Η Θεσσαλονίκη, ο Μαζάουερ και τα φαντάσματα του Οθωμανισμού

Το βιβλίο του Γιάννη Ταχόπουλου αποτελεί την πρώτη εμπεριστατωμένη κριτική των απόψεων που, με αφετηρία το βιβλίο του Μαρκ Μαζάουερ, Θεσσαλονίκη: πόλη των φαντασμάτων», έχουν κυριαρχήσει την τελευταία περίοδο στην ακαδημαϊκή και πνευματική σκηνή σχετικά με τη Θεσσαλονίκη.

Σύμφωνα με αυτές, η Θεσσαλονίκη δεν είναι μια ελληνική πόλη, η οποία αφελληνίστηκε βίαια το 1430 μετά την κατάληψή της από τους Τούρκους και μια δεύτερη φορά με τη μεγάλη σφαγή του 1821. Όχι, υποστηρίζει ο Μαζάουερ και οι συν αυτώ, πρόκειται για μια «οθωμανική πόλη» η οποία απλώς «επανελληνίστηκε» μετά την απελευθέρωσή της το 1912, καταστρέφοντας μια «πολυπολιτισμική» πόλη πέντε αιώνων. Η Θεσσαλονίκη παύει να είναι μια ελληνική πόλη δύο χιλιάδων τριακοσίων χρόνων, και μεταβάλλεται σε μια πόλη των οθωμανικών φαντασμάτων.

Ο Γιάννης Ταχόπουλος με τη συστηματική μελέτη του καταδεικνύει όλες τις ανακρίβειες και τα κενά ενός έργου που αποτελεί μάλλον «ιστορικό αφήγημα» και όχι ιστορία. Καταδεικνύει ταυτόχρονα τη σκανδαλώδη παραίτηση της λεγόμενης «νέας ιστορίας», ακόμα και από τη στοιχειωδέστερη κριτική αποτίμηση ενός εμφανώς προβληματικού έργου, όπως το βιβλίο του Μαζάουερ, γεγονός το οποίο συνδέεται με την κυριαρχία των εθνοαποδομητικών απόψεων στην ιστοριογραφία.

Το βιβλίο το Ταχόπουλου αποτελεί παράλληλα φόρο τιμής στα εκατό χρόνια από την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης τη στιγμή που αναπτύσσεται μια συνολικότερη στρατηγική απομάκρυνσης τη Θεσσαλονίκης από την ελληνική ταυτότητα της, προετοιμάζοντας, ηθελημένα ή αθέλητα, ένα «μεταεθνοτικό», νεοθωαμανικό μέλλον…