρα τουρκική συμμετοχή στην Ευρωπαϊκή Ένωση και κάποτε Τούρκο προεδρεύοντα στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Κορυφής.
Στο Σκοπιανό, η κυβέρνηση Γ. Παπανδρέου θα πιεσθεί αφόρητα να υιοθετήσει μία μεικτή ονομασία μόνον στις διμερείς ελληνοσκοπιανές σχέσεις και την ονομασία «Μακεδονία» σε διεθνές επίπεδο, με την Ελλάδα να υποχρεούται να μετονομάσει το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας και το αεροδρόμιο Μακεδονίας (ίσως όχι τα μακεδονικά προϊόντα).
Για την αντιμετώπιση των τεράστιων αυτών προκλήσεων απαιτείται ασφαλώς οι νέοι ιθύνοντες να διαθέτουν επίγνωση της ιστορικότητας των περιστάσεων, οντολογική ωριμότητα, σαφή και διαυγή εικόνα της διεθνούς πραγματικότητας και των διεθνών γεωπολιτικών συσχετισμών, και μεγάλη γενναιότητα. Οι ιθύνοντες, ιδίως στα υπουργεία Εξωτερικών και Αμύνης, δεν πρέπει ούτε στιγμή να αισθανθούν ενθουσιασμό για την ανάληψη των βαρύτατων ευθυνών τους. Η μνήμη της Κυρήνειας και το φάσμα των Ιμίων πρέπει να πλανάται διαρκώς στην σκέψη τους. Επίσης, χρειάζεται να υπενθυμίζουν διαρκώς στον εαυτό τους την insomnia του Μάρκου Αυρήλιου, όταν συνειδητοποίησε ότι θα γίνει αυτοκράτωρ. Όπως γράφει ο μεγάλος αυτός ηγεμόνας, «ΜΕ ΤΡΟΜΟ ΜΟΥ ΕΙΔΑ ΟΤΙ ΜΕΛΛΕΙ ΝΑ ΚΥΒΕΡΝΗΣΩ».
Ο Μελέτης Η. Μελετόπουλος είναι Διδάκτωρ Οικονομικών και Κοινωνικών Επιστημών Πανεπιστημίου Γενεύης και Πρόεδρος των ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΩΝ