Κωνσταντίνος Χολέβας- Πολιτικός Επιστήμων
Δεν ήταν μόνον το 2012 επετειακή χρονιά. Και το 2013, που έχει ήδη ξεκινήσει, είναι μία χρονιά με πολλές επετείους. Κλείνουν 100 χρόνια από το ένδοξο 1913, από την ολοκλήρωση των Βαλκανικών Πολέμων και την υπογραφή των Συνθηκών Ειρήνης που κατοχύρωσαν στο χαρτί αυτά που κερδίσαμε με μάχες και με αίμα. Θυμίζω εν τάχει τα κυριώτερα γεγονότα του 1913, τα οποία επηρέασαν την μετέπειτα πορεία του Ελληνισμού.
Στις 5 Ιανουαρίου 1913 έγινε η νικηφόρος για τον Ελληνικό Στόλο ναυμαχία του Μούδρου στη Λήμνο. Ο τουρκικός στόλος κρύφτηκε ντροπιασμένος στα Στενά των Δαρδανελλίων.
Στις 21 Φεβρουαρίου πήραμε τα Γιάννενα. Η πρωτεύουσα της Ηπείρου δυσκόλεψε τον Στρατό μας, διότι οι Τούρκοι είχαν πολλές γραμμές αμύνης με τη βοήθεια των βαρέων πυροβόλων και του ορεινού όγκου. Στην τελική νίκη συνετέλεσαν: α) το άριστο δίκτυο πληροφοριών που είχε οργανώσει μέσα στα τουρκοκρατούμενα Γιάννενα το ελληνικό κλιμάκιο υπό τον Νικόλαο Χαντέλη και β) η ευφυία του Ταγματάρχη Βελισσαρίου.
Στις 5 Μαρτίου στη Θεσσαλονίκη δολοφονήθηκε ο βασιλεύς Γεώργιος, ένας συνετός Δανός πρίγκηπας που προσαρμόσθηκε στα καθήκοντα του Συνταγματικού βασιλέως και συμπαθήθηκε από τους Έλληνες. Μυστήριο παραμένουν τα κίνητρα του δολοφόνου Σχοινά, ο οποίος σκοτώθηκε πέφτοντας από ψηλό παράθυρο. Παράφρων ή πράκτωρ των Γερμανών και των Αυστριακών;
Στις 17 Μαίου υπογράφεται στο Λονδίνο η λήξη του Α΄ Βαλκανικού Πολέμου. Η Οθωμανική Τουρκία χάνει όλα τα βαλκανικά της εδάφη πλην μιας λωρίδας γύρω από την Κωνσταντινούπολη, ενώ η Ελλάς, η Σερβία, η Βουλγαρία και το Μαυροβούνιο απολαμβάνουν εδαφικά κέρδη ως νικητές.
Στις 17 Ιουνίου η Βουλγαρία επιτίθεται κατά των πρώην συμμάχων της Ελλήνων και Σέρβων και αρχίζει ο Β΄ Βαλκανικός Πόλεμος. Στις 21 Ιουνίου το μέτωπο Κιλκίς-Λαχανά δίνει μία θριαμβευτική νίκη στα ελληνικά όπλα, αλλά ο φόρος αίματος είναι βαρύς.
Αρχές Ιουλίου ο στρατός μας περνά τα Στενά του Στρυμόνος και απειλεί τη Σόφια. Στις μάχες αυτές σκοτώνεται ο ήρωας των Ιωαννίνων Βελισσαρίου και ο εγγονός του Θ. Κολοκοτρώνη, αξιωματικός και Μακεδονομάχος Γεώργιος Κολοκοτρώνης.
Στις 17 Ιουλίου αρχίζει στο Βουκουρέστι η διάσκεψη ειρήνης, αφού πλέον και η Ρουμανία έχει εισέλθει στον πόλεμο κατά των Βουλγάρων,. Η ηττημένη Βουλγαρία παραχωρεί εδάφη. Η Ελλάς πανηγυρίζει δύο νίκες αλλεπάλληλες. Η οδός Βουκουρεστίου στο κέντρο των Αθηνών μας θυμίζει την ευχάριστη εκείνη Συνθήκη.
Όμως οι διπλωματικές διελκυστίνδες δεν είχαν τελειώσει. Εντός του 1913 έχουμε τη γέννηση δύο σοβαρών ζητημάτων. Του Βορειοηπειρωτικού και των διωγμών κατά των Ελλήνων Μικρασιατών. Ο Στρατός μας ελευθέρωσε την ενιαία Ήπειρο από τον τουρκικό ζυγό, Βόρειο και Νότιο. Όμως η Ιταλία και η Αυστρουγγαρία για να ελέγχουν το στόμιο της Αδριατικής αποφάσισαν να δημιουργήσουν το αλβανικό κράτος ενώνοντας ετερόκλητα μουσουλμανικά φύλα με τους Έλληνες μιας πανάρχαιας ελληνικής γης. Το τεχνητό κράτος χρειαζόταν ελληνικό έδαφος για αν γίνει βιώσιμο. Οι Μεγάλοι έθεσαν στον Βενιζέλο το δίλημμα: «Αν δεν εγκαταλείψετε τη Βόρειο Ήπειρο θα ξαναδώσουμε στην Τουρκία τη Χίο και τη Λέσβο». Ο Πρωθυπουργός προτίμησε τα νησιά και ζήτησε τη ρητή διαβεβαίωση των Αλβανών ότι θα απολαμβάνει όλα τα δικαιώματά της η ελληνική εθνική μειονότητα της Βορείου Ηπείρου. Υπόσχεση που δεν τηρήθηκε ποτέ μέχρι σήμερα.
Στα τέλη του 1913 η ηττημένη Τουρκία άρχισε να μετακινεί Μουσουλμάνους από την ελληνική –πλέον- Μακεδονία και να τους εγκαθιστά στη Μικρά Ασία. Έτσι άρχισαν οι πρώτες διώξεις κατά του Μικρασιατικού Ελληνισμού, οι οποίες έλαβαν σκληρότερο χαρακτήρα το 1914. Οι αναθεωρητές ιστορικοί ας προσέξουν ότι το δράμα των Μικρασιατών άρχισε 6 χρόνια πριν αποβιβασθεί ο Ελληνικός Στρατός στη Σμύρνη.
Μην λησμονούμε το 1913!
Κ.Χ. 5.1.2013