του Μελέτη Η. Μελετόπουλου*
Μέχρι χθες, η Ευρωπαϊκή Ένωση ισορροπούσε στο δίπολο Γαλλίας-Γερμανίας. Οι δύο εταίροι είχαν σχέση ισοτιμίας, ο δε ασυγκράτητος οικονομικός δυναμισμός της Γερμανίας αντισταθμιζόταν από την διπλωματική-πολιτική-στρατιωτική υπεροχή της (διαθέτουσας πυρηνικά, μην το ξεχνάμε) Γαλλίας. Σε ψυχολογικό δε επίπεδο, από το γεγονός ότι η Γαλλία ανήκε στους νικητές ενώ η Γερμανία στους ηττημένους του Δευτέρυ Παγκοσμίου Πολέμου.
Η ανεξήγητα εφεκτική έως δουλική στάση του Φρανσουά Ολάντ έναντι της Μέρκελ, σήμερα, έχει συμβάλει καθοριστικά στην μετατροπή της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε χώρο ανάδυσης ενός νέου γερμανικού ηγεμονισμού. Η στάση αυτή δεν μπορεί να εξηγηθεί μόνον με βάση τα (υπαρκτά και σοβαρά) προβλήματα της γαλλικής οικονομίας. Η προφανής πολιτική αδυναμία και το ηγετικό έλλειμμα του Ολάντ οπωςδήποτε παίζουν ρόλο. Επίσης, η αποδυνάμωση της ευρω-ατλαντικής συνεργασίας έχει αφήσει ζωτικό γεωπολιτικό χώρο στο Βερολίνο.
Αλλά η Γαλλία είναι μία από τις μεγαλύτερες βιομηχανικές και εξαγωγικές οικονομίες στον κόσμο. Η γαλλική κοινωνία είναι παραδοσιακά πολιτικοποιημένη και έχει ισχυρά αντισώματα. Η γαλλική αστική τάξη έχει μορφοποιημένη εθνική συνείδηση, και χαρακτηρίζεται από έντονο οικονομικό εθνικισμό. Η δε γαλλική κεντροδεξιά έχει μακρά παράδοση διακυβέρνησης, ανάγεται δε σε εμβληματικές προσωπικότητες-σύμβολα όπως ο Ντε Γκώλλ, και δεν φοβάται τον πολιτικό ριζοσπαστισμό.
Σήμερα, καλώς ή κακώς, την παράδοση εθνικής ανεξαρησίας και ισχύος της γαλλικής κεντροδεξιάς εκφράζει η ηγέτις του Front National Μαρίν Λεπέν. Τα κεντροδεξιά κόμματα δεν μπόρεσαν να αναδείξουν συγκροτημένη πολιτική πρόταση που να ανταποκρίνεται στο αίτημα της εποχής, ούτε αντίστοιχες προσωπικότητες γιά να την εκφράσουν. Η πολιτική, όπως και η φύση, απεχθάνεται το κενό. Οπότε η μεταλλαγμένη και «εξημερωμένη» ακροδεξιά βαδίζει πλησίστια σε περιφανή εκλογική νίκη στις ευρωεκλογές του Μαϊου, με κεντρικό, σαφές και ξεκάθαρο πολιτικό μήνυμα: την κατάργηση της γερμανοκρατούμενης ευρωζώνης και την επιστροφή της Ευρώπης σε μία ένωση ελεύθερων κρατών, όπως αυτή που οραματίστηκε ο Ντε Γκωλλ.
