Η Κυβέρνηση της Σκωτίας του SNP (Σκωτζέζικο Εθνικό Κόμμα) κυκλοφόρησε 16σελιδο σχέδιο για την ανεξαρτησία που προβλέπει μια ανεξάρτητη Σκωτία εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το έγγραφο δείχνει ότι έχει γίνει προσπάθεια να αντιμετωπιστούν προηγούμενες επικρίσεις και καταπιάνεται με τη μυριάδα των νομικών ζητημάτων που φέρνει στο προσκήνιο η ανεξαρτησία της Σκωτίας, αλλά τα ενοχλητικά ζητήματα του δικαίου της ΕΕ παραμένουν. Έτσι, ποιά είναι τα πιθανά προβλήματα;
Το νέο σχέδιο του SNP βασίζεται στην πεποίθηση ότι «οι διαπραγματεύσεις θα πρέπει εκ των προτέρων να αναγνωρίσουν την ανεξαρτησία, με την Ευρωπαϊκή Ένωση να συμφωνήσει στους όρους της συνέχισης της συμμετοχής μιας ανεξάρτητης Σκωτίας».
Ωστόσο, κάτι τέτοιο φαίνεται να αντιβαίνει στην κοινοτική νομοθεσία. Η ΕΕ έχει μια σαφή διαδικασία για την ένταξη που περιγράφεται στο άρθρο 49 των Συνθηκών ως εξής:
«Κάθε ευρωπαϊκό κράτος το οποίο σέβεται τις αξίες που αναφέρονται στο άρθρο 2 και δεσμεύεται να τις προάγει, μπορεί να ζητήσει να γίνει μέλος της Ένωσης. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τα εθνικά κοινοβούλια ενημερώνονται για την αίτηση αυτή. Το αιτών κράτος απευθύνει την αίτησή του στο Συμβούλιο, το οποίο αποφασίζει ομόφωνα, αφού ζητήσει τη γνώμη της Επιτροπής και μετά από έγκριση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, το οποίο αποφασίζει με την πλειοψηφία των μελών που το απαρτίζουν. Οι όροι επιλεξιμότητας που συμφωνήθηκαν από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη».
Έτσι, για να υπάρξει αίτημα να γίνει κράτος-μέλος της ΕΕ, θα πρέπει κατ ΄αρχάς να υπάρχει ένα κράτος, (δηλαδή όχι ένα εν δυνάμει-ανεξάρτητο κράτος) και ότι, όταν η αίτηση απευθυνθεί στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ θα πρέπει να συμφωνήσουν για την προσχώρηση. Ως προς αυτό δεν υπάρχουν αμφιβολίες και αναφέρεται ξεκάθαρα στον ιστότοπο της ΕΕ.
Και αν αυτό δεν ήταν αρκετό, η ΕΕ, σύμφωνα με το άρθρο 4, έχει την ευθύνη να «σέβεται την ισότητα των κρατών μελών ενώπιον των Συνθηκών καθώς και την εθνική τους ταυτότητα … διασφάλιση της εδαφικής ακεραιότητας του κράτους». Είναι δύσκολο να δούμε πώς η έναρξη διαπραγματεύσεων με τη Σκωτία πριν από την ανεξαρτησία της, θα συνάδει με την προαναφερόμενη υποχρέωση. Κάτι που πιθανότατα θα μπορούσε να επισημάνει η Ισπανία ακόμη και αν το Ηνωμένο Βασίλειο δεν το έκανε.
Ακόμα και αν άτυπες διαπραγματεύσεις ξεκινήσουν, θα μπορούσε η ΕΕ να καταλήξει σε οποιαδήποτε συμφωνία στα θέματα των διαπραγματεύσεων με ένα μη υποψήφιο μη κράτος (ίσως όχι), θα μπορούσε να αποδειχθεί η Σκωτία ικανή να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις της ΕΕ πριν από την ανεξαρτησία (και πάλι ίσως όχι) και πόσο καιρό θα διαρκέσουν οι διαπραγματεύσεις – πιθανώς χρόνια.
Αλλά το μεγαλύτερο πρόβλημα για την Σκωτία έπεται. Θα πρέπει να εξασφαλίσει την έγκριση και των 27 κρατών. Δυστυχώς για τη Σκωτία ορισμένα κράτη διακατέχονται από μια ισχυρή αντίθεση επί της αρχής με την ένταξη. Η Ισπανία, η Ρουμανία, η Κύπρος και η Ελλάδα (και η ΕΕ), για παράδειγμα, ακόμη δεν αναγνωρίζουν την ανεξαρτησία του Κοσσυφοπεδίου. Η περίπτωση της Σκωτίας είναι προφανώς πολύ διαφορετική, καθώς βασίζεται στη συναίνεση, αλλά η βάση των αντιδράσεων, από άλλα κράτη μέλη, θα μπορούσε να είναι η ίδια. Τίθενται επίσης, απροσδόκητα διμερή θέματα τα οποία κάθε κράτος μέλος της ΕΕ (εκτός από το Ηνωμένο Βασίλειο) μπορεί να θέσει επί τάπητος, η αλιεία είναι ίσως το προφανές (και οι προβληματικές ενταξιακές διαπραγματεύσεις της Νορβηγίας), αλλά για χάρη της συζήτησης η κυριαρχία του Rockall θα μπορούσε να είναι άλλη. Είναι δύσκολο να αποδειχθεί, αλλά η ένταξη της Κροατίας καθυστερούσε για χρόνια λόγω μιας διαφωνίας για την πρόσβαση στη θάλασσα με τη Σλοβενία.
Και όλα αυτά ακόμη και πριν η Σκωτία θέσει το ερώτημα της εξαίρεσης από το ευρώ, τη Σένγκεν, την αλιεία και τα θέματα που αφορούν τις επιστροφές του Ηνωμένου Βασιλείου, τον προϋπολογισμό και τον αριθμό των βουλευτών που μπορεί να θέλει…
Πηγή:www.capital.gr