Η Μεγάλη Οδός προς Ανατολάς

του Μελέτη Η. Μελετόπουλου*
ΤΟ 1871, μετά την συντριβή της Γαλλίας από την Πρωσσία, και ενώ το Παρίσι επολιορκείτο από τα πρωσσικά στρατεύματα, στα ανάκτορα των Βερσαλλιών ανακηρύχθηκε η Γερμανική Ομοσπονδιακή Αυτοκρατορία (το πρώτο ενωμένο γερμανικό Ράιχ) και ο βασιλιάς της Πρωσσίας Γουλιέλμος ονομάστηκε Αυτοκράτορας (Kaiser). O Όττο φον Μπίσμαρκ, ο αρχιτέκτων αυτής της εντυπωσιακής επιτυχίας, διορίστηκε καγκελάριος της αυτοκρατορίας.
Το τεράστιο Γερμανικό Ράιχ εκτεινόταν από τον Ρήνο μέχρι την Βαλτική θάλασσα, ενώ περιελάμβανε μεγάλο τμήμα της σημερινής Πολωνίας και τις ανατολικές γαλλικές επαρχίες της Αλσατίας και της Λωραίννης.
Το Ράιχ εξελίχθηκε σύντομα σε ισχυρή βιομηχανική οικονομία, αλλά ασφυκτιούσε οικονομικά σ’ έναν κόσμο που ήλεγχαν οι παραδοσιακές μεγάλες δυνάμεις (τότε Μεγάλη Βρεταννία, Γαλλία και Ρωσσία). Όπως κάθε φιλόδοξη νεοπαγής υπερδύναμη, έτσι και το Ράϊχ αποδύθηκε αμέσως σε προσπάθεια απόκτησης αποικιών (στην Αφρική και στην Ασία) και, το κυριότερο, πρόσβασης σε πηγές ενέργειας.
Τότε η βασική πετρελαιοφόρα περιοχή ήταν η αραβική Εγγύς Ανατολή, που βρισκόταν υπό οθωμανική κατοχή. Η Γερμανία αποδύθηκε σε επιχείρηση διείσδυσης στα οθωμανικά κέντρα εξουσίας, έστειλε διπλωμάτες και στρατιωτικούς συμβούλους, εμπόρους και κατασκόπους, και σύντομα άρχισε να υπογράφει συμβάσεις αποικιοκρατικού χαρακτήρα. Η κυριότερη συμφωνία ήταν η κατασκευή της σιδηροδρομικής γραμμής Βερολίνου-Βαγδάτης, που θα συνέδεε το Ράιχ με το πετρέλαιο. Αυτό που οι Γερμανοί ονόμασαν «Μεγάλη Οδό προς Ανατολάς» (Drang nach Osten).
Το 1914 ο σιδηρόδρομος είχε ήδη φτάσει στο Ικόνιο, σε απόσταση αναπνοής από την Μοσσούλη. Αλλά τότε ακριβώς εξερράγη ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος, που είχε ως συνέπεια την παρεμπόδιση του γερμανικού Ράιχ να αποκτήσει πετρελαιοπηγές και να διεκδικήσει την παγκόσμια ηγεμονία.
Παρόμοιο σκηνικό επαναλήφθηκε κατά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν οι δύο μεγάλες γερμανικές στρατιές που προωθούντο προς την Εγγύς Ανατολή συνετρίβησαν από τους Συμμάχους, η μία στο Στάλινγκραντ και η άλλη στο Ελ-Αλαμέιν.
Το 1989 οι δύο Γερμανίες ενοποιήθηκαν και γεννήθηκε ή μάλλον αναγεννήθηκε για τρίτη φορά ο Γερμανικός γίγαντας. Ήταν ζήτημα χρόνου η ενωμένη Γερμανία να διεκδικήσει και πάλι την παγκόσμια ηγεμονία. Αυτήν την φορά με οικονομικά μέσα, διότι λόγω του εθνικοσοσιαλιστικού παρελθόντος της έχει αποκλειστεί εσαεί από το παγκόσμιο γεωοστρατηγικό παιχνίδι. Η καθυπόταξη της Ευρώπης μέσω του χρέους των μικρών (Ελλάδα, Πορτογαλία, Ιρλανδία), των μεσαίων (Ισπανία, Ιταλία) και των μεγάλων (Γαλλία) κρατών ήταν το πρώτο βήμα.
Τώρα όμως ο γίγαντας χρειάζεται ενέργεια. Η Φουκουσίμα απέκλεισε την πυρηνική ενέργεια ως επικίνδυνη. Οι πετρελαιοπηγές της Εγγύς Ανατολής φθίνουν, και άλλωστε το μέγεθός τους ήταν ικανό για τον καπιταλισμό του 19ου αιώνα ή και του 20ού, όχι όμως για του 21ου . Η ανακάλυψη των τεραστίων κοιτασμάτων φυσικού αερίου και πετρελαίου στην Ανατολική Μεσόγειο, που βρίσκεται στο επίκεντρο του παγκόσμιου ενδιαφέροντος, αποτελεί για την Γερμανία μέσον για την ενεργειακή της αυτάρκεια και οικονομική γιγάντωση.
Η Γερμανία δεν έχει άμεση πρόσβαση στα κοιτάσματα. Χρειάζεται «εταίρο», έναν αδύναμο και ελεγχόμενο εταίρο, μέσω του οποίου να διεισδύσει στο ενεργειακό παιχνίδι. Μεγάλο μέρος των κοιτασμάτων βρίσκεται εντός ή στα όρια της ελληνικής ΑΟΖ. Το διεφθαρμένο ελληνικό πολιτικό σύστημα, που επί δεκαετίες «συνεργάζεται» αρμονικά με την Ζήμενς, είναι εύκολα ελέγξιμο. Η κρίση χρέους είναι η ευκαιρία.
Στο τελευταίο Μνημόνιο υπάρχει σαφής πρόβλεψη ενυποθήκευσης του ορυκτού πλούτου της χώρας, ως εγγύηση των δανειστών. Για την γερμανική πολιτική, αυτή είναι η ουσία του τρίτου μνημονίου. Και για την Ελλάδα, αυτός είναι ένας πάρα πολύ σημαντικός λόγος να επαναδιεκδικήσεἶ την νομισματική της κυριαρχία.
Η σφοδρή αμερικανο-γερμανική διαμάχη και η γενικευμένη αντίδραση εναντίον του άγαρμπου γερμανικού ηγεμονισμού μας προσφέρει δυνατότητες ισχυρών συμμαχιών στην απεμπλοκή μας από την γερμανοκρατούμενη Ευρωζώνη.

Δημοσιεύθηκε στην πρωινή εφημερίδα “Kontra News” την Δευτέρα, 11.11.2013.

* Ο Μελέτης Η. Μελετόπουλος είναι Διδάκτωρ Οικονομικών και Κοινωνικών Επιστημών Πανεπιστημίου Γενεύης.