Μόνον ο Τομπούλογλου φταίει;

του Μελέτη Η. Μελετόπουλου

H υπόθεση Τομπούλογλου είναι μόνον η κορυφή του παγόβουνου του διεφθαρμένου καθεστώτος της Μεταπολίτευσης. Τις τελευταίες δεκαετίες διαμορφώθηκε ένα πολιτικό σύστημα με δομή υποκόσμου και ποινικά χαρακτηριστικά. Η διαφθορά ξεκινούσε από τα ανώτατα επίπεδα και έφτανε μέχρι τα κατώτατα κλιμάκια «στελεχών» επιπέδου Τομπούλογλου. Τα τελευταία ήσαν απλοί εντολοδόχοι, που διοχέτευαν το μαύρο χρήμα από την βάση προς την κορυφή, παρακρατώντας απλά κάποιο μικρό ποσοστό.
Προϋπόθεση ανάδειξης στο πολιτικό σύστημα της Μεταπολίτευσης ήταν η εγνωσμένη, αποδεδειγμένη «συνεργασιμότητα» και προθυμία συμμετοχής στην διαφθορά. Στελέχη έντιμα και ηθικά αποκλείονταν εκ προοιμίου ως ενοχλητικά στην ροή του μαύρου χρήματος, στις μίζες και στις ρεμούλες. Ο ανθρώπινος τύπος του Τομπούλογλου διαμορφώθηκε από το πολιτικό σύστημα ως αναγκαία προϋπόθεση της κυριαρχίας του.
Σε ένα πολιτικό πλαίσιο με ηθικά χαρακτηριστικά, ο Τομπούλογλου δεν θα είχε θέση, ή εάν είχε θα ακολουθούσε και αυτός τους κανόνες εντιμότητας, διαφάνειας και ακεραιότητας προκειμένου να επιβιώσει πολιτικά. Τα πολιτικά συστήματα λειτουργούν σαν την μάγισσα Κίρκη στην Οδύσσεια: έχουν την δύναμη να μεταβάλλουν τους ανθρώπους σε χοίρους, διότι θέτουν τα πρότυπα, τους κανόνες και το πλαίσιο στο οποίο κινείται πολιτικά μία ολόκληρη κοινωνία. Έτσι, η ανηθικοποίηση του πολιτικού συστήματος είναι αυτή που παράγει τους εκβιαστές και τους κλέφτες του δημοσίου πλούτου.
Η προσαγωγή του Τομπούλογλου με χειροπέδες, αποτέλεσμα ασφαλώς πράξεων που θα κρίνει η δικαιοσύνη,δεν απαντά όμως στο μείζον ερώτημα. Που είναι το εξής: ποιός τοποθέτησε τον Τομπούλογλου στην πολύ σημαντική θέση διοικητού κεντρικού νοσοκομείου; Με τι κριτήρια; Λόγω της λαμπρής επαγγελματικής του σταδιοδρομίας; Λόγω της πνευματικής του ακτινοβολίας; Λόγω της τεράστιας κοινωνικής του προσφοράς; Λόγω των εξαιρετικών διοικητικών του χαρισμάτων και εμπειρίας;
Το κυρίαρχο κριτήριο τοποθέτησης των διαφόρων Τομπούλογλου είναι η άνευ όρων αφοσίωσή τους στο σύστημα, και η προθυμία τους να συμμετάσχουν στο όργο διαφθοράς που άλλοι όμως, σε πολύ υψηλότερα κλιμάκια, οργάνωσαν και διαχειρίζονται. Αυτό δεν απαλλάσσει τον κάθε ασήμαντο Τομπούλογλου, που έβαλε το δάχτυλο στο μέλι. Αλλά επιτάσσει την αναζήτηση των υπευθύνων στο επίπεδο που πραγματικά λαμβάνονται οι αποφάσεις.
Θα ήταν πολύτιμο γιά την δημοκρατία να αναζητήσει η δικαιοσύνη αυτές τις ευθύνες. ΄Η έστω, εάν δεν προβλέπεται από το υπάρχον νομικό πλαίσιο ποινική ή διοικητική ευθύνη γιά αυτόν που διορίζει έναν διεφθαρμένο σε κρίσιμη κρατική θέση, να αναζητήσει ο ίδιος ο ελληνικός λαός ποιά ήταν η διαδικασία και ποιά τα συγκεκριμένα πρόσωπα που επέλεξαν τον Τομπούλογλου. Και να κληθούν να λογοδοτήσουν, πολιτικά έστω, γιά τον τρόπο με τον οποίον διένειμαν τα οφφίτσια σε ημέτερους και κομματανθρώπους.
Το σύστημα επιχείρησε κατ’ επανάληψη να παραπλανήσει την κοινή γνώμη, με μεγαλοστομίες και απροκάλυπτα ψεύδη. Η μεγαλύτερη, όμως, επιχείρηση αποπροσανατολισμού ήταν το “opengov” του Γιώργου Παπανδρέου. Ο ΓΑΠ, το 2009, εξήγγειλε μεγαλοπρεπώς ότι οι αξιωματούχοι του κράτους θα επιλέγονταν μέσω διαδικτύου, με…. ανοιχτές, αξιοκρατικές, αδιάβλητες διαδικασίες και αντικειμενικά κριτήρια. Πολλοί αφελείς το πίστεψαν, και μάλιστα αξιοπρεπείς άνθρωποι με λαμπρό βιογραφικό έσπευσαν να θέσουν υποψηφιότητα στο ίντερνετ. Πολύ περισσότεροι το διαφήμισαν λόγω κομματικής δουλικότητας. Κι ακόμα πιό πολλοί προέβαλαν το ψεύδος ενσυνείδητα, Τελικώς επελέγησαν οι συνήθεις «οικείοι», φίλοι, κομματικοί δούλοι και πρόθυμοι.
Η πρωτοβουλία ανήκει τώρα στον ελληνικό λαό. Σε κάθε σύλληψη διεφθαρμένου αξιωματούχου, θα πρέπει να θέτει το καίριο ερώτημα: ποιός και με ποιά κριτήρια τον διόρισε στην θέση του. Ασφαλώς, την μεγαλύτερη ευθύνη έχει η κορυφή της πυραμίδας, δηλαδή ο εκάστοτε πρωθυπουργός.

Δημοσιεύθηκε στην πρωινή εφημερίδα “Kontra News” την Δευτέρα, 30.12.2013.

* Ο Μελέτης Η. Μελετόπουλος είναι Διδάκτωρ Οικονομικών και Κοινωνικών Επιστημών Πανεπιστημίου Γενεύης.