ΗΠΑ-Ρωσσία: στο βάθος συνεργασία

 του Μελέτη Η. Μελετόπουλου* 

Είναι εμφανής η πρόθεση του Ομπάμα (αλλά και του Πούτιν) οι χώρες τους να λειτουργούν ως συναγωνιζόμενοι συνέταιροι παρά ως ανταγωνιζόμενοι αντίπαλοι. Σε αυτό το πλαίσιο, οι διαφωνίες και τα αντικρουόμενα συμφέροντα ασφαλώς παραμένουν, αλλά τον τόνο δίδουν οι μείζονες κοινοί τόποι.

Η στενή αμερικανορωσσική συνεργασία στην εξόρυξη των υδρογονανθράκων της Βόρειας Θάλασσας, όπως και η μικρότερης κλίμακας σύμπραξη στην Κύπρο, φαίνεται ότι υπερτερούν της διαμάχης για την αντιπυραυλική ασπίδα. Αντιστοίχως η εύγλωττη σιγή της Ρωσσίας για την Κίνα και την Κορέα δείχνουν ανοχή στον αμερικανικό στρατηγικό σχεδιασμό στον Ειρηνικό.

Το ερώτημα είναι η ρωσσική στάση έναντι των δύο πυριτιδαποθηκών της Μέσης Ανατολής, της Συρίας και του Ιράν. Η πρόσφατη ρωσσο-ισραηλινή προσέγγιση δείχνει ότι ενδέχεται η Ρωσσία να ανεχθεί μία λύση του συριακού προβλήματος, που θα της επιτρέψει βέβαια να διατηρήσει τις βάσεις της αλώβητες. Ίσως η σιγή ασυρμάτου από αμερικανικής πλευράς στο Ιράν να αποτελεί το γεωπολιτικό αντάλλαγμα. Είναι πιθανόν βέβαια να επιλεγεί τελικώς η αντίστροφη λύση, δηλαδή συμφωνία για ρωσσόφιλο καθεστώς στην Συρία και επίθεση στο Ιράν με ρωσσική γεωστρατηγική απουσία. Η πολιτική του Ομπάμα μάλλον δείχνει το πρώτο σενάριο.

Η εικαζόμενη αμερικανορωσσική προσέγγιση θα έχει οπωςδήποτε επιπτώσεις στο μέγα θέμα της εκμετάλλευσης των γιγαντιαίων κοιτασμάτων φυσικού αερίου και πετρελαίου στην ζώνη Ιονίου-Κρήτης-Δωδεκανήσων-Κύπρου. Είναι βέβαιο ότι μία τέτοια εξέλιξη θα περιθωριοποιήσει την Γερμανία, η οποία μέσω των δανειακών συμβάσεων με την Ελλάδα και την Κύπρο και την προβλεπόμενη ενυποθήκευση των ενεργειακών πόρων της αποσκοπεί στον έλεγχο των κοιτασμάτων. Ας μην ξεχνάμε ότι ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος ανέκοψε την Drang nach Osten, δηλαδή την πορεία της αναδυόμενης γερμανικής αυτοκρατορίας προς τις πετρελαιοπηγές της Μοσσούλης, ενώ ο Δεύτερος ανέκοψε την ίδια ακριβώς προέλαση της εθνικοσοσιαλιστικής Γερμανίας προς την πετρελαιοφόρα Μέση Ανατολή  μέσω Στάλινγκραντ. Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι και στις δύο περιπτώσεις Αμερικανοί και Ρώσσοι συνέπραξαν σ’αυτόν τον σκοπό.

Στα καθ’ημάς, το φλέγον ζήτημα είναι η προβλεπόμενη θέση και οι πιθανές αντιδράσεις της Τουρκίας σε αυτόν τον σχεδιασμό, κάτι που θα κρίνει και το άμεσοι μέλλον των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Ως εκ τούτου, είναι καίρια η ορθή και πολυεδρική ερμηνεία της διεθνούς πραγματικότητας από τα υπουργεία Εξωτερικών και Αμύνης της Ελλάδος.

*Ο Μελέτης Η. Μελετόπουλος είναι Διδάκτωρ Οικονομικών και Κοινωνικών Επιστημών Πανεπιστημίου Γενεύης.