Υπάρχουν στιγμές στην ιστορία των εθνών σημαδιακές που σμιλεύουν την πορεία τους στο διάβα του χρόνου. Στιγμές απίστευτες και ανεπανάληπτες αποφασιστικές όμως για τη παραπέρα επιβίωσή τους και καθοριστικές για τη θέση που καταλαμβάνουν στην παγκόσμια ιστορία και στον αγώνα για τα ανθρώπινα ιδανικά.
Η 28η Οκτωβρίου είναι μια τέτοια ημερομηνία ορόσημο, όχι μόνον για την Ελληνική ιστορία, αλλά οπωσδήποτε για την ιστορία ολόκληρης της ανθρωπότητος. Αφιερώνεται στους όπου γης ανθρώπους που θέλουν να ζουν λεύτερα, με ανθρωπιά και αξιοπρέπεια, χωρίς δυνάστες, χωρίς περιορισμούς χωρίς καταπίεση, χωρίς αλλοτρίωση των ανθρώπινων ιδανικών, που η έλλειψή τους μεταβάλλει τον άνθρωπο σε κτήνος. Είναι η ιστορία του Δαυίδ κατά του Γολιάθ, του δικαίου κατά της αδικίας, της Ελληνικής ψυχής κατά των πολεμικών μηχανών, είναι η μαγεία του ακατόρθωτου που γίνεται πραγματικότητα, είναι η αφύπνιση ιστορίας 3.500 χιλιάδων ετών. Αυτό είναι άλλωστε και το βαθύτερο οντολογικό νόημα της νίκης του Σαράντα που θα το αναζητήσουμε σήμερα, δια της αρετής, της ανδρείας και της ελευθερίας, αυτών των πανανθρώπινων αξιών που διακήρυξε το Ελληνικό πνεύμα και που έδειξε πως πρέπει να υπερασπίζονται στις κρίσιμες στιγμές.
Θα σας παρακαλούσα, να ’ρθούμε 68 χρόνια πίσω και να ζήσουμε για μιά ώρα έντονα τα γεγονότα εκείνα, που μας έκαναν περήφανους για τη φυλή μας, τη γενιά μας τους ίδιους τους γεννήτορές μας. Πρέπει πραγματικά να γυρίσουμε πίσω για να μή ξεχνάμε τα συμβαίνοντα στην Ευρώπη τα έτη 1939-40, για να νιώσουμε την έκπληξη των Ευρωπαίων, με την αποθέωση ενός μικρού αλλά γιομάτου ψυχή λαού που χωρίς μέσα και χωρίς καμιά βοήθεια, πρόσθεσε στην ιστορία του μιά ακόμα σελίδα περίλαμπρης δόξας. Το έτος 1940 ανέτειλε με τους χειρότερους οιωνούς για ολόκληρη την ανθρωπότητα και ιδιαίτερα για την Ευρώπη. Η Ναζιστική Γερμανία και η Φασιστική Ιταλία, λόγω των πολεμικών επιτυχιών του κεραυνοβόλου πολέμου του άξονα είχαν αποθρασυνθεί. Σαν άγριο θηρίο ο Χίτλερ είχε ήδη κατασπαράξει τα γειτονικά του κράτη και ετοιμαζότανε για το τρίτο γύρο εναντίον Αγγλίας και Ρωσίας. Πραγματικά η Αυστρία είχε προσαρτηθεί, η Τσεχοσλοβακία γονάτισε, ύστερα ήρθε η σειρά της Πολωνίας που σαρώθηκε σε 4 μέρες και μετά η Δανία, το Βέλγιο, η Νορβηγία, το Λουξεμβούργο και η Ολλανδία πέφτουν σαν θρύμματα κάτω από τη Ναζιστική μπότα. Η Ουγγαρία ήταν σύμμαχος της Γερμανίας, η Ισπανία και η Πορτογαλία ουδέτερες,η Βουλγαρία προτεκτοράτο του Ναζισμού και η Αλβανία του Φασισμού και όλα τα μάτια βλέπανε πιά προς τη Γαλλία που με τις περίφημες οχυρωμένες γραμμές Μαζινώ, συγκέντρωνε όλες της ελπίδες του κόσμου για την καθήλωση της Βέρμαχτ. Θα τολμήσει άραγε ο Χίτλερ να κτυπήσει μια τέτοια δύναμη σαν τη Γαλλία; Προς παγκόσμια κατάπληξη τα τάνκς του Γκουντέριαν σάρωσαν την Γαλλία μέσα σε μια βδομάδα. Στις 14 Ιουνίου 1940 το Παρίσι η πόλη του φωτός, είχε την θλιβερή μοίρα, να δεί τη Γερμανική σημαία, να κυματίζει στο πύργο του Άϊφελ. Ο Γερμανικός στρατός, είχε πιά αποκτήσει τη φήμη του ανίκητου. Θα ήθελα εδώ να σημειώσω την ιδιάζουσα περίπτωση της Τσεχοσλοβακίας την οποία έπεισαν οι Αγγλογάλλοι να δώσει ένα μεγάλο μέρος του εδάφους της στο Χίτλερ για να τον κατευνάσουν. Ήταν η πολιτική του «κατευνασμού» της οποίας ηγείτο ο Άγγλος πρωθυπουργός Τσαμπερλάιν. Ο Χίτλερ όχι μόνο δεν αρκέστηκε στη προσφορά της Τσεχοσλοβακίας, αλλά διαπιστώσας την αδυναμία επετέθη και κατέλαβε ολόκληρη την Τσεχοσλοβακία. Αυτό είναι ένα ιστορικό διαχρονικό δίδαγμα.
Η Φασιστική Ιταλία προσπάθησε να μη υστερήσει έναντι της Γερμανίας στη διαφαινόμενη σίγουρη κατάκτηση της Ευρώπης, ώστε να έχει καλό μερίδιο στη μοιρασιά. Έτσι μετά τις επιχειρήσεις στην Αιθιοπία, εισέβαλε στη γειτονική Αλβανία την οποία και κατέκτησε. Μέσα στο γενικό όλεθρο των λαών της Ευρώπης η Ιταλία είδε την Ελλάδα σαν ένα εύκολο θύμα, για να απαντήσει με μια μεγάλη επιτυχία κεραυνοβόλου πολέμου, στον Χίτλερ. Ο ίδιος ο Μουσολίνι παρουσίασε στον Χίτλερ με κομπασμό τα σχέδια εισβολής του στην Ελλάδα. Σαν στρατηγός πρέπει να σας παρουσιάσω τη πολεμική μηχανή της Ιταλίας λίγο πρίν την εισβολή. Αντί ιδικών μου λόγων, ας δούμε τι έλεγε τότε ο Μουσολίνι. «Ποιός μπορεί να αντισταθεί στην δύναμη ενός Έθνους με 9 εκατομμύρια λόγχες;» Σε μιά μεγάλη επίδειξη στην Νάπολη παρουσίασε την ταυτόχρονη ανάδυση 80 υποβρυχίων, γεγονός που έκανε την Ευρώπη και ιδιαίτερα τος ειδικούς να μείνουν κατάπληκτοι. Δε γνωρίζω ακόμα και σήμερα ένα κράτος, ακόμα και αυτές τις ΗΠΑ, που να μπορέσουν να επιδείξουν κάτι τέτοιο. Η Τουρκία λόγου χάριν διαθέτει εν συνόλω 14 Υποβρύχια. Ο Ιταλικός στρατός ήταν υπερσύγχρονος και πολύ καλά εκπαιδευμένος, αεροπορία με πάνω από 400 μαχητικά αεροσκάφη, Ναυτικό με 8 Θωρηκτά, 34 Καταδρομικά, 96 Τορπιλοβόλα, 120 Υποβρύχια, Άρματα , Πυροβολικό και πυρομαχικά σε τεράστιους αριθμούς. Αυτή λοιπόν η τεράστια πολεμική δύναμη άρχισε να σφίγγει το λαιμό της Ελλάδος. Τα ατσάλινα νύχια του Φασισμού μπηγότανε με σαρκασμό στις σάρκες του Ελληνικού λαού σ’ ένα βρώμικο παιχνίδι προκλήσεων, αιτιάσεων, ψευδών και ασύστολης προπαγάνδας. Άρχισε μια σειρά διατύπωσης εξευτελιστικών όρων και εζητείτο από την Ελλάδα, η παραχώρηση του χερσαίου, εναέριου και θαλάσσιου χώρου της, για την εξυπηρέτηση των Ιταλικών στρατηγικών συμφερόντων. (Κάτι δε μας θυμίζει αυτό σήμερα;). Προκλητικά και περιφρονητικά παραβιάζοντο τα κυριαρχικά της δικαιώματα με τη λογική του στρατιωτικά ισχυροτέρου. Έφθασε στο σημείο ο Μουσολίνη να ζητά και τη παραμικρή πρόφαση για ασήμαντα πράγματα και προ παντός για χονδροειδείς προβοκάτσιες, για να τα χρησιμοποιήσει ως αιτία πολέμου. Η κορύφωση των προκλήσεων ήταν ο τορπιλισμός της Έλλης στις 15 Αυγούστου στην Τήνο. Ευτυχώς για την ιστορία τα κομμάτια της ιταλικής τορπίλης, παραμένουν ο αδιάψευστος μάρτυρας της ταυτότητος του δράστη, της απρόκλητης, επαίσχυντης και δειλής πράξεως. Στα σύνορα Ελλάδος Αλβανίας οι προκλήσεις δεν έχουν αρχή και τέλος. Τα Ιταλικά στρατεύματα έχουν ήδη πάρει πλήρη διάταξη μάχης και απαγορεύουν την όποια ενίσχυση ή επιστράτευση της Ελληνικής 8ης Μεραρχίας, διότι ως έχουν διαμηνύσει, η επιστράτευση έστω και μιάς Μονάδος θα θεωρηθεί αιτία για κήρυξη πολέμου ή κατα τη σημερινή έκφραση Casus Belli. Από θάλασσα και αέρα η κατάσταση ήταν τραγική. Η Ιταλική Αεροπορία βομβάρδιζε εκ του εμφανούς ακόμα και κατωκημένους τόπους, το δε Ιταλικό Ναυτικό είχε παντελώς αποκλείσει τη θαλάσσια περιοχή των επιχειρήσεων. Όλα αυτά είχαν σαν στόχο τη κάμψη της θέλησης για αντίσταση του Ελληνικού λαού και τη Κυβερνήσεως του, ώστε τα Ιταλικά στρατεύματα να εισβάλλουν άνευ αντιστάσεως. Εκείνη τη στιγμή η Ελλάδα, όπως ακριβώς τη παριστά ο εθνικός μας ποιητής στον ύμνο δια την ελυθερία, σήκωσε τα μάτια προς την Ευρώπη και ζήτησε βοήθεια. Όμως αντίκρυσε το δράμα και τα δάκρυα των κατακτημένων και ταπεινωμένων λαών της Ευρώπης, που ματωμένοι από τις σιδηρόφρακτες στρατιές του Χιτλερ δεν είχαν τη δύναμη ούτε να απαντήσουν. Ακόμα και η ελευθερη Αγγλία περιορίστηκε σε ευχολόγια, που γρήγορα ξεχάστηκαν και ευτυχώς γιαυτό, γιατί ο Ελληνικός λαός κατάλαβε ότι ο πόλεμος που ετοίμαζε ο φασισμός ήταν δική του και μόνο δική του υπόθεση, χωρίς να περιμένει τίποτα και από κανένα. Και τότε υπήρχαν οι δήθεν ορθοφρονούντες…. που λέγανε « μα είναι δυνατόν να τα βάλλουμε με μια αυτοκρατορία; Ας τους αφήσουμε να περάσουν και ίσως δε μας βλάψουν». Τα ίδια λένε και σήμερα οι προσβλέποντες στη τακτοποίηση των Ελληνοτουρκικών με τη μέθοδο του κατευνασμού, που οι διοικούντες μας τη βάφτισαν «εξημέρωση του θηρίου» Μας λένε ότι αν βάλουμε τη Τουρκία στην ΕΕ και υποχωρήσουμε σε Αιγαίο και Θράκη και αν κάνουμε έκπτωση στο όνομα της Μακεδονίας, αλλά και στη λύση του Κυπριακού δια του σχεδίου ΑΝΝΑΝ, τότε η Τουρκία θα κατευνασθεί και θα μας αφήσει ήσυχους. Το δίδαγμα της Τσεχοσλοβακίας κανένα δεν φρονηματίζει. Δυστυχώς τότε στρώθηκε η ανθρωπότητα με εκατομμύρια σκοτωμένους νέους, σήμερα δεν γνωρίζουμε που θα φτάσουν οι στρατοκράτες της Άγκυρας.
Ο ανεμοστρόβιλος λοιπόν της συμφοράς κινείται προς τη φτωχή και αδύναμη Ελλάδα. Μέσα σε τέτοιους χρόνους παγερούς, σε νύχτα σιωπής αιώνια, που προστάτης των Ελλήνων ήταν πια μόνο ο Άδης, πιο τάχα αποτέλεσμα μπορεί να είχαν τα λόγια και οι ευχές από τη Δύση; Αλλά και τα λόγια αποδείχτηκαν κούφια και οι υποσχέσεις όχι μόνο δε τηρηθήκανε, αλλά καταδικάσανε το Ελληνικό έθνος και το βασανίσανε με ένα εμφύλιο πόλεμο και μια προδομένη Κύπρο. Αυτές τις πολύ δύσκολες ώρες για τον Ελληνισμό και στο μαύρο σκηνικό του εκβιασμού που έστησε η Ιταλική λόγχη, ο Ελληνας πρωθυπουργός βρήκε το σθένος να απορρίψει χωρίς κανένα δισταγμό το τελεσίγραφο της Ιταλίας που του επέδωσε στις 3 το πρωϊ της 28ης Οκτωβρίου του 1940 ο Γκράτσι. Μονολεκτικά απάντησε στους όρους της Ιταλίας «ΟΧΙ». Η ηχώ αντήχησε διαπεραστικά μέσα στην νύχτα. Ήταν το «ΟΧΙ» όλων των Ελλήνων. Μυριάδες στόματα σε μια ουράνια δόνηση βροντοφωνάξανε ΟΧΙ.. Η ιαχή έσκισε σαν αστραπή τους λόγγους, τα βουνά, τις θάλασσες , τις πόλεις και τα χωριά της γαλάζιας πατρίδας. Η Ελληνική ψυχή είπε ΟΧΙ, οι νεκροί μας φωνάζανε ΟΧΙ, η Ιστορία μας μίλησε και είπε «μολων λαβέ». Από το Καλπάκι ως τη Κύπρο νέοι γέροι, γυναίκες και παιδιά ξεχύθηκαν στους δρόμους, φωνάζοντας και τραγουδώντας, οι δε Έφεδροι ασυγκράτητοι παίρνουν τα όπλα και κινούν κατά τα σύνορα. Αστραπιαία το μήνυμα έφθασε σ’ όλα τα μέρη του κόσμου και δημιούργησε μια τεράστια έκπληξη. Κανείς δε μπορούσε να δώσει μια λογική εξήγηση στο Ελληνικό ΟΧΙ, πολύ δε περισσότερο αυτοί που κρυφοκλείνανε το μάτι στον Άξονα, όπως οι γείτονές μας. Αυτά πρέπει να τα θυμόμαστε και να τα υπενθυμίζουμε στους απαίδευτους εκ των συμμάχων μας, που σήμερα τολμούν να λέγουν ότι θα είναι σε βάρος της Ελλάδος ένα ΟΧΙ στις προκλήσεις των Σκοπιανών.. Μόλις πέρασε η πρώτη έκπληξη, ο θαυμασμός της ανθρωπότητας προς τη μικρή Ελλάδα ήρθε αυθόρμητα και με πολύ εκδηλωτικό τρόπο. Τηλεγραφήματα αρχηγών κρατών κατέκλυσαν την Ελλάδα. Θα αναφέρω μόνο το τηλεγράφημα του Ουϊστον Τσώρτσιλ για να γίνει πασίδηλο τι λέγανε τότε και τι λένε τώρα οι Βρετανοί. «Η Ιταλία κατάλαβε ότι οι απειλές της ήταν κούφιες μπροστά στην ηρεμία και το θάρρος σας. Απρόκλητα σας επιτέθηκαν. Ο τρόπος που ο Ελληνικός λαός και η ηγεσία του, τους αντιμετωπίσατε, κατέκτησε το θαυμασμό του Βρετανικού λαού στη σκληρή δοκιμασία που περνάμε. Θα σας ΔΩΣΟΥΜΕ ΚΑΘΕ ΒΟΗΘΕΙΑ εναντίον του κοινού εχθρού και ΘΑ ΜΟΙΡΑΣΤΟΥΜΕ τη νίκη». Παρά ταύτα ούτε βοήθεια δόθηκε ούτε μοιρασιά έγινε. Καλά ήταν τα καλοπιάσματα και οι υποσχέσεις των ξένων, όμως η πραγματικότητα ήταν πικρή και σκληρή. Ώρα 05.30 και πρίν εκπνεύσει το Ιταλικό τελεσίγραφο, τα Ιταλικά στρατεύματα εισόρμησαν από το Καλπάκι στο Ελληνικό έδαφος, με ένα πρωτοφανές σφυροκόπημα θανατηφόρου πυρός από ξηρά, αέρα και. Θάλασσα. «Ιταλικές δυνάμεις προσβάλλουσι από 05.30 ημέτερα τμήματα προκαλύψεως Ελληνοαλβανικής μεθορίου. Αι ημέτεραι δυνάμεις αμύνονται του πατρίου εδάφους» έλεγε το λακωνικό Ελληνικό πολεμικό ανακοινωθέν. Οι λιγοστές δυνάμεις της 8ης Μεραρχίας προσπαθούν να αποκρούσουν τους εισβολείς μέχρι να έρθει βοήθεια από τους επιστρατευόμενους. Ο στρατηγός Κατσιμήτρος άξιος των περιστάσεων εφαρμόζει το σχέδιο του για την άμυνα της πατρίδος, που πραγματικά αποδείχθηκε τελεσφόρο. Πολλά χρωστά η πατρίδα στο μεγάλο αυτό άνδρα. Ανέλαβε την ευθύνη, σχεδίασε και μαστορικά εφάρμοσε τον στρατηγικό του ελιγμό, βάζοντας τα θεμέλια της νίκης. Το Γενικό επιτελείο τον είχε δια τάξει να αμυνθεί στη γραμμή του Αράχθου στο ύψος της Πρέβεζας αλλά αυτός έμεινε εκεί ακλόνητος στη μεθόριο, στο ποταμό Καλαμά. Ήξερε πολύ καλά ότι η όποια υποχώρηση σήμαινε παραχώρηση της Ηπείρου και βεβαίως μεγάλη πτώση του ηθικού της Μεραρχίας του.
« Βαστάτε αδέλφια και ’ρχόμαστε» φώναζαν οι Έφεδροι. Τραίνα, αυτοκίνητα, κάρα, υποζύγια, όλα επιστρατεύτηκαν για να μεταφέρουν την Ελληνική ψυχή στο μέτωπο. Εφεδρικές Μονάδες ξεκίνησαν ακόμα και από τη Σπάρτη για να πάνε με τα πόδια στο μέτωπο. Περπατούσανε αδιάκοπα, ολημερίς και ολονυκτίς, μεσ’ τη βροχή και τη λάσπη, στις κακουχίες και στο φοβερό κρύο, με τη πίστη στα πρόσωπα και τα χείλη σφιγμένα. Προχωρούσαν αδιάκοπα, πολλοί χάσανε τις αρβύλες τους γιατί δε μπορέσανε να τις ανασύρουν μέσα από τη λάσπη. Πολλοί χαθήκανε μέσα στη νύχτα και άλλοι πάλι, ασθενικότεροι κούρνιασαν από εξάντληση και έμειναν εκεί για πάντα παγωμένοι, ή αρρωστήσανε. Όμως προχωρούσαν και έφτασαν και πολέμησαν και πάρα πολλοί πέσανε πολεμώντας ηρωϊκά, γιατί ήταν Έλληνες με συνείδηση της αποστολής τους. Αξίζει σ΄ αυτούς να αφιερώσουμε αυτή τη στιγμή για πολύ λίγο τη σκέψη μας, με μια μικρή προσευχή, σαν ευγνωμοσύνη της προσφοράς τους. Ίσως αυτή να είναι και η πρέπουσα δικαίωση της θυσίας τους. Ίσως αυτό να ρίξει βάλσαμο στη ψυχή μας και μας απαλύνει τη σκληρότητα και την αναλγησία του νεοελληνικού κόσμου που εμείς στήσαμε, μακριά από τα Ελληνικά ιδανικά, φτωχοί μέσα στην εφήμερη καλοπέρασή μας και ευλύγιστοι στις προκλήσεις του εξ ανατολών νέου επιβουλέα. Αυτοί έδωσαν τη ζωή τους για μας, δεν θάναι δα και υπερβολικό να τους αφιερώσουμε δυό δευτερόλεπτα μνήμης και ευγνωμοσύνης. Ο γόης του πνεύματος Πλάτων μας άφησε την εξής παρακαταθήκη. «Εμείς δεν έχουμε αξίωση να είμαστε δυνάστες άλλων, ούτε και δούλοι κανενός, αλλά η φυσική μας ισογονία, μας αναγκάζει να ζητάμε την πολιτική ισότητα μας κατά το νόμο και να μην υπακούμε σε κανένα άλλο παρά σε όσους διακρίνονται για την ηθική τους δύναμη και χρηστότητα». Και καταλήγει:
«Οι νεκροί μας αυτοί έλαμψαν γιατί πίστευαν ότι είχαν υπέρτατο χρέος να μάχονται εναντίον των Ελλήνων, για την ελευθερία των Ελλήνων και εναντίον των βαρβάρων για την ελευθερία ολόκληρου του Ελληνικού έθνους». Ισως δεν υπάρχει ωραιότερη έκφραση για να στεφανώσει κανείς τους ηρωϊκούς μαχητές του ’40 των βουνών της Ηπείρου, αφού πράγματι αυτοί έδωσαν τη ζωή τους πολεμώντας κατά των βαρβάρων για την ελευθερία ολοκλήρου της ανθρωπότητος. Να λοιπόν το ήθος της Ελληνικής ελευθερίας, να η εθνική , η πολιτική, η αγωνιστική, η στρατιωτιή διαθήκη για τις νεώτερες γενιές των Πανελλήνων. Η ελευθερία είναι αγώνισμα επίπονο, είναι επίτευγμα. Δεν δωρίζεται είναι ποτισμένη με αίμα και κερδίζεται. Είναι η μάχη της ανθρωπιάς, είναι η μάχη των αξιών, είναι η μάχη κατά του συμβιβασμού, είναι ο δρόμος του ιδανικού της Ελλάδος που ακολούθησαν εξ ενστίκτου οι μαχητές του σαράντα. Πάμε όμως ξανά στο μέτωπο. Οι Ιταλικές Μεραρχίες διάβηκαν την Ελληνοαλβανική μεθόριο σε τρείς ζώνες με τεράστιες φάλαγγες. Στην Ήπειρο, στην Πίνδο και στη Βορειοδυτική Μακεδονία. Η τεράστια μάζα του Ιταλικού πυρ/κού και της Αεροπορίας ισοπέδωνε τα πάντα στο διάβα των στρατιών του Μουσολίνι. Στο τομέα της Ηπείρου η ιταλική Τεθωρακισμένη Μεραρχία των περιβόητων Κενταύρων έκανε επέλαση κατά των ελληνικών θέσεων. Η μάχη πρό του ποταμού Καλαμά ήταν άνιση, λόγω της υπεροχής των Ιταλών και η εμφάνιση των Ιταλικών τάνκς έφεραν σε δύσκολη θέση τους Έλληνες φαντάρους. Πολλοί προσπάθησαν να τα σταματήσουν με τα ντουφέκια τους ή ακόμη και με κουβέρτες, αφού δεν είχαν ξαναδεί τέτοια οπλικά συστήματα. Όμως με μεγάλη τάξη και πειθαρχία οι γέφυρες πάνω στο ποτάμι ανατινάχθηκαν και οι Ιταλοί τάχασαν γιατί τα άρματα ακινητοποιήθηκαν. Πήραν θάρρος οι φαντάροι μας και με πρώτους τους ευζώνους αντεπιτίθενται κυνηγώντας τους Ιταλούς που πέρασαν το ποτάμι. Τα Ελληνικά πολυβολεία ήταν μαεστρικά τοποθετημένα στο έδαφος παρότι στο τομέα της Ηπείρου δεν είχε γίνει βαριά οχυρωματική γραμμή όπως στη γραμμή Μεταξά. Ο στρατηγός Κατσιμήτρος είχε ζητήσει λεφτά για οχύρωση αλλά είχε προτεραιότητα το μέτωπο κατά της Βουλγαρίας. Τότε αυτός απευθύνθηκε στους Ηπειρώτες, ζητώντας τους να κάνουν εθελοντική εργασία κατασκευής οχυρωμάτων χωρίς αμοιβή. Το ο αίτημα έγινε δεκτό από τους κατοίκους. Αργότερα οι Ιταλοί αξιωματικοί λέγανε. Αντιμετωπίσαμε διαβολικά οχυρά που δε τα βλέπαμε αλλά μας κτυπούσανε αιφνιδιαστικά και μας ακινητοποιούσαν με πολλές απώλειες. Το Ελληνικό πυροβολικό δε μας άφησε ούτε ένα γεύμα ήσυχο να πάρουμε. Πολλές φορές οι Ελληνικές οβίδες ήταν τόσο εύστοχες που πέφτανε και μέσα στο καζάνι μας. Η πάλη σώματος εναντίον άρματος απέβη υπέρ των Ελλήνων. Στο άλλο μεγάλο μέτωπο της Πίνδου, οι Ιταλοί Αλπινιστές της περιβόητης Μεραρχίας Τζούλια, προχωρούν ακάθεκτοι για να υπερφαλαγγίσουν την 8η Μεραρχία και να την εξαναγκάσουν σε εγκατάλειψη του αγώνα δια κυκλωτικού ελιγμού. Χρειάστηκε η θυσία του άλλου μεγάλου τέκνου της Ελλάδος, του διοικητού του συγκροτήματος Πίνδου συνταγματάρχη Δαβάκη για να αναχαιτισθεί η Ιταλική προέλαση. Η πρώτη Ιταλική επίθεση αποτυγχάνει. Η δεύτερη και βιαιοτέρα επίσης αποκρούεται από τους Έλληνες υπερασπιστές. Όλα τα βλέμματα του κόσμου είναι στραμμένα με κατάπληξη στην Ελλάδα. Η Ευρώπη κρατά την αναπνοή της από τη σύγκρουση Δαβιδ- Γολιάθ. Κάθε βράδυ τα δελτία ειδήσεων κλείνουν με τη φράση , «ούτε και σήμερα οι Ιταλοί κατόρθωσαν να σπάσουν τη γραμμή αμύνης των Ελλήνων».
Την 1η Νοεμβρίου οι Ιταλοί τα παίζουν όλα για όλα, αλλά και πάλι η επίθεσή τους δεν προχωρά ούτε ένα μέτρο. Έκπληκτοι αλληλοκοιτάζονται και ο ίδιος ο Μουσολίνι καταφθάνει στο μέτωπο για να εμψυχώσει τον Ιταλικό στρατό και να ηγηθεί ο ίδιος της επιθέσεως. Οι ιταλικές οβίδες και η βαρυχειμωνιά αποδεκατίζουν τους Έλληνες φαντάρους. Η έλλειψη μέσων και ιδιαίτερα των πυρομαχικών γίνεται ολοφάνερη. Τότε έγινε το μεγάλο θαύμα. Μια μαύρη γραμμή μέσα στα χιόνια αντικρίσανε Έλληνες και Ιταλοί μαχητές της Ηπείρου. Ήταν οι γυναίκες της Πίνδου που κουβαλούσαν πυρομαχικά στους φαντάρους μας. Αδύνατες πεινασμένες, εξαντλημένες από τις κακουχίες, σέρνανε τα βαριά κιβώτια πάνω στο χιόνι με απίστευτο πείσμα επιτελώντας συνειδητά το χρέος τους. Στο Γράμμο το χιόνι φθάνει στα 2,5 μέτρα, όμως αυτές προχωρούν και παραδίδουν καθημερινά τα πυρομαχικά. Τιμή και δόξα σ’ αυτές τις γυναίκες που δεν κουβάλησαν μόνο τα πυρομαχικά στο μέτωπο, αλλά την ίδια τη θέληση του λαού μας για τη νίκη. Αυτή η μαύρη γραμμή πάνω στο χιόνι, δε πρέπει να την ξεχάσουμε ποτέ, γιατί αποτελεί την πιό υποβλητική και συγκινητική εικόνα του όλου αγώνα. Και δεν μπορούσε να γίνει αλλιώς αφού κατάγονταν από τη γενιά των Σουλιωτισσών, που από την ατίμωση προτίμησαν το θάνατο. Οι Ιταλοί δε πιστεύουν στα μάτια τους. Κατάπληκτοι παρακολουθούν τον αγώνα ενός λαού, που αψηφώντας τα πάντα, μάχεται για κάθε σπιθαμή του εδάφους του. Η υφήλιος αδυνατεί να πιστέψει τις ειδήσεις που έρχονται από το Ιταλικό μέτωπο. Ο παγκόσμιος τύπος αφιέρωνε διθυραμβικά άρθρα για την Ελλαδα και οι Κυβερνήσεις των συμμάχων κατάπληκτες παρακολουθούσαν το λαό μας να αμφισβητεί την στρατιωτική μηχανή του Άξονα και να τους χαρίζει τη πρώτη νίκη. Οι Ταϊμς του Λονδίνου έγραψαν ότι «η Ελλάδα έχει το δικαίωμα να συγχαρεί τον εαυτό της και η ξένη τυραννία δε προχώρησε σ’ αυτό το προμαχώνα που λέγεται Ελλάς από ότι πρίν 2500 χρόνια οι Πέρσες που κατατροπώθηκαν από τους Έλληνες». Η Σάνταιη Εξπρες έγραψε: Έχετε αντιληφθεί ότι η Ελλάδα ήδη αμύνεται πετυχημένα επί χρόνο που καμιά χώρα μέχρι τώρα δεν κατάφερε; Ξέρετε ότι οι Έλληνες είναι το κλειδί της νίκης; Και πράγματι ήταν γιατί πέσανε πάνω της για να την καταβάλλουν δυο αυτοκρατορίες και μερικοί ύπουλοι γείτονες.
Φαίνεται όμως ότι κανένας δεν είχε αντιληφθεί τι ακριβώς γινότανε στα Ηπειρωτικά βουνά. Οι πάντες πιστεύανε ότι ο Ελληνικός στρατός αμυνότανε με σθένος και ίσως θα ήταν ικανοποιημένοι αν μπορούσε να το έκανε αυτό για λίγες ακόμα μέρες. Οι Ιταλικές Μεραρχίες ενισχύσεων κατέφθαναν εσπευσμένα στο μέτωπο για να κάμψουν τους μαχητές της 8ης Μερρχίας. Όλοι περίμεναν το σπάσιμο του μετώπου. Όλοι γελάστηκαν, πιό πολύ όμως οι Ιταλική ηγεσία. Στις 14 Νοεμβρίου το θηρίο βρυχάται, ανορθώνεται και προς γενική κατάπληξη αρχιζει μια επική αντεπίθεση. Το πρώτο φως της ημέρας δονείται από μια ιαχή ΑΕΡΑ. Ναι ήταν αλήθεια οι ΄Έλληνες βγήκαν από τα χαρακώματα και με την λόγχη κυνηγούν τους Ιταλούς. Απίστευτο, συγκλονιστικό,εκπληκτικό!!! Από τις Πρέσπες μέχρι τη Κέρκυρα η γη δονείται τρέμει το σύμπαν. Έντρομοι οι Ιταλοί ξυπνούν και βρίσκονται αντιμέτωποι με την Ελληνική λόγχη. Μπροστά οι εύζωνοι με τις φουστανέλες και από πίσω όλοι, ακόμα και οι ακρωτηριασμένοι από τα κρυοπαγήματα, ορμούν και πετάνε δια μιάς τους Ιταλούς έξω από τα σύνορά μας. Δε θα ξεχάσω ποτέ τις περιγραφές και τα στιγμιότυπα που μου εδιηγείτο ο Κύπριος Λοχίας του Ευζωνικού Γιαλλουρίδης, από τη Λευκωσία. Πάντα άρπαζε την ευκαιρία για να με μπολιάσει με το ενωτικό πνεύμα του σαράντα. Η ορμητική επίθεση του Ελληνικού Στρατού δε σταματά πουθενά. Διαβαίνουν τα σύνορα και ενώνονται με του Έλληνες της Βορείου Ηπείρου. Πρώτη πέφτει η Κορυτσά που απελευθερώνεται για τετάρτη φορά μέσα σε 38 χρόνια και μετά παίρνουν σειρά όλες οι πόλεις και τα χωριά της Β. Ηπείρου. Όλη η Κορυτσά πλέει στη γαλανόλευκο. Ρε παιδιά που τις βρήκανε τόσες σημαίες διερωτώνται οι φαντάροι μας. Αυτοί οι γενναίοι Κορυτσιώτες κρύβανε τις σημαίες τους για χρόνια βουβοί, καρτερώντας τη λευτεριά. Σειρά έχουν το Αργυρόκαστρο, οι Άγιοι Σαράντα, το Πόγραδετς, το Τεπελένι, η Χιμάρα, Ο κόσμος στη Αθήνα κατάργησε τον ύπνο και διαλαλεί στους δρόμους, Η Βέμπο τραγουδά « Παιδιά της Ελλαδος παιδιά, που σκληρά πολεμάτε πάνω στα βουνά…» Λέξεις σαν κι’ αυτή της Κορυτσάς όπως και Κων/πολη, Ιωνία, Κερύνεια, Ίμβρος, και άλλες χαμένες πατρίδες,οι σημερινοί κιοτήδες, «του δεν διεκδικούμε τίποτε», μας έχουν κάνει να τις προφέρουμε με ενοχή ότι δήθεν είμαστε εθνικιστές.. Σκεφθείτε τι θα κάνουν αύριο τα παιδιά μας και πόσο μεγάλη ευθύνη έχουμε γιαυτά που τους παραδίδουμε. Είχαν περάσει μόνο 26 μέρες από τότε που η Ιταλία είχε εισβάλει για να σαρώσει την Ελλάδα και πέντε μόνο μέρες από τότε που ο υπερόπτης Μουσολίνι μιλώντας στα φασιστικά στελέχη του κόμματός του, είχε διακηρύξει ότι θα σπάσει τα νεφρά της Ελλάδας. Θέλω σε δυο μέρες να πιω το καφέ μου στη πλατεία συντάγματος, κορδωνότανε ο Ντούτσε. Φρόντισαν όμως οι φαντάροι μας να του προσφέρουν το πικρό καφέ της ήττας. Οι συνεχείς Ελληνικές νίκες δημιουργούν μια φρενίτιδα χαράς σ’ όλη την Ελλάδα. Μέσα στον ανεμοστρόβιλο των συγκινήσεων, στην μέθη του ενθουσιασμού, στα δάκρυα χαράς και στα επικά κατορθώματα των φαντάρων μας, όλος ο Ελληνικός λαός δούλευε με μια ψυχή, με μιά καρδιά για την νίκη. Όταν οι Έλληνες ενωθούν τότε τα θαύματα πραγματοποιούνται και οι λέξεις είναι ανίκανες να ανιστορήσουν τα κατορθώματά τους. Όλοι είχαν κάτι να προσφέρουν στον αγώνα. Οι μαθητές, οι δάσκαλοι, οι ηλικιωμένοι, πλούσιοι και φτωχοί, μορφωμένοι και αμόρφωτοι, τούτη τη δύσκολη στιγμή είχαν γίνει όλοι μια γροθιά. Το πιο αστείο συνέβαινε στο Καλπάκι όπου γέροντες και παιδιά που δεν εστρατεύοντο μαζευόντουσαν σε υψώματα για να παρακολουθήσουν τη μάχη. Με καμάρι βλέπανε τις εύστοχες βολές του πυροβολικού μας και γεμάτοι χαρά αναπηδούσαν και φώναζαν. «Μπράβο κυρ Λοχαγέ βάρα τους». Έρχονται Χριστούγεννα και ο Ελληνικός Στρατός ακόμα προχωρεί. Αυθόρμητα πια κυριαρχεί το σύνθημα. «Στη θάλασσα, στη θάλασσα». Οι Ιταλοί τα χάνουν και προσπαθούν να διασωθούν. Χιόνια , πείνα, κρυοπαγήματα, τρομακτικές απώλειες σε νεκρούς και τραυματίες δεν μπορούν να σταματήσουν αυτό το στρατό. Οι Γάλλοι στα Ιταλογαλλικά σύνορα σηκώνουν πανώ «Ελληνες μη προχωρείτε άλλο, εδώ αρχίζει το γαλλικό έδαφος».
Ο γενναίος Έλληνας στρατιώτης όμως δεν ξέρει μόνο να νικά αλλά και να δείχνει τη μεγαλοψυχία του. Τεράστιος αριθμός ιταλών αιχμαλώτων συλλαμβάνεται από τον Ελληνικό στρατό. Οι φαντάροι μας μοιράζονται το φτωχό συσσίτιό τους μαζί τους. Συνέβη πάρα πολλές φορές, ένας Έλληνας στρατιώτης να οδηγεί μια διμοιρία ιταλών αιχμαλώτων. Κρύο πείνα κακουχίες, κρυοπαγήματα και στο τέλος να μοιράζεται το λίγο συσσίτιο με τον Ιταλό. Η ιδιοσυγκρασία του τον ανέδειξε σαν τη κορυφαία φυσιογνωμία και αυτή του υπαγόρευσε την πρωτοφανή ανθρωπιστική συμπεριφορά στον μόλις προ ολίγου εχθρό του που επιβουλεύετο το σπίτι του, τη πατρίδα του , την οικογένειά του. Το εκπληκτικό ήταν ότι ακόμα και ο ίδιος ο Μουσολίνι παρ’ ολίγο να συλληφθεί αιχμάλωτος.
Ο Χίτλερ γεμάτος οργή και περιφρόνηση για το σύμμαχό του αγωνιούσε γιατί τα σχέδια του ανατρέποντο. Του φαινότανε απίστευτο να έχει κατακτήσει όλη την Ευρώπη και μια μικρή Ελλάδα να θέτει σε αμφισβήτηση τη προς Ρωσία Γερμανική επιχείρηση. Έβλεπε πως ήταν πια μεγάλη ανάγκη να εισβάλλει στην Ελλάδα, για να καλύψει το δεξιό πλευρό των στρατιών του προς Ρωσία. Έπρεπε μάλιστα να το κάνει αμέσως, τώρα που ολόκληρος σχεδόν ο Ελληνικός στρατός ήταν στην Αλβανία. Συγκέντρωσε τεράστιες δυνάμεις στη Βουλγαρία τη σύμμαχό του και στις 6 Απριλίου του 1941 Ναζί και Βούλγαροι κτυπούν τους λίγους μαχητές των οχυρών Μεταξά στην Ελληνοβουλγαρική μεθόριο. Η όλη επιχείρηση είχε χαρακτηριστεί από τους Γερμανούς σαν στρατιωτικός περίπατος. Οι Βούλγαροι δεν είχαν αντιληφθεί την έξυπνη Ελληνική οχύρωση και αιφνιδιάστηκαν από την Ελληνική αντίσταση. Λυσσαλέες επιθέσεις, αλλά τα οχυρά δεν πέφτουν, προς μεγάλη έκπληξη των Γερμανών. Ο Γερμανικός θώρακας τσακίζεται στο Ρούπελ, στο Ινστίμπεη, στο Άγκιστρο και στη Νυμφαία. Όμως η Γιουγκοσλαυϊα σαρώνεται και από την αφύλακτη κοιλάδα του Αξιού περνούν οι θωρακισμένες Μεραρχίες του Φον Λίστ.. Το μαύρο πέπλο της σκλαβιάς άρχισε να απλώνεται στη πατρίδα μας. Στα τέλη Μαϊου οι Γερμανοί προελαύνοντας προς Νότο καταλαμβάνουν τη Κρήτη. Γυναίκες, γέροι και παιδιά με δρεπάνια και τσιφτέδες σκορπίζουν το καλύτερο σώμα του Γερμανικού στρατού, τους Αλεξιπτωτιστές.
Κατοχή, πείνα, δυστυχία, εκτελέσεις, αφανισμοί ολόκληρων χωριών και συνοικιών στις πόλεις, ήταν τα φρικτά πάθη του λαού μας για να του κλονίσουν οι κατακτητές τη πίστη και το φρόνημά του και να εξουδετερώσουν την Ελληνική αντίσταση. Έπεσε νύχτα μαύρης κατοχής και ήταν πια σιγή μέσα στη χώρα, και το τραπέζι άδειο, Ελληνικός νεκρόδειπνος, ερημικός, τον είχαν κυκλώσει οι ψυχές των νεκρών. Και ήταν πια οι νεκροί πιότεροι από τους ζωντανούς όλης της πλάσης. Η χαρά έσβησε και οι νικητές της Αλβανίας, με τη θλίψη στη καρδιά, επέστρεφαν εξουθενωμένοι και στα μάτια τους τα δάκρυα ενώνονταν σε ένα ατέλειωτο ποτάμι. Άφησαν εκεί πάνω τους συντρόφους τους, 13.500 νεκρούς, 1290 αγνοούμενους, και έγιναν ανάπηροι 62.500 και 25000 παλικάρια ακρωτηριάστηκαν από τα κρυοπαγήματα.
Ω Ελλάδα γη των θεών φροντίδα, Ελλάδα θεών μητέρα, φίλη γλυκιά πατρίδα, νύχτα δουλείας σε σκέπασε νύχτα αιώνων. Τα παιδιά σου δεν γύρισαν. Για μια ακόμα φορά ο Ελληνικός λαός πλήρωσε βαρύ το τίμημα της λευτεριάς για ολόκληρη την ανθρωπότητα. Όπως πάντα τελειώνουμε τον ένα θρήνο και εις άλλον πέφτουμε πάλι. Ο Χίτλερ παραδέχτηκε ότι πλήρωσε βαρύ το τίμημα της επιχείρησης του κατά της Ελλάδος. Ό Έλληνας μαχητής ήταν ο καλύτερος που αντιμετωπίσαμε, είχε πεί. Η επιχείρηση κατά της Ρωσίας καθυστέρησε και τα Γερμανικά Στρατεύματα τα βρήκε με θερινές στολές, ο βαρύς Ρωσικός χειμώνας. Η αντίστροφη μέτρηση για τον άξονα είχε αρχίσει και όλα παίχτηκαν πάνω στα χιονισμένα Αλβανικά βουνά. Εκεί μείνανε τα παιδιά της Ελλάδος, για πάντα φρουροί της ανθρώπινης λευτεριάς και αξιοπρέπειας,, καταφρονητές της υλικής δύναμης των τάνκς και των πυροβόλων, δείχνοντας για μια ακόμα φορά σε όλους τους λαούς τη δύναμη του Ελληνικού πνεύματος όπως τότε στο χρυσό αιώνα της Αρχαίας Αθήνας. Αυτοί προάσπισαν τον Ευρωπαϊκό πολιτισμό. Και είχαν χρέος να το κάνουν, αφού αυτοί τον δημιούργησαν. Είναι αθάνατοι και θα παραμείνουν αθάνατοι, δαφνοστεφανωμένοι από την ιστορία, ανίστανται και παρίστανται στη σκέψη μας, πρεσβευτές του δέους και του χρέους του Ελληνισμού, αυτών που έδωσαν τη ζωή τους για το ιδανικό της πεφιλημένης Ελλάδος. Σ’ αυτούς που φύλαξαν Θερμοπύλες που προτίμησαν «μάλλον τελευτάν ή μη καλώς ζην», σ’ αυτούς που θυμίζουν το δικό μας χρέος για τη Κύπρο και τη Β. Ήπειρο. Είναι ειρωνεία το ιερό έδαφος της Β. Ηπείρου όπου έλαβε χώρα το Ελληνικό έπος, να είναι σκλαβωμένο. Είναι εθνική πανωλεθρία να συζητάμε σήμερα τη δικαίωση της Τουρκικής εισβολής, δια παραμονής των Τουρκικών στρατευμάτων στη Κύπρο. Οι ιεροί νεκροί του σαράντα μας δείχνουν πώς να αντιμετωπίσουμε τη Τουρκική επιθετικότητα. Είναι σίγουρο ότι αν δεν πούμε το δικό μας όχι τότε θα γίνουμε δέκτες πολλών δεινών. Είναι νομοτελειακά αποδεδειγμένο ότι δεν υπήρξε γενιά Ελλήνων χωρίς προσφορά για τη λευτεριά της πατρίδος. Αυτή είναι η μοίρα μας, αυτό το πεπρωμένο μας. Η εθνική ομοψυχία πρέπει να αποτελεί τη βάση της άμυνάς μας, με την αυτοπεποίθηση που επιβάλλει και υποβάλλει το ιδανικό της Ελλάδας. Κλείνοντας το συλλογιστικό κύκλο αυτής της εθνικής αναπόλησης, ας θυμηθούμε τον Θουκυδλιδη: «Ους μεν ζηλώσαντες και το ευδαίμον το ελεύθερον, το δε ελεύθερον το εύψυχον κρίναντες, μη περιοράσθε τους πολεμικούς κινδύνους». Δηλαδή αν θέλουμε να ζούμε καλά και με ευδαιμονία αυτή εξαρτάται απόλυτα από την ελευθερία, η δε ελευθερία από την ανδρεία, γιαυτό να μη αποφεύγουμε τους πολεμικούς κινδύνους. Με ηγεσία που έχει ηθική δύναμη και χρηστότητα, ως έλεγε ο Πλάτων, θα προκόψει η Ελλάδα και θα ξανακούσει παιάνες νίκης. Το αξίζει αυτό ο λαός μας και είμαστε υποχρεωμένοι να το αποδώσουμε στη πατρίδα μας, την Ελλάδα. Γιατί η Ελλάδα είναι ενσάρκωση ιδανικών. Η ίδια η Ελλάδα είναι ιδέα που σε εμπνέει, που σε μαγεύει, κοιτάς γύρω σου και όλα σου μιλάνε με τη γλώσσα που καταπλήσσει.
. ΝΑΙ αυτό είναι η Ελλάδα.
Η Ελλάδα :
Είναι Ιστορία
Είναι Φιλοσοφία
Είναι ποίηση
Είναι θρύλος
Είναι ένταση και ανάταση εσωτερική
«Κλείσε μέσα στη ψυχή σου την Ελλάδα για να νιώσεις καθέ είδους μεγαλείο» .
Αυτό το μεγαλείο θα μας δείξει το δρόμο για τη τελική δικαίωση του λαού μας στα εθνικά μας θέματα.
Αντγος Δημήτριος Δήμου
Επίτιμος Δκτής Στρατιάς και Αρχηγός ΓΕΕΦ.