Ρωμανία, Βυζάντιο και διαχρονική ελληνικότητα
Εἶναι γνωστό ὅτι τό κράτος πού συνηθίζουμε νά ἀποκαλοῦμε Βυζαντινό οὐδέποτε ἀπεκλήθη ἔτσι ὅσο ὑπῆρχε. Ἡ ὀνομασία Βυζαντινό Κράτος διαμορφώθηκε ἀπό Γερμανούς ἱστορικούς ἕναν αἰῶνα...
Category : Ιστορία: Βυζάντιο
Γεωπολιτικές συνέπειες της Αλώσεως
ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΜΕΛΕΤΗ Η. ΜΕΛΕΤΟΠΟΥΛΟΥ ΣΤΑ ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΕΙΑ. ΜΥΣΤΡΑΣ ΚΥΡΙΑΚΗ 29 ΜΑΪΟΥ 2011. Όπως κάθε χρόνο, έτσι και φέτος, κατά την επέτειο της Αλώσεως, τελέσθηκε με...
Η Ελληνική συνείδηση κατά τους Βυζαντινούς χρόνους
Οι μεταμοντέρνοι εκπρόσωποι του ιστοριογραφικού αναθεωρητισμού, αντιστρέφοντας και ουσιαστικά διαστρεβλώνοντας το γνωστό σολωμικό αφορισμό (εθνικό για τους Έλληνες πρέπει να είναι το αληθές), θεωρούν ότι...
ΒΥΖΑΝΤΙΟ: το Υποκατάστατο του Ελληνικού Βασιλείου
Όταν ο Μέγας Κωνσταντίνος συνειδητοποίησε ότι, το μέλλον της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας ήταν στην Ανατολή, εγκατέλειψε την παλαιά Ρώμη και ίδρυσε τη Νέα Ρώμη στο Βόσπορο,...
Ο Γεννάδιος Σχολάριος και το Ελληνικό Έθνος
Στο δεινώς χειμαζόμενο έθνος των Ελλήνων, αφιερούται. Αν θέλαμε να βρούμε μια θέση στην οποία θα συμφωνούσαν όλες οι ιδεολογικές τάσεις της ελληνικής ιστοριογραφίας, αυτή...
Κοινωνικές ανισότητες, αποκλεισμός, κοινωνικές ταραχές και Κοινωνική πρόνοια-Φιλανθρωπία στη Βυζαντινή Πολιτεία:η πραγματικότητα και το ιδανικό ενός αλλοτινού κόσμου
Το νομικά καθορισμένο σύστημα της κοινωνικής διαστρωμάτωσης στη βυζαντινή κοινωνία στα κατώτερα οικονομικά στρώματα του πληθυσμού ήταν αδύνατο να ξεπεραστεί. Η κοινωνική κινητικότητα στις κατώτερες...
Το συνεχές της ελληνικής αφήγησης μέσα από μνήμες βυζαντινής αγιολογίας: οι βίοι των αγίων ως συνεκτικό στοιχείο λόγιου και λαϊκού πολιτισμού στη βυζαντινή κοινωνία
Η Μνημοσύνη είναι προγεννήτορας όλων των τεχνών και των επιστημών, μεταξύ των οποίων και της ιστορίας· η Κλειώ ήταν μία από τις θυγατέρες της. Η...
Μορφές της Ρωμηοσύνης: Νικηφόρος Φωκάς και Άγιος Αθανάσιος ο Αθωνίτης
Ὑπῆρξαν στιγμές κατά τίς ὁποῖες ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μας καί ἡ πίστη μας ἐδιώχθησαν ἀπό τούς κρατοῦντες καί ἀνέδειξαν πλῆθος μαρτύρων. Ὑπῆρξαν, ὅμως, καί ἱστορικές...
«Δημήτρια»: ένας πολυσήμαντος θεσμός στο χώρο και το χρόνο της Βυζαντινής Θεσσαλονίκης
Α) Η διαμόρφωση της λατρείας του Αγίου Δημητρίου και τα «Δημήτρια» ως τον 12o αιώνα μ.Χ. Η λατρεία του Αγίου Δημητρίου ανάγεται στον 4o μ.Χ....
Από τα βυζαντινά λάθη στη βυζαντινή στρατηγική
Ακόμα και στον τομέα της πληροφορικής έχει καθιερωθεί σε διεθνές επίπεδο ο όρος: βυζαντινό λάθος, ο οποίος σημαίνει ότι η ένδειξη της τοποθεσίας του λάθους,...
Η Άλωση και ο "φιλοτουρκισμός" των Ανθενωτικών
Μέρες που είναι, όλο και κάποιοι θα ξεστομίζουν τις γνωστές απόψεις για την προδοτική/φιλοτουρκική τάση των Ανθενωτικών. Οι εκσυγχρονιστές είτε θα την αναφέρουν με χαιρεκακία...
Αλώσεις άλλοτε και τώρα
Το 1453 δεν συνέβη η πτώση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, της Ρωμανίας. Αυτή είχε συμβεί το 1204 κατά την Δ΄ Σταυροφορία. Οι Τούρκοι βρήκαν μία κεφαλή...
Βυζαντινής Θεσσαλονίκης έπαινος
Ὁ μήνας Μάϊος προσφέρεται γιά μία ἀναβάπτιση στή Βυζαντινή Ἱστορία, στίς δόξες καί στίς περιπέτειες τοῦ Χριστιανικοῦ Ἑλληνισμοῦ, στά μεγαλεῖα καί στίς ἁλώσεις τῆς...
Η γυναικεία παρουσία στη βυζαντινή κοινωνία
Γοητευτικές και κακομούτσουνες, ενάρετες και διεφθαρμένες, πειθαρχημένες και γεμάτες αναίδεια, οι γυναίκες περνούν μέσα από τη Βυζαντινή Ιστορία, άλλοτε κηλιδωμένες με αίμα και λάσπη, άλλοτε...
Εισαγωγή στη Βυζαντινή Αγιολογία
Η σπουδαιότητα της αγιολογίας ως επιστήμης είναι πολύπλευρη, γιατί πέρα απ’ τη μελέτη του γραμματειακού είδους των βίων των αγίων, οι άγιοι συνδέθηκαν με τα...
Βυζαντινές «διεθνείς» λέξεις
Ως γνωστόν, η πλουσιότατη ελληνική μας γλώσσα χρησίμευσε και χρησιμεύει ακόμη ως αστείρευτο θησαυροφυλάκιο λέξεων για όλες τις δυτικές – και όχι μόνο- γλώσσες. Μεγάλος...
Βυζαντινή Αυτοκρατορία
Από το βιβλίο της Αμαλίας Κ. Ηλιάδη “Σημειώσεις και παρατηρήσεις στην ιστορία της Βυζαντινής αυτοκρατορίας απ΄ τον 11ο ως τον 15ο αι. Τα αγιολογικά κείμενα...
Αυτοκρατορίας κατάρρευση: το βυζαντινό μάθημα
Πρόλογος του Χρήστου Γιανναρά στο σενάριο της ομώνυμης ταινίας του αρχιμ. Τύχωνα Σεβκουνόφ Αύγουστος 2009 Μου ζητήθηκε να προλογίσω την ελληνική έκδοση του σεναρίου...
Η Δύση ανακαλύπτει το Βυζάντιο, εμείς το συκοφαντούμε
Ὅταν ὁ Ἀλεξανδρινός ποιητής Κωνσταντῖνος Καβάφης ἔγραφε γιά τόν «ἔνδοξο βυζαντινισμό μας», προφανῶς μιλοῦσε ἐπαινετικά γιά τήν ἱστορία καί τήν προσφορά τῆς Βυζαντινῆς Αὐτοκρατορίας, τῆς...
Το τέλος της αρχαιότητας και η αποδημία των φιλοσόφων.
Η συμβατική χρονολογία του τέλους του αρχαίου κόσμου είναι το έτος 529, όταν ο Ιουστινιανός υποχρέωσε την Ακαδημία της Αθήνας να διακόψει τη λειτουργία της....
Θεόδωρος Δούκας Λάσκαρις
Η άγνοια και η αμηχανία που χαρακτηρίζουν την αντίληψη των σύγχρονων Ελλήνων για το Βυζάντιο βοηθούν τις πολιτικές και οικονομικές σκοπιμότητες που προσπαθούν να επηρεάσουν...
Κωνσταντίνος Ζ΄ Πορφυρογέννητος: Ο λόγιος αυτοκράτορας
Εκτός από αυτοκράτορας της Ανατολικής Ρωμαϊκής (Βυζαντινής) Αυτοκρατορίας σε μία περίοδο μεγάλης, για την τελευταία, ακμής, ο Κωνσταντίνος ο Πορφυρογέννητος υπήρξε ένας μεγάλος λόγιος επιστήμονας...
Λέων ο Μαθηματικός: ο μεγαλύτερος επιστήμονας του Βυζαντίου
Ο μεγάλος Βυζαντινός λόγιος και «πρύτανης» του Πανδιδακτηρίου της Κωνσταντινουπόλεως Λέων, ήταν γνωστός στην εποχή του ως Λέων ο φιλόσοφος ή μαθηματικός. Γεννήθηκε κάπου στη...
Ο Αυτοκράτωρ Ιωάννης Βατάτζης και η Ελληνικότητα του Βυζαντίου.
O μήνας Μάϊος είναι συνδεδεμένος μέ τή μνήμη τῆς Κωνσταντινουπόλεως καί της Βυζαντινῆς Ρωμηοσύνης. Στίς 11 Μαΐου 330 μ.Χ. ἐγκαινιάσθηκε ἡ Βασιλεύουσα ἀπό τόν Ἅγιο...