Η επιμονή των Ηπειρωτών, η κούραση των Αθηνών και η Κύπρος

του Ιωάννη Σ. Λάμπρου, Πολιτικού Επιστήμονος

Πριν λίγες εβδομάδες, 6 Δεκεμβρίου, ανήμερα του Αγίου Νικολάου, ήταν η επέτειος της θυσίας του δημάρχου Λεμεσού, Χριστόδουλου Σώζου, στο Μπιζάνι, κατά την απελευθέρωση των Ιωαννίνων από τον οθωμανικό στρατό, το 1912. Ο Χ. Σώζος γεννήθηκε στη Λεμεσό το 1872. Γόνος αστικής οικογένειας, η οποία ποτέ δεν έλειψε από τους εθνικούς αγώνες του 19^ου  αιώνα. Ο παππούς του, Αντώνιος Λοίζου πολέμησε υπό Φαβιέρο κατά τη διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης. Λίγο αργότερα, ο πατέρας του, Σώζος Λοίζου, πολέμησε, το 1886, στην Επανάσταση της Κρήτης.

Πολυπράγμονα φύση ο ίδιος διακρίνεται στη δικηγορία και εκλέγεται μέλος του Νομοθετικού Συμβουλίου στη ηλικία των 29 ετών. Εκ των ιδρυτών του Λαϊκού Ταμιευτηρίου Λεμεσού συνέβαλλε, επίσης, στην ίδρυση της Ατμοπλοϊκής Εταιρείας Λεμεσού, της πρώτης κυπριακής πλοιοκτήτριας εταιρείας. Το 1908 αναλαμβάνει δήμαρχος Λεμεσού επιδεικνύοντας πολυδιάστατη και πρωτοποριακή δράση. Ο ηλεκτροφωτισμός της πόλης, η έναρξη κατασκευής της προκυμαίας της πόλης, αντιπλημμυρικά έργα, νέοι δρόμοι, ο Δημοτικός Κήπος, η δημιουργία δημοτικής φιλαρμονικής, η διοργάνωση της πρώτης Παγκύπριας Γεωργικής και Βιομηχανικής Έκθεσης μερικά, μόνο, από τα επιτεύγματα του δραστήριου δημάρχου.

Με την έναρξη του Πρώτου Βαλκανικού Πολέμου, κατατάσσεται εθελοντικά στον Ελληνικό Στρατό και υπηρετεί ως απλός τυφεκιοφόρος στο Πρώτο Σύνταγμα, αρνούμενος την προσφορά του Ελευθερίου Βενιζέλου για θέση στα μετόπισθεν. Θυσιάζεται για την απελευθέρωση της Ηπείρου, κατά τη διάρκεια της Μάχης του Μπιζανίου, στις 6 Δεκεμβρίου 1912.Την προηγουμένη, 5 Δεκεμβρίου, στην ίδια τοποθεσία άφησε την τελευταία του πνοή ο δεκαοκτάχρονος Πέτρος Χατζηαργύρου από την Ίννια Πάφου. Εκεί έπεσε επίσης, ο εικοσάχρονος Μιχαήλ Στιβαρός από τον Πεδουλά επαρχίας Λευκωσίας.

Αργότερα, το θέρος του 1913, στη Μάχη του Κιλκίς Λαχανά ( 19-21 Ιουνίου ) έπεσαν νεκροί οι Ιωάννης Κελλακιώτης από το Κελλάκι Λεμεσού, ο Κωνσταντίνος Ν. Κοιλανιώτης – Μιχαηλίδης ( επ’αναδραγαθία προαχθείς σε λοχία στη Μάχη το Μπιζανίου) από το Κοιλάνι Λεμεσού, ο Νικόλαος Γ. Μαούρης από τον Καραβά Κερύνειας και ο Κυριάκος Χριστοδούλου από τους Εργάτες της επαρχίας Λευκωσίας. Αργότερα, στο Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, χιλιάδες πολέμησαν στο πλευρό των Ελλαδιτών.

Πιο πριν ακόμα,  Έλληνες της Κύπρου έδωσαν το παρών και στην Επανάσταση. Ο αρχιμανδρίτης Θεόφιλος Θησέας έφτασε στο βαθμό του αντιστρατήγου, ο αδελφός του Νικόλαος συμμετείχε στην Επανάσταση ως αρχηγός στρατιωτικού σχηματισμού και ο τρίτος αδελφός Κυπριανός έλαβε μέρος σε πλήθος μαχών. Ο Μιχάλης Κυπραίος, εκ των στενότερων συνεργατών του Στρατηγού Μακρυγιάννη, σκοτώθηκε στη Μάχη των Μύλων του Άργους, το 1825. Δεκάδες οι νεκροί Κύπριοι στη Μάχη των Αθηνών. Παρόντες στην   Τριπολιτσά,  στο Μεσολόγγι. Εκατοντάδες νεκροί, σ’ όλο το νησί,  στις σφαγές  του Ιουλίου του 1821. Πρώτοι απ όλους, ως το έχουν οι παραδόσεις του Έθνους, ο Αρχιεπίσκοπος Κυπριανός και οι Μητροπολίτες Πάφου, Κιτίου και Κηρυνείας.

Η ταύτιση της μοίρας των Κυπρίων με τους υπόλοιπους Έλληνες, όπου και αν βρίσκονται, πέραν της κοινής καταγωγής, κοινής θρησκείας, κοινής γλώσσας και πολιτισμού, αποτελεί την πλέον αδιάψευστη μαρτυρία περί της Ελληνικότητας τους.

Ξένη χώρα…

Αυτό, φυσικά, δεν γίνεται άμεσα αντιληπτό από όλους… Η κυρία Λώρη Κέζα απόρρησε, προ εβδομάδων, μέσα από τη στήλη του Βήματος, για την αντίδραση του Έλληνα ευρωβουλευτή Γ. Κουμουτσάκου, σχετικά με τις δηλώσεις του Τούρκου πρωθυπουργού περί ανυπαρξίας  χώρας με το όνομα Κύπρος. Απόρρησε η κυρία Κέζα για το γεγονός ότι ο ευρωβουλευτής « … ασχολείται διαρκώς με ζητήματα της ξένης νησιωτικής χώρας » και αναρωτήθηκε για τη σπουδή, την οποία επέδειξε ο κ. Κουμουτσάκος από τη στιγμή, μάλιστα, που « Ελλάδα και Κύπρος αποτελούν αυτόνομες οντότητες και δεν συζητείται η προοπτική συνένωσης. Δεν θα γίνουν ομοσπονδιακό κράτος οπότε δεν υπάρχει κανένας λόγος να παριστάνει η ελληνική πλευρά τον συνέταιρο ή τον προστάτη  ». Η σχέση ελλαδικού κράτους και Κυπριακής Δημοκρατίας προσεγγίζεται, εντελώς, επιφανειακά από την άποψη της πολιτειακής τους συγκρότησης, αδιαφορώντας για τους δεσμούς αίματος, γλώσσας, θρησκείας και πολιτισμού.

Εξάλλου, σύμφωνα με την κ. Κέζα η « ιδέα του έθνους είναι ρευστή και η επιμονή της Ελλάδος να ανακατεύεται με αλλότρια ζητήματα την πηγαίνει πίσω διπλωματικά.» Δεν είναι ανάγκη, συνεχίζει, οι Έλληνες πολιτικοί να « κρατούν ξένα λάβαρα ». Και όμως, τα λάβαρα για τα οποία σκοτώθηκαν οι Έλληνες της Κύπρου στην Επανάσταση, στους Βαλκανικούς Πολέμους και  στους δύο Παγκοσμίους Πολέμους ήταν τα ίδια με αυτά των Ελλαδιτών… Τα λάβαρα για τα οποία θυσίασαν τη ζωή τους οι αγωνιστές της ΕΟΚΑ ήταν, ακριβώς, τα ίδια… Δεν υπάρχουν ξένα λάβαρα. Η κυπριακή σημαία είναι έμβλημα της Κυπριακής Δημοκρατίας, είναι σύμβολο πολιτειακό. Η γαλανόλευκη ήταν, είναι και θα είναι σύμβολο εθνικό, δηλωτικό της καταγωγής των Ελλήνων της Κύπρου. Παράλληλα, ήταν η επίγνωση περί ενός και αδιαίρετου Έθνους, η οποία ενθάρρυνε εκατοντάδες Ελλαδίτες να βγαίνουν στου δρόμους των Αθηνών τη δεκαετία του 1950 και μερικούς από αυτούς να πέφτουν νεκροί από πυρά της Αστυνομίας. Αυτή η ίδια επίγνωση οδήγησε  Ήρωες Ελλαδίτες να πολεμήσουν τον Αττίλα το καλοκαίρι του 1974…

Υπάρχει η περίπτωση, φυσικά, η λέξη λάβαρα να χρησιμοποιήθηκε μεταφορικά δηλώνοντας σκοπό, πολιτική στοχοθεσία. Χαρακτηριστική η νουθεσία της κ. Κέζα στην πολιτική ηγεσία της Ελλάδος να μην « ανακατεύεται με αλλότρια ζητήματα », η επιμονή ενασχόλησης με τα οποία πηγαίνει την Ελλάδα « πίσω διπλωματικά ». Η άποψη αυτή είναι αρκετά διαδεδομένη στις, κατά καιρούς, ηγεσίες της πατρίδας μας.

Κούραση των Αθηνών

Πέραν της επίκλησης της ανισοσθένειας μεταξύ Ελλάδος – Τουρκίας, ανισσοροπία για την οποία φέρνουν την ολοκληρωτική ευθύνη οι εκάστοτε κυβερνώντες, μόνιμη επωδός αποτελεί  η επίκληση της κούρασης, όλα αυτά τα χρόνια,  της ελλαδικής πολιτείας από την ενασχόληση της με το κυπριακό ζήτημα.

Φυσικά, η όποια υποστήριξη της ελλαδικής πολιτείας στον Κυπριακό Ελληνισμό δεν ανέτρεψε την κατοχή σημαντικού τμήματος του νησιού. Τουρκικά στρατεύματα εξακολουθούν να παραμένουν στην Κύπρο. Δεν κοπίασαν και δεν κουράστηκαν, ιδιαίτερα, οι κυβερνώντες των Αθηνών…

Επιπροσθέτως, λόγω ακριβώς της συμβατικής υποχρέωσης της Ελληνικής Δημοκρατίας ως εγγυήτριας δυνάμεως, η Αθήνα έχει τη νομική κάλυψη, πέραν της αυτονόητης εθνικής αλληλεγγύης προς τους ομοεθνείς Έλληνες της Κύπρου, να ενδιαφέρεται και να συμμετέχει στις διαβουλεύσεις για τους φυσικούς πόρους στην Ανατολική Μεσόγειο. Χωρίς Έλληνες στην Κύπρο αυτό δεν θα μπορούσε να γίνει. Αυτό δεν κοστίζει στην Αθήνα. Μάλλον, κερδίζει από αυτό…

Εφ’όσον το ελλαδικό κράτος θα δαπανήσει, αν η… μακρά απόσταση δεν αποτελέσει αποτρεπτικό παράγοντα, ανθρώπινες ζωές και χρήμα σε περίπτωση πολέμου στην Κύπρο, υποχρεούται να επιδεικνύει ενδιαφέρον για τις εξελίξεις. Μια Κύπρος, υπό τουρκικό έλεγχο, μετατρέπεται από χώρα με κυρίαρχη παρουσία Ελλήνων ομοεθνών στο μαλακό υπογάστριο της Τουρκίας σε εχθρικό έδαφος ευρισκόμενο στο νοτιανατολικό τμήμα των θαλασσίων συνόρων των Αθηνών.

Πέραν, όμως, αυτών των στρατηγικών συλλογισμών, ο στοιχειώδης εθνικός αυτοσεβασμός επιβάλλει την έμπρακτη αλληλεγγύη απέναντι, σε συμπαγή πληθυσμό ελληνικής καταγωγής και ελληνικής συνείδησης, σε αυτήν την προέκταση του Έθνους στην Νοτιοανατολική Μεσόγειο. Η χρόνια ενασχόληση με το Κυπριακό δεν συνετέλεσε στην απώλεια πολύτιμου πολιτικού κεφαλαίου για την Ελλάδα. Ουδεμία χώρα χάνει κύρος και επιρροή από την υποστήριξη ομοεθνών της σε τόπο, όπου κατοικούν για χιλιάδες χρόνια. Τέτοια πολιτική  συντελεί στην ενίσχυση του κύρους της χώρας αυτής, όχι στην απώλεια του…

Η επιδιωκόμενη αποστασιοποίηση των Αθηνών από το Κυπριακό, εκ μέρους ορισμένων, αποσκοπεί στην  διάρρηξη του ψυχικού δεσμού μεταξύ Αθηνών και Λευκωσίας.  Έτσι, μην αναμένοντας βοήθεια από την Ελλάδα, ο κυπριακός Ελληνισμός θα είναι πιο επιρρεπής στο να δεχθεί ζημιογόνες λύσεις στο Κυπριακό, λύσεις οι οποίες θα ξεκουράσουν, επιτέλους, τις καταπονημένες ελλαδικές ηγεσίες από το επάρατο αυτό άχθος…

Η επίκληση, δε, της κούρασης έρχεται να λειτουργήσει επιβοηθητικά σε αυτήν την στοχοθεσία. Συνήθως, η μορφή πιέσεων και άσκηση εκφοβισμού  προς τη Λευκωσία παίρνουν τη μορφή της « τελευταίας ευκαιρίας » για επίλυση του Κυπριακού ή την πρόθεση των μεσολαβητών να « εγκαταλείψουν, οριστικά τις προσπάθειες ». Οι εκπρόσωποι αυτής της νοοτροπίας ισχυρίζονται πως οι συνομιλίες κρατούν δεκαετίες προκαλώντας την κούραση, πέραν της Αθήνας και της διεθνούς κοινής γνώμης. Φυσικά, είναι οι Έλληνες της Κύπρου, θύματα εισβολής, εθνοκάθαρσης και κατοχής, οι οποίοι έχουν κουραστεί, περισσότερο από κάθε άλλον, να μένουν μακριά από τις πατρογονικές εστίες και τα μνήματα των προγόνων τους…

Η κούραση αυτή, όμως, δεν θα πρέπει να μεταφραστεί σε παραίτηση και αποδοχή της ξενικής κατοχής. Όπως  ακριβώς, οι Έλληνες της Ηπείρου, για την απελευθέρωση της οποίας θυσιάστηκε ο Χριστόδουλος Σώζος, δεν συμβιβάστηκαν ποτέ, παρά σχεδόν τους πέντε αιώνες, με την οθωμανική δουλεία, έτσι και οι ομοεθνείς τους στην Κύπρο δεν θα κουραστούν με την σαραντάχρονη κατοχή. Εφ’όσον οι  Έλληνες της Ηπείρου είχαν το δικαίωμα να ελπίζουν και τελικά να καταφέρουν να απελευθερωθούν, μετά από πέντε αιώνες οθωμανικής κατοχής, το ίδιο ακριβώς δικαίωμα έχουν και οι Έλληνες της Κύπρου, η δουλεία των οποίων διαρκεί, μόλις, σαράντα χρόνια. Μια, χρονικά, ασήμαντη, προσωρινή παρένθεση στην Ελληνική ιστορική διαχρονία…

Η άρνηση, κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες, της ξενικής κατοχής αποτελεί το πρώτο βήμα για την κατάκτηση της ελευθερίας. Σημασία δεν έχει η τωρινή ή η επόμενη γενιά Ελλήνων της Κύπρου να επιστρέψει σε κάποιο μέρος των κατεχόμενων περιοχών. Το θεμελιώδες είναι οι  Έλληνες της Κύπρου, στο μέλλον, όποτε και αν έρθει αυτό, να επιστρέψουν ως κύριοι αυτής της γης…

http://www.syntiritikoi.gr

http://www.syntiritikoi.gr/item/293-%CE%B7-%CE%B5%CF%80%CE%B9%CE%BC%CE%BF%CE%BD%CE%AE-%CF%84%CF%89%CE%BD-%CE%B7%CF%80%CE%B5%CE%B9%CF%81%CF%89%CF%84%CF%8E%CE%BD,-%CE%B7-%CE%BA%CE%BF%CF%8D%CF%81%CE%B1%CF%83%CE%B7-%CF%84%CF%89%CE%BD-%CE%B1%CE%B8%CE%B7%CE%BD%CF%8E%CE%BD-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CE%B7-%CE%BA%CF%8D%CF%80%CF%81%CE%BF%CF%82.html