Τα δεδομένα της νεοελληνικής ζωής δεν αφήνουν πολλά περιθώρια: είμαστε φορείς μίας πανάρχαιας και πολύτιμης γλώσσας, ομιλούμε την σύγχρονη(έστω και απλουστευμένη) εκδοχή της γλώσσας του Ομήρου, του Θουκυδίδη, του Βησσαρίωνος, του Κυρίλλου Λουκάρεως και του Ρήγα Φερραίου. Η γλώσσα αυτή από μόνη της συνιστά και συγκροτεί Παιδεία. Εμπεριέχει συσσωρευμένες πληροφορίες χιλιετιών και κατηγορίες σκέψης που διατηρούν απίστευτη πρωτοτυπία και διευρύνουν τους ορίζοντες. Θεωρείται, διεθνώς, θησαυρός ικανός να τροφοδοτεί τις συνεχώς ανακύπτουσες γλωσσοπλαστικές ανάγκες των θετικών επιστημών, ακόμα και της πληροφορικής, τα της νανοτεχνολογίας ή της κβαντικής φυσικής. Η Ελληνική Γλώσσα αποτελεί το απόλυτο συγκριτικό μας πλεονέκτημα, ως έθνους, στον παγκόσμιο πολιτισμό.
Η κλασσική παιδεία, προέκταση και συνάρτηση της γλώσσας μας, συγκροτεί σώμα εννοιών και αξιών που διαμορφώνει προσωπικότητες με οικουμενική αντίληψη, ευρηματικότητα, κριτική σκέψη και ικανότητα διαμφισβήτησης των κατεστημένων τρόπων σκέψης. Ο Θουκυδίδης διδάσκεται στις αμερικανικές και ευρωπαϊκές σχολές γεωστρατηγικής, ο δε Επιτάφιος του Περικλέους αποτελεί τον καταστατικό χάρτη της δημοκρατικής φιλοσοφίας. Ακόμη και η Χριστιανική παιδεία, διά των Πατέρων της Εκκλησίας, χρειάστηκε να καταφύγει στην κλασσική σκέψη, για να αποκτήσει συγκροτημένη θεωρητική και φιλοσοφική διάσταση. Μόνον μία συγκροτημένη κλασσική παιδεία μπορεί να οδηγήσει τον Ελληνισμό με επιτυχία στο παγκόσμιο πολιτισμικό και επιστημονικό γίγνεσθαι. Επίσης, μόνον μέσω της κλασσικής παιδείας θα αναδειχθούν από τον σημερινό Ελληνισμό ηγετικές προσωπικότητες και διανοούμενοι με διεθνή διάκριση.
Ολοκληρωμένες προσωπικότητες με ικανότητα προσανατολισμού, προσαρμογής και ηγετικής ανάδειξης στο διεθνές γίγνεσθαι μπορούν να διαμορφωθούν μόνον από ένα εκπαιδευτικό σύστημα που δεν θα προσφέρει άθροισμα συσσωρευμένων γνώσεων αλλά ηθικό περιεχόμενο και αξίες. Αυτά δηλαδή τα οποία αποτελούν τον πυρήνα της κλασσικής παιδείας. Η κλασσική παιδεία δεν αφορά μόνον όσους θέλουν να σπουδάσουν θεωρητικές επιστήμες αλλά και τους τεχνοκράτες. Ιδίως μάλιστα τους τελευταίους, διότι η τεχνική είναι ουδέτερο εργαλείο του οποίου η χρήση εξαρτάται από το σύστημα αξιών του χρήστη. Το ηθικό περιεχόμενο της κλασσικής παιδείας, δηλαδή η έννοια της Ελευθερίας, ο πατριωτισμός, ο ανθρωποκεντρισμός, ο συνεχής αναστοχασμός, η αυτονομία της ανθρώπινης σκέψης, η κρίση, η ικανότητα ακριβούς αποτίμησης των δεδομένων αλλά και ο σχεδιασμός της υπέρβασής τους, συνιστούν τα εφόδια για τον στοχαστή, τον επιστήμονα και τον τεχνοκράτη.
΄Εργο του σχολείου και ολόκληρου του εκπαιδευτικού συστήματος δεν είναι να υπερφορτώνει τα παιδιά με επιφανειακές γνώσεις,ούτε να τα εξοντώνει σωματικά και ψυχικά μέσα από μία επίπονη διαδικασία που οδηγεί στις Πανελλήνιες Εξετάσεις.Αποστολή του σχολείου είναι να διαμορφώνει έναν τρόπο σκέψης και μία μέθοδο επεξεργασίας των δεδομένων,επιλογής και αξιοποίησης των χιλιάδων πληροφοριών που διακινούνται κάθε λεπτό μέσω του διαδικτύου και των ΜΜΕ.Επομένως,θα ήταν καλύτερο το πρόγραμμα του Λυκείου να οργανωθεί γύρω από έναν κορμό μαθημάτων επιλογής,στα οποία ο μαθητής θα εμβαθύνει με σεμιναριακού τύπου διδασκαλία,ανάπτυξη της κριτικής σκέψης,πρόσβαση σε πηγές(για τις θεωρητικές σπουδές),πειραματική προσέγγιση(για τις θετικές επιστήμες) και κυρίως εκπόνηση επιστημονικών εργασιών με ταυτόχρονη διδασκαλία της σχετικής μεθοδολογίας.Δίπλα στον κορμό αυτόν των τεσσάρων ή πέντε βασικών μαθημάτων θα ήταν σωστό το πρόγραμμα να περιλαμβάνει κοινά μαθήματα τέχνης,αισθητικής αγωγής,μουσικής παιδείας και γλωσσομάθειας.
Η εισαγωγή στα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα οπωςδήποτε πρέπει να αλλάξει ριζικά.Τα ίδια τα ΑΕΙ θα προσδιορίζουν τον αριθμό και τις προϋποθέσεις των εισακτέων,καθώς και την εξεταστέα ύλη,ανάλογα με την φιλοσοφία και τις δυνατότητες εκάστου.Αλλά την εξεταστική διαδικασία θα πρέπει να συνεχίσει να την διεκπεραιώνει η ΚΕΓΕ,ώστε να συγκρατήσουμε από το σύστημα των Πανελληνίων το αδιαμφισβήτητο έστω και μοναδικό του πλεονέκτημα:τον αδιάβλητο χαρακτήρα του.
Τέλος,η άμεση εφαρμογή σύγχρονου συστήματος αξιολόγησης του εκπαιδευτικού έργου σε όλο το φάσμα της Εκπαίδευσης(η Ελλάδα είναι η μόνη ευρωπαϊκή χώρα χωρίς αξιολόγηση!) θα έχει ευεργετικές συνέπειες όχι μόνον για τους μαθητές-φοιτητές και την κοινωνία,αλλά και για τους ίδιους τους διδάσκοντες,όπως αποδεικνύει η διεθνής εμπειρία.
Μελέτης Η. Μελετόπουλος
Διδάκτωρ Οικονομικών και Κοινωνικών Επιστημών του Πανεπιστημίου της Γενεύης
Πρόεδρος του νέου πολιτικού κόμματος των ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΩΝ
.