Ἀλήθεια, πηγαίνετε στὸ Μέγαρο Μουσικῆς γιὰ νὰ ἀκούσετε Μότσαρτ; Ἔχω μιὰ ἀκόμη καλύτερη ἰδέα γιὰ καλλιτεχνικὴ ἔξοδο, ἀκόμη πιὸ σοφιστικέ. Στὸ ἐκκλησάκι τῆς γειτονιᾶς σας, μακρυὰ ἀπὸ τὸν θόρυβο τοῦ ὄχλου, τὴν Μέρκελ, τὸν Σόιμπλε καὶ τὰ τηλεοπτικὰ παράθυρα, κάθε Παρασκευὴ μέχρι τὸ Πάσχα ψάλλεται ἕνα ἀπὸ τὰ μεγαλύτερα μνημεῖα λόγου τοῦ παγκοσμίου πολιτισμοῦ, ὅλων τῶν ἐποχῶν καὶ ὅλων τῶν λαῶν. Οἱ Χαιρετισμοί.
Ὅ,τι πρέπει γιὰ ἔξοδο τῆς Παρασκευῆς, καὶ πολὺ σοφιστικὲ καὶ σίκ.
Δὲν τὸ ὑποβιβάζω καθόλου. Εἶναι καὶ αὐτό. Γιὰ ὅλους – ὅλοι θὰ ἀπολαύσουμε τουλάχιστον αὐτό. Καὶ ἴσως αἰσθανθοῦμε καὶ κάτι πολὺ μεγαλύτερο. Εἰκόνες καὶ ἀπόηχους ἑνὸς ἰλιγγιώδους πολιτισμοῦ, χαμένου πιὰ σήμερα στὰ βάθη τῆς συλλογικῆς μας μνήμης – «ὁ νοῦς μου πηαίνει σὲ τιμὲς μεγάλες τῆς φυλῆς μας, στὸν ἔνδοξό μας Βυζαντινισμό», ποὺ λέγει καὶ ὁ ποιητής. Καὶ ὑπαινιγμοὺς γιὰ κάτι μεγάλο, κάτι ἄλλο, κάτι ξένο γιὰ ἐμᾶς καὶ τὸν σημερινὸ κόσμο, κάτι ποὺ οὔτε τολμοῦμε νὰ διανοηθοῦμε, τόσο ξένο μὰ καὶ ποὺ κάτι μᾶς θυμίζει, λὲς καὶ βρισκόταν βαθιὰ μέσα μας.
Προσωπικῶς, τοὺς Χαιρετισμοὺς τοὺς ἐγνώρισα, δυστυχῶς, ἀπὸ βιβλίο. Διαβάζοντάς τους κατεπλάγην ἀπὸ αὐτὴν τὴν ὑπέροχη λογοτεχνικὴ ὀμορφιά, τὴν ἀγγελικὴ γλῶσσα, τὴν οὐράνια ποίησι. Καὶ τοὺς ὑπαινιγμοὺς για κάτι ἀκόμη μεγαλύτερο.
Σὰν λογοτέχνημα μόνον, θὰ ἦταν ἕνα ἀπὸ τὰ μεγαλύτερα μνημεῖα λόγου τοῦ παγκοσμίου πολιτισμοῦ, ὅλων τῶν ἐποχῶν καὶ ὅλων τῶν λαῶν. Ὄμηρος, Ρωμανὸς καὶ Δημοτικὸ Τραγούδι, ψηλὰ στοὺς εὐαγεῖς αἰθέρες, νὰ λάμπουν σὰν τὰ ἀπάτητα χιόνια τῶν κορυφῶν τοῦ Ὀλύμπου.
Μὰ ἀναλογιστεῖτε ὅτι δὲν μιλοῦμε ἁπλῶς γιὰ ἕνα λογοτέχνημα φυλαγμένο στοὺς σκωροφαγωμένους τόμους τῶν βιβλιοθηκῶν. Ἀλλὰ γιὰ λόγο ζωντανό, ποὺ ψάλλεται ἀπὸ ἀνθρώπους μὲ σάρκα καὶ αἷμα, μορφωμένους κι ἀμόρφωτους, ἀπὸ κοινότητα ζῶσα, ἐδῶ, παραδίπλα, πιὸ ᾿κεῖ, στὸ μικρὸ ξωκκλήσι καὶ στὸν συνοικιακὸ ναό, συνεχῶς, ἐδῶ καὶ χίλια πεντακόσια χρόνια. Ἀντικειμενικῶς, κάτι σημαίνει αὐτὸ ἀσφαλῶς γιὰ τὴν σημασία τοῦ λόγου τούτου.
Πάρτε κι ἕνα μικρὸ βιβλιαράκι μὲ τοὺς Χαιρετισμούς (ἔχουν ὅλα τὰ βιβλιοπωλεῖα αὐτὲς τὶς μέρες) καὶ θυμηθεῖτε το. Γυρνώντας ἀπὸ τὴν δουλειά σας, περάστε στὶς 7 τὸ ἀπόγευμα ἀπὸ ἕνα ἐκκλησάκι.
Χαῖρε ὕψος δυσανάβατον ἀνθρωπίνοις λογισμοῖς· χαῖρε βάθος δυσθεώρητον καὶ ἀγγέλων ὀφθαλμοῖς.