Αποδόμηση όλων των σύνθετων ονομασιών

Γράφει ο Ανδρέας Σταλίδης.

Δημοσιεύθηκε στην Εστία , 10 Φεβρουαρίου 2018.

«Ας πουν δημόσια έναν προσδιορισμό», είπε τις προάλλες ο Έλληνας  υπ. εξωτερικών, δίνοντας σήμα ότι «εμείς όλα τα δεχόμαστε, διαλέξτε επιτέλους να προχωρήσουμε». Ας τα δούμε.

Άνω Μακεδονία. είναι άραγε τραγικότερη η ημιμάθεια της πολιτικής τάξης ή η θεώρηση ότι είμαστε παντελώς ανόητοι. Το «Άνω Μακεδονία»^[1] δεν είναι διόλου γεωγραφικός όρος. Είναι ιστορικός, και μάλιστα δόκιμος. Κατ’ αρχάς, το «Άνω» σημαίνει ορεινά. Η Άνω Μακεδονία ήταν κομμάτι της Μακεδονίας, στο δυτικό της τμήμα, από τον 4ο π.Χ. αιώνα, δηλαδή την εποχή του Αλεξάνδρου Α. Απαντάται ως όρος από τον Ηρόδοτο, σχεδόν 150 χρόνια πριν τον Μέγα Αλέξανδρο. Επρόκειτο για αγροτική περιοχή και χωριζόταν στις περιοχές Ελιμεία, Λυγκηστίδα, Εορδαία, Πελαγονία και Ορεστίδα. Η Αιανή και Ηράκλεια ήταν οι μεγαλύτερες πόλεις. Σήμερα βρίσκεται σχεδόν εξ ολοκλήρου εντός των ελληνικών συνόρων. Δεν χρειάζεται να επεκταθώ στο πόσο επεκτατισμό θρέφει και επιβραβεύει αυτό το όνομα.

Νέα Μακεδονία. «Μακεδονία» ήταν όνομα μίας Βουλγάρικης εφημερίδας από το 1866. Ρόλος της εφημερίδας ήταν να προσεταιρισθεί πληθυσμούς της Μακεδονίας για λογαριασμό των Βουλγάρων. Σταμάτησε να τυπώνεται το 1872, όταν αποσχίστηκε η Βουλγαρική Εξαρχεία από το Πατριαρχείο και συνεχίστηκε η ίδια προσπάθεια με άλλες μεθόδους. Μεσολάβησε το 1911 η έκδοση της «Μακεδονίας» στη Θεσσαλονίκη, και το 1944 πρωτοκυκλοφόρησε η «Νέα Μακεδονία» (Νόβα Μακεντόνιγια) στα Σκόπια. Αμέσως μετά την απόφαση του Τίτο να μετονομάσει την επαρχία του Βαρδάρη σε «Μακεδονία» με σκοπό να αποβουλγαροποιήσει τον πληθυσμό και να του προσδώσει νέα εθνική ταυτότητα. Μην ξεχνάμε ότι η Βουλγαρία ανήκε στο στρατόπεδο του Στάλιν. Άρα και το όνομα «Νέα Μακεδονία» διαθέτει ιστορική βαρύτητα: αναφέρεται στην αναβίωση της αρχαίας Μακεδονίας και, ως τέτοιο, συνδέεται άρρηκτα με την γέννηση του αλυτρωτισμού. Είναι και αυτό ευθέως δηλωτικό του «Μακεδονισμού».

Βόρεια Μακεδονία.  Αυτό το όνομα πράγματι δεν έχει ιστορικές αναφορές. Είναι όμως πολιτικά το πιο προβληματικό, διότι είναι αυτονόητο πως η ύπαρξη της «βόρειας» προϋποθέτει την ύπαρξη μίας «νότιας». Εφόσον η «βόρεια» θα απαρτίζει κράτος, ενώ η νότια απλώς μία εσωτερική επαρχία, ανακύπτει μία ανισορροπία και παράγει ενστάσεις, αφού αυτόματα χαρίζει εθνότητα και γλώσσα στους «βόρειους». Και οι «νότιοι»; Τι εθνότητα έχουν; Μήπως είναι καταπιεσμένοι εθνικά και γλωσσικά; Εκεί που μας χρωστούσαν, θα μας πάρουν και το βόδι.

Τα άλλα δύο ονόματα, απρρίπτονται αβλεπί. Το «Μακεδονία (Σκόπια)» συνιστά διπλή ονομασία με δική μας αποδοχή του «Μακεδονία», και το «Μακεδονία του Βαρδάρη» είναι ανούσια παραλλαγή του σκέτο Μακεδονία.

Επίσης: ο βασιλιάς του περιβόητου «γεωγραφικού προσδιορισμού» είναι γυμνός! Η σύνθετη λέξη πρέπει να προσδιορίζει τη «Μακεδονία» ως γεωγραφική περιοχή και όχι να περιλαμβάνει έναν γεωγραφικό όρο, αφήνοντας στο «Μακεδονία» εθνικούς συνειρμούς. Φερ’ ειπείν, στο «Βόρεια Μακεδονία», ο επίμαχος όρος είναι εθνοτικός και όχι γεωγραφικός. Παράδειγμα: Μόνο αν υπάρχει συγκεκριμένος διακριτός εθνικός όρος, η «Μακεδονία» αποκτά γεωγραφική χροιά, όπως πχ «Σλαβομακεδονία»: οι εθνικά Σλάβοι κατοικούν σε (μέρος της) γεωγραφικής «Μακεδονίας».

Τέλος, μακράν το ορθολογικότερο είναι να επεκτείνει κανείς το τάνυσμα χρόνου στην κατανομή της εξουσίας στα Σκόπια. Θα συμπεράνει ότι επίκειται αναζήτηση ουδετεροεθνούς ονόματος κράτους με δύο εθνικές συνιστώσες. Είναι μαθηματικά βέβαιο ότι αυτό θα διεκδικήσει σύντομα η Αλβανική πλευρά, εάν στο μεταξύ δεν λυθεί.

Είναι λοιπόν πρωτίστως η λογική, όχι το θυμικό, που οδηγεί στην απόρριψη του συμβιβασμού [δηλαδή στην απόρριψη κάθε χρήσης του όρου Μακεδονία στο όνομα των Σκοπίων].