Αν η Γαλλία είναι η πολιτική δύναμη που μπορεί να ανακόψει την γερμανοποίηση της Ευρώπης, η επιρροή της Γερμανίας υπονομεύεται και από τον τρόπο με τον οποίον η ίδια την ασκεί: όπως σημειώνει ο αρθρογράφος της βρεταννικής Guardian Ian Traynor, την Τετάρτη 8 Ιανουαρίου, με αφορμή την ανάληψη της προεδρίας από την Ελλάδα: «Η κραυγή της εξάντλησης από μια χώρα που χρεωκόπησε, βυθίστηκε στην ύφεση και την μαζική ανεργία, την δραστική μείωση του κόστους εργασίας, και είδε τα εισοδήματά της να καταρρέουν κατά περισσότερο ένα τρίτο, βρήκε ανταπόκριση όχι μόνον σε όλη τη νότια Ευρώπη αλλά και στην ευημερούσα βόρεια, καθώς οι ηγέτες της φοβούνται γιά την σταδιοδρομία τους». Ο αρθρογράφος επισημαίνει ότι οι ευρωπαϊκές χώρες δεν αντέχουν πλέον την λιτότητα, και έχουν αφήσει την Μέρκελ, τον κύριο αρχιτέκτονα των περικοπών των δαπανών, πιό απομονωμένη από ποτέ.
Στο άρθρο της έγκυρης βρεταννικής εφημερίδας αναφέρεται και η άποψη του μεγαλοεπενδυτή George Soros, ο οποίος αναφέρει ότι «η οξεία φάση της χρηματοπιστωτικής κρίσης τελείωσε. Οι μελλοντικές κρίσεις θα είναι πολιτικής προέλευσης». Ο Soros προβλέπει, μάλιστα, μια ζοφερή περίοδο στασιμότητας, που θα χαρακτηρίζεται από συνεχείς διαπληκτισμούς μεταξύ των ηγετών της ΕΕ. «Αυτό που επέπρωτο να γίνει μια εθελοντική ένωση ίσων κρατών έχει πλέον μετατραπεί, εξ αιτίας της κρίσης του ευρώ, σε μια σχέση μεταξύ δανειστή και οφειλέτη των χωρών, η οποία δεν είναι ούτε εκούσια ούτε ισχύει για όλους το ίδιο . Πράγματι, το ευρώ θα μπορούσε να καταστρέψει την ΕΕ συνολικά», αναφέρει ο επιχειρηματίας. Ο Soros μάλιστα κατηγόρησετις πολιτικές της Μέρκελ, υποστηρίζοντας ότι «είναι αυτές που αυξάνουν τις εξτρεμιστικές κινήσεις στην υπόλοιπη Ευρώπη».
Ο αρθρογράφος της Guardian σημειώνει, μάλιστα, ότι στις επικείμενες ευρωεκλογές τα εξτρεμιστικά κόμματα θα απορροφήσουν πολλές από τις ψήφους των κομμάτων του κέντρου, ειδικά σε χώρες όπως η Βρεταννία, η Γαλλία, η Ολλανδία και η Ελλάδα.
Ευρωπαίοι αξιωματούχοι διατυπώπουν πλέον ανοιχτά την άποψη ότι, ουσιαστικά, οι αποφάσεις γιά την κοινή ευρωπαική πολιτική λαμβάνονται από μία μόνον κυβέρνηση, την γερμανική. Κάτι που έχει αρχίσει να προκαλεί όλο και μεγαλύτερη δυσφορία αλλά και περισσότερες αντιδράσεις. Στην σύνοδο κορυφής του Δεκεμβρίου στις Βρυξέλλες, η Μέρκε, σύμφωνα με τον διεθνη τύπο, δεν βρήκε ηγέτες πρόθυμους να συνεχίσουν να αποδέχονται άνευ όρων την πολιτική της, ούτε καν τους Ολλανδούς, τους Αυστριακούς και τους Φινλανδούς.
Σύμφωνα με δημοσιογραφικές πληροφορίες που διαρρέουν εκ των υστέρων, η σύνοδος κορυφής χαρακτηρίστηκε εξ αρχής από προκαταλήψεις, ιδεολογικά στερεότυπα και φόβο. Η Μέρκελ φαινόταν απογοητευμένη και επεσήμανε ότι «Αργά ή γρήγορα το νόμισμα θα εκραγεί χωρίς την απαραίτητη συνοχή».
Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, το σχέδιο της Μέρκελ ήταν να καταστήσει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις Βρυξέλλες μηχανισμό αστυνόμευσης των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων στις χώρες της Ευρωζώνης με αντιστάθμισμα την μερική επιδότησή τους. Διέθετε την υποστήριξη τριών αξιωματούχων της ευρωπαϊκής γραφειοκρατίας, του José Manuel Barroso της Επιτροπής , του Herman Van Rompuy που προεδρεύει της συνόδου κορυφής και του Mario Draghi της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, οι οποίοι όμως δεν εκλέγονται από κάποιο εθνικό εκλογικό σώμα. Όλοι οι άλλοι, δηλαδή οι εκλεγμένοι ηγέτες, ήταν αντίθετοι και το σχέδιο τέθηκε στο αρχείο.
Ο καθοριστικός παράγων που θα κρίνει την οριστική περιστολή της γερμανικής ισχύος, είναι ασφαλώς η αναβίωση του ευρω-ατλαντικού άξονα, όπως ακριβώς συνέβη-τηρουμένων των αναλογιών-το 1917 και το 1941.
Δημοσιεύθηκε στην πρωινή εφημερίδα “Kontra News” την Δευτέρα 13.1.2014.
* Ο Μελέτης Η. Μελετόπουλος είναι Διδάκτωρ Οικονομικών και Κοινωνικών Επιστημών Πανεπιστημίου Γενεύης.
4 comments
Ὁ ἐκδότης τῆς ἐφημερίδος, ὅπου δημοσιεύθηκε τὸ πρῶτον τὸ κείμενο αὐτό, πέρασε τὸ χθεσινὸ βράδυ φιλοξενούμενος τῆς Ἀστυνομίας γιὰ χρέη ἄνω τοῦ μισοῦ ἑκατομμυρίου εὐρώ, τὰ ὁποῖα ὀφείλει στὸ Ἑλληνικὸ Δημόσιο.
Η Ευρώπη δεν ισορροπούσε μέχρι «χθες» (ποιο είναι αυτό το «χθες», άραγε;), αλλά άρχισε να χάνει την ισορροπία της μετά την καθιέρωση του €, το οποίο είναι γερμανικό κατασκεύασμα και μόνο την Γερμανία έχει ωφελήσει.
Η Γερμανία είχε και έχει την ισχυρότερη βιομηχανία της Ευρώπης και είχε το σκληρότερο νόμισμά της, δηλαδή το μάρκο (DM). Η διολίσθηση/υποτίμηση των υπολοίπων ευρωπαϊκών νομισμάτων έναντι του DM, καθιστούσε τα γερμανικά προϊόντα μη ανταγωνιστικά, καίτοι (τα περισσότερα τουλάχιστον) διακρίνονται για την ποιότητά των. Η δημιουργία και υιοθέτηση του €, ουσιαστικά επέβαλε το DM στα κράτη, που είχαν την αφροσύνη να το υιοθετήσουν (ΗΒ, Σουηδία και Δανία απείχαν).
Έτσι, διευκολύνθησαν οι γερμανικές εξαγωγές, το μεγαλύτερο μέρος των οποίων κατευθύνεται, ούτως ει άλλως, προς τις ευρωπαϊκές χώρες, εις βάρος όχι μόνο των εξαγωγών, αλλά και των πωλήσεων, εν γένει, των προϊόντων των υπολοίπων κρατών, της Γαλλίας συμπεριλαμβανομένης.
Η Γερμανία έχει μετατραπεί σε ένα είδος «μαύρης τρύπας» η οποία «ρουφά» ό,τι είναι τριγύρω της, δηλαδή εντός ΟΝΕ. Δεν φταίει, λοιπόν, ο Hollande, διότι και ο Sarkozy δεν τα πήγε καλύτερα. Νόμισε ότι πλησιάζοντας το «λιοντάρι», θα μπορούσε να μοιραστεί μαζί του την μερίδα του … «λέοντος». Είναι δυνατόν; Επέδειξε αχαρακτήριστη ανοησία, πού κάνει τους Γάλλους να απορούν και να αγανακτούν μαζί του, ειδικά αυτούς που τον εμπιστεύτηκαν και τον ψήφισαν δύο φορές. Η ανεργία είχε ήδη αρχίσει να αυξάνεται επικίνδυνα στην Γαλλία επί τον ημερών του και έχει επιδεινωθεί μετά απ’ αυτόν.
Δεν βλέπω πώς η Γαλλία θα ανακόψει τον ηγεμονισμό της Γερμανίας, καθ’ ην στιγμήν υπήρξε ο φανατικότερος υποστηρικτής του €, μη βλέποντας την παγίδα που της έστηνε η τελευταία. Δεν γνώριζαν οι Γάλλοι (και οι άλλοι, που πιάστηκαν στα δόκανα της Γερμανίας), ότι ουδέποτε το κοινό νόμισμα συνέβαλε στην ένωση κρατών, αλλά αντιθέτως υπήρξε προϊόν της ενώσεώς των; Δεν ένωσε τις ΗΠΑ το $, αλλά υπήρξε προϊόν της ενώσεως των, για να φέρω ένα παράδειγμα.
Οι Γάλλοι στρέφονται προς την Λεπέν (ας αφήσουμε πια αυτά τα ανούσια περί «κεντρο-», «μέσο-», «ακρο-» κάτι), διότι είναι εξοργισμένοι κι εκείνη εκπροσωπεί το ό,τι ευρωσκεπτιστικότερο, ας μού επιτραπεί ο νεολογισμός.
Νομίζω ότι αυτά είναι γνωστά, λίγο-πολύ και κατά τούτο ουδεμία πρωτοτυπία παρουσιάζει το άρθρο του κ. Μελετόπουλου.
Τέλος, θα αποτολμήσω μία πρόβλεψη: Την ανακοπή του ηγεμονισμού της Γερμανίας, την διάλυση της ΟΝΕ και ίσως της ΕΕ, θα φέρει η ίδια η γερμανική αδηφαγία. Όταν θα έχει χρεοκοπήσει πια όλη η ΕΕ και θα χρωστά στην Γερμανία, εκείνη θα πάθει ό,τι και ο κάθε πωλών επί πιστώσει. Θα καταρρεύσει οικονομικά, αφού κανείς δεν θα μπορεί να την εξοφλήσει.
“ευρωσκεπτικιστικότερο”, μάλλον.
Ἡ Μέρκελ λέει ὅτι ἡ Εὐρώπη ἔχει τὸ 7% τοῦ παγκοσμίου πληθυσμοῦ, τὸ 25% τῆς παγκοσμίου παραγωγῆς καὶ τὸ 50% τῶν κοινωνικῶν δαπανῶν. Ἂν κάποιος θέλει νὰ ἀγνοήσει τὴν πραγματικότητα αὐτή, διότι βαυκαλίζεται ὅτι κάτι τέτοιο μπορεῖ νὰ συνεχισθεῖ γιὰ πολύν χρόνο ἀκόμη, αὐτὸ δὲν εἶναι πρόβλημα Γερμανικοῦ ἡγεμονισμοῦ, ἀλλὰ στρουθοκαμηλισμοῦ. Δυστυχῶς γιὰ τοὺς πάσης φύσεως ἰδιοτελεῖς λαϊκιστὰς, ἀλλὰ καὶ γιὰ τοὺς χρησίμους ἀνοήτους πού τοὺς ὑποστηρίζουν, ἡ ἡγεμονία τῆς πραγματικότητος καὶ τῆς λογικῆς εἶναι ἀπείρως σκληροτέρα ἀπὸ ὁποιανδήποτε ἡγεμονία τῆς Γερμανίας ἢ τῆς Μέρκελ. Ἐκεῖνο πού μπορεῖ νὰ καταλογίσουμε στοὺς Γερμανούς εἶναι ὅτι ὑποτάσσονται στὴν πραγματικότητα καὶ τὴν λογικὴ πιὸ γρήγορα άπὸ τοὺς ἄλλους, ὁπότε ἡ προσαρμογὴ τοὺς κοστίζει πολύ λιγότερο ἀπ’ ὅτι στοὺς ἀδούλωτους, ἐθνικῶς ὑπερηφάνους καὶ μεγαλοστόμως κενολόγους.