Ο Μπάρακ Χουσεΐν Ομπάμα υποστηρίχθηκε από σημαντικό μέρος του αμερικανικού κατεστημένου και προωθήθηκε στην προεδρία για να δώσει τέλος στον Πόλεμο των Πολιτισμών της περιόδου Μπους. Η σύγκρουση Δύσης-Ισλάμ οδήγησε σε μείζονες στρατιωτικο-πολιτικές αποτυχίες, στο Ιράκ, στο Αφγανιστάν, αλλά και στο Ιράν, όπου οι ΗΠΑ απέτυχαν να διακόψουν το πυρηνικό πρόγραμμα του Αχμαντινεζάντ. Οι αλλεπάλληλες αυτές αποτυχίες όχι μόνον αποδυνάμωσαν την αμερικανική υπερδύναμη, αλλά οδήγησαν και σε παγκόσμια έξαρση της τρομοκρατίας στο εσωτερικό των δυτικών κοινωνιών. Η οικονομική κρίση επέτεινε την αναγκαιότητα άμεσης αλλαγής πλεύσης της αμερικανικής πολιτικής.
Η πολυπολιτισμική προσωπικότητα του Ομπάμα διευκολύνει και πείθει για την γνησιότητα της αμερικανικής προσέγγισης προς το Ισλάμ. Ταυτόχρονα, ο Ομπάμα θα επιχειρήσει να αναχαιτίσει την κινεζική διείσδυση και να αποκαταστήσει την επιρροή και τα ερείσματα της αμερικανικής πολιτικής στην Αφρική, κάτι σχετικά εύκολο λόγω της καταγωγής του. Επίσης, επιχειρεί να αναθερμάνει την αμερικανική επιρροή στην Λατινική Αμερικανική με αιχμή του δόρατος την προσέγγιση στην Κούβα.
Σ’ αυτό το πλαίσιο, η Ευρώπη, ως κύριος μέχρι τώρα εταίρος των ΗΠΑ, χάνει μεγάλο μέρος της γεωστρατηγικής της σημασίας. Αντιθέτως ο Ομπάμα επέλεξε ως βασικό του σύμμαχο όχι απλώς σε περιφερειακό αλλά σε πλανητικό(σύμφωνα με τις δηλώσεις του) επίπεδο την Τουρκία. Η Τουρκία αποτελεί τον βασικό μοχλό διείσδυσης του Ομπάμα στον ισλαμικό κόσμο, επειδή συνδυάζει στοιχεία κοσμικού κράτους και ισλαμικής κοινωνίας(ακόμη κι αν αυτά βρίσκονται σήμερα μεταξύ τους σε σφοδρή σύγκρουση).Η Τουρκία εμφανίζεται ως ηγέτις του μουσουλμανικού κόσμου, και είναι έτοιμη να προσφέρει τον μεσολαβητικό της ρόλο στους Αμερικανούς έναντι απτών ανταλλαγμάτων.
Τα ανταλλάγματα που ζητά η Τουρκία θα είναι ανάλογα των φιλοδοξιών της.Η Τουρκία χρειάζεται ζωτικό χώρο, προκειμένου να διαδραματίσει τον ρόλο που της προτείνει ο Ομπάμα. Η ένταξή της στην Ευρωπαϊκή Ένωση θα της δώσει την ευκαιρία να καταστεί ηγέτις των μουσουλμάνων της Ευρώπης. Μεσοπρόθεσμα θα προωθήσει τον εξισλαμισμό της Ευρωπαϊκής ηπείρου, δεδομένης της δημογραφικής της ανάπτυξης και της ευρωπαϊκής υπογεννητικότητας.
Αντίστοιχα ανταλλάγματα η Τουρκία ζητά (και ήδη έλαβε, με την θέση του αναπληρωτού Γενικού Γραμματέως) στο ΝΑΤΟ.
Δεν είναι ακόμα ξεκάθαρο τι ζητήματα έθεσε η Τουρκία στον Ομπάμα όσον αφορά το Πατριαρχείο, το Αιγαίο και την Θράκη. Αυτά τα θέματα έχουν τεράστια σημασία για το τουρκικό κατεστημένο, γιατί οι Τούρκοι θεωρούν το μεν Πατριαρχείο ως δυνάμει μηχανισμό εσωτερικής αποσταθεροποίησης, την δε Θράκη και το Αιγαίο ως ζωτικό χώρο, που θα επιτρέψει στην Τουρκία να παίξει ευρύτερο γεωστρατηγικό ρόλο.
Η πρόσφατη μη έλευση του Ομπάμα στην Αθήνα, γεγονός πρωτοφανές μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο για τις ισορροπίες του τριγώνου Ουάσινγκτον-Αθήνα-Άγκυρα, καθώς και η υποβάθμιση της συνάντησής του με τον Οικουμενικό Πατριάρχη, σηματοδοτούν μία ριζική μεταβολή της ελληνοαμερικανικής σχέσης, που θα πρέπει να οδηγήσει την Αθήνα όχι μόνον σε σοβαρό γεωπολιτικό προβληματισμό, αλλά και σε επαγρύπνηση.
O Μελέτης Η. Μελετόπουλος
